سیاسی
به نظر نمی‌رسد که در صورت تداوم سیاست فشار حداکثری دولت ایالات متحده علیه ایران، تهران گزینه موافقت با برگزاری مذاکرات مستقیم با واشنگتن را فعال کند. ادامه گفت و گوها با تروئیکای اروپایی و آغاز رایزنی‌های فشرده دو و سه جانبه با چین و روسیه محتمل‌ترین انتخاب تهران در کوتاه مدت خواهدبود. انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رئیس امارات متحده عربی عصر روز چهارشنبه ۲۲ اسفند در راس هیاتی رسمی وارد تهران شد و با سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران دیدار کرد. آنچه انور قرقاش ۶۵ ساله را در میانه رفت و آمدهای دیپلماتیک متفاوت در منطقه به پایتخت جمهوری اسلامی ایران کشاند، ارتباطی با رابطه دوجانبه ایران و امارات متحده عربی که اخیرا ( ۱۱ اسفند ۱۴۰۳) با سفر مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران به ابوظبی دور جدیدی از نمایش اراده سیاسی دو کشور برای توسعه و تعمیق رابطه را تجربه کرده، نداشت. این بار وزیر مشاور پیشین در امور خارجه و مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات با ماموریت جدیدی به تهران آمد؛ تحویل نخستین نامه دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده به ایران. نامه‌ای که ترامپ در مصاحبه روز جمعه هفتم مارس ۲۰۲۵ برابر با ۱۷ اسفند ماه ۱۴۰۳ در مصاحبه با شبکه خبری فاکس بیزینس از نگارش آن خبر داد و تاکید کرد که مخاطب این نامه رهبر جمهوری اسلامی ایران و موضوع آن ابراز تمایل واشنگتن برای مذاکره با ایران و حصول توافقی متفاوت از برجام است. هرچند که خودداری رئیس جمهور آمریکا از بیان جزئیات بیشتر درباره زمان نگارش و ارسال این نامه، موجی از گمانه‌زنی های رسانه ای را به راه انداخت و وزیر امور خارجه و سخنگوی این وزارتخانه در روزهای نخست تاکید داشتند که نامه ای از جانب ترامپ دریافت نکرده اند اما صبح روز چهارشنبه ۲۲ اسفندماه، عباس عراقچی در حیاط دولت و در پاسخ به خبرنگاران رسانه های داخلی اعلام کرد که این نامه به زودی و توسط یک واسطه از مسیر کشورهای عربی منطقه به تهران خواهد رسید. ساعتی پس از این اظهارنظر وزیر خارجه بود که عکاسان رسانه های داخلی و خارجی برای ثبت تصاویر دیدار قرقاش و عراقچی به ساختمان وزارتخارجه فراخوانده شدند. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه نیز در سخنانی تاکید کرد که ماموریت مشاور دیپلماتیک رئیس دولت امارات در تهران، تحویل نامه دریافتی از سوی ایالات متحده خواهد بود. ساعاتی پس از حضور قرقاش در تهران، رسانه آمریکایی آکسیوس به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد، نامه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به ایران، توسط استیو ویتکاف نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه به اماراتی ها تحویل داده شد تا آن را به ایرانی ها برسانند. براساس این گزارش، استیو ویتکاف، روز سه شنبه ۲۱ اسفندماه به ابوظبی سفر و با محمد بن زاید، رئیس امارات متحده دیدار و گفتگو کرد. به نظر می رسد که با توجه به عدم حضور وزیر خارجه امارات در داخل کشور، مسئولیت انتقال فوری این نامه به تهران به انور قرقاش واگذار شد. حضور انور قرقاش در تهران در میانه تشدید تنش میان ایران و ایالات متحده و آغاز همصدایی مجدد اروپا و آمریکا همزمان با آغاز به کار ساعت شنی فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران انجام شد. توسعه برنامه هسته ای ایران که با خروج ایالات متحده از برجام در نوامبر ۲۰۱۸ اغاز شده بود در سایه شکست ۱+۴ در سالهای اخیر در احیای برجام به سرعت ادامه پیدا کرده است. همزمان رژیم صهیونیستی نیز از فرصت بازگشت ترامپ به کاخ سفید استفاده کرده و سناریوی حمله به تاسیسات هسته ای ایران را تکرار می‌کند. ترامپ در حالی با ارسال نامه به عالی ترین مقام جمهوری اسلامی ایران فضای رسانه ای را در اختیار گرفته که همزمان با این ابراز تمایل برای حصول توافق، اجرای سختگیرانه سیاست فشار حداکثری هم از سوی امریکا آغاز شده است. در این مرحله تیم ترامپ تمرکز خود را بر پایان دادن به معافیت های تحریمی کشورها با ایران، تلاش برای همگام سازی خود با تروئیکای اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل متحد و البته قطع کانال های رابطه تجاری و اقتصادی سایر کشورها با ایران قرار داده است. موضع جمهوری اسلامی ایران در چند هفته اخیر بارها و بارها تکرار شده و در حالی که وزیر خارجه ایران مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده از طریق پیام رسانی کشورهای واسطه را رد نمی‌کند اما تاکید دارد که در سایه فشار حداکثری مذاکره ممکن نخواهد بود. رهبر انقلاب نیز در یکی از آخرین سخنرانی های خود مذاکرات با واشنگتن را نه هوشمندانه، نه عاقلانه و نه شرافتمندانه خواندند. نیوزیک در گزارشی با اشاره به ارسال نامه رئیس جمهور امریکا به ایران می نویسد: پاسخ ایران به نامه ترامپ و نتیجه سفر انور قرقاش می تواند بر گام های بعدی در دیپلماسی منطقه ای تأثیر بگذارد. در همین حال، تهران قرار است روز جمعه یک نشست سه جانبه با چین و روسیه در پکن برگزار کند که در آن برنامه هسته ای و مسائل ژئوپلیتیکی گسترده تر مورد بحث قرار خواهد گرفت. با توجه به اینکه تحریم ها و تهدیدهای نظامی ایالات متحده هنوز ادامه دارد، تنش ها احتمالا ادامه خواهد یافت زیرا هر دو طرف به دنبال مزایای استراتژیک و برخورداری از کارت های امتیاز بیشتر برای روز مذاکره هستند. همزمان با حضور نماینده رئیس کشور امارات در تهران، رسانه های متفاوت از جمله آسوشییتدپرس به پیشینه این سیاست دونالد ترامپ در ارتباط گیری با کشورهایی که رابطه دیپلماتیک با واشنگتن ندارند اشاره کرد و نوشت: این اقدام ترامپ یادآور نامه نویسی او به کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی در دوره اول ریاست جمهوری خود بود که منجر به دیدارهای رو در رو شد اما هیچ توافقی برای محدود کردن تسلیحات اتمی پیونگ یانگ و برنامه موشکی وسیع این کشور انجام نشد. نویسنده این گزارش در ادامه می نویسد: «آخرین باری که ترامپ در سال ۲۰۱۹ از طریق شینزو آبه، نخست وزیر فقید ژاپن، سعی کرد از طریق ارسال نامه به ایران توافق جدید و متفاوتی از برجام را با ایران به امضا برساند موفق نشد. این بار رهبر ایران پیش از ورود قرقاش به تهران، نامه ترامپ را تلاشی برای فریب افکار عمومی جهانی خواندند.» نیوزیک: پاسخ ایران به نامه ترامپ و نتیجه سفر انور قرقاش می تواند بر گام های بعدی در دیپلماسی منطقه ای تأثیر بگذارد. در همین حال، تهران قرار است روز جمعه یک نشست سه جانبه با چین و روسیه در پکن برگزار کند که در آن برنامه هسته ای و مسائل ژئوپلیتیکی گسترده تر مورد بحث قرار خواهد گرفت.ارسال نامه همه سیاست ترامپ در قبال ایران نیست در شرایطی که رئیس جمهور ایالات متحده ادعا می کند به دنبال توافقی با ایران است که در سایه آن تهران به تسلیحات هسته ای دسترسی پیدا نکند اما مجموعه بندهای مندرج در بخشنامه ابلاغی او برای اجرای سختگیرانه سیاست فشار حداکثری و سخنان مقام های خارجی که درباره توافق مدنظر ترامپ با تهران با اعضای کابینه او دیدار داشته اند حکایت از داستان دیگری دارد. به عنوان نمونه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در گفت و گویی که روز چهارشنبه ۲۲ اسفندماه در مسکو داشت اعلام کرد که توقف فعالیت «گروه‌های وابسته به ایران در منطقه» یکی از مطالبات اصلی واشنگتن در چارچوب تلاش‌هایش برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید با ایران است. لاوروف تأکید کرد که روسیه از چارچوبی حمایت می‌کند که به «توسعه توافق هسته‌ای» منجر شود اما در عین حال نسبت به اصرار ایالات متحده برای اعمال شروط سیاسی نگران است. وزیر خارجه روسیه با اشاره به اینکه واشنگتن به دنبال پیوند زدن توافق جدید با «تضمین‌هایی قابل راستی‌آزمایی» درباره توقف حمایت ایران از گروه‌های منطقه‌ای است، گفت: «این مسئله نگران‌کننده است، زیرا نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد آمریکایی‌ها تمایل دارند توافق جدید را به شروط سیاسی خاصی گره بزنند.» او افزود: «تمام کشورهای منطقه نفوذ خود را در خارج از مرزهایشان تقویت کرده‌اند و در پروژه‌های اقتصادی و بشردوستانه در مناطق مختلف، از جمله شمال آفریقا، مشارکت دارند. برخی نیز مانند بحران سودان نقش میانجیگری ایفا می‌کنند. اینکه فقط ایران از این حق مستثنی شود، غیرواقعی است، در حالی که به دیگر کشورها اجازه داده می‌شود که نفوذ خود را گسترش دهند.» در شرایط فعلی به نظر نمی‌رسد که در صورت تداوم سیاست فشار حداکثری دولت ایالات متحده علیه ایران، تهران در پاسخ به نامه دونالد ترامپ گزینه موافقت با برگزاری مذاکرات مستقیم با واشنگتن را فعال کند. پیشبرد گفت و گوها با تروئیکای اروپایی و همزمان ادامه مشورت های دو و سه جانبه فشرده با چین و روسیه درباره سناریوها و راه حل‌های پیش رو، محتمل ترین گزینه های ایران در کوتاه مدت خواهندبود. همزمان پیش بینی می شود نقش واسطه هایی چون روسیه و برخی کشورهای عربی منطقه برای پیشبرد گفت و گوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن هم به عنوان بخشی از تلاش آنها برای مدیریت تنش، پررنگ‌تر از پیش شود.