سیاست
بسیاری از کارشناسان در برآورد خود از سفر پزشکیان به عراق، این سفر را متفاوت و داری ویژگی‌های منحصربه‌فردی دانسته‌اند. عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه، در یادداشتی نوشت: این سفر در حالی صورت گرفت که دولت جدید اعلام کرده در سیاست خارجی خود، سیاست متعادلی را بین شرق و غرب دنبال می‌کند و خواهان گفت‌وگو با غرب است؛ گفت‌وگویی که بتواند دو طرف را به تفاهماتی در رابطه با مسئله هسته‌ای برساند و به رفع تحریم‌های تحمیل‌شده به ایران هم منتهی شود. عراق به‌عنوان متحدی از بلوک غرب که با ایالات متحده رابطه استراتژیک دارد، می‌تواند تسهیل‌کننده این گفت‌وگوها باشد. هر چند در گذشته نیز بعضا عراقی‌ها نقشی را در این رابطه به‌عهده داشته و تلاش‌هایی را انجام داده‌اند، ولی این بار این سیاست رو به جلو هم از سوی دولت جمهوری اسلامی اعلام شده و هم طرف‌های غربی، چه طرف آمریکایی و چه طرف اروپایی، آمادگی خود را برای گفت‌وگو و رسیدن به یک راه‌حل قابل‌قبول اعلام کرده‌اند. به‌گفته وی، مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، در زمانی به اربیل و سلیمانیه سفر می‌کند که محل استقرار مخالفان جمهوری اسلامی از کنار مرز مشترک با توافق به‌عمل آمده کاملا تغییر یافته است. رئیس‌جمهوری در سفر به شمال عراق، با زبان مردم بومی این منطقه با خبرنگاران صحبت می‌کند و با توجه به اختلافات دو حزب کردی در اقلیم سعی می‌کند با دیدار با رهبران هر دو حزب نشان دهد که دولت در ایران خواهان آرامش در کردستان است و دست دوستی به سمت همه کردها در اقلیم دراز می‌کند. این سفر و این اقدام که رهبران کرد آن را سفری تاریخی نامیده‌اند، می‌تواند علاوه بر توسعه روابط بین تهران و بغداد، بر روابط ایران و اقلیم هم اثر بسیار مثبتی بر جای گذارد؛ به‌طوری‌که درصورت پیگیری و ادامه گفت‌وگوها تهران و اقلیم بتوانند یکی از بهترین دوره روابط خود را پشت سر بگذارند. فرجی راد افزود: مسعود پزشکیان از این سفر استفاده کرد و پیام دوستی برای دیگر کشورهای اسلامی منطقه فرستاد و خواهان دوستی و مرزهای باز این کشورها برای یکدیگر شد. هر چند در مقطع فعلی و اختلاف دیدگاه‌هایی که بین کشورهای منطقه و به‌ویژه با جمهوری اسلامی وجود دارد، باز شدن مرزها امری کاملا غیرممکن است؛ ولی این رویکرد پیامی در دل خود دارد مبنی بر اینکه دولت جدید در ایران آمادگی گفت‌وگو و حل مشکلات و توسعه رابطه براساس نوعی اطمینان‌بخشی را دارد. همانطور که رئیس‌جمهور اشاره کردند، این اطمینان‌بخشی در اروپا به‌تدریج ایجاد شده و مرزهای باز کشورهای قاره سبز خود عاملی برای توسعه منطقه‌ای شده است. پیام سفر پزشکیان به عراق قرار نگرفتن مناسبات دوکشور تحت‌تأثیر فضاسازی‌ها است کارشناس مسائل منطقه گفت: پیام سفر رئیس‌جمهور به عراق این است که مناسبات تهران و بغداد هیچ‌گاه تحت‌تأثیر فضاسازی‌های منطقه‌ای وبین‌المللی قرار نخواهد گرفت. حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه، بیان کرد: با توجه به شرایط منطقه و ادامه کشتار مردم غزه توسط ارتش رژیم صهیونیستی طبیعتا مقامات دو کشور ایران وعراق تلاش خواهند کرد تا از تمام ظرفیت‌های خود برای پایان دادن به کشتار مردم غزه استفاده کنند. موضوع دیگر مسئله حفظ امنیت مرزهای مشترک دو کشور است که حضور گروهک‌های تروریستی تجزیه‌طلب در اقلیم کردستان عراق دغدغه امنیتی مقامات ایران تلقی می‌شود. این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: در حوزه اقتصادی، اکنون حجم مبادلات تجاری دو کشور به ۱۰ میلیارد دلار بالغ می‌شود که این رقم براساس تصمیم‌گیری دو کشور تا ۵ سال آینده به ۲۰ میلیارد دلار در سال بالغ خواهد شد، اما مشکلی که در این مسیر وجود دارد این است که وزارت خزانه‌داری آمریکا گردش مالی بانک مرکزی عراق را زیرنظر دارد و بانک‌های عراق بدون موافقت وزارت خزانه‌دارایی آمریکا نمی‌توانند ارز مورد نیاز خود را جا به جا کنند. هانی‌زاده خاطرنشان کرد: این مسئله موجب شد که بخشی از مطالبات ارزی ایران از دولت عراق بابت صدور کالاهای مختلف دریافت نشود، البته با خروج نیروهای آمریکایی از عراق دولت این کشور با استقلال بیشتری در حوزه اقتصادی، مالی و تجاری عمل خواهد کرد. بنابراین سفر رئیس‌جمهور به عراق می‌تواند در حل بسیاری از مشکلات منطقه کمک کند و مسیر را از طریق دروازه‌های بغداد برای ایجاد همگرائی بین ایران و سایر کشورهای عرب منطقه هموارتر کند. سفر پزشکیان به عراق استراتژیک است حسن قشقاوی، عضو کمیسیون امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی، با اشاره به سفر دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، به کشور عراق گفت: معمولا نخستین سفر روسای جمهور همه دولت‌ها به کشور دوست انجام می‌شود و با توجه به اینکه کشور عراق از نظر تاریخی، فرهنگی، سیاسی، دینی و مذهبی اشتراکات فراوانی با جمهوری اسلامی ایران دارد، نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهور به این کشور مهم و استراتژیک است. وی سفر رئیس‌جمهور به بغداد را نشانه نگاه استراتژیک دولت چهاردهم برای توسعه روابط با کشورهای همسایه برشمرد. ارتقای تبادلات تجاری دوطرف رضا میرابیان، کارشناس مسائل منطقه، گفت: همچنین این سفر می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای سطح تعاملات و همکاری‌های دو طرف در زمینه‌های مختلف و به‌ویژه تجاری و اقتصادی باشد. براساس آنچه از توان ایران و عراق تخمین زده می‌شود «ظرفیت تبادلات تجاری دو طرف تا سقف ۳۰ میلیارد دلار سالانه هست»، اما متأسفانه هم‌اکنون این رقم در حدود ۱۰ میلیارد دلار است که برای ارتقای آن نیازمند برنامه‌ریزی و رفع موانع در این مسیر هستیم. میرابیان بیان کرد: ما در بسیاری از امور زیرساختی و زیربنایی عراق می‌توانیم مشارکت داشته باشیم. در ساخت‌وساز جاده‌ها، بیمارستان‌ها، ساختمان‌ها، مدارس، نوسازی شهرها، صنایع و موضوعاتی از این دست تجارب ارزشمندی داریم و می‌توانیم به عراق منتقل کنیم و «در عراق هم حجم عظیمی از کار وجود دارد» که تحقق این مهم می‌تواند نیازهای دو طرف را تأمین کند.