صفحه اول
کامران هلالی - در حالی که سال ۱۴۰۴ با عنوان سال سرمایه‌گذاری برای تولید نام‌گذاری شده، بازار سرمایه که باید نقشی کلیدی در تحقق این شعار ایفا کند، همچنان از مشکلات ساختاری، بی‌ثباتی سیاست‌گذاری و تاثیر تحریم‌ها رنج می‌برد. کاهش سودآوری شرکت‌ها، فرار نقدینگی به بازارهای موازی و نوسانات ارزی از جمله عواملی هستند که مسیر رشد تولید و تقویت بازار سرمایه را با چالش مواجه کرده‌اند. بازار سرمایه در گام‌های ابتدایی سال ۱۴۰۴ با تناقضاتی مانند تنش‌های بین‌المللی و مجموعه‌ای از ریسک‌های داخلی مواجه شده است. از یکسو سایه ریسک‌های بین‌المللی مانع جدی بر سر راه روند رو به جلو شاخص ایجاد کردند و از سوی دیگر عدم تزریق نقدینگی جذاب به بازار همچنان کورسوی امید سرمایه‌گذاران را برای قوت گرفتن بازار در نخستین فصل سال با اما و اگرهای زیادی روبه رو کرده است. در این میان با وجود تلاطم‌هایی از این دست نور روشنایی در برخی صنایع بازار همچنان به چشم می‌خورد. صنایعی که به نظر می‌رسد کمتر تحت‌تاثیر سیاست‌های غیرکارشناسانه متولیان قرار دارند. در این بین افزایش شکاف دلار نیما با دلار بازار آزاد به حدود ۵۰درصد حتی پس از استیضاح وزیر پیشین اقتصاد نیز در جای خود مورد بحث و مناقشه است. کاهش شکاف و بهبود وضعیت گزارش صنایع که با وجود نظرات مثبت و منفی موجب بهبود نسبی وضعیت بازار سرمایه در سال گذشته و استیضاح وزیر اقتصاد شد. شوک سیاست‌های ترامپ به اقتصاد جهانی سبب شد تا قیمت محصولات پایه با افت قابل‌توجهی همراه شود. این موضوع سیگنال رکود را مخابره می‌کند. به‌تبع بازارهای جهانی، انتظار می‌رود بورس ایران نیز از این تحولات تاثیر پذیرد. در اولین روز پس از تعطیلات، شاخص بورس تهران با افت۱۴هزار‌واحدی، واکنش نشان‌داد. این درحالی است که بازار در فضای متعادلی قرار دارد و حدود ۵۰درصد از نمادهای کوچک و متوسط، سبزپوش هستند. دیروزشاخص کل بورس تهران با ریزش ۲۶ هزار و ۹۶۱ واحدی در ارتفاع ۲ میلیون و ۷۴۶ هزار و ۸۵۹ واحدی قرار گرفت و برای سومین روز متوالی در هفته جاری قرمزپوش شد؛ شاخص بورس، نسبت به روز گذشته (یکشنبه) ۰.۹۷ درصد کاهش یافت. شاخص هم‌وزن بورس، نیز با ریزش ۵ هزار و ۴۷۴ واحدی در ارتفاع ۸۰۴ هزار و ۹۱۵ واحدی قرار گرفت؛ شاخص کل هم‌وزن بورس، نسبت به روز گذشته (یکشنبه) ۰.۶۸ درصد افت کرد. ارزش بازار بورس تهران به ۸۷ همت و ۵۶۵ میلیارد تومان رسید و تعداد ۴۴۸ هزار و ۵۶ معامله مورد دادوستد قرار گرفت. گفتنی است، نمادهای، فملی، فولاد، وبملت، شپنا، شستا، شتران و کگل، بیشترین، تاثیر بر ریزش شاخص کل بورس تهران، داشتند. شاخص کل فرابورس ایران در پایان معاملات دیروز بازار سرمایه با ریزش ۹۳ واحدی در ارتفاع ۲۴ هزار و ۷۴۷ واحدی قرار گرفت؛ شاخص کل فرابورس ایران، نسبت به روزیکشنبه ۰.۳۸ درصد نزولی شد.ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران به ۱۴ همت و ۱۰۱ میلیارد تومان رسید. کارشناسان بر این باورند که تضاد ساختاری بین اقتصاد دولتی و اقتصاد آزاد، مانع از عملکرد باثبات بازار سرمایه شده است. این تضاد باعث شده سازمان بورس نتواند در هیچ دولتی، عملکردی پایدار و موفق داشته باشد. با این حال، نقش سازمان بورس در شفاف‌سازی اطلاعات، حفظ حقوق سهامداران و توسعه نهادهای مالی همچنان مورد انتظار است. موضوع بازدهی شاخص کل نیز یکی از مباحث مورد بحث است. کارشناسان معتقدند بازدهی شاخص کل لزوماً نشان‌دهنده عملکرد مثبت سازمان بورس نیست. ممکن است شاخص کل رشد کند، اما عملکرد سازمان همچنان ضعیف باشد. از سوی دیگر، فعالان بازار بعضا انتظار موضع‌گیری از سوی سازمان بورس در برابر تصمیمات نهادهای دیگر مانند بانک مرکزی را دارند که این انتظار بر چالش‌های سازمان می‌افزاید. در کنار این موارد، موضوع استقلال بورس در برابر سیاست‌های بانک مرکزی، به‌ویژه در ماجرای فروش گواهی سکه، همچنان چالش‌برانگیز است.