چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی

 الیاس ثامنی- ولادت حضرت مهدی صاحب الزمان ( ع ) در شب جمعه ، نیمه شعبان سال 255یا 256 هجری بوده است . پس از اینکه دو قرن و اندی از هجرت پیامبر ( ص ) گذشت ، و امامت به امام دهم حضرت هادی ( ع ) و امام یازدهم حضرت عسکری ( ع ) رسید ، کم کم در بین فرمانروایان و دستگاه حکومت جبار ، نگرانی هایی پدید آمد . علت آن اخبار و احادیثی بود که در آنها نقل شده بود : از امام حسن عسکری ( ع ) فرزندی  تولد خواهد یافت که تخت و کاخ جباران و ستمگران را واژگون خواهد کرد و عدل و داد را جانشین ظلم و ستم ستمگران خواهد نمود.
در احادیثی که بخصوص از پیغمبر ( ص ) رسیده بود ، این مطلب زیاد گفته شده و به گوش زمامداران رسیده بود. در این زمان یعنی هنگام تولد حضرت مهدی ( ع ) ، معتصم عباسی ، هشتمین خلیفه عباسی،که حکومتش از سال 218هجری آغاز شد، سامرا ، شهر نوساخته را مرکز حکومت عباسی قرار داد. این اندیشه که ظهور مصلحی پایه های حکومت ستمکاران را متزلزل می نماید و باید از تولد نوزادان جلوگیری کرد ، و حتی مادران بیگناه را کشت ، و یا قابله هایی را پنهانی به خانه ها فرستاد تا از زنان باردار خبر دهند - در تاریخ نظایری دارد.
در زمان حضرت ابراهیم ( ع ) نمرود چنین کرد. در زمان حضرت موسی ( ع ) فرعون نیز به همین روش عمل نمود ولی خدا نخواست . همواره ستمگران می خواهند مشعل حق را خاموش کنند ،غافل از آنکه ، خداوند نور خود را تمام و کامل می کند، اگر چه کافران و ستمگران نخواهند. در مورد نوزاد مبارک قدم حضرت امام حسن عسکری ( ع ) نیز داستان تاریخ به گونه ای  شگفت انگیز و معجزه آسا تکرار شد.
نیمه شعبان در فرهنگ و ادب کهن فارسی، شب برات نامیده شده است. ابوریحان بیرونی در کتاب «التفهیم» دربارهٔ شب برات آورده است:«... و شب پانزدهم از ماه شعبان، بزرگوار است و او را شب برات خوانند و همی پندارم، این از قبیل آن است که هر که‌اندرو عبادت کند و نیکی به جای آورد، بیزاری یابد از دوزخ».
محمد غیاث‌الدین رامپوری نیز در غیاث اللغات -یکی از فرهنگ‌های فارسی- شب پانزدهم شعبان را شب برات توصیف کرده است که در آن فرشتگان به فرمان خدا روزی انسان را تقسیم می‌کنند. شاعران پارسی زبان نیز در اشعار خود از عناوینی مانند شب برات، لیله الصک، شب بیزاری، برائت از آتش دوزخ و شب عبادت برای این شب استفاده کرده‌اند. حافظ شیرازی در کنار کلمه برات از تعبیر شب قدر برای نیمه شعبان استفاده کرده است، که بهاءالدین خرمشاهی معتقد است منظور حافظ از «برات» در این بیت، شب نیمه شعبان است.
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی         آن شب قدر که این تازه براتم دادند
مولوی نیز از تعبیر شب قدر و برات برای نیمه شعبان استفاده کرده است:
شب «قدر» است او، دریاب او را         امان یابی چو برخوانی براتش
وقتی صحبت از مناسبت نیمه شعبان چیست می‌شود، یکی از مهمترین مباحث، تاثیر ظهور در زندگی فردی و اجتماعی شیعیان است. حرکتی که می‌تواند سازندگی و امید به برقراری عدل الهی را در دل عاشقان مهدی موعود و بندگان خاص خداوند زنده نگه دارد.
از تاثیرات نیمه شعبان در زندگی فردی و اجتماعی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
درک ارزش‌های مهدویت و تربیت فضایل انسانی:بعد معنوی و روحی انسان با پذیرش مهدویت و اینکه جهان هستی نظم و قاعده‌ای دارد و اینگونه به حال خود رها نشده است، می‌تواند پرورش پیدا کند.
 مشاهده احساسات و عواطف جهانی:اینکه مسلمانان در می‌یابند در نیمه شعبان در سراسر جهان و کشورهای مذهبی، مراسم جشن، تبریک و دعا و اعمال مخصوص این روز انجام می‌شود، به پذیرش احساسات جهانی در این روز می‌رسند.
 پیروی از دستورات ائمه:همواره در سخن ائمه و امامان به غیبت صغرا و منجی عالم بودن مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره شده و جشن نیمه شعبان نشانه پیروی از دستورات ائمه است.
 مراقبه در اعمال:امام زنده نشان دهنده مراقبه بر اعمال است و بندگان را از اعمال ناشایست باز می‌دارد؛ به گونه‌ای که در سوره توبه آیه ۱۰۵ آمده است: عملی که می‌کنید خدا آن را می‌بیند و رسول خدا  و مومنان هم بر آن آگاه می‌شوند.