صدای واحد ایران در برابر قلدرها

 نواب فرهودی- یک صدایی در کشور در برابر سیاست کاخ سفید مبنی بر تهدید ایران و تقاضای مذاکره وجود داشته و مسئولان نظام این سیاست را بی نتیجه می‌دانند.
شنبه شب رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولان نظام با ابراز خرسندی از فعال بودن وزارت امور خارجه و تأکید بر گسترش تعامل با همسایگان و دیگر کشورها، گفتند: «بعضی دولتها و شخصیت‌های قلدر خارجی اصرار به مذاکره می‌کنند در حالی که هدف آنها از مذاکره حل مسائل نیست بلکه از مذاکره به دنبال تحکّم و تحمیل مسائل مورد نظرشان هستند که اگر طرف مقابل قبول کرد چه بهتر، اما اگر قبول نکرد، جنجال راه بیاندازند و او را به ترک مذاکره متهم کنند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: «مسئله آنها فقط مسئله هسته‌ای نیست، بلکه مذاکره برای آنها راه و مسیری برای طرح توقعات جدید از جمله در زمینه امکانات دفاعی و توانایی‌های بین‌المللی و بیان انتظاراتی از این قبیل است که فلان کار را نکنید، با فلان کس دیدار نکنید، برد موشک را از فلان قدر بیشتر نکنید که قطعاً این موارد از طرف ایران پذیرفته و برآورده نمی‌شود.»
ایشان هدف طرف مقابل از تکرار مذاکره را ایجاد فشار در افکار عمومی دانستند و گفتند: «می‌خواهند در افکار عمومی تردید ایجاد کنند که چرا با وجود اعلام آمادگی آنها برای مذاکره، ما حاضر به مذاکره نیستیم در حالی که هدف آنها مذاکره نیست بلکه تحکّم و تحمیل است.»
مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور کشورمان هم خواستار تقویت اتحاد داخلی برای مقابله با تهدیدات دشمنان شد. او گفت که «وحدت و انسجام حرف اول و آخر را می‌زند. اگر اختلاف کنیم، نخواهیم توانست به اهداف خود برسیم. باید دست به دست هم دهیم... ما قادریم بر همه مشکلات غلبه کنیم. هیچ قدرتی نمی‌تواند ملتی که با هم هستند و پشت سر امام به سمت یک قبله حرکت می‌کنند، زمین‌گیر کند. ما نباید در برابر تهدید دشمن جاخالی کنیم.»
بی نتیجه بودن سیاست فشار و تهدید آمریکا برای وادار کردن ایران به مذاکره مدنظر آنها مورد تایید فرمانده ارتش نیز قرار گرفت. سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت که «هیچ آدم عاقلی نمی‌تواند مذاکره تحت فشار و تحریم را بپذیرد».
حسن روحانی رئیس‌جمهور پیشین ایران نیز گفت که« آمریکایی‌ها در مواجهه با ایران در موضوعات سیاسی و بین‌المللی، موفقیتی را کسب نکرده‌اند.»
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه در حاشیه اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در جده در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه گفت: «تا زمانی که دولت ترامپ فشار حداکثری خود را اعمال کند، ایران مذاکرات با ایالات متحده در مورد برنامه هسته‌ای خود را از سر نخواهد گرفت.»
ابراهیم عزیزی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به اظهارات رییس جمهور آمریکا در پیامی نوشت:«دوگانه‌های روی میز شما، بارها آزموده شده و بر اساس آرزوهای شماست ... واقعیت روی میز ما، مقاومت عزتمندانه و احترام به حقوق ملت بزرگ ایران است! آزموده را آزمودن خطاست.»
اسماعیل کوثری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در تذکری اظهار کرد: از مقام معظم رهبری تشکر ویژه‌ای داریم که با بیانات الهی و انقلابی خود، مسیر ادامه راه سیاسی و اقتصادی را تبیین کردند تا مسئولین و مردم براساس همین چارچوب، راه و مسیر خود را در جهت رفع مشکلات مردم ادامه دهند.
وی خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا گفت: آقای ترامپ، به قول شهید حاج قاسم عزیز، شما یک قمارباز حرفه‌ای هستید، اما در جایگاه ریاست جمهوری آمریکا، می‌خواهید با همان تفکر سیاست‌هایتان را جلو ببرید و به آنها جامه عمل بپوشانید.
کوثری ادامه داد: این تفکر، همان تفکر بعد از جنگ جهانی دوم است که خیال می‌کنید می‌توانید همه احکام‌تان را با وحشت و قلدری به دست آورید اما زهی خیال باطل؛ دیگر آن دوران گذشته و ملت‌ها به ویژه مردم عزیز ایران، شما را به عنوان یک فرد نادان و قلدر محسوب می‌کنند که عقل و فکرشان تنها در بازوها و سلاح‌های نظامی‌تان محدود است.
آمریکای قلدر، اروپای بدعهد
مواضع دولت ترامپ در آمریکا نشان می دهد که این کشور همچنان بر مدار تهدید و فشار و بر نگاه قلدرمابانه باقی مانده و از دیگر سو، تجربه اقدامات اروپا نیز طی این سال ها نشان داده که به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نیست و ما از سالها قبل با یک اروپای بی عمل و بدون اختیار روبه رو هستیم.   
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز شنبه ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۳ در دیدار سران قوا و جمع زیادی از کارگزاران و مدیران رده‌های مختلف کشور، در موضوع سیاست خارجی و دیپلماسی با ابراز خرسندی از فعال بودن وزارت امور خارجه و تأکید بر گسترش تعامل با همسایگان و دیگر کشورها، گفتند: بعضی دولتها و شخصیت‌های قلدر خارجی اصرار به مذاکره می‌کنند در حالی که هدف آنها از مذاکره حل مسائل نیست بلکه از مذاکره به دنبال تحکّم و تحمیل مسائل مورد نظرشان هستند که اگر طرف مقابل قبول کرد چه بهتر، اما اگر قبول نکرد، جنجال راه بیاندازند و او را به ترک مذاکره متهم کنند.
ایشان هدف طرف مقابل از تکرار مذاکره را ایجاد فشار در افکار عمومی دانستند و گفتند: می‌خواهند در افکار عمومی تردید ایجاد کنند که چرا با وجود اعلام آمادگی آنها برای مذاکره، ما حاضر به مذاکره نیستیم در حالی که هدف آنها مذاکره نیست بلکه تحکّم و تحمیل است. (۱۴۰۳/۱۲/۱۸)
هنگامی که توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام در تیرماه ۱۳۹۴ طی مذاکره فشرده ۲۰ ماهه گروه موسوم به ۱+۵ با جمهوری اسلامی ایران و در یک مسیر دوازده ساله به نتیجه رسید، باردیگر جهان شاهد اعتماد دوباره به مسیر دیپلماسی و مذاکره بود، اما در شب ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، «دونالد ترامپ» رییس جمهوری وقت آمریکا پس از ماهها رایزنی با متحدان اروپایی اعلام کرد که آمریکا از توافق برجام خارج خواهد شد. درهمان زمان بسیاری از تحلیلگران حوزه بین الملل براین نکته تاکید داشتند که آمریکای ترامپ با خروج از بسیاری دیگر از معاهدات مهم جهانی دیگر مانند توافقنامه آب و هوایی پاریس و توافقنامه آسیا – پاسیفیک، به عاملی برای گسترش شکاف های عمیق جهانی تبدیل شده است.
در دوران پساخروج ترامپ از برجام، با وجود اینکه اروپا بخش مهمی از این توافق بود و با وجود وعده‌های مختلف به هیچ کدام از تعهدات برجامی خود عمل نکرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در همان زمان و آخرین دیدار با رئیس‌جمهور و دولت دوازدهم فرمودند: در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آنها کمک نمی‌کنند و هرجا که بتوانند ضربه خواهند زد و اگر جایی هم ضربه نمی‌زنند به این دلیل است که نمی‌توانند. ۱۴۰۰/۶/۵)
حتی در دوران جو بایدن رئیس جمهوری سابق آمریکا نیز که جمهوری اسلامی بر فرصت مذاکره و احیای برجام با هدف رفع تحریم ها تاکید داشت به نحوی که از ژانویه۲۰۲۱میلادی مذاکرات مربوط به احیای برجام آغاز گردید و پس از ۶ دور مذاکره در دولت حسن روحانی بخش دیگری از این مذاکرات در دولت شهید سید ابراهیم رئیسی و از طریق وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای یعنی علی باقری کنی پیگیری گردید که در نهایت در شهریور ۱۴۰۱، سندی موسوم به «سند سپتامبر» تهیه شد اما در نهایت پس از شهریور ۱۴۰۱ این مذاکرات بار دیگر با خلف وعده و بدعهدی اروپایی ها متوقف گردید.
با روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان، رویکرد مذاکره برای رفع تحریم ها بار دیگر در دستورکار دولت چهاردهم قرار گرفت. دولت چهاردهم که از همان ابتدا مذاکره را به عنوان یکی از رویکردهای محوری خود با توجه به سه اصل عزت، حکمت و مصلحت انتخاب کرد. جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده که آماده دستیابی به یک توافق پایدار و تضمین‌شده است که تمامی تحریم‌های غیرقانونی را لغو کند و از باقی‌ماندن هرگونه اهرم فشار علیه ایران جلوگیری شود.
اما دولت ترامپ به جای بهره گیری از چنین فرصتی، تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران را افزایش داد و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز در آخرین نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرزی اتمی(۱۵ اسفند) با صدور بیانیه ای، ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تکرار کرده و با متهم کردن تهران به تشدید تنش، مدعی شدند: «زمان به نفع ایران نیست.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان خود در دیدار با کارگزاران نظام، با اشاره به اعلامیه سه کشور اروپایی مبنی بر عمل نکردن ایران به تعهدات هسته‌ای خود در برجام، خاطرنشان کردند: باید از آنها سؤال شود مگر شما به تعهدات خود در برجام عمل کردید؟ آنها از روز اول به تعهد خود عمل نکردند و پس از خروج آمریکا از برجام نیز با وجود قول‌هایی که برای جبران آن دادند، دو بار زیر قول خود زدند. رهبر انقلاب بدعهدی اروپایی‌ها و در عین حال متهم کردن ایران به تخلف را نشانه بی‌چشم و رویی بی‌حد آنها دانستند و افزودند: دولت وقت یک سال آن وضعیت را تحمل کرد و سپس مجلس شورای اسلامی وارد میدان شد و مصوبه‌ای گذراند که راهی نیز جز این وجود نداشت و اکنون هم در مقابل حرف زور و زورگویی راهی دیگر وجود ندارد.
رئیس جمهور نیز طی سخنانی در سفر به شهرستان های غرب استان تهران با تاکید بر اینکه نباید از تحریم‌ها بترسیم، گفت: برخی آقایان می‌گویند که هیچ راهی نداریم بجز اینکه با اینها (آمریکایی‌ها) گفت‌وگو کنیم، ما که نگفتیم گفت‌وگو نمی‌کنیم ولی قرار نیست در مقابل قلدرها سرخم کنیم. قرار نیست با افرادی که زنان و کودکان را زیر بمباران‌های خود مدفون می‌کنند و دم از حقوق بشر می‌زنند، گفت‌وگو کنیم. آنها بگویند که شما نباید موشک و اسلحه داشته باشید که هر وقت دلشان خواست ما را بمباران کنند و نتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
مسعود پزشکیان تصریح کرد:تمام تحریم‌ها را تشدید کرده‌اند و حال می‌گویند که بیایید با هم صحبت کنیم، اول ثابت کن که اهل گفت‌وگو هستی بعد می‌توانیم با هم صحبت کنیم اما اینها بدین معنا نیست که ما برای تامین آب و نان و معیشت و زندگی خود گرفتار شویم، باید دست به دست هم دهیم تا بحران‌ها را پشت سر بگذاریم و کشور را به چشم‌انداز مورد نظر رهبر معظم انقلاب برسانیم.
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه تاکید دارد که فشار حداکثری یک تجربه شکست خورده است و امتحان مجددا آن هم به شکست دیگر منجر خواهد شد.
ایران پیش از این در قالب هشت دور مذاکرات در وین برای احیای برجام شرکت کرد و حداکثر انعطاف‌پذیری و تعهد خود را در حفظ این توافق نشان داد اما دولت‌های اروپایی و آمریکا به‌ جای بهره‌برداری از فرصت موجود، با یک محاسبه غلط روند دیپلماسی را به بن‌بست کشاندند. در واقع این ترامپ و دولت آمریکا بود که از برجام خارج شد و اروپایی ها به ویژه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه نیز نشان دادند که از اراده واقعی برای تصمیم گیری بدون اجازه آمریکا و انجام تعهدات برخوردار نیستند.
آمریکای ترامپ را می توان نمونه ای عیان و نمادی از قلدری بین المللی این کشور در جهان دانست؛ آمریکایی که به راحتی از توافقات و پیمان های بین المللی خارج می شود، به تعهدات خود عمل نمی کند، مداخله در مناطق و کشورهای دیگر را به رسمیت می شناسد و از تروریسم دولتی حمایت می کند. همچنین راستی آزمایی ها از عملکرد اروپایی ها به ویژه سه کشور مهم اروپایی نشان می دهد که با وجود برخی اختلافات با دولت ترامپ، این سه کشور در بیشتر موارد در کنار آمریکا حرکت می کنند. پس مساله امروز ما گفت‌وگو کردن یا پرهیز از گفت‌وگو نیست. موضوع اصلی تعیین و توافق درباره منافع ملی، سپس افزایش قدرت ملی است.
همانطور که رهبر انقلاب اسلامی در سخنان روز شنبه خود تاکید داشتند: مساله آنها فقط مساله هسته‌ای نیست، بلکه مذاکره برای آنها راه و مسیری برای طرح توقعات جدید از جمله در زمینه امکانات دفاعی و توانایی‌های بین‌المللی و بیان انتظاراتی از این قبیل است که فلان کار را نکنید، با فلان کس دیدار نکنید، برد موشک را از فلان قدر بیشتر نکنید که قطعاً این موارد از طرف ایران پذیرفته و برآورده نمی‌شود. (۱۴۰۳/۱۲/۱۸)
گاردین: ترامپ قلدر است، نه قوی!
همچنین تارنمای «گاردین» با اشاره به رویکرد قلدرمآبانه دونالد ترامپ در موضوعات داخلی و بین المللی نوشت:
به گزارش این رسانه انگلیسی، در گفتمانی که «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری ایالات متحده در پیش گرفته فقط یک قهرمان می تواند وجود داشته باشد و بقیه در گروه موافقان و یا مخالفان او قرار خواهند گرفت.
این تحلیل افزود: در طول شش هفته گذشته دیگر رهبران جهان، افرادی که خود می‌دانستند قدرتشان نه خدادادی و نه محصول یک استودیوی تلویزیونی (مانند ترامپ) است، هنگام برخورد با رئیس جمهوری آمریکا محتاطانه رفتار کردند.
گاردین در تشریح قلدرمآبی ترامپ با یادآوری درگیری اخیر او و «دی جی ونس»، معاونش با «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس جمهوری اوکراین در کاخ سفید نوشت: ترامپ که سعی داشت خود را یک مرد قوی (The Strongman) نشان دهد یک لحظه از حفاظ خود بیرون آمد و به خود واقعی اش، یک قلدر، تبدیل شد.
بنابر این مقاله مقابله ترامپ با سیاست‌های «تنوع، برابری و مشارکت» (DEL) ارزش های (ادعایی) آمریکایی از جمله برابری، فرصت‌سازی، پذیرش همگانی و بهره‌برداری از بهترین استعدادها (حتی اگر افراد مردان سفیدپوست نباشند)، که این کشور برای سال ها در بوغ و کرنا می کرد را به یک باره از بین برد.
گاردین نابودی آژانس توسعه بین‌ المللی ایالات‌متحده (USAID)، کناره گیری آمریکا از توافقنامه آب و هوای پاریس و سازمان بهداشت جهانی، و همچنین تضعیف مؤسسه ملی بهداشت را از دیگر اقدامات بی منطق و قلدرمآبانه ترامپ دانست.
این تحلیل در پایان ضمن مطرح کردن این ادعا که آمریکا به مدت پنجاه سال برای نجات سرمایه داری از خود، فراگیر بودن (برابری و دیگر پذیری)، احترام به محیط زیست، حاکمیت قانون و استفاده بی سابقه از دانش برای کاهش خطرات، تلاش کرده و در آن موفق بوده است، تاکید کرد: همه این دستاوردها (ی ادعایی) با قلدری ترامپ به یک باره کنار گذاشته شده است.
ترامپ و تکرار تجربه «فشار حداکثری»
هرچند پیش‌بینی سیاست‌های دونالد ترامپ در دوم ریاست جمهوری، کار سختی نبود و مقامات کشور از جمله وزیر امور خارجه بارها نکاتی را در این رابطه مطرح کرده بودند اما گهگاهی این گمانه نیز به گوش می‌رسید که شاید ترامپ سال ۲۰۲۵، حداقل به این واقعیت پی برده باشد که سیاستی که در دور نخست علیه ایران اعمال کرده بود با شکست مواجه شده‌است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده بامداد چهارشنبه ( ۱۷ بهمن ماه ۱۴۰۳) به وقت تهران در حالی که رو به خبرنگاران حاضر در اتاق بیضی شکل کاخ سفید، از عدم تمایل خود برای امضای بخشنامه «سیاست فشار حداکثری» و علاقه‌اش به مردم ایران سخن می‌گفت، بار دیگر تمامی آنچه را در دور نخست ریاست جمهوری خود علیه ملت ایران اعمال کرده بود، احیا کرد. رئیس جمهور آمریکا همچنین در حالی که در جریان نشست خبری با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی مردم ایران را «شگفت‌انگیز، سخت کوش و زیبا» توصیف کرده بود، در بخشنامه خود بار دیگر وزارت خزانه داری این کشور را ملزم کرد تا «حداکثر فشار اقتصادی» را از طریق «تحریم یا اعمال مکانیسم‌های اجرایی» بر تهران وارد کند. براساس این بخشنامه، ترامپ از کمپینی سخن گفته است که هدفش، «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» است.
هرچند پیش‌بینی سیاست‌های دونالد ترامپ در دوم ریاست جمهوری، کاری سختی نبود و مقامات کشور از جمله وزیر امور خارجه بارها نکاتی را در این رابطه مطرح کرده بودند اما گهگاهی این گمانه نیز به گوش می‌رسید که شاید ترامپ سال ۲۰۲۵، حداقل به این واقعیت پی برده باشد که سیاستی که در دور نخست علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرده بود با شکست مواجه شده و تنها به پیشرفت بیش از پیش برنامه هسته‌ای ایران و تمایل بیشتر تهران به شرق گرایی انجامیده است. با این حال گویا تنها نشانه از باتجربه شدن رئیس جمهور ایالات متحده این است که به جای آنکه در کنار اعمال سیاست‌های خصمانه، از ملت ایران با عنوان «ملت تروریست» یاد کند، در کلام آن‌ها را «زیبا» بنامد اما در عمل، سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه شان اعمال کند.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در نخستین مصاحبه پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، با آینده‌نگری دیپلماتیک به مجری شبکه اسکای‌نیوز در این‌باره گفته بود: «جلب اعتماد ایران برای یک توافق هسته‌ای جدید با کلمات زیبا ممکن نیست».
سیاست ضدایرانی کاخ سفید برای اعمال سخت‌ترین تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران که این بار با روکش زیبا اما دروغین «صلح‌طلبی» و «آینده‌ای باورنکردنی» برای مردم ایران بزک شده بود، موجب واکنش صریح و شفاف آیت الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب نیز شد که «مذاکره با این دولت آمریکا عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست».
وزیر امور خارجه کشورمان در جریان دیدار سفرای خارجی مقیم تهران با رئیس جمهور به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، بار دیگر مبتکر سیاست اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی ایران را خطاب قرار داد و گفت: «ایرانیان افتخار می‌کنند که در چهل و شش سال گذشته آنجایی که پای گفت‌وگوی مبتنی بر احترام متقابل و توافق عزتمندانه در میان باشد، همواره به پیمان‌ها احترام گذاشته و به تمام الزامات آن کاملا متعهد هستند و آنجا که با فشار ظالمانه حداکثری مواجه شوند، با مقاومت حداکثری و قهرمانانه، شکستی بی‌سابقه را بر بانیان تروریسم اقتصادی وارد می‌کنند و هرجا که مورد تعدی و تجاوز قرار گیرند، با شجاعت و قاطعیتی بی‌نظیر، هیمنه دشمن را درهم کوبیده و با دفاع از کیان خود و سرزمین خود و اررزش‌های خود، به متجاوزان درسی فراموش‌ناشدنی می‌دهند».
شکست سیاست‌های دونالد ترامپ علیه ایران در دور نخست ریاست جمهوری اما موضوعی نیست که تنها مقامات ایرانی بر آن تاکید کرده باشند و این واقعیت بارها بر زبان مقامات آمریکایی نیز آمده است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا بارها در اظهارات خود بر واقعیت «شکست سیاست فشار حداکثری» تاکید کرده بود.شکست «سیاست فشار حداکثری»
سیدعباس عراقچی در واکنش به بخشنامه خصمانه روز سه‌شنبه که نشان داد در روابط ایران و مبتکر سیاست فشار حداکثری، در بر همان پاشنه دور نخست ریاست جمهوری ترامپ می‌چرخد، در شبکه ایکس نوشت: « آنچه فشار حداکثری خوانده می‌شود یک تجربه شکست خورده است. تکرار آن فقط بار دیگر به مقاومت حداکثری منجر می‌شود. افراد زیرک به جای آن عقلانیت حداکثری را انتخاب می‌کنند». وزیر امور خارجه روز چهارشنبه و در حاشیه جلسه هیات دولت نیز به خبرنگاران گفته بود: «معتقدم که فشار حداکثری تجربه شکست خورده است و امتحان مجدد آن دوباره به شکست دیگری تبدیل خواهد شد».
شکست سیاست‌های دونالد ترامپ علیه ایران در دور نخست ریاست جمهوری اما موضوعی نیست که تنها مقامات ایرانی بر آن تاکید کرده باشند و این واقعیت بارها بر زبان مقامات آمریکایی نیز آمده است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا بارها در اظهارات خود بر واقعیت «شکست سیاست فشار حداکثری» تاکید کرده بود. بلینکن در سخنانی در روزهای نخست مسئولیت خود با تکرار ادعای دروغین در خصوص اهداف برنامه هسته‌ای ایران گفته بود: «ما در چهار سال گذشته با اجرای رویکردی موسوم به فشار حداکثری روبرو بودیم که نه تنها نتیجه نداد که موجب شد مسائل بدتر شود و ایران را به تهیه مواد لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر کرد. آنها که (در زمان برجام) یک سال با چنین وضعیتی فاصله داشتند، اکنون بنا بر گزارش‌های موجود، تنها چند ماه با آن فاصله دارند».
جستجو با عنوان «شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران» نتایج متعددی را از مقالات منتشر شده در پایگاه‌های تحلیلی و اندیشکده‌های غربی را ارائه می‌دهد که کلیدواژه تکرار شده در آن‌ها «پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران» و «نزدیکی ایران به روسیه و چین» است.
برای مثال در گزارشی که سال ۲۰۲۱ در گروه بین‌المللی بحران منتشر شد، آمده است: « دولت ترامپ در ماه می ۲۰۱۸ به مشارکت ایالات متحده در توافق هسته‌ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایان داد و اقدام به راه اندازی «کمپین فشار حداکثری» کرد که با استفاده گسترده از تحریم‌های یکجانبه علیه ایران تعریف شده بود. هدف از این استراتژی ظاهرا متقاعد کردن تهران برای موافقت با یک «توافق بهتر» بود که شامل محدودیت‌های اضافی بر برنامه هسته‌ای ایران و گسترش دامنه توافق برای پوشش موشک‌های بالستیک ایران و پیش‌بینی قدرت منطقه‌ای می‌شود. اما رویکرد دولت ترامپ در دو فرض مهم اشتباه کرد؛ اولین مورد این بود که ایران با گسترش فعالیت‌های هسته ای خود به تحریم‌های آمریکا پاسخ نمی دهد. در واقع، تهران در اواسط سال ۲۰۱۹ زمانی که متوجه شد به دلیل «فشار حداکثری» هیچ یک از سود اقتصادی را که از توافق انتظار داشت دریافت نخواهد کرد و در واقع حتی بیشتر از قبل از امضای برجام جریمه می‌شود، شروع به زیر پا گذاشتن تعهدات برجامی خود کرد. فرض اشتباه دوم این بود که افزایش هزینه‌های اقتصادی به امتیاز دادن ایران منجر می‌شود یا حداقل توانایی این کشور برای قدرت‌نمایی در منطقه را کم می‌کند. در عوض اما ایران وجهه نظامی منطقه‌ای خود را افزایش و تنش‌ها را با واشنگتن و شرکای آن افزایش داد».
بسیاری از اندیشکده غربی نیز در مقالات خود، «سیاست نگاه به شرق» ایران را پاسخی به «سیاست فشار حداکثری» ایالات متحده تعبیر کرده‌اند.
رویکرد جمهوری اسلامی ایران به دولت دوم ترامپ
عراقچی در بخشی از پیام خود در شبکه ایکس در واکنش به اعمال سیاست مجدد سیاست فشار حداکثری و این جمله ترامپ که گفت: «آن‌ها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند»، نوشت: «دستیابی به تضمین‌های عملی مبنی بر اینکه ایران به سلاح هسته ای نخواهد رسید دشوار نیست، مشروط بر اینکه متقابلا تضمین‌های عینی برای خاتمه موثر اقدامات خصمانه علیه ایران - از جمله فشارهای اقتصادی و تحریم ها - ارائه شود».
وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با شبکه الجزیره نیز در این باره گفته بود: «ما رابطه طولانی با آمریکا داریم و متاسفانه این تاریخ پر از وقایع و مواضع بسیار بد و منفی در حد خصومت و دشمنی با جمهوری اسلامی ایران توسط امریکا است. از بدو انقلاب اسلامی و از شروع جمهوری اسلامی ایران، ما مرتب با این خصومت ها و حرکات آمریکا علیه ایران مواجه بودیم. شما به مثال آخر اشاره کردید که بحث خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بود و موارد دیگر مانند به شهادت رساندن سردار سلیمانی و حملات دیگری که انجام شد، همه این رخدادها یک تاریخ پر از خصومت و از همه مهم تر یک تاریخ پر از بی اعتمادی میان ایران و آمریکا ایجاد کرد. مسلماً همه این‌ها با یک کلمه جبران نمی شود».
عراقچی افزود: «ما از نزدیک مواضع دولت جدید آمریکا و اینکه چه سیاستی را در خصوص ایران، توافق هسته‌ای یا برنامه هسته ای ایران اتخاذ می‌کنند، دنبال و آنها را بررسی می کنیم. ما براساس مواضع آنها تصمیم می گیریم و مواضع خودمان را براین اساس هماهنگ می کنیم».
بر همین اساس و با توجه به اینکه دونالد ترامپ علی‌رغم تغییر لحن نسبت به ایران تصمیم گرفته است تا همچنان با زبان اعمال تحریم و فشار حداکثری با جمهوری اسلامی ایران سخن بگوید، ایران نیز همانطور که در پیام وزیر امور خارجه کشورمان آمده است، همچون گذشته «مقاومت حداکثری» را سر لوحه برنامه‌های خود در قبال رویکرد خصمانه ایالات متحده قرار خواهد داد.
وزیر خارجه همچنین صبح امروز در پیام قدردانی از رهبر انقلاب که روز گذشته (جمعه ۱۹ بهمن ماه ۱۴۰۳) وزارت امور خارجه کشورمان را «یکی از پرکارترین وزارت خارجه‌ها» نامیده بودند، نوشت: «وزارت امور خارجه در ایفای وظایف ذاتی خود و بر مبنای اصول سه‌گانه عزت، حکمت و مصلحت، از همه ظرفیت‌ها برای پیشبرد سیاست خارجی فراگیر، فعال و اثرگذار در جهت تامین منافع و امنیت ملی و افزایش اقتدار و منزلت کشور از طریق تعاملات سیاسی و دیپلماتیک استفاده خواهد کرد».
تجربه‌ای شکست خورده در برابر ایران
دونالد ترامپ با فعال کردن سیاست فشار حداکثری در برابر ایران، به یک تجربه شکست خورده بازگشته است.یکی از مهمترین مسائل سیاست خارجی که دونالد ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود با آن مواجه است، موضوع ایران است به همین منظور، ترامپ کمپین «فشار حداکثری» را که مشخصه رویکرد او در قبال ایران در دوره قبلی ریاست‌جمهوری‌ وی بود، احیا کرد.
به گزارش «mecouncil»، با این حال، این دیپلماسی اجباری با اقتباس از چندین دهه تجربه، تنها درک تهدید ایران را تقویت می‌کند.این امر به‌ویژه زمانی صدق می‌کند که چنین دیپلماسی اجباری با هدف تضعیف امنیت ملی ایران و قدرت بازدارندگی آن باشد.
یک سیاست شکست‌خورده و پیامد‌های آن
توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ یک موفقیت دیپلماتیک نادر در رویارویی طولانی‌مدت بین آمریکا و ایران بود؛ تصمیم ترامپ در سال ۲۰۱۸ برای خروج یکجانبه از توافق و اعمال یک رژیم تحریم‌های اقتصادی گسترده، در نهایت در محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران اثر معکوس نشان داد.
ایران متعاقبا غنی‌سازی اورانیوم خود را از زیر ۴ درصد به بیش از ۶۰ درصد افزایش داد.
علاوه بر این، تهران به‌طور قابل‌توجهی فناوری موشکی و ماهواره‌ای خود را ارتقا داد؛ توسل به نیروی نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران نیز بعید است که در جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای مؤثر باشد، زیرا این تأسیسات در زیر زمین بسیار عمیق است.
علاوه بر این، ایران همچنان ابزار‌هایی برای بازدارندگی در برابر تهدید‌های خارجی دارد.
همچنین ایران می‌تواند کنترل خود را بر تنگه هرمز در زمینه نظارت شدید کشتی‌رانی و تجارت بین‌المللی اعمال کند؛ در واقع این آبراه در دکترین امنیتی ایران دارای اهمیت استراتژیک است.
رویکرد قهرآمیز آمریکا در قبال ایران نه‌تنها نتایج مثبتی به همراه نداشته است، بلکه با تشویق رفتاری که آمریکا و متحدانش با آن مخالف هستند، نتیجه معکوس داشته است.
تا زمانی که دیپلماسی به اصل اساسی در سیاست آمریکا در قبال ایران تبدیل نشود، پیشرفت معنادار، گریزان باقی خواهد ماند.
فقدان عمیق اعتماد ماهیت چند لایه رویارویی و عدم اطمینان حاکم، دیپلماسی را برای دستیابی به یک نتیجه دوجانبه ضروری می‌کند.
روش بهتر، تعامل دیپلماتیک بدون افزایش تحریم‌ها یا تهدید به زور است؛ رویکرد اعتمادساز گام‌به‌گام می‌تواند نگرانی‌های امنیتی را کاهش دهد.
آمریکا تنها ابرقدرت جهان نیست
به گزارش واشنگتن‌اینستیتیوت، در طول چند دهه گذشته، نظم جهانی تغییر کرده است؛ امروز آمریکا دیگر یک ابر قدرت تک‎قطبی نیست و این تغییر پیامد‌های چشمگیری برای کسانی که در داخل و خارج از مرز‌های آمریکا هستند، دارد.
واقعیت امروز متفاوت است؛ در سطح بین‌المللی، آمریکا با چین و روسیه به‌عنوان رقبای جهانی رو‌به‌رو است، در حالی که چین هم چالش اقتصادی و هم نظامی است.
آمریکا از نظر منطقه‌ای با چالش‌هایی از سوی ایران و دیگر کشور‌ها مواجه است؛ واشنگتن اکنون باید در دنیای چندقطبی که در آن با محدودیت‌هایی مواجه است، عمل کند و محدودیت‌ها نه‎تنها بین‌المللی، بلکه داخلی نیز هستند.