نام‌های متفاوت یک «کنشِ دیپلماتیک»

  سعید رازی- «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه با یکدیگر به صورت غیرمستقیم گفت‌وگو خواهند کرد.دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفت: با ایران گفت‌و‌گو‌های مستقیم داریم و شنبه جلسه بسیار مهمی خواهد بود و خواهیم دید چه اتفاقی می‌افتد. روز شنبه یک نشست بزرگ با ایرانی‌ها و دیدار مستقیم با آنها خواهد بود.
وی افزود: ممکن است با ایران توافق شود و این عالی خواهد بود. مذاکرات مستقیم با ایران در بالاترین سطوح در حال انجام است. موفقیت این مذاکرات به سود ایران خواهد بود.
ترامپ گفت: می‌خواهیم اسرائیل در هر توافقی درباره ایران نقش داشته باشد، اما در عین حال تلاش می‌کنیم از درگیری جلوگیری کنیم.
رئیس‌جمهوری آمریکا، ادعا کرد: مذاکرات مستقیمی با ایران در جریان است و روز شنبه یک نشست بسیار مهم با مقامات ایرانی برگزار خواهد شد.
ترامپ افزود: روز شنبه، دیداری بزرگ و مستقیم با ایرانی‌ها خواهیم داشت و خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد.
وی همچنین گفت: شاید به توافقی با ایران برسیم و این فوق‌العاده خواهد بود. وی ادعا کرد که ممکن است که توافق با ایران، توافقی متفاوت و بسیار قوی‌تر باشد.
ترامپ در ادامه گفت: نمی‌توانم بگویم جلسه‌ی شنبه با ایران کجا برگزار خواهد شد؛ فقط می‌توانم بگویم که این دیدار بسیار محرمانه است و به‌صورت مستقیم با ایران انجام خواهد شد.
وی افزود: فکر می‌کنم اگر مذاکرات با ایران موفقیت‌آمیز نباشد، ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. این موضوع فرمول سختی دارد. کشور‌هایی هستند که بمب اتمی دارند در حالی‌که نباید داشته باشند، اما ایران نمی‌تواند به این سلاح دست یابد.
رئیس جمهور آمریکا مدعی شد: اگر مذاکرات موفقیت آمیز نباشد، ایران روز‌های سختی خواهد داشت.
ترامپ در پاسخ به این سوال که اگر بخواهید بر سر یک توافق جدید با ایران مذاکره کنید، می‌توانید توضیح دهید که چگونه این توافق بیشتر از برجام متفاوت است؟ گفت: خب من واقعا نمی‌توانم این را بگویم توافق در دست مذاکره، متفاوت با برجام خواهد بود. ولی توافق قوی تری خواهد بود.
تجربه مذاکرات در استانبول در دوران اوباما
حسین موسویان دیپلمات پیشین درباره کمّ‌وکیف مذاکره جمهوری اسلامی و ایالات متحده نوشت: «به نظر می‌رسد شنبه ۲۳ فروردین در عمان ابتدا آقایان عراقچی وزیر خارجه ایران و استیو ویتکاف، مذاکره را به طور غیر مستقیم آغاز خواهند کرد و بعد از یکی دو ساعت و در صورت مثبت بودن، نمایندگان ایران و آمریکا گفت‌و‌گو‌های مستقیم را آغاز خواهند کرد.»
دیپلمات پیشین و کارشناس سیاست خارجی درباره کمّ‌وکیف مذاکره جمهوری اسلامی و ایالات متحده نوشت: «به نظر می‌رسد شنبه ۲۳ فروردین در عمان ابتدا آقایان عراقچی وزیر خارجه ایران و استیو ویتکاف، مذاکره را به طور غیر مستقیم آغاز خواهند کرد و بعد از یکی دو ساعت و در صورت مثبت بودن، نمایندگان ایران و آمریکا گفت‌و‌گو‌های مستقیم را آغاز خواهند کرد.»
حسین موسویان،  دیپلمات پیشین و کارشناس سیاست خارجی، با انتشار متنی در فضای مجازی به چندوچون مذاکره آتی ایران و آمریکا پرداخته است.
او نوشت: مذاکرات ایران و آمریکا احتمالا توسط آقایان عراقچی و ویتکاف صورت خواهد گرفت. اما مستقیم یا غیر مستقیم؟
آقای ترامپ اعلام کرد که شنبه «مذاکرات مستقیم و سطح بالا» بین آمریکا و ایران صورت خواهد گرفت.
آقای عراقچی وزیر خارجه ایران اعلام کرد: ایران و آمریکا روز شنبه در عمان «مذاکرات غیرمستقیم و سطح بالا» خواهند داشت. هر دو درست می‌گویند. تناقضی هم وجود ندارد.
در دوران اوباما هم همین اتفاق افتاد. منتهی راه حل این شد که ابتدا مذاکرات در استانبول با حضور کاترین اشتون آغاز شد و بعد خانم اشتون اتاق را ترک کرد و مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی مستقیم گفت‌و‌گو کردند و نتیجه مثبت حاصل شد.
به نظر می‌رسد شنبه در عمان ابتدا آقایان عراقچی وزیر خارجه ایران و استیو ویتکاف، مذاکره را به طور غیر مستقیم آغاز خواهند کرد و بعد از یکی دو ساعت و در صورت مثبت بودن، نمایندگان ایران و آمریکا گفت‌و‌گو‌های مستقیم را آغاز خواهند کرد.
به نظر می‌رسد واشینگتن و تهران روند عاقلانه‌ای را در پیش گرفته‌اند و شانس توافق وجود دارد. هر دو مذاکره کننده توانمند، مجرب، معتدل و عاقل هستند.
گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا، از این مرحله که چگونه باید انجام شود عبور کرده
ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در دوره روحانی نوشت: گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا، از این مرحله که چگونه باید انجام شود عبور کرده است؛ ایرادی هم ندارد که دو طرف بر یک «کنشِ دیپلماتیک» نام‌های متفاوتی بگذارند.
ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در دوره روحانی در یادداشتی با عنوان «۶ نکته درمورد اظهارات ترامپ درمورد آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه» نوشت:
الف) گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا، از این مرحله که چگونه باید انجام شود عبور کرده است؛ ایرادی هم ندارد که دو طرف بر یک «کنشِ دیپلماتیک» نام‌های متفاوتی بگذارند.
ب) مهم این است که روز‌شنبه که نمایندگان عالیرتبه ایران و آمریکا برای مذاکراتِ غیرمستقیم وارد اتاق «مذاکراتِ مستقیم» می‌شوند، یا جهت مذاکرات مستقیم به اتاق «مذاکراتِ غیرمستقیم» درمی‌آیند، گفت‌و‌گو‌ها طبق توافق قبلی پیش برود! خصوصا آنکه پس از انجام گفت‌و‌گو‌ها نیز طرفین حق دارند بگویند این مذاکرات به روش مستقیم و به صورت غیرمستقیم، یا برعکس، انجام گردیده است!
ج) مهم این است که هیئت ایرانی اختیارات کافی برای مذاکره و برنامه دقیق برای تصمیم‌گیری را داشته باشد.
د) مهم این است که هیئت ایرانی از خطای عدم دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا، با میانجی‌گری مکرون در نیویورک، درس لازم را گرفته باشد.
ه) مهم این است که طرفین برای مصاحبه مطبوعاتی، مشترک یا جدا، آمادگی داشته و هماهنگی‌های لازم را در حین مذاکرات به عمل آورند.
و) مهم این است که تصویر ارائه شده از سوی ایران و آمریکا در روزشنبه، تصویر صلح و تفاهم و دوستی باشد، نه مخاصمه و جنگ.
یک «گزارش محرمانه» ترامپ را به مذاکره فوری با ایران سوق داد
«طارق رئوف» رئیس سابق بخش شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد است توصیف ترامپ از مذاکرات عمان دقیق نبود و مذاکرات به صورت غیر مستقیم آغاز خواهد شد.
رئیس سابق بخش شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد است: بهترین نتیجه، توافق جدیدی است که تحت آن ایران و آمریکا روابط خود را عادی‌سازی کنند و برنامه هسته‌ای محدود شود، و ذخیره اورانیوم غنی‌شده در بانک اورانیوم با غنای پایین آژانس در قزاقستان سپرده شود و از طریق آن در بازار فروخته شود و درآمد آن به ایران برسد. همه تحریم‌ها لغو شود و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت خاتمه یابد. ترامپ جنگ جدیدی نمی‌خواهد و ایران باید در این زمینه به او کمک کند و پای میز مذاکره بنشیند.
«طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی در این زمینه می‌گوید: کاخ سفید روز دوشنبه اعلام کرد که گفت‌و‌گو‌های سطح بسیار بالایی بین آمریکا و ایران در جریان است. رئیس جمهور ترامپ گفت که آمریکا روز شنبه مذاکرات «مستقیم» با ایران برای بحث درباره توافق هسته‌ای خواهد داشت، اگرچه مقامات ایرانی گفتند که این برنامه‌ها شامل استفاده از دیپلمات‌های عمانی به عنوان واسطه است.
وی افزود: ترامپ که هفت سال پیش از توافق هسته‌ای دوران اوباما با ایران خارج شد، این برنامه‌ها را پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد. ترامپ گفت که اگر مذاکرات موفقیت‌آمیز نباشد، ایران «در خطر بزرگی» قرار خواهد گرفت.
رئیس سابق بخش شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: اگر مذاکرات مستقیم انجام شود، این اولین مذاکرات رسمی رو در رو بین دو کشور از زمانی خواهد بود که ترامپ هفت سال پیش از توافق هسته‌ای دوران اوباما خارج شد. اما این مذاکرات در شرایط خطرناکی صورت می‌گیرد، چرا که گفته می‌شود ایران به دلیل حملات اسرائیل در اکتبر گذشته، سیستم‌های دفاع هوایی اطراف تأسیسات هسته‌ای کلیدی خود را از دست داده است. همچنین این تصور وجود دارد که ایران دیگر نمی‌تواند به نیرو‌های نیابتی خود در خاورمیانه — حماس، حزب‌الله و دولت اسد در سوریه که اکنون برکنار شده — برای تهدید اسرائیل به تلافی تکیه کند.
رئوف: بیشتر تجهیزات غنی‌سازی لیبی قبل از تحویل به آمریکا در سال ۲۰۰۳ هرگز از جعبه خارج نشده بود؛ در حالی که زیرساخت هسته‌ای ایران دهه‌هاست که فعال است و در سراسر کشور پراکنده شده، بخش زیادی از آن در اعماق زمین قرار دارد
وی یادآور شد: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که روز دوشنبه در جریان سفر به آمریکا در کنار ترامپ نشسته بود، اصرار داشت که هر توافق حاصلی باید به آنچه او «مدل لیبی» نامید پایبند باشد، به این معنی که ایران باید کل زیرساخت هسته‌ای خود را برچیده و از کشور خارج کند. اما بیشتر تجهیزات غنی‌سازی لیبی قبل از تحویل به آمریکا در سال ۲۰۰۳ هرگز از جعبه خارج نشده بود؛ در حالی که زیرساخت هسته‌ای ایران دهه‌هاست که فعال است و در سراسر کشور پراکنده شده، بخش زیادی از آن در اعماق زمین قرار دارد.
رئوف در ادامه تأکید کرد: سه مقام ایرانی که از مذاکرات با آمریکا اطلاع داشتند، گفتند که توصیف ترامپ از مذاکرات قریب‌الوقوع کاملاً دقیق نبود. آنها گفتند که برداشت ایران از گفت‌و‌گو‌ها در عمان این است که ابتدا مذاکرات غیرمستقیم انجام می‌شود، جایی که مذاکره‌کنندگان هر کشور در اتاق‌های جداگانه می‌نشینند و دیپلمات‌های عمانی پیام‌ها را به عقب و جلو منتقل می‌کنند. این چینش مشابه مذاکرات غیرمستقیمی خواهد بود که دولت بایدن داشت و در آن واسطه‌ها مقامات اروپایی بودند. با این حال، مقامات ایرانی گفتند که تهران در صورت پیشرفت خوب مذاکرات غیرمستقیم، آماده مذاکره مستقیم با آمریکا خواهد بود.
وی افزود: در اوایل فوریه، اطلاعات جدید مدعی بودند که یک تیم محرمانه از دانشمندان ایرانی در حال بررسی یک روش سریع‌تر، هرچند ابتدایی‌تر، برای توسعه سلاح اتمی هستند.
رئوف تأکید کرد: احتمالاً ترامپ از آن زمان از این یافته‌ها که در پایان دولت بایدن به دست آمده، مطلع شده و این موضوع به فوریت مذاکرات افزوده است. مقامات دولت می‌گویند که وارد مذاکرات طولانی‌مدت با تهران نخواهند شد.
رئوف: احتمالاً ترامپ از آن زمان از این یافته‌ها که در پایان دولت بایدن به دست آمده، مطلع شده و این موضوع به فوریت مذاکرات افزوده است
وی افزود: موضع گروسی جالب توجه خواهد بود، چرا که او اخیراً اعلام کرده است که پس از پایان دوره دبیرکل گوترش، نامزد دبیرکلی سازمان ملل خواهد شد؛ نوبت آمریکای جنوبی است. اگر همانطور که گروسی می‌گوید برجام عملاً مرده است، پس چرا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان هر سه ماه یک‌بار گزارش‌های مفصلی ارائه می‌دهد؟
رئوف در پایان گفت: بهترین نتیجه، توافق جدیدی است که تحت آن ایران و آمریکا روابط خود را عادی‌سازی کنند و برنامه هسته‌ای محدود شود، و ذخیره اورانیوم غنی‌شده در بانک اورانیوم با غنای پایین آژانس در قزاقستان سپرده شود و از طریق آن در بازار فروخته شود و درآمد آن به ایران برسد. همه تحریم‌ها لغو شود و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت خاتمه یابد. ترامپ جنگ جدیدی نمی‌خواهد و ایران باید در این زمینه به او کمک کند و پای میز مذاکره بنشیند.
استیو ویتکاف چه سوابقی دارد؟
«استیون ویتکاف» کارآفرین و توسعه‌دهنده املاک آمریکایی، که در ابتدای دولت ترامپ به عنوان فرستاده ویژه آمریکا به خاورمیانه منصوب شده بود، اکنون مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در گفت‌وگو با ایران در مذاکراتی است که از شنبه آغاز خواهد شد.او که روابط نزدیکی با دونالد ترامپ دارد، پیش از این به ترامپ در امور مختلف سیاسی کمک کرده و در زمینه املاک نیز پروژه‌های بزرگی در نیویورک و فلوریدا اجرا کرده است. ویتکاف و ترامپ از دهه ۱۹۸۰ با یکدیگر آشنا شدند و از آن زمان دوستی و همکاری‌های زیادی داشتند.
ویتکاف، که هیچ تجربه دیپلماتیکی ندارد، از حامیان سرسخت اسرائیل است و نظرات جنگ‌طلبانه‌ای در مورد ایران دارد. او مخالف توافق هسته‌ای برجام است و معتقد است که فشار بر ایران می‌تواند حمایت این کشور از گروه‌های به زعم خودش تروریستی را کاهش دهد.
استیو ویتکاف، شاید در نگاه اول یک سرمایه‌دار موفق آمریکایی باشد، اما در دوران بازگشت ترامپ به قدرت، به یکی از مهره‌های کلیدی در دیپلماسی پنهان و تصمیم‌گیری‌های غیررسمی کاخ سفید تبدیل شده است.
استیو ویتکاف، متولد ۱۵ مارس ۱۹۵۷ در برانکس نیویورک، یکی از چهره‌های کمتر شناخته‌شده اما پرنفوذ در حلقه نزدیکان دونالد ترامپ به شمار می‌آید. ویتکاف که در یک خانواده یهودی طبقه متوسط بزرگ شد، تحصیلات خود را در رشته حقوق در دانشگاه هوفسترا به پایان رساند و به عنوان وکیل تخصصی در حوزه املاک و مستغلات پا به دنیای حرفه‌ای گذاشت. او در سال ۱۹۹۷ شرکت بزرگ توسعه املاک خود با نام Witkoff Group را پایه‌گذاری کرد؛ شرکتی که امروزه با ده‌ها ملک بزرگ در شهرهایی چون نیویورک، میامی و لاس‌وگاس شناخته می‌شود.
با این‌که موفقیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری او در دنیای املاک و مستغلات تحسین‌برانگیز است، اما آنچه استیو ویتکاف را در سال‌های اخیر به تیتر رسانه‌های بین‌المللی تبدیل کرد، ورود غیرمنتظره‌اش به عرصه دیپلماسی در سایه حمایت مستقیم دونالد ترامپ بود.
از زمین گلف تا میز مذاکرات صلح
روابط نزدیک ویتکاف با ترامپ به دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد؛ دو سرمایه‌گذار پرنفوذ نیویورکی که در دنیای املاک با یکدیگر آشنا شدند. این رابطه طی سال‌ها عمیق‌تر شد، تا جایی که در سپتامبر ۲۰۲۴، ویتکاف در کنار ترامپ در زمین گلفی حضور داشت که تلاش نافرجامی برای ترور رئیس‌جمهور پیشین صورت گرفت. پس از آن، ویتکاف به یکی از معتمدترین چهره‌های اطراف ترامپ تبدیل شد.
در نوامبر ۲۰۲۴، تنها چند روز پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری، وی استیو ویتکاف را به عنوان فرستاده ویژه ایالات متحده در امور خاورمیانه منصوب کرد. این انتصاب برای بسیاری در محافل دیپلماتیک شوکه‌کننده بود، چرا که ویتکاف نه تجربه‌ای در حوزه سیاست خارجی داشت و نه سابقه‌ای در وزارت خارجه آمریکا. اما به‌طرز شگفت‌انگیزی، او توانست نقش مؤثری در برخی از مذاکرات پیچیده ایفا کند.
میانجی‌گری میان تل‌آویو و حماس
در ژانویه ۲۰۲۵، ویتکاف در رأس تیمی قرار گرفت که توانست میانجی‌گری برای آتش‌بس موقت میان اسرائیل و گروه حماس را به ثمر برساند؛ توافقی که شامل آزادی اسرا و توقف موقت عملیات نظامی بود. گرچه برخی دیپلمات‌ها این موفقیت را به عوامل میدانی و فشارهای بین‌المللی نسبت دادند، اما رسانه‌هایی چون Associated Press و Politico از نقش فعال و شخصی ویتکاف در مذاکرات پشت پرده یاد کردند.
نماینده ترامپ در گفت‌وگوهای روسیه – اوکراین
شاید غیرمنتظره‌تر از همه، مأموریت بعدی او بود: نقش نماینده غیررسمی ایالات متحده در مذاکرات با ولادیمیر پوتین برای حل بحران اوکراین. طبق گزارش‌های وال‌استریت ژورنال، ویتکاف طی چند ماه گذشته با مقامات روسی در کشورهای ثالث مانند مجارستان و امارات دیدار کرده و پیام‌های غیررسمی ترامپ را منتقل کرده است.
چهره‌ای فراتر از تجارت
فراتر از دنیای سیاست، ویتکاف در زندگی شخصی خود نیز فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. او در سال ۱۹۸۷ با لورن راپاپورت ازدواج کرد و صاحب سه فرزند شد. اما در سال ۲۰۱۱، پسرش اندرو تنها در ۲۲ سالگی بر اثر مصرف بیش از حد دارو جان خود را از دست داد؛ حادثه‌ای که تأثیر عمیقی بر زندگی شخصی او گذاشت و بعدها بنیادهایی در زمینه آگاهی از اعتیاد و درمان آن تأسیس کرد.
استیو ویتکاف، شاید در نگاه اول یک سرمایه‌دار موفق آمریکایی باشد، اما در دوران بازگشت ترامپ به قدرت، به یکی از مهره‌های کلیدی در دیپلماسی پنهان و تصمیم‌گیری‌های غیررسمی کاخ سفید تبدیل شده است. گرچه انتقادات بسیاری به عدم شایستگی کلاسیک او در حوزه دیپلماسی وارد شده، اما تجربه‌های اخیر نشان داده‌اند که سیاست خارجی ترامپ بار دیگر در حال چرخش به سمت روابط شخصی و پشت‌پرده است—و در این مسیر، چهره‌هایی مانند ویتکاف در حال بازی کردن نقش‌هایی فراتر از آن‌چه تصور می‌شد، هستند.
یکی از نزدیکترین و موثرترین دوستان ترامپ در به قدرت رسیدن او
آبان ماه سال گذشته بود که رسانه ها از انتصاب «استیون ویتکاف» سرمایه گذار املاک و مستغلات به عنوان نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه خبر دادند. رسانه های غربی در توصیف ویتکاف می گویند، او فردی است که نه سیاست خوانده و نه تجربه ای قابل ذکری در این حوزه دارد اما توانست در بدو ورود خود به کاخ سفید با اتخاذ روشی متمایز، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را مجبور کند تا توافق آتش‌بس میان حماس و تل‌آویو در غزه را تا قبل از ۲۰ ژانویه به وقوع بپیوندد.
هاآرتص در گزارشی به نقل از یک دیپلمات ارشد اسرائیلی نوشت، ویتکاف یک دیپلمات نیست. او مانند یک دیپلمات صحبت نمی‌کند و علاقه‌ای به رعایت آداب و پروتکل‌های دیپلماتیک ندارد. دستیاران نخست‌وزیر اسرائیل به او توضیح دادند که دیدار او در میانه روز «شبات» است و هیچ دیداری تا غروب شنبه امکان‌پذیر نخواهد بود. آیین مذهبی یهودی که از غروب جمعه آغاز می‌شود و در غروب شنبه به پایان می‌رسد. اما ویتکاف اصرار داشت که این دیدار بدون توجه به زمان شبات انجام شود. سرانجام نتانیاهو تحت فشار او تسلیم شد و موافقت کرد که بعدازظهر شنبه با او دیدار کند.
روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی مفصل به نحوه آشنایی ویتکاف و توصیف شخصیت او می پردازد. در گزارش این روزنامه آمریکایی آمده است: در آوریل ۲۰۲۲ جشن عروسی «زک ویتکاف»، فرزند جوان استیون ویتکاف سرمایه گذار املاک و مستغلات برگزار شد. اما این مهمانی در «پالم بیچ» فلوریدا، به غیر از یک جشن عروسی یادآور مسیری بود که استیون ویتکاف، در طول نزدیک به هفت دهه زندگی خود طی کرده بود تا به اوج تجارت املاک و مستغلات در نیویورک و فلوریدا صعود کرده بود و در طول این مسیر توانسته بود جایگاه ممتازی را نزد دونالد ترامپ به دست آورد.
«ایلان ماسک» ممکن است از زمانی که اعتبار و پول خود را در خدمت کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور منتخب قرار داد «بهترین دوست» او به نظر برسد ولی ویتکاف یکی از نزدیکترین و موثرترین دوستان ترامپ در به قدرت رسیدن او به حساب می آید. اکنون ترامپ دوست قدیمی خود را در نقشی کلیدی به عنوان نماینده خود در امور خاورمیانه تعیین کرده است که می تواند در روند سیاست خارجی ایالات متحده بسیار تاثیر گذار باشد. نقش مهمی که پیش از این «جرد کوشنر»، داماد ترامپ، در دوره اول ریاست جمهوری‌اش داشت.
انتصاب یک «توسعه دهنده کسب و کار» در مقابل یک دیپلمات، این حس عمیق را القاء می کند که ترامپ در نهایت بحران خاورمیانه را به عنوان یک مذاکره پیچیده املاک می بیند. به گفته فردی آشنا با تفکرات ویتکاف، او نیز مانند ترامپ مسائل سیاست خارجی را به عنوان یک سری معاملات بزرگ املاک و مستغلات می بیند. ویتکاف مانند ترامپ یک نیویورکی اصیل ثروتمند است که فرزندانش را وارد تجارت کرد و سپس برای سکونت به فلوریدا جنوبی نقل مکان کرد و مانند ترامپ به شدت به گلف علاقه دارد. صاحب نظران حوزه املاک ویتکاف ۶۷ ساله را باهوش و فردی که می تواند با مردم عادی تعامل کند و نظر آنها را جلب کند توصیف می کنند.
«دان پیبلز»، یکی دیگر توسعه دهندگان کسب و کار مشهور می گوید، سبک مذاکره او هرگز خصمانه نیست، ویتکاف از آن دسته مذاکره کنندگانی نیست که بخواهد قبل از انجام معامله خشمگین شود تا مذاکرات را پیش ببرد اما اینکه آیا او شرایط درهم و برهم و نکات ظریف خاورمیانه را درک کرده است یا خیر، سوال دیگری است.
ویتکاف یک یهودی حامی سرسخت اسرائیل است، او هیچ آموزش دیپلماتیک ندیده اما توانسته با استفاده از تعاملات تجاری دوستان خوبی در خاورمیانه اینجاد کند.
ویتکاف یک یهودی و از حامیان سرسخت اسرائیل است. اگرچه او هیچ آموزش دیپلماتیک ندیده اما توانسته با استفاده از تعاملات تجاری ارتباطات و دوستان خوبی در خاورمیانه اینجاد کند. سال گذشته ویتکاف هتل «پارک لین» در منهتن را به قیمت ۶۲۳ میلیون دلار به سازمان سرمایه گذاری قطر فروخت معامله ای که صندوق سرمایه گذاری ابوظبی نیز در آن دخیل بود. «مارتی ادلمن»، وکیل املاک و مستغلات معتقد است که ویتکاف در مورد آنچه می داند و نمی داند، بسیار خودآگاه است، او هم مکعب روبیک و هم افرادی را که آن را می چرخانند درک کند. با این حال، یکی دیگر از مدیران املاک و مستغلات در حالی که از هوش او تمجید می کرد، در مورد اعتبار ویتکاف تردید داشت. این شخص گفت که برقراری صلح در خاورمیانه دنیای ویتکاف نیست.
علاوه بر حساسیت های منطقه، ویتکاف ممکن است مجبور شود روابط خانوادگی را نیز مدیریت کند. کوشنر داماد ترامپ اشاره کرده است که انتظار دارد حتی بدون داشتن سمت رسمی در این جایگاه نقش ایفا کند. او در مصاحبه اخیر خود به وال استریت ژورنال گفت، من به آنها توصیه می کنم، به هر شکلی که نیاز باشد به آنها کمک کنم. یکی از نزدیکان ویتکاف اعلام کرده است که او قصد دارد با کوشنر مشورت و همکاری کند چون اعتقاد دارد که او درک استثنایی از پویایی منطقه را دارد.
بسیاری از متخصصان سیاست خارجی از انتصاب کوشنر وحشت زده بودند، با این حال، داماد ترامپ موفق شد پیمان ابراهیم را امضا کند که طی آن چندین کشور عربی روابط خود را با اسرائیل عادی کردند. حرکتی که به دلیل حمله حماس به اسرائیل و جنگ ناشی از آن در غزه متوقف شده است. کوشنر همچنین توانست فرصت های تجاری سمتی را که به دست آورده بود به نمایش گذاشت، او پس از ترک سمت خود، یک سرمایه گذاری ۲ میلیارد دلاری از عربستان سعودی برای یک صندوق سهامی خاص دریافت کرد و یک میلیارد دلار دیگر از امارات متحده عربی و قطر تامین شد.آنچه مسلم است این است که ویتکاف روی ترامپ ضریب نفوذ دارد.
آنچه مسلم است این است که ویتکاف روی ترامپ ضریب نفوذ دارد. این دو برای اولین بار در سال ۱۹۸۶ زمانی که ویتکاف که در آن زمان یک وکیل جوان املاک و مستغلات بود، برای یک شرکت حقوقی کار می کرد، جایی که ترامپ مشتری آن بود و آنجا بود که این دو با هم آشنا شدند. طبق شهادت ویتکاف از طرف ترامپ در یک دادخواست که سال گذشته توسط دادستان کل نیویورک مطرح شده بود، آنها پس از کار بر روی یک معامله، با هم در یک اغذیه فروشی برخورد می کنند. ویتکاف که ترامپ پول نقدی همراهش نداشت و من یک ساندویچ ژامبون سفارش دادم.
به گفته الکس، پسر ویتکاف، ترامپ اصلی ترین تاثیر را روی پدرش برای اینکه از وکالت به سمت توسعه دهندگی کسب و کار برود بوده است. توسعه دهندگان کسب و کار، استراتژی فروش و بازاریابی یک شرکت را ایجاد و توسعه می دهند. کار آنها شناسایی فرصت ها و اهرم های جدید برای رشد است. این مدیر توسعه کسب و کار نقش کلیدی در استراتژی شرکت ایفا می کند. رابطه میان ترامپ و ویتکاف با گذشت سال ها عمیق تر شد به طوری که در سال ۲۰۱۱ پس از مرگ اندرو پسر ویتکاف بر اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر دلگرمی زیادی برای او بود. ویتکاف در سخنرانی خود در کنوانسیون ملی جمهوریخواهان گفت: حضور او در یک برهه تاریک، آرامش واقعی به ارمغان آورد. او مهربان ترین و دلسوزترین مردی است که من در تمام عمرم دیده ام.
ویتکاف برای ترامپ نقش دوستی را دارد که مشکلات را حل و فصل می کند.
ویتکاف در طول محاکمه کلاهبرداری منهتن به کمک ترامپ آمد. او اولین کسی بود که در دفاع از دوستش شهادت داد و این کار را در زمانی انجام داد که بسیاری از حامیان ترامپ از او فاصله گرفتند. ویتکاف یکی از بزرگترین جمع آوری کمک های مالی ترامپ بوده و با اهداکنندگان یهودی، از جمله «میریام آدلسون»، حامی سرسخت اسرائیل که در نهایت ۱۰۰ میلیون دلار کمک به ترامپ کمک کرد ارتباط نزدیکی دارد. او همچنین برای ترامپ نقش دوستی را دارد که مشکلات را حل و فصل می کند.
به عنوان مثال، پس از اینکه ترامپ در یک گردهمایی به «برایان کمپ»، فرماندار «جورجیا» توهین کرد، ویتکاف به آتلانتا پرواز کرد تا اوضاع را آرام کند. چند روز بعد، کمپ به فاکس نیوز رفت تا حمایت خود را از ترامپ اعلام کند. ویتکاف همچنین «نیکی هیلی»، آخرین رقیب ترامپ در حزب جمهوری خواهان را متقاعد کرد. هیلی در یک پادکست بازگو کرد که چگونه ویتکاف برای مذاکره در مورد کوتاه آمدن او به خانه اش در کارولینای جنوبی سفر کرد.
استیو ویتکاف در مصاحبه با شبکه فاکس گفت: «رئیس‌جمهور اجازه نخواهد داد که ایرانی‌ها صاحب بمب هسته‌ای شوند. امیدوارم بتوانیم به صورت دیپلماتیک این موضوع را حل کنیم.»
بعد از آنکه رسانه‌های آمریکای گزارش دادند استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه به زودی عهده‌دار مسئولیت پرونده ایران خواهد شد، رئیس جمهور آمریکا این موضوع را رد کرده است اما با توجه به اعتماد زیاد ترامپ به توانایی ویتکاف در به نتیجه رساندن مذاکرات احتمال می رود که او حتی شده به صورت غیر مستقیم در برنامه ترامپ برای ایران نقش کلیدی داشته باشد.
درخواست چین از آمریکا درباره مذاکرات با ایران در عمان
درحالیکه قرار است تهران و واشنگتن روز شنبه آینده مذاکرات غیرمستقیمی را در عمان داشته باشند، شبکه خبری اسکای نیوز گزارش داد که چین خواستار «صداقت» آمریکا در مذاکرات با ایران شده است.
همزمان با نشست خبری لین جیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین، نوشت که پکن از آمریکا می‌خواهد در مذاکرات هسته‌ای با ایران «صداقت» نشان دهد.
روزنامه گلوبال تایمز نیز به نقل از این مقام چینی نوشت که پکن از مسکو در میزبانی رایزنی‌های سه جانبه درباره موضوع هسته‌ای ایران حمایت می‌کند و آن را گامی بیشتر به سوی پیشبرد راه حل سیاسی و دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران می‌داند.