مردم جهان در کشاکش بیم و امید

  فرخ میردامادی- رقابت هسته‌ای بین قدرت‌های بزرگ موضوعی جدی و قابل ملاحظه در فهم روابط بین‌المللی معاصر است. جهان رقابت‌های هسته‌ای، متضمن خطراتی برای همه کنشگران در گوشه و کنار گیتی است. در آمریکا این بحث بار دیگر در حال بازگشت به صحنه است. تعداد فزاینده‌ای از متفکران بانفوذ آمریکایی بر این باورند که بازدارندگی دشوارتر می‌شود و می‌تواند مخاطره آمیز باشد. رقابت قدرت‌های بزرگ افزایش یافته و تشدید رقابت هسته‌ای محتمل‌تر شده است. قرارداد‌های کنترل تسلیحات به هم ریخته است. تنش‌هایی به جلب توجه مجدد به تسلیحات هسته‌ای دامن زده و در این بازگشت احتمالی دونالد ترامپ به کاخ سفید شبحی بزرگ محسوب می‌شود. بازگشت او به قدرت می‌تواند منجر به اختلال در اتحاد‌های آمریکایی شود که متحدان در آسیا و اروپا را وادار می‌کند تا به گزینه‌های هسته‌ای خود نگاهی تازه بیاندازند.
هر نامزدی که در انتخابات پیروز شود در بحبوحه تغییرات ۱.۵ تریلیون دلاری، ریاست یک مجتمع هسته‌ای را بر عهده خواهد داشت. این شامل پروژه‌های متنوعی مانند طراحی کلاهک جدید و موشک کروز، ساخت حفره‌های پلوتونیوم جدید (هسته‌های شکافت پذیر درون کلاهک‌ها) و ساخت زیردریایی‌ها، بمب افکن‌ها و موشک‌های بالستیک قاره پیما است. این برنامه‌ها از حمایت دو حزبی در امریکا برخوردار هستند، اما در دهه ۲۰۱۰ در یک دوره ژئوپولیتیکی متفاوت نهایی شدند. یک تغییر با حمله روسیه به اوکراین و استفاده ولادیمیر پوتین از تهدیدات هسته‌ای برای جلوگیری از دخالت غرب در جنگ رخ داده است.
به گفته پنتاگون یکی دیگر از موارد تاثیرگذار افزایش زرادخانه چین از کمتر از ۳۰۰ کلاهک در سال ۲۰۱۹ به ۵۰۰ کلاهک امروزی و به ۱۰۰۰ کلاهک تا پایان دهه جاری بوده و خواهد بود. در نتیجه، آمریکا  نگران رویارویی با دو رقیب بزرگ هسته‌ای در یک زمان است. برنامه ریزان هسته‌ای اکنون به مشکلاتی فکر می‌کنند که یک دهه پیش بی ربط و احمقانه به نظر می‌رسیدند. در مقاله‌ای که اخیرا آزمایشگاه ملی لارنس لیورمور یکی از آزمایشگاه‌های درگیر در نوسازی هسته‌ای منتشر کرده آمده است:” داشتن ظرفیت یک حمله ضد هسته‌ای علیه یک قدرت هسته‌ای دوم تا چه اندازه برای ایالات متحده ارزش استراتژیک دارد”؟
افزایش زرادخانه هسته‌ای آمریکا ممکن است در سال ۲۰۲۶ با انقضای پیمان استارت جدید آغاز شود؛ معاهده بین آمریکا و روسیه، که فعالیت دو زرادخانه بزرگ هسته‌ای جهان را محدود می‌کند.
اگر رئیس جمهور جدید آمریکا تصمیم بگیرد، پس از انقضای استارت جدید در فوریه ۲۰۲۶، از تمدید آن جلوگیری کند، احتمال افزایش فعالیت‌های هسته‌ای آمریکا و مسابقه تسلیحات اتمی وجود دارد. با این حال، این افزایش تا حدی بستگی به این دارد که کامالا هریس، از حزب دموکرات تلاش کند اقداماتی را با هدف محدود کردن تسلیحات هسته‌ای حفظ کند، یا دونالد ترامپ، که در اولین دوره ریاست جمهوری خود یک «شاهین هسته‌ای» بود، به خروج از پیمان‌های بین المللی آمریکا ادامه دهد.
در همین حال، منابع در دولت بایدن با احتیاط می‌گویند که زرادخانه موجود تهدید‌های کنونی را پوشش می‌دهد و همه به توافق جدیدی در مورد محدود کردن سلاح‌های هسته‌ای امیدوارند. با این حال، آن‌ها تاکید می‌کنند که خطرات از ژوئن در حال افزایش است.
پیشتر، اکونومیست در مطلبی نوشت که ایالات متحده در حال آماده شدن برای یک مسابقه تسلیحات هسته‌ای جدید است و احتمالا این رقابت از اوایل سال ۲۰۲۶ آغاز شود.
به نوشته این روزنامه، افزایش ذخایر هسته‌ای ممکن است با پایان مهلت پیمان استارت ۳ (معاهده بین ایالات متحده و روسیه که بزرگترین زرادخانه هسته‌ای دو قدرت جهان را محدود می‌کند) آغاز شود.
پیش از این، ایالات متحده داده‌های طبقه بندی شده از ذخایر سلاح‌های هسته‌ای خود را منتشر کرده بود. آخرین باری که چنین اطلاعاتی در اختیار عموم قرار گرفت مربوط به اکتبر ۲۰۲۱ بود.
آژانس ملی امنیت هسته‌ای با استناد به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده گزارش داد، تا سپتامبر ۲۰۲۳، ایالات متحده دارای ۳۷۴۸ کلاهک هسته‌ای بود. این میزان ۸۸ درصد کمتر از زمان اوج جنگ سرد در سال ۱۹۶۷ است، زمانی که واشنگتن حداکثر تعداد کلاهک‌ها را در اختیار داشت - ۳۱۲۵۵ واحد بود
هشدار گروسی درباره افزایش بی‌سابقه رقابت هسته‌‎ای در جهان
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (آی ای ایی ای) درباره افزایش بی‌سابقه رقابت جهانی برای دستیابی به سلاح هسته‌ای هشدار داد.
رافائل گروسی در مصاحبه با روزنامه فایننشال تایمز گفت: تنش در روابط بین آمریکا، روسیه و چین و درگیری ها در منطقه خاورمیانه، فشار بی سابقه ای را بر پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای امضا شده در سال ۱۹۶۸ که هدف آن محدود کردن توسعه زرادخانه هسته ای جهان بود، وارد کرده است.
این مقام سازمان ملل هشدار داد کشورهای «مهم» جهان، اکنون علنا درباره گسترش سلاح های هسته ای صحبت می کنند.
وی گفت: من فکر نمی کنم که در دهه ۱۹۹۰ از کشورهای مهم این موضوع را شنیده باشیم که خوب، چرا ما سلاح های هسته ای نداشته باشیم؟
گروسی بدون نام بردن از کشورها، تنش ها و کاهش تمایل به تشکل ائتلاف ها و وادار شدن کشورها به دفاع از خود را عامل جذابیت بی سابقه سلاح های هسته ای در بین کشورها توصیف کرد. وی گفت: آژانس با برخی کشورها صحبت و درباره اهمیت سازوکارهای منع گسترش تسلیحاتی تاکید کرده است.
این مقام سازمان ملل افزود: ما باید اطمینان یابیم که چنین سازوکارهایی را تقویت می کنیم، زیرا فکر نمی کنم که افزایش کشورهای برخوردار از سلاح هسته ای، اوضاع فعلی را بهتر کند.
فایننشال تایمز در گزارش خود به اظهارات نیکلاس میلر استادیار کالج آمریکایی دارتموث اشاره کرده و افزود که این استادیار آمریکایی که در حوزه منع اشاعه هسته ای مطالعه می کند در این زمینه تصریح کرد: افزایش خطر گسترش سلاح هسته ای ناشی از فضایی است که رقابت ژئوپلتیکی بیشتری بین قدرت های بزرگ وجوددارد.
میلر افزود: این تمایل وجود دارد که چنین تصور شود که سازوکار منع گسترش تسلیحاتی در حال فروپاشی است.
وی همچنین مدعی شد ایران بزرگترین تهدید احتمالی است و مقامات این کشور در سال گذشته درباره دستیابی و حتی خرید سلاح هسته ای صحبت کرده اند.
فایننشال تایمز در گزارش خود ادعا کرده که از زمان خروج دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین آمریکا از توافق هسته ای، ایران به دنبال گسترش برنامه هسته ای خود و غنی سازی ۶۰ درصدی اورانیوم بوده است.
این گزارش خاطرنشان کرده که آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش بازرسی های خود گفته است که شاهدی دال بر تلاش ایران برای گسترش یا حرکت به سوی برنامه تسلیحاتی هسته ای وجود ندارد.
این روزنامه مدعی شده اگر تهران به دنبال توسعه سلاح هسته ای باشد این امر موجب رقابت تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه خواهد شد.
به نوشته فایننشال تایمز، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سال گذشته گفت قصد دارد برنامه هسته ای غیرنظامی را گسترش دهد و در مصاحبه با فاکس نیوز اعلام کرده بود اگر ایران به دنبال بمب هسته ای باشد ما هم باید به آن دست یابیم.
همچنین مانفرد وبر رهبر حزب راست میانه «مردم اروپا» از اروپا خواسته است تا بازدارندگی بیشتری در مقابل روسیه ایجاد کنند.
لوکاس کولسا مدیر اشاعه و سیاست هسته ای در موسسه خدمات متحد رویال روسیه گفت، برخی از بحث ها پیرامون سلاح های هسته ای به دلیل نگرانی از نتایج انتخابات نوامبر در آمریکا است. این نگرانی وجود دارد که در صورت پیروزی دوباره ترامپ، وی برخی از ضمانت های امنیتی در اروپا و آسیا را کاهش دهد.
بایدن سند محرمانه تقابل هسته‌ای با روسیه، چین و کره شمالی را تایید کرد
روزنامه نیویورک تایمز  شب فاش کرد، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا سند محرمانه‌ای را تاکید کرده که بر اساس آن، به نیروهای مسلح ایالات متحده دستور داده شده است برای تقابل احتمالی هسته‌ای هماهنگ با روسیه، چین و کره شمالی آماده باشند.
نیویورک تایمز نوشت این سند در ماه مارس به تایید بایدن رسید و دولت آمریکا تاکنون خبری در مورد آن منتشر نکرده است. این اولین باری است که بایدن یک طرح محرمانه راهبردی هسته‌ای را به منظور تغییر جهت‌گیری راهبرد بازدارندگی هسته‌ای آمریکا برای تمرکز بر رشد سریع زرادخانه هسته‌ای چین تایید می‌کند.
این تغییرات در حالی صورت می‌گیرد که وزارت دفاع آمریکا معتقد است که زرادخانه هسته‌ای چین طی یک دهه آینده با از نظر تعداد و تنوع تسلیحات با زرادخانه‌های هسته‌ای ایالات متحده و روسیه رقابت خواهد کرد.
این راهبرد بازنگری‌شده «راهنمای بکارگیری هسته‌ای» نام دارد و به دنبال آماده‌سازی آمریکا برای مقابله با چالش‌های احتمالی هسته‌ای هماهنگ از سوی روسیه، چین و کره شمالی است.
این سند هر چهار سال یکبار مورد بازنگری قرار می‌گیرد و کاملا محرمانه است و هیچ نسخه الکترونیکی از آن منتشر نمی‌شود و صرفا تعداد اندکی نسخه‌های چاپی آن در میان شمار کمی از مقام‌های امنیتی و فرماندهان وزارت دفاع آمریکا توزیع می‌شود.
انتظار می‌رود که دولت بایدن پیش از پایان کار خود کنگره را رسما از تغییر در راهبرد هسته‌ای این کشور مطلع کند. در هفته های اخیر ۲ مقام ارشد دولت بایدن این اجازه را یافتند که اشاره‌هایی به این تغییرات داشته باشند.
«ویپین نارانگ» از استراتژیست‌های پنتاگون پیش از آنکه این وازرتخانه را ترک کند و به دانشگاه ام. آی. تی برود، گفت: رئیس جمهور چندی پیش راهنمای بکارگیری تسلیحات هسته‌ای را در رابطه با چند دشمن دارنده سلاح هسته‌ای به‌روزرسانی کرد؛ خصوصا در رابطه با افزایش قابل توجه اندازه و تنوع زرادخانه هسته‌ای چین.
همچنین «پرانای وادی» مدیر ارشد شورای امنیت ملی آمریکا در امور کنترل تسلیحات و عدم اشاعه هسته‌ای در ماه ژوئن به این سند و آمادگی آمریکا برای پاسخ به بحران‌های همزمان یا متوالی هسته‌ای با استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای اشاره کرد.
وی در سخنان خود بر «لزوم بازدارندگی در مقابل روسیه، جمهوری خلق چین و کره شمالی به طور همزمان» تاکید کرد.
توسعه زرادخانه هسته‌ای آمریکا؛
دولت آمریکا ضمن مطرح کردن اتهام‌هایی علیه روسیه و چین، تصمیم خود را برای توسعه زرادخانه هسته‌ای خود آشکار کرده است.
یک مقام ارشد دولت آمریکا به‌تازگی مدعی شد که «در صورت هرگونه تغییر» در راهبرد هسته‌ای از سوی چین و روسیه، آمریکا ممکن است مجبور شود زرادخانه هسته‌ای خود را گسترش دهد.
اظهارات پرانای وادی، مدیر ارشد کنترل تسلیحات و عدم اشاعه در شورای امنیت ملی کاخ سفید، صریح‌ترین هشدار عمومی
این مقام آمریکایی با سخنرانی در نشست سالانه انجمن کنترل تسلیحات، گروهی که از محدودیت‌های سلاح‌های هسته‌ای حمایت می‌کند، آنچه را که مقام‌های آمریکایی بیش از یک سال در گفت‌وگو‌های خصوصی و جلسات استماع محرمانه کنگره بیان کرده‌اند، تایید کرد.
آن‌ها ادعا کرده‌اند که این امر نتیجه اجتناب‌ناپذیر توسعه سریع هسته‌ای از سوی چین و تهدید‌های مکرر روسیه برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی در اوکراین است.
تغییر خطرناک در برنامه سلاح‌های هسته‌ای آمریکا
اما این یک تغییر دورانی و مملو از خطراتی خواهد بود که بسیاری از آمریکایی‌ها فکر می‌کردند در پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی سابق پشت سر گذاشته‌اند.
۱۵ سال پیش، باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، چشم‌انداز حرکت به سوی جهانی بدون سلاح هسته‌ای را مطرح کرد و اقداماتی را برای کاهش نقش آن‌ها در استراتژی و دفاع آمریکا انجام داد.
اذعان علنی آمریکا به توسعه زرادخانه هسته‌ای خود
این در حالی است که مجتمع‌های هسته‌ای آمریکا بهبود یافته و سلاح‌های قدیمی با نسخه‌های به‌روز شده‌تر تعویض شده‌اند.
آمریکا مدعی بود که زرادخانه خود را «مدرن‌سازی» می‌کند و به فکر توسعه آن نیست و بایدن در آن زمان به عنوان معاون رئیس‌جمهور در دولت اوباما، سخنگوی این راهبرد شد.
در حالی که دولت آمریکا لفاظی خود را از جهانی بدون تسلیحات هسته‌ای کنار نگذاشته، مقام‌های آمریکایی اذعان کرده‌اند که چشم‌انداز توافق‌های جدید کنترل تسلیحات اکنون آنقدر دور است که باید به استراتژی‌های جدید فکر کنند.
وادی، گفت که توسعه بمب گرانشی B۶۱-۱۳، یک سلاح هسته‌ای برای استفاده علیه اهداف نظامی سخت‌شده و بزرگ، نمونه‌ای از پروژه‌هایی است که آمریکا دنبال خواهد کرد.
یک سال پیش، در همین کنفرانس، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، متعهد شد که تلاش‌های جدیدی برای وارد کردن چین به مذاکرات کنترل تسلیحات انجام دهد؛ پس از آن سخنرانی، آمریکا سعی کرد چینی‌ها را در مورد مسائل ایمنی هسته‌ای درگیر کند و به‌تازگی نخستین مذاکرات را در ژنو انجام داد تا به این موضوع بپردازد که آیا امکان دستیابی به توافقی وجود دارد که هوش مصنوعی هرگز نباید سلاح‌های هسته‌ای را کنترل کند.
اظهارات این مقام آمریکایی در بحبوحه تنش‌های فزاینده بین آمریکا، روسیه و چین مطرح می‌شود که نگرانی‌ها از درگیری همه جانبه را افزایش داده است.
واشنگتن ۱۵ سال از رقابت هسته‌ای با چین عقب است
یک موسسه تحقیقاتی مستقر در واشنگتن، گزارش داد که آمریکا به اندازه ۱۵ سال در توسعه انرژی هسته‌ای با فناوری بالا از پکن عقب است.
خبرگزاری رویترز نوشت در گزارش «بنیاد نوآوری و فناوری اطلاعات آمریکا»که یک موسسه تحقیقاتی غیرحزبی است، عنوان شده که رویکردهای دولتی چین در بخش فناوری و سرمایه گذاری گسترده باعث برتری این کشور نسبت به آمریکا در حوزه انرژی هسته ای شده است.
این موسسه تحقیقاتی افزود: چین ۲۷ راکتور هسته ای در حال احداث با میانگین محدودیت زمانی حدود ۷ سال دارد که بسیار سریع تراز سایر کشورها است.
در این گزارش آمده است: گسترش سریع نیروگاه های برق هسته ای مدرن چین، باعث صرفه جویی هنگفت و تاثیرات یادگیری حین تجربه می شود و این نشان می دهد که شرکت های چینی در نوآوری در این حوزه مزیت خواهند داشت.
آمریکا بزرگترین ناوگان نیروگاه های برق هسته ای را در جهان دارد و دولت جو بایدن، برق هسته ای بدون انتشار گازهای آلاینده را منبع مهمی برای کنترل تغییرات آب و هوایی قلمداد می کند.
با این حال، پس از این که دو نیروگاه هسته ای در ایالت جورجیا بعد از صرف میلیاردها دلار هزینه و با تاخیر در سال های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ وارد مدار شدند هیچ راکتور هسته ای در آمریکا ساخته نشده است. ساخت کارخانه ای با فناوری بالا نیز که قرار بود در آزمایشگاه ساخته شود، سال گذشته لغو شد.
رویترز نوشت: بانک های دولتی چین می توانند وام هایی با نرخ ۱.۴ درصد ارائه دهند که که بسیار پایین تر از کشورهای غربی است. صنعت نیروی هسته ای این کشور مورد حمایت دولت و تز راهبردهای بومی سازی بوده که باعث می شود چین بر بخش هایی مانند انرژی ای تجدیدپذیر و خودروهای برقی سلطه داشته باشد.
اولین راکتور به اصطلاح نسل چهارم جهان مجهز به دمای بالا خنک‌شده با گاز، دسامبر (آذر)گذشته در خلیج شیدائو در مدار قرار گرفت. انجمن انرژی هسته ای چین ادعا می کند که این پروژه با بیش از دو هزار و ۲۰۰ مجموعه از «تجهیزات برتر جهان» و با بومی سازی ۹۳.۴ درصدی مواد تولیدی در داخل انجام شده است.
حامیان استفاده از راکتورهایی که در ساخت آنها از فناوری بالا استفاده می شود، می گویند آنها ایمن تر و کارامدتر از نیروگاه های کنونی هستند. منتقدان آن می گویند برخی از نیروگاه های جدید خطرات ناشی از مواد و تکثیر را در بر دارند.
این خبرگزاری به نقل از استفن ایزل یکی از نویسندگان تحقیق موسسه آمریکایی افزود: اگر آمریکا در زمینه انرژی هسته ای جدی است باید راهبردهای ملی قوی ارائه دهد که شامل سرمایه گذاری در بخش تحقیقات و توسعه، شناسایی و تسریع در استفاده از فناوری های امیدوارکننده و حمایت از توسعه نیروی کار ماهر است.
رویترز نوشت: سازمان انرژی آمریکا از پاسخگویی به درخواست این خبرگزاری برای اظهارنظر درباره گزارش تحقیقاتی اخیر خودداری کرد.
اداره ملی انرژی و چین آذرماه اعلام کرد: اولین نیروگاه هسته‌ای نسل چهارم جهان، نیروگاه هسته‌ای راکتور خنک‌کننده گازی شیداووان (HTGR) چین، رسماً به بهره‌برداری تجاری رسید. ژانگ زویی، طراح ارشد برنامه اصلی نیروگاه هسته‌ای شیداووان و رئیس مرکز انرژی هسته‌ای و فناوری انرژی‌های جدید دانشگاه تسینگ‌هوا، گفت که این رآکتور یک نوع پیشرفته از رآکتورهاست که دارای فناوری انرژی هسته‌ای نسل چهارم جهت توسعه کلیدی این نوع انرژی است.
این رآکتور که اولین در نوع خود در جهان است در مقایسه با راکتورهای قبلی، برای استفاده کارآمدتر از سوخت و بهبود اقتصاد، ایمنی و کم کردن اثر زیست‌محیطی آن طراحی شده است، زیرا چین برای رسیدن به هدف انتشار کربن صفر، از انرژی هسته‌ای روی گردان شده است.
چین نسبت به گزارش راهبرد هسته‌ای آمریکا به شدت ابراز نگرانی کرد
چین نسبت به گزارش روزنامه نیویورک تایمز در مورد دستور جو بایدن برای آمادگی نیروهای آمریکایی برای تقابل احتمالی هسته‌ای هماهنگ با روسیه، چین و کره شمالی، به شدت ابراز نگرانی کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سخنگوی وزارت خارجه چین امروز چهارشنبه در واکنش به افشاگری این روزنامه آمریکایی اعلام کرد: ایالات متحده روایت تهدید هسته‌ای چین را به طور نادرست منتشر می‌کند و بهانه‌هایی برای دستیابی به مزیت راهبردی پیدا می‌کند. وی در ادامه تاکید کرد که چین به‌طور جدی نگران این گزارش است که می‌گوید آمریکا یک برنامه راهبردی هسته‌ای را برای تمرکز بر گسترش سریع زرادخانه چین تصویب کرده است.
این اولین باری است که بایدن یک طرح محرمانه راهبردی هسته‌ای را به منظور تغییر جهت‌گیری راهبرد بازدارندگی هسته‌ای آمریکا برای تمرکز بر رشد سریع زرادخانه هسته‌ای چین تایید می‌کند.
این تغییرات در حالی صورت می‌گیرد که وزارت دفاع آمریکا مدعی است که زرادخانه هسته‌ای چین طی یک دهه آینده از نظر تعداد و تنوع تسلیحات با زرادخانه‌های هسته‌ای ایالات متحده و روسیه رقابت خواهد کرد.
این راهبرد بازنگری‌شده «راهنمای بکارگیری هسته‌ای» نام دارد و به دنبال آماده‌سازی آمریکا برای مقابله با چالش‌های احتمالی هسته‌ای هماهنگ از سوی روسیه، چین و کره شمالی است.
این سند هر چهار سال یکبار مورد بازنگری قرار می‌گیرد و کاملا محرمانه است؛ هیچ نسخه الکترونیکی از آن منتشر نمی‌شود و صرفا تعداد اندکی نسخه‌های چاپی از آن در میان شمار کمی از مقامات امنیتی و فرماندهان وزارت دفاع آمریکا توزیع می‌شود.
جنگ رسانه‌ای چین و آمریکا درباره زرادخانه‌های اتمی دو کشور
تهران-ایرنا- مذاکرات غیررسمی بین پکن و واشنگتن در حوزه تسلیحات هسته‌ای در حالی ادامه دارد که درز راهبرد ضدچینی کاخ سفید به رسانه‌ها، یک جنگ رسانه‌ای بین دو طرف را در این حوزه رقم زد.
به گزارش شبکه تلویزیونی آمریکایی «سی‌ان‌بی‌سی»، رسانه های دولتی چین و وزارت خارجه این کشور به شدت از گزارش روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» درباره تمرکز طرح راهبرد هسته ای دولت «جو بایدن» بر مهار برنامه هسته ای چین انتقاد کردند.
این در حالی است که کاخ سفید ادعا کرده طرح راهبرد هسته ای آمریکا، علیه کشور خاصی نیست.
روزنامه چینی «گلوبال تایمز» در واکنش به گزارش نیویورک تایمز، اعلام کرد که آمریکا از چین به عنوان بهانه ای برای حفظ زرادخانه هسته ای عظیم خود، پس از جنگ سرد استفاده می کند.
این رسانه دولتی چین به آمریکا توصیه کرد که به جای هیاهو علیه پکن، به شکل صادقانه با این کشور وارد گفت‌وگو شود.
وزارت خارجه چین نیز در واکنش مشابهی، معرفی پکن به عنوان تهدید هسته ای را تلاش واشنگتن برای امتیازگیری در حوزه های راهبردی ارزیابی کرد.
«مائو نینگ» سخنگوی وزارت امور خارجه چین اعلام کرد: ما قصد نداریم با هیچ کشوری وارد مسابقه تسلیحاتی شویم.
این در حالی است که نیویورک تایمز مدعی شده بود که زرادخانه اتمی پکن در یک دهه آینده، از نظر تنوع و تعداد بمب های اتمی، به آمریکا و روسیه خواهد رسید و راهبرد هسته ای جدید کاخ سفید باید چالش مقابله با زرادخانه های اتمی چین، روسیه و کره شمالی را در نظر بگیرد.
براساس این گزارش، این اولین بار نیست که دو قدرت اقتصادی برتر دنیا، یکدیگر را به رقابت تسلیحاتی متهم می کنند. پنتاگون سال گذشته میلادی در گزارشی اعلام کرد انتظار می‌رود ذخایر هسته‌ای چین تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۰۰۰ عدد برسد و تا ماه مه ۲۰۲۳، چین بیش از ۵۰۰ کلاهک هسته‌ای عملیاتی در اختیار داشت که بیش از پیش‌بینی‌های قبلی بود.
در ماه مارس، ایالات متحده و چین مذاکرات غیررسمی درباره تسلیحات هسته ای را از سر گرفتند و نمایندگان چین اطمینان دادند که برای حل مناقشه تایوان، به تهدید هسته ای متوسل نخواهند شد.
براساس اطلاعات درز شده به رسانه های آمریکا، مهار چین مهمترین راهبرد سیاست خارجی و نظامی آمریکاست. کارشناسان معتقدند که هدف واشنگتن از کاهش حضور نظامی در منطقه غرب آسیا و دیگر مناطق جهان نیز تمرکز بر مهار چین و کره شمالی در شرق دور است.
نظم جهانی در حال گذار از رقابت‌های تسلیحاتی هسته‌ای
کمی بیش از 70 سال پیش، دوایت آیزنهاور، رئیس‌جمهور ایالات متحده، سخنرانی معروف خود موسوم به«اتم‌ها برای صلح» را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کرد. او از جامعه بین‌المللی خواست تا از شکاف هسته‌ای برای بهبود وضعیت سیاره زمین به جای دامن زدن به جنگ‌های مخرب‌تر استفاده کنند. او متعهد شد که ایالات متحده راهی پیدا خواهد کرد که با توسل بدان اختراع معجزه آسای انسان زمینه ساز مرگش نشود، بلکه حیات و زندگی را به او هدیه دهد.
در آن بازه زمانی، دلایلی برای امید و نگرانی وجود داشت. هنگامی که آیزنهاور در 8 دسامبر 1953 به روی سکو رفت، کارشناسان از پتانسیل عظیم علم اتمی، از جمله توانایی آن در تولید مقادیر زیادی انرژی و مبارزه با بیماری هایی مانند سرطان را تشخیص داده بودند. اما در کنار این خوش‌بینی، وحشت ناشی از استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در هیروشیما و ناکازاکی در سال 1945، و شبح مسابقه تسلیحات هسته‌ای - عمدتاً بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده - به توسعه تسلیحات هسته ای مخرب‌تر دامن زد. این عبارات بخشی از یادداشت رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی است که در نشریه فارین افرز منتشر شده است. اقتصادنیوز این یادداشت را در سه بخش منتشر کرده که بخش نخست در ادامه آمده است.
اقتصادنیوز: رافائل گروسی در یادداشت خود تلاش داشته تا ضمن بررسی مزایای معاهده ان پی تی به چالش های حاکم بر آن نیز اشاره کند؛ چالش هایی که به ادعای او این فرصت را در اختیار بازیگران جهانی قرار داده تا فارغ از نظارت های آژانس به انرژی هسته ای دسترسی پیدا کنند.
جهان در کشاکش بیم و امید هسته ای
در دهه‌های بعدی، سیستمی که بر اساس دیدگاه آیزنهاور تعریف شده بود به محدود کردن شدید گسترش سلاح‌های هسته‌ای کمک کرد، رشد زرادخانه‌های هسته‌ای را کاهش داد و از افزایش دسترسی جهانی به کاربردهای صلح‌آمیز علم و فناوری هسته‌ای، از تولید انرژی گرفته تا دارو، حمایت کرد. اما امروز آن سیستم در بوته آزمایش است. کره شمالی به گسترش برنامه تسلیحات هسته ای غیرقانونی خود ادامه می دهد و در همین حال، معاهدات کنترل تسلیحات و خلع سلاح، از جمله توافق استارت جدید - آخرین معاهده تسلیحات هسته ای بین ایالات متحده و روسیه - یا از کار افتاده یا تحت فشارهای قابل توجهی قرار گرفته اند. حتی بحث‌های آشکاری در مورد استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در جنگ در اروپا و تهدیدهای بیهوده در مورد استفاده از آنها در خاورمیانه وجود داشته که این اصل تقریباً 40 ساله را به چالش می‌کشد؛ اصلی که تاکید دارد «در جنگ هسته‌ای نمی‌توان پیروز شد پس هرگز نباید آغاز شود». با این حال، حتی در شرایطی که طرف‌های منع اشاعه و خلع سلاح معادله «اتم‌ها برای صلح» در معرض تهدید هستند، بخش سوم معامله - استفاده صلح‌آمیز از علم و فناوری هسته‌ای برای بهبود همگان - بیشتر از هر زمان نویدبخش بهبود وضعیت جهان است.
از زمانی که لیز مایتنر، فیزیکدان اتریشی سوئدی و همکارانش شکافت هسته ای را در سال 1938 کشف کردند، این حقیقت مشخص شده که انرژی هسته ای باید زمینه را برای رساندن جهان به انتشار کربن خالص صفر هموار کند. در اروپا و ایالات متحده، بیش از هر منبع دیگری برق کم کربن مورد توجه قرار گرفته است. در چین، نیروگاه‌های هسته‌ای نسبت به سایر نقاط جهان بیشتر ساخته می‌شوند، در حالی که اقتصادهای در حال رشد سریع مانند هند نیز به دنبال افزایش ظرفیت انرژی هسته‌ای خود هستند. در سراسر آفریقا و سایر مناطق در حال توسعه، پزشکی هسته‌ای وعده کمک به مقابله با بحران سرطان را می‌دهد؛ بیماری که باعث مرگ میلیون‌ها نفری می‌شود که به ابزارهای نجات زندگی مانند رادیوتراپی دسترسی ندارند. علاوه بر این تکنیک‌های هسته‌ای نقش کلیدی در تطبیق محصولات کشاورزی و شیوه‌های کشاورزی با شرایط جدید و سخت‌تر ناشی از تغییرات آب و هوایی ایفا می‌کنند.
معامله بزرگ
برای تحقق چشم‌انداز نظریه اتم‌ها برای صلح آیزنهاور، باید سرعت را افزایش دهیم، گزاره ای  که بهره برداری از علم و فناوری هسته‌ای برای کسانی که بیشتر به آن‌ها نیاز دارند در دسترس قرار می‌گیرد. برخی از مردم نگرانند که گسترش استفاده از فناوری هسته ای در سراسر جهان خطر گسترش سلاح های هسته ای را افزایش خواهد داد. استدلال متقابل این است که اصلاح نابرابری در حوزه دسترسی به اتم، رژیمی را تقویت می‌کند که از گسترش سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری خواهد کرد. مایتنر و دیگر دانشمندان قدرت شگفت انگیز اولین خدای عناصر یونانی را کشف کردند. آن قدرت به خودی خود نه خوب است و نه بد. همانطور که پروفسور ارجمند دیوید جی. رز فعال در موسسه فناوری ماساچوست گفته: «شر ذاتاً در پدیده شکافت هسته ای یا هیچ یک از عناصر شیمیایی نیست، بلکه در ماهیت آن نهفته است. خود انسان است که این اختیار را دارد و می تواند راهی بسازد به سوی بهشت ​​یا جهنم. برای دهه‌ها پس از اینکه ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی از آستانه جنگ سرد عبور کردند، ما عمدتاً به سمت بهشت راهی ​​ساختیم. حال در میان چالش‌ها و فرصت‌های امروزی، بسیار مهم است که عزم خود را مضاعف کنیم – هم دسترسی به کاربردهای مفید علم هسته‌ای را برای همه را گسترش می‌دهیم و هم از گسترش تسلیحات هسته‌ای جلوگیری کنیم در حالی که به تلاش برای جهانی عاری از سلاح‌های هسته‌ای ادامه خواهیم داد».
علیرغم رقابت بین مسکو و واشنگتن، سخنرانی آیزنهاور در سال 1953 تأثیر مثبتی داشت. درخواست او برای ایجاد آژانسی جهت کاهش خطر گسترش تسلیحات هسته ای سه سال بعد زمانی که 81 کشور به اتفاق آرا اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی را تصویب کردند؛ به واقعیت تبدیل شد. همچنین مذاکرات فشرده ای بین دو ابرقدرت جهان و همچنین سایر کشورها آغاز گشت که در سال 1970 با تصویب معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای به اوج خود رسید. برقراری تعادل حوزه ان پی تی بر اساس یک معامله سه جانبه است. کشورهای فاقد تسلیحات هسته‌ای متعهد می‌شوند که در زمینه هسته ای فعالیت های خود را گسترش ندهند و برای تأیید پایبندی شان به مفاد توافقنامه ها به بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تسلیم شوند. کشورهای دارای سلاح هسته ای با حسن نیت قول می دهند زرادخانه های خود را کنار بگذارند. بازیگرانی  که ابزاری برای استفاده صلح آمیز از علم و فناوری هسته ای دارند، متعهد می شوند که آن را در اختیار کشورهایی که نمی خواهند از اتم استفاده ای صلح آمیز داشته باشند، قرار ندهند.در باب اهمیت این تعهدات - برخی آن را “معامله بزرگ” می نامند - به سختی می توان اغراق کرد. این معاهده تقریبا جهانی است و برای مدت نامحدودی تمدید شده است. اگرچه هند، اسرائیل و پاکستان به این معاهده نپیوسته‌اند و کره شمالی در سال 2003 اعلام کرد که دیگر به این معاهده متعهد نخواهد بود. زرادخانه‌های هسته‌ای کشورهای بزرگ دارای سلاح هسته‌ای در طول دهه‌ها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است و علم و فناوری هسته‌ای جان میلیون‌ها نفر و معیشت را نجات داده است.