زمانه دیپلماسی

فرید اسحاقی- تقویت روابط با همسایگان و اتخاذ یک دیپلماسی فعال منطقه‌ای از جمله‌ محورهای اساسی است که رهبر معظم انقلاب در دیدارهای مسئولین سیاست خارجی بر آن تأکید دارند. این موضوع در مراسم تنفیذ چهاردهم نیز مجدداً مورد اشاره قرار گرفت و از محورهای مربوط به عرصه سیاست خارجی بود که به عنوان اولویت کاری رئیس‌جمهور و دولت جدید نیز مطرح شد.
توسعه پایدار روابط با همسایگان صرفاً یک جمله و عبارت نیست بلکه نیازمند طرح، برنامه و شناخت عناصر مؤثر در این روابط است. بنابراین باید دولت جدید با رعایت سه اصل «عزت، حکمت و مصلحت»، سیاست خارجی متوازن را مبتنی بر منطق دقیق دیپلماسی و منطبق با منفعت ملی در سیاست همسایگی در دستور کار قرار دهد. براساس این فعالیت‌ها، مزیت‌های نسبی باید برنامه‌ریزی و اقدام شود و برای بازطراحی و بازتولید راهبرد‌های همسایه‌محور با استفاده از نظر کارشناسان و نخبگان تلاش کرد.
برقراری امنیت در ایران با مرز‌های ترکیه، عراق، افغانستان و همچنین جایگزینی صلح و ثبات به جای تنش و درگیری در کشور‌های قفقاز جنوبی به سود تمامی کشورهاست؛ چرا که رشد و تبادلات اقتصادی در سایه امنیت رخ می‌دهد.
آمریکا و انگلیس درصددند منطقه غرب آسیا همواره دچار ازهم گسیختگی و تنش و اختلافات باشد، بنابراین دولت چهاردهم باید برای هم افزایی حداکثری با کشور‌های همسایه تلاش کند. بدون شک هرگونه تنشی در مناسبات ایران با همسایگان به سود رژیم صهیونیستی و آمریکا خواهد بود؛ بنابراین کشورمان باید سیاست همسایگی را در مسیر تقویت ترتیبات و همکاری‌های امنیتی و منطقه‌ای پیگیری کند.
تقویت سیاست همسایگی در بازارهای منطقه‌ای، باعث افزایش نفوذ ایران در منطقه و تثبیت دامنه نفوذ اقتصادی و تجاری در اقتصاد کشورهای همسایه می‌ شود. این مهم نیازمند یک سیاست خارجی پویا و تقویت دیپلماسی اقتصادی است. در این راستا، توسعه روابط همه‌ جانبه و پایدار با همسایگان، از مهم ‌ترین راهبردها و اولویت‌ های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت دوازدهم به شمار می ‌رود. این راهبرد آثار زیر را به دنبال دارد:
تقویت منافع ملی برای سیاست خارجی کشورهای در حال توسعه ضروری است. اقتصاد قوی به محیطی امن و با ثبات در پیرامون کشورها وابسته است و امنیت و ثبات منطقه ‌ای نیز نیازمند وجود رشد و رفاه اقتصادی است. بعد از خروج از برجام، فشارهای اقتصادی و سیاسی ایالات متحده آمریکا علیه منافع کشور مشکلات مختلفی را در مقابل ایران به وجود آورده است. توجه هرچه بیشتر به اقتصاد مقاومتی و دیپلماسی اقتصادی با همسایگان با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران به چند طریق از بی ثباتی و ناامنی منطقه ‌ای جلوگیری می‌ کند و در نتیجه، موجب رسیدن به اهداف استراتژیک و توسعه ‌ای جمهوری اسلامی ایران است.
با تقویت دیپلماسی اقتصادی با همسایگان از طریق جلوگیری از انزوای ایران به دلیل پرهزینه کردن سیاست ‌های تحریمی و همچنین جلوگیری از برگشت ‌پذیری تحریم ‌ها، می‌توان از چالش ‌ها و تهدیدات ناشی از تحریم ‌ها جلوگیری کرد. با در نظر گرفتن جمعیت چند صد میلیونی همسایگان، می توان به بازار همسایگان به عنوان بازار مصرف و تامین‌کننده مواد اولیه نگاه کرد. در واقع، با استفاده از دیپلماسی اقتصادی، بازار همسایگان می‌تواند نقش بازارهای بزرگی را برای صادرات محصولات و خدمات ایران ایفا کند. به همین دلیل تحلیل روابط تجاری با همسایگان در راستای افزایش قدرت اقتصادی ایران اهمیت زیادی دارد.
رای توسعه کشور، جمهوری اسلامی ایران نیاز جدی به تعامل با اقتصاد جهانی دارد. دیپلماسی اقتصادی یکی از مهم ‌ترین ابزارها برای رسیدن به جایگاه اول منطقه است. واگذاری مسئولیت ‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی به وزارت امور خارجه، توجه به دیپلماسی اقتصادی بر اساس ظرفیت ‌های داخلی و تعامل در روابط اقتصادی خارجی را در دولت چهاردهماهمیتی دوچندان بخشیده است. با استفاده از راهکارهایی همچون ایجاد شبکه ‌ای از روابط راهبردی با همسایگان، استفاده از پیمان‌ های دوجانبه ارزی و تشکیل شورای هماهنگی دیپلماسی اقتصادی می ‌توان نقش دیپلماسی اقتصادی را در تقویت منافع ملی و اقتدار بین‌ المللی کشور افزایش داد.