صفحه اول
هژیر بابکی امنیت و توسعه در جهان کنونی دو مقوله مهم و حیاتی برای دولت‌ها می‌باشند و به همین دلیل اندیشمندان به لحاظ نظری تلاش بسیاری جهت تبیین نسبت میان آنها داشته‌اند. برقراری این نسبت در کشورهای در حال توسعه مانند ایران نیز با توجه به غلبه رویکردهای امنیتی و اولویت امنیت نسبت به توسعه، با دشواری‌های بیشتری همراه بوده است.امنیت و توسعه پایدار دو مفهوم درهم‌تنیده و همسو با همدیگر هستند که هر دو در راستای تثبیت شرایط بهتر زندگی انسان و ایجاد حس امنیت به کار می‌روند. امنیت ملی یکی از مهمترین مفاهیم علوم سیاسی است چراکه تاثیری عمیق بر حیات سیاسی یک ملت دارد و از نظر بسیاری از فیلسوفان و صاحب‌نظران علوم سیاسی، فلسفه وجودی ایجاد دولت‌ها، حفظ امنیت شهروندان و عامل بقای یک کشور است. امنیت یکی از اصول پایه‌ای و حیاتی در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها است. از زمانی که بشر توانست جوامع پیچیده‌تری را تشکیل دهد، نیاز به حفظ امنیت به یکی از مسائل کلیدی تبدیل شد. امنیت، دیگر تنها به حفاظت از جان و مال افراد محدود نمی‌شود، بلکه در دوران مدرن به مفاهیمی همچون امنیت روانی، اقتصادی، اجتماعی و سایبری نیز گسترش یافته است. در حقیقت، امنیت به معنای ایجاد شرایطی است که افراد بتوانند بدون نگرانی از خطرات و تهدیدات مختلف به زندگی خود ادامه دهند. مسلماً همه ما با واژه امنیت و مشتقات آن برخورد کرده‌ایم، واژه‌هایی همچون: امنیت روانی، امنیت شغلی، امنیت اجتماعی، امنیت جانی، امنیت ملی و... . از دیرباز امنیت یکی از نیازهای اولیه بشر بوده است و بسیاری از جنگ‌ها و صلح‌ها جهت بدست آوردن و حفظ امنیت رخ می‌داده‌اند. اگر بخواهیم نقش امنیت در زندگی انسان‌ها را بررسی کنیم می‌توان آن را به دو بخش امنیت درونی و بیرونی دسته‌بندی نمود. امنیت درونی یا همان امنیت روانی، مسلماً مهمترین فاکتور زندگی سالم هر انسانی می‌باشد. با پیچیده شدن جوامع و پیرو آن روابط اجتماعی، متغیرهایی که بر روی امنیت روانی افراد تاثیر مستقیم و غیر‌مستقیم دارند بسیار گسترده گردیده. شغل، طبقه اجتماعی، امید به زندگی، سیاست، عشق، اعتبار اجتماعی و بسیاری موارد دیگر می‌توانند امنیت روانی افراد را تضمین با مختل نمایند. در عین حال امنیت اجتماعی و به عبارت دیگر امنیت بیرونی لازم و ملزوم امنیت روانی یک جامعه می‌باشد. رخداد‌های مانند جنگ، سوانح طبیعی، فساد و هرج و مرج‌های اجتماعی، تهدید‌کننده امنیت اجتماعی یک جامعه می‌باشد و به طبع آن تاثیر مستقیمی بر روی امنیت روانی افراد یک جامعه می‌گذارد.از جهت دیگر بزرگترین دستاورد ادیان الهی حفظ امنیت روحی و روانی انسان‌ها در مقابل پلیدی‌ها و وسوسه‌های شیطانی بوده است، در مورد دیگر دستاورد‌های اجتماعی بشر نیز می‌توان ردپایی از امنیت را به وضوح مشاهده کرد. حال ارتباط این کلمه با توسعه پایدار در چیست؟ توسعه پایدار یکی از اصیل‌ترین مفاهیم تعریف‌شده توسط بشر است که با هدف ایجاد توازن برای زندگی نسل‌های حال و آینده به وجود آمده است. توسعه پایدار در تلاش است تا با کاهش فقر، نابرابری، فاصله طبقاتی، ایجاد شرایط عادلانه در رسیدن کالاها و خدمات برای نسل حاضر و آینده امنیت بشر را تامین کند و در این راستا سه رکن اساسی اقتصاد، اجتماع و محیط زیست را در نظر می‌گیرد. در کشور ما با توجه به اجرای طرح‌های توسعه‌ای به‌ویژه در سه دهه گذشته، رکن اصلی توسعه‌ای که بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است، رکن اقتصادی بوده و نادیده گرفتن دو رکن دیگر یعنی اجتماع و محیط زیست به وضوح در سیاست‌گذاری‌ها و طرح‌های توسعه‌ای کشور نمایان است. حتی شاهد آن بودهایم که یک سیستم طبقه‌بندی خوب برای رسیدن به پایداری و مشکلات برجسته مانند تاثیرات اجتماعی و سیاسی در نظر گرفته نمی‌شود، حذف می‌شود و یا به واسطه متغیرهایی مانند زمان، هزینه و کیفیت تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.