صفحه آخر
چهل و سومین جشنواره فیلم فجر با چند نکته قابل توجه در فرم اجرایی و اهدای سیمرغ‌ها شب گذشته ۲۲ بهمن به کار خود پایان داد. دفتر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر شب گذشته دوشنبه ۲۲ بهمن بسته شد و سیمرغ‌های این دوره به دست صاحبان خود رسیدند. طبق روال هرسال اختتامیه جشنواره فیلم فجر سرشار از لبخندها و تشکرها بود در طرف مقابل نیز عده‌ای که از دریافت سیمرغ ناکام ماندند به داوری آثار در برخی بخش‌ها اعتراض داشتند. در مراسم امسال طی تصمیمی از سوی برگزارکنندگان صندلی‌های ردیف اول به مدیران فرهنگ و هنر اختصاص پیدا نکرد و قرار بود که این بار هنرمندان در ردیف جلو بنشینند. این تصمیم در ابتدا خلاقانه و در راستای احترام به هنرمندان به نظر می‌رسید اما باعث شد که اکثر صندلی‌های ردیف جلو در طول مراسم خالی باقی بمانند. هنرمندان شاخص مراسم ازجمله ابراهیم حاتمی‌کیا، رسول صدرعاملی، شهاب حسینی، کارن همایون‌فر، کریستوف رضاعی و… در صندلی‌های مخصوص به عوامل فیلم‌هایشان نشسته بودند و صندلی‌های خالی بیش از پیش به چشم می‌آمدند. همچنین برای تمام افراد و اهالی رسانه شماره صندلی درنظر گرفته شده بود و هر شخص صندلی مخصوص به خود را داشت. این اتفاق باعث ایجاد نظمی نسبی در جانمایی افراد در سالن شده بود. * مدیران این بار نه صندلی جلو نشستند، نه سخنرانی کردند یکی دیگر از تصمیمات قابل توجه آئین اختتامیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر سخنرانی نکردن مدیران در این مراسم بود. معمولاً در اینگونه مراسم‌ها وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان سینمایی و دبیر جشنواره به سخنرانی می‌پردازند که گاهی این سخنرانی‌ها تکراری و از حوصله جمع خارج بود. در شب گذشته منوچهر شاهسواری دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر روی صحنه آمد و ضمن خوش‌آمدگویی به حاضران آماری کوتاه از استقبال مخاطبان از فیلم‌های این دوره ارائه کرد. پس از شاهسواری هیچکدام از مدیران دیگر سخنرانی نکردند و فقط در بخش‌هایی برای اهدای سیمرغ به برگزیدگان روی صحنه آمدند. * شایعه قهر کمال تبریزی رد شد روز قبل از برگزاری مراسم اختتامیه این شایعه در فضای مجازی منتشر شد که کمال تبریزی یکی از داوران چهل و سومین جشنواره فیلم فجر به دلیل مشکلات به وجود آمده در هیئت داوران قهر کرده و قرار نیست که در مراسم حضور پیدا کند. کمال تبریزی شب گذشته اولین داوری بود که برای اهدای جایزه روی صحنه آمد و دست ردی بر این مدعی زد. * تلویزیون کلیپ خاطره‌انگیز فجر را پخش نکرد مراسم اختتامیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر از شبکه خبر دو و شبکه نمایش به صورت زنده پخش شد اما تلویزیون کلیپ خاطره‌انگیز ادوار جشنواره فجر را که در آن برخی از هنرمندان سینما حضور داشتند، پخش نکرد. همچنین زمانی که نادره سادات سرکی برای دریافت سیمرغ فیلم کوتاه «دادرسی» روی صحنه آمد درباره خلأ قانونی نسبت به پرونده‌های کودک آزاری صحبت کرد اما حرف‌های او نیز از تلویزیون پخش نشد. علی زندوکیلی همراه با گروه نوازنده‌های خود شب گذشته به اجرای موسیقی پرداخت اما تلویزیون به دلیل حضور گروه نوازندگان که بخشی از آن‌ها خانم بودند، این اجرا را پخش نکرد. * «زیبا صدایم کن» فقط با یک سیمرغ بهترین فیلم شد اهدای سیمرغ‌های شب گذشته چند نکته قابل توجه داشت ازجمله اینکه سیمرغ بلورین بهترین دستاورد فنی به علیرضا واعظ برای فیلم «موسی کلیم‌الله» اهدا شد، بخشی که هیچ نامزدی نداشت. یک اتفاق جالب دیگر اینکه سیمرغ بهترین فیلم جشنواره به «زیبا صدایم کن» اهدا شد درحالی که این فیلم در هیچکدام از بخش‌های دیگر سیمرغی دریافت نکرد. حال سوال اینجاست که چگونه فیلمی که در بخش‌های دیگر ازجمله بازیگری و کارگردانی نظر داوران را به خود جلب نکرده است، توانست بهترین فیلم جشنواره شود؟ سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم نیز امسال به فیلم «پیش‌مرگ» اهدا شد، فیلمی که در هیچکدام از بخش‌ها حتی نامزد دریافت سیمرغ نبود. امسال همچنین برای اولین بار یک سیمرغ برای بهترین انیمیشن از نگاه تماشاگران اهدا شد. فیلم «موسی کلیم‌الله» پنج سیمرغ، فیلم «بچه مردم» چهار سیمرغ و فیلم «شمال از جنوب غربی» سه سیمرغ دریافت کردند. * جایزه بهترین بازیگر مرد برای حسن پورشیرازی هنگام اهدای سیمرغ بهترین بازیگر نقش اصلی مرد، اکثر سالن نام شهاب حسینی را فریاد می‌زدند. پس از اعلام نام مصطفی زمانی برای دریافت این جایزه سالن در سکوتی چند ثانیه‌ای فرو رفت. مصطفی زمانی پس از دریافت جایزه خود در واکنش به مخاطبان گفت: اگر حسن پورشیرازی در جشنواره بود این جایزه به هیچکدام ما (نامزدهای این بخش) نمی‌رسید. وی در ادامه گفت: من می‌خواهم این جایزه را مشترکا با آقای حسن پورشیرازی تقسیم کنم و امیدوارم که این جایزه به عنوان سیمرغ مشترک ثبت شود. * دست رد «خدای جنگ» به سیمرغ فیلم «خدای جنگ» تنها در بخش بهترین جلوه‌های ویژه بصری نامزد دریافت سیمرغ شد. عوامل فیلم در اعتراض به این اتفاق هیچکدام در مراسم پایانی حضور پیدا نکردند و هنگام اهدای سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی (ویژه سردار شهید قاسم سلیمانی) هیچکس برای دریافت جایزه روی سن نرفت. عوامل «خدای جنگ» در پیش‌تر در بیانیه‌ای اعلام کرده بودند: «با احترام به تصمیم هیئت داوران و دبیر، فیلمی که در هیچ رشته‌ای جز جلوه‌های بصری نامزد نشده، طبعاً نمی‌تواند بهترین فیلم دبیر، یا بهترین فیلم از نگاه ملی یا عناوین دیگر باشد. این سیمرغ را هم ذیل همان تقسیم بندی که در جریان نامزدی آثار اتفاق افتاد، تقسیم کنید.» * سیمرغ ما مهر و محبت مخاطبان بود جایزه دیگر این بخش هم به فیلم «ناتور دشت» اختصاص داشت که این جایزه هم با اعتراض عوامل همراه بود. محمدرضا خردمندان، کارگردان فیلم سینمایی «ناتوردشت» همزمان با پایان چهل و سومین جشنواره فیلم فجر در متنی خطاب به مردم نوشت: «مردم عزیزم؛ امسال پس از هشت سال از ساخت «بیست و یک روز بعد» با کلی دلتنگی و در آستانه چهل سالگی، دوباره توانستم در گوشه گوشه این شهر، کنار شما روی صندلی‌های سینما بنشینم و اثری را که با پوست و گوشت و استخوانم به جشنواره رسانده بودم با شما به تماشا بنشینم. با شما به پرده جادویی خیره شوم و نفس‌های گرمتان را آن لحظه که در سینه‌ها حبس می‌شود، صدای ضربان قلب‌های عزیزتان را آن لحظه که بالا می‌رود، و برق اشک‌های آرامتان را آن لحظه‌ها که احمد پیران از چاه خودخواسته‌اش بیرون می‌آید ببینم و اشک بریزم و خدای را بابت حال خوبتان بعد از روشن شدن چراغ‌ها شاکر باشم. این همه آن چیزی ست که یک سینماگر از جهان می‌خواهد و چقدر در این چندروز سرشار شدم از مهر و حمایت بی نظیرتان از «ناتوردشت» در برابر بی‌مهری مطلق هیئت داوران و همین بود سیمرغِ من و همکاران عزیزتر از جانم. در پایان دست همه شما مردم و منتقدین و اساتید عزیزی که با زبان و قلم‌هایتان از «ناتوردشت» حمایت کردید و یا با نقدهایتان ضعف‌هایمان را گوشزد کردید، به گرمی می‌فشارم و قدردانم. به امیدِ دیدارتان در اکران عمومی... سیدمحمدرضا خردمندان ٢٢ بهمن ١۴٠٣» * شاهسواری حاضر به پذیرش دبیری دوباره نیست دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر تاکید دارد که اگر قرار باشد جشنواره با همین مدل و ساختار پیش برود حاضر نیست دبیری دوره بعدی جشنواره را بپذیرد. جشنواره چهل و سوم فیلم فجر با همه حاشیه‌ها و سورپرایزهایش تمام شد اما به نظر می‌رسد حاشیه‌هایش همچنان ادامه داشته باشد. این حاشیه‌ها از شب گذشته، وقتی که هنوز ساعتی از پایان مراسم اختتامیه نگذشته بود آغاز شد که شهاب حسینی (بازیگر فیلم «رها» و یکی از نامزدهای سیمرغ بلورین بهترین نقش اول مرد) با وجود آنکه در مراسم حضور داشت، یادداشتی منتقدانه نوشت. او همچنین در بخشی از یادداشتش از اینکه «فیلم «رها» حکایت همدلی، همدردی و غمخواری گروه سازنده با مردمی بوده که هر روز بیش از پیش زندگی خود را در رویارویی با مشکلات معیشتی و اقتصادی در محاصره حلقه تنگ فقر می‌یابند.» سخن گفت. از صبح روز اختتامیه انتقادها به نتایج داوری بیشتر شده و انتخاب برگزیده‌ها و نحوه تقسیم جوایز با واکنش‌هایی همراه بوده و حتی فیلم برگزیده از نگاه تماشاگران هم روال انتخابش جای تامل دارد. در کنار آن استعفای نرگس آبیار از شورای پروانه نمایش را هم باید به این حواشی افزود که اصلی‌ترین دلیلش را اکران نشدن فیلم «قاتل و وحشی» در جشنواره فجر و موانع موجود بر سر راه نمایش و تولید آثار سینمایی عنوان کرده است. در این میان منوچهر شاهسواری، دبیر جشنواره با نقدهای مثبت و منفی بابت مدیریتش بر جشنواره مواجه شده است. با وجود اختتامیه‌ای که از جنبه‌های گوناگون قابل نقد است، یکی از مهم‌ترین کارهای او در جشنواره امسال نمایش چند فیلم پربحث بخصوص «پیر پسر» بود. اما با این حال به نظر می‌رسد خود او هم رضایتی از برخی اتفاق‌ها و ماجراها ندارد که گفته است با این مدل و ساختار، دبیری جشنواره را دیگر نمی‌پذیرد. شاهسواری در گفت‌وگویی با بهروز افخمی (مجری برنامه هفت) درباره دبیری دوره بعد جشنواره فجر گفت: اگر قرار باشد جشنواره با همین مدل و ساختار پیش برود من هم سال بعد نیستم. او همچنین تاکید کرد، جشنواره‌ای را که هرسال دبیرش تغییر می‌کند، نمی‌توان ارزیابی کرد و جشنواره به دفتر دائمی نیاز دارد. وی با بیان اینکه «مسائل و مشکلات جشنواره تفاوتی با سال‌های قبل نداشت» افزود: ما گمان کردیم رویکرد امسال جشنواره به نفع منافع عمومی و سینمای ایران است. رویکرد این بود که چتر سینمای ایران کاملا گسترده باشد و هیچ سلیقه از پیش تعیین‌شده‌ای وجود نداشت. همه زندگی سلیقه است و اگر این سلیقه با رویکردی عمیق همراه باشد، نتایج قابل فهم و قابل احترامی خواهد داشت. من باور دارم که می‌توان با زبان احترام با هم صحبت کرد. در این راستا تلاش من و همکارانم متکی بر این بود که با رفتار محترمانه برای ایده مرکزی زن، مادر، وطن تلاش کنیم. سینمای ایران بار سنگینی دارد که این مفهوم را گسترش دهد. شاهسواری گفت: ما باید با سینما تعلق خاطر به وطن را میان افراد ایجاد کنیم. سینما امروزه به دلیل تحولات اجتماعی، تحولات تاریخی و تحولات تکنولوژیک تفاوت دارد و حضور در جهان امروز بدون تسلط به دانش‌نامه تصویر امکان‌پذیر نیست. سینما به ما یاد می‌دهد که باید با یکدیگر حرف بزنیم. به همین دلیل فکر کردیم که امسال می‌توانیم آینه‌ای تمام‌نما مقابل جامعه قرار دهیم. این در حالی است که خشونت لفظی و خشونت رفتاری در همه ما درحال فوران کردن است و دوست داریم آتش‌ها و اختلافات را عمیق‌تر کنیم. همه ما مملو از خطا هستیم، اما حساسیت نسبت به خطا مهم است. حساسیت نسبت به خطا یعنی جستجوی راه‌های بهتر. سینما به ما یاد داده است که مسائل را از زوایای مختلف نگاه کنیم. دبیر جشنواره با بیان اینکه بعد از کرونا و مسائل اجتماعی سال‌های اخیر جشنواره فجر دیگر شور و شوق قبل را نداشت، اظهار کرد: برای کاهش این اتفاقات فکر کردم که سینما باید وظیفه خودش را برای تقلیل رنج مردم، سینماگران و سینماداران انجام دهد. از ابتدا فکر می‌کردم که به دلایل فنی شاید اکران فوق‌العاده نداشته باشیم، اما تا همین امروز بالای ۲۲۰ اکران فوق‌العاده در تهران داشته‌ایم. شاهسواری درباره تعداد زیاد فیلم‌ها توضیح داد: فیلم‌ها نسبت به سال‌های گذشته بیشتر نشده‌اند و تنها تفاوت شکلی صورت گرفت. در مقررات ۲۲ فیلم برای سودای سیمرغ و ۱۱ فیلم اول داشتیم. امسال ۴ انیمیشن داشتیم و نمی‌توانستیم آن‌ها را نادیده بگیریم. از طرفی باید به برخی فیلم‌ها که به دلایل موجه و غیرموجه امکان حضور در جشنواره نداشتند، توجه می‌کردیم. وی درباره بحث داوری آثار و مساوی شدن آراء آن‌ها گفت: در عمده جلسات هیئت انتخاب و داوری حضور داشتم. فکر می‌کنم در ۳ مورد داوران به رأی ۳ به ۳ و مساوی رسیدند که بیشتر هم در جوایز فنی این اتفاق رخ داد. ما با یک روش اخلاقی کار را پیش بردیم. برخی از دوستان به خصوص یکی از داوران پذیرفت که اگر در قالب ۳ به ۳ قرار گرفتند این شخص در هر گروهی که بود، به گروه طرف مقابل بپیوندد. البته نه به سادگی بلکه با بحث و گفتگو. شاهسواری همچنین گفت: جشنواره فیلم فجر تاریخی دارد و اگر به این تاریخ و ظرایف مسلط نباشید دچار تحلیل غلط می‌شوید. اولین اطلاعات غلط این است که مدام خودمان را با جشنواره‌های جهانی مقایسه کنیم. جشنواره فیلم فجر در دوران فعالیت خود به مشروعیت و مقبولیت سینما کمک کرده است و مقبولیت داخلی و خارجی ایجاد کرده است. این جشنواره در توسعه تکنیک و مدل تولید تاثیرگذار بوده است. این رویداد باید به جشن ملی سینما تبدیل شود. من می‌گویم باید جشنواره را در شرایط امروز جامعه ببینیم.