آژانس بین‌المللی انرژی:
تاخیر در افزایش عرضه مانع اشباع نفت نمی‌شود
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اعلام کرد، با وجود تصمیم هفته گذشته اوپک پلاس برای به تعویق انداختن افزایش عرضه، بازارهای جهانی نفت در سال آینده با مازاد عرضه مواجه خواهند شد.
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود پیش‌بینی کرد اگر اوپک پلاس به برنامه‌های احیای تولید از آوریل ادامه دهد، بازارهای جهانی نفت به میزان ۱.۴ میلیون بشکه در روز مازاد عرضه خواهند داشت. حتی اگر اوپک پلاس افزایش عرضه در سال آینده را به طور کامل لغو کند، همچنان ۹۵۰ هزار بشکه در روز مازاد عرضه وجود خواهد داشت.
اعضای گروه اوپک پلاس در پنجم دسامبر، با تعویق برنامه احیای تولید متوقف شده در بحبوحه کاهش قیمت نفت و آهسته کردن روند احیای تولید، موافقت کردند.
طبق پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، مصرف جهانی نفت در سال ۲۰۲۵، به میزان ۱.۱ میلیون بشکه در روز معادل حدود یک درصد تقاضای جهانی، رشد خواهد کرد. اما عرضه خارج از اوپک پلاس به خصوص در آمریکا، برزیل، کانادا و گویان، تقریبا ۳۶ درصد رشد می‌کند.
در گزارش این آژانس آمده است: تصمیم اوپک پلاس برای تعویق اجرای افزایش تولید، مازاد عرضه ای را که قرار بود در سال آینده ظاهر شود، به طور قابل توجهی کاهش داده است. با این حال، رشد عرضه قوی از سوی کشورهای غیراوپک پلاس و رشد نسبتا متوسط تقاضای جهانی نفت، باعث می‌شود بازار از عرضه فراوانی برخوردار باشد.
قیمت نفت خام از اوایل ژوئیه، حدود ۱۶ درصد کاهش یافته و نزدیک به ۷۴ دلار در هر بشکه در لندن معامله می‌شود زیرا معامله گران، تنشهای ژئوپلیتیکی در خاورمیانه را نادیده گرفته و در عوض، به ضعف فعالیتهای اقتصادی چین که محرک رشد مصرف نفت در دو دهه گذشته بوده است، متمرکز شده اند.
چندین ماه است که اوپک و متحدانش به دنبال بازگرداندن احیای تولید متوقف شده در دو سال گذشته بوده‌اند، اما وخامت وضعیت بازار، مانع از این کار شده است. این گروه همچنین برای تضمین رعایت محدودیت‌های تولید توافق شده توسط اعضا، به سختی تلاش کرده است. بنا بر گزارش ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی، تولید این گروه در نوامبر، در مجموع، ۶۸۰ هزار بشکه در روز از سهمیه‌ها فراتر رفتند که به دلیل عرضه بالاتر امارات عربی متحده، عراق و روسیه بود.
این آژانس پیش‌بینی کرد تقاضای جهانی در سال جاری، با ۸۴۰ هزار بشکه در روز افزایش، به طور متوسط به ۱۰۲.۸ میلیون بشکه در روز خواهد بود. این رشد در خوراک پتروشیمی متمرکز خواهد شد زیرا نیاز به سوخت حمل و نقل با رشد استفاده از خودروهای کارآمدتر یا برقی، محدود شده است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، دبیرخانه اوپک در وین، در چند ماه گذشته، از پیش‌بینیهای به شدت صعودی خود عقب نشینی کرده و به چشم انداز ضعیف تر آژانس بین‌المللی انرژی نزدیکتر شده است. اوپک پنج ماه متوالی، پیش‌بینی رشد تقاضا در سال ۲۰۲۴ را ۲۷ درصد کاهش داده و آخرین ارزیابی این گروه بزرگترین کاهش تاکنون بوده است.
بزرگترین قرارداد خرید نفت
هند از روسیه منعقد شد
شرکت نفتی دولتی روس‌نفت در قراردادی که بزرگترین توافق انرژی میان روسیه و هند است، موافقت کرد حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز نفت خام برای شرکت پالایش نفت خصوصی ریلاینس، تامین کند.
این قرارداد ۱۰ ساله، معادل ۰.۵ درصد از عرضه جهانی است و حدود ۱۳ میلیارد دلار در سال بر اساس قیمت فعلی نفت، ارزش دارد و روابط انرژی میان هند و روسیه را که تحت تحریم‌های شدید غربی قرار دارد، تحکیم می‌کند.
شرکت ریلاینس اعلام کرد با تامین کنندگان بین‌المللی از جمله روسیه همکاری می‌کند و قراردادها بر اساس شرایط بازار است. این شرکت با اشاره به محرمانه بودن توافقهای عرضه، حاضر به توضیح بیشتر درباره مسائل تجاری نشد.
این دیدار در آستانه سفر برنامه ریزی شده ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به هند و پس از آن اعلام شد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، وعده داد به محض رسیدن به قدرت در ژانویه، روسیه و اوکراین را وادار خواهد کرد جنگ را متوقف کنند.
نفت روسیه، بیش از یک سوم از واردات انرژی هند را تشکیل می‌دهد. هند، پس از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه واردات نفت خام روسیه بر سر جنگ اوکراین، به بزرگترین واردکننده نفت روسیه تبدیل شد. دهلی نو، هیچ تحریمی علیه نفت روسیه اعمال نکرده است؛ بنابراین، پالایشگاههای هندی از خرید نفت ارزان روسیه بهره مند شده اند. تحریم‌ها، نفت روسیه را از گریدهای رقیب، سه تا چهار دلار در هر بشکه، ارزانتر کرده است.
افزایش واردات نفت از روسیه به هند، به زیان تولیدکنندگان خاورمیانه شده است. توافق میان ریلاینس و روس‌نفت، به منزله چالش دیگری برای رقیبان از جمله عربستان سعودی است. از آنجا که هند یکی از بازارهای انرژی برخوردار از رشد سریع است، رقابت میان تولیدکنندگان نفت برای سهمی از بازار هند، داغ است و این رقابت اهمیت بیشتری یافته، زیرا تقاضای چین که محرک تقاضای جهانی است، آهسته شده است.
دو منبع آگاه اظهار کردند: ریلاینس و روس‌نفت، قیمت و حجم خرید را هر سال تحت این توافق بازبینی خواهند کرد تا شرایط بازار نفت در نظر گرفته شود.
در سال ۲۰۲۴، ریلاینس با روس‌نفت، قراردادی برای خرید سه میلیون بشکه نفت در ماه داشت. روس‌نفت از طریق واسطه ها، مرتبا به ریلاینس نفت خام می‌فروشد. قرارداد جدید، حدود نیمی از صادرات نفت دریابرد روس‌نفت از بنادر روسیه است که عرضه چندانی برای سایر معامله گران و واسطه ها باقی نمی‌گذارد.
بر اساس گزارش رویترز، شرکت ریلاینس از ژانویه تا اکتبر، به طور میانگین، روزانه ۴۰۵ هزار بشکه نفت روسیه را وارد کرد که بالاتر از ۳۸۸ هزار و ۵۰۰ بشکه در روز در مدت مشابه سال گذشته بود.
راهکار دولت برای حل بحران آب چیست؟
ایران با کاهش بارندگی، تخلیه شدید منابع زیرزمینی و مدیریت ناکارآمد منابع آبی، یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود را در زمینه تأمین آب تجربه می‌کند. بر اساس آمارهای موجود، بسیاری از دشت‌ها به دشت‌های ممنوعه تبدیل شده و فرونشست زمین به تهدیدی جدی تبدیل شده است. در چنین شرایطی، وزارت نیرو به عنوان متولی مدیریت منابع آبی، راهکارهایی چندجانبه را برای مقابله با این بحران ارائه داده است.
ایران با اقلیمی خشک و نیمه‌خشک، در دهه‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای با بحران کم‌آبی مواجه شده است. آمارهای رسمی و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهند که وضعیت منابع آبی کشور در بحرانی‌ترین شرایط خود قرار دارد.
بر اساس گزارش‌های هواشناسی، میانگین بارندگی سالانه کشور به کمتر از ۲۵۰ میلی‌متر کاهش یافته است، که تنها یک‌سوم میانگین جهانی است. این کاهش باعث کاهش جریان آب‌های سطحی و تغذیه منابع زیرزمینی شده است. بسیاری از سدهای کشور با کاهش شدید حجم ذخایر آب روبرو هستند.
به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، بسیاری از دشت‌های ایران به دشت‌های ممنوعه تبدیل شده‌اند و پدیده فرونشست زمین در بیش از ۳۰۰ منطقه ثبت شده است. این فرونشست‌ها، نه تنها زیست‌بوم را تهدید می‌کند، بلکه زیرساخت‌های شهری و روستایی را نیز در معرض خطر قرار داده است.
با رشد جمعیت و توسعه کشاورزی و صنایع، تقاضا برای آب به‌شدت افزایش یافته است. ایران در حال حاضر با تنش آبی شدیدی روبروست، به طوری که بسیاری از مناطق کشور آب کافی برای تأمین نیازهای شرب، کشاورزی و صنعت ندارند.
وزارت نیرو برنامه‌ای چندوجهی را در سه بخش اصلی تدوین کرده است، رفع ناترازی آب با نگاه آمایشی که در این بخش، هدف اصلی کاهش ناترازی بین منابع تأمین آب و میزان مصرف آن است.
کفه تأمین آب شامل منابع آب سطحی و زیرزمینی، بازچرخانی آب و استفاده از آب دریا، کفه مصرف: شامل مصارف شرب، کشاورزی، صنایع و محیط زیست.
کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی به عنوان یکی از اهداف کلیدی این برنامه مطرح شده است. برای دستیابی به این هدف، پروژه‌هایی مانند شبکه‌های آبیاری و زهکشی، کاهش هدررفت آب و بازچرخانی تعریف شده است. در این راستا، بهره‌برداری از منابع سطحی از ۴۳ میلیارد به ۴۲ میلیارد مترمکعب کاهش خواهد یافت و ۳۶۴ پروژه مرتبط در حال اجرا است.
مدیریت مخاطرات آبی یکی دیگر از برنامه‌های وزارت نیرو است، این بخش شامل برنامه‌هایی برای مقابله با سیل، خشکسالی و ریزگردها است. تمرکز بر مدیریت ریسک و کاهش تأثیرات مخرب این مخاطرات از اهداف اصلی این بخش است.
اصلاح حکمرانی آب نیز یکی دیگر از راهکارها است، مهم‌ترین بخش برنامه وزارت نیرو، اصلاحات نهادی در حکمرانی آب است.
کاهش نقش حاکمیت نیز مورد توجه قرار گرفته، با هدف تقویت نقش نهادهای اجتماعی و بازار، بخشی از وظایف تصدی‌گری به تشکل‌های آب‌بران و مشارکت مردمی واگذار خواهد شد. این اقدام شامل مدیریت آب در شبکه‌های آبیاری، پایش آبخوان‌ها و توزیع آب بین کشاورزان می‌شود.
وزارت نیرو معتقد است که بدون مشارکت مردم و تشکل‌های تخصصی نمی‌توان بحران آب را مدیریت کرد. این وزارتخانه بر این باور است که برای حفظ زیست‌بوم ایران، لازم است از منافع بخشی و سازمانی کاسته و بر اهداف ملی تمرکز شود.