اقتصاد
یک مسئول صنفی گفت: ایران 90 درصد زعفران جهان را تولید می‌کند و گردش مالی این محصول لوکس در بازار جهانی 8 میلیارد دلار است اما سهم ایران از این بازار بزرگ فقط 300 میلیون دلار است. محمدرضا اردیخانی، عضو صندوق توسعه صادرات زعفران گفت: تولید زعفران در ایران پیشینه 3 هزار ساله دارد و خاستگاه آن کشور ما است. وی با بیان این که 90 درصد تولید زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، افزود: رفع تعهد ارزی از سال 97 منجر به کاهش صادرات شده است در حالی که ایران به عنوان نخستین خاستگاه زعفران باید سهم بزرگی در بازار جهانی داشته باشد. وی ادامه داد: متأسفانه ما این محصولات لوکس به شکل خام فروشی صادر می‌شود و بخش زیادی هم به شکل قاچاق خارج می‌شود. به عنوان مثال، افغانستان و هند از بازار مشهد 500 کیلو گرم تا یک تن خرید دارند. وی تصریح کرد: آمار تولید افغانستان 20 تن تولید دارد اما 90 تن صادر می‌کند. وی با اشاره به قاچاق با کارت بازرگانی اجاره‌ای، اظهار کرد: امسال این شائبه وجود داشت که میزان تولید زعفران نسبت به سال گذشته افزایشی باشد. اما در 7 ماهه امسال حجم صادرات 66 تن بود که نسبت به مشابه سال قبل 42 درصد کاهش داشت و آمار 3 ماهه اخیر (آبان، آذر و دی) در فصل برداشت صادر به 95 تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 47 درصد رشد داشت. اما همچنان میزان صادر در 10 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال 1402، 10 درصد کاهش صادرات زعفران را از کشور شاهد هستیم. اردیخانی با بیان این که تا پایان دی ماه 161 تن زعفران از ایران صادر شده است، عنوان کرد: تولید امسال نسبت به سال قبل افزایش یافته و آمار تولید سال قبل 238 تن بود و پیش‌بینی می‌شود به بالای 300 تن برسد که بعید است به این عدد برسیم. این فعال صنفی با بیان این که زعفران ایران به 40 کشور صادر می‌شود، گفت: چین، امارات و اسپانیا عمده زعفران ایران را می‌خرند. گردش مالی این محصول لوکس در جهان 8 میلیارد دلار بوده که سهم ایران از این بازار پر سود فقط 300 میلیون دلار است. وی یادآور شد: تحریم و عدم مبادلات بانکی مشکل اصلی ما بوده که خرید از سوی کشورهای دیگر هم با تبدیل به ریال خریداری می‌کنند. وی ادامه داد: عامل اصلی قاچاق زعفران ایران به افغانستان به تعرفه برگشته زیرا صادرات زعفران از افغانستان به هند که بازار بزرگی است با تعرفه صفر انجام می‌شود در حالی که این در ایران 37 درصد است. اردیخانی در ادامه سخنان خود به قیمت زعفران در بازار ایران اشالره کرد و گفت: در 3 ماهه اخیر قیمت این محصول 20 تا 30 درصد افزایش داشته اما قیمت جهانی آن نسبت به سال گذشته که هر کیلو گرم 1500 دلار بود امسال به 1200 تا 1300 دلار کاهش یافته است. وی اظهار کرد: امروز قیمت هر کیلو گرم زعفران متوسط در بورس کالا 105 میلیون تومان بوده و نرخ زعفران اعلا در بازار 120 میلیون تومان معامله می‌شود. این مسئول صنفی با بیان این که افزایش صادرات در 3 ماهه اخیر منجر به خوشحالی زنجیره زعفران شد، گفت: اما با راه اندازی سامانه طلا و ارز که صادرکنندگان ملزم شدن ارز حاصل از صادرات را با نرخ 67 هزار تومان عرضه کنند مشکلات آغاز شد و به بحث قاچاق دامن می‌زند. عضو هیئت‌مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران کشور درباره راهکار جلوگیری از قاچاق، گفت: محصولات حوزه کشاورزی را باید از سامانه طلا و ارز مجزا شود زیرا این سیاست بازار فرش و پسته را واگذار کرد و این تجربه نباید برای بازار زعفران دوباره تکرار شود. وی اظهار کرد: صادرکننده رسمی تا سنت آخر صادرات را به کشور بر می گرداند اما وقتی حجم زیادی از این محصول ارزآور به شکل قاچاق از کشور خارج می‌شود سهم ایران از این بازار به کمترین سطح می‌رسد. وی یادآور شد: با وجود کشت این محصول در بیشتر استان‌های کشور اما همچنان 90 درصد زعفران در استان خراسان رضوی و بخش عمده در تربت جام کشت می‌شود و دارای استاندارد اجباری است. اردیخانی در پاسخ به این پرسش که آیا راه اندازی صنایع تبدیلی از حجم قاچاق کم می‌کند، گفت: تا زمانی که بخش اعظمی از زعفران تولید به شکل غیررسمی از کشور صادر شود حتی راه اندازی کارخانه تبدیلی کاری از پیش نمی‌برد.