چطور مصرف برق را کاهش دهیم؟

 این روزها با گرم شدن هوا میزان مصرف برق روند صعودی گرفته و از آنجایی که شبکه برق تا حد زیادی تحت فشار قرار گرفته لازم است تا همه مشترکان نسبت به مصرف برق حساس‌تر باشند.
طبق گزارش‌های سازمان هواشناسی طی دو هفته پیش رو شاهد افزایش بی‌سابقه دما در سراسر کشور خواهیم بود که به دلیل همزمانی این افزایش دما در نقاط مختلف کشور، تقاضای مصرف برق به شدت افزایش می‌یابد. استقرار گنبد حرارتی و افزایش شدید دما تنها محدود به ایران نیست و کل منطقه غرب آسیا با این شرایط رو به روست و گزارش‌ها نشان می‌دهد برخی کشورهای منطقه خلیج فارس که از زیرساخت‌های مناسبی نیز در حوزه برق مواجه هستند، به ناچار نسبت به اعمال خاموشی اقدام کرده‌اند.
با هر درجه افزایش دما بار شبکه برق حدود ۱۸۰۰ مگاوات افزایش یافته و ظرفیت تولید نیروی برق و تاسیسات شبکه‌ بیش از ۴۰۰ مگاوات کاهش می‌یابد. این یعنی اینکه با هر درجه افزایش دما ناترازی بین تولید و مصرف بیش از ۲۲۰۰ مگاوات به شبکه تحمیل می‌شود؛ یعنی به ازای هر یک درجه افزایش میزان مصرف، اختلاف بین بار و تولید یا افزایش بار و کمبود تولید به ۲۲۰۰ مگاوات می‌رسد که همین امر منجر به ایجاد ناترازی می‌شود.
با این‌حال اما تاکنون باوجود افزایش بسیار زیاد دمای هوا شاهد پایداری شبکه سراسری برق در ایران هستیم؛ طی دو سال گذشته باوجود ناترازی موجود میان مصرف و تولید از طریق مدیریت مصرف اوج بار مصرف برق مدیریت شد و در سال جاری نیز پیش‌بینی می‌شود که از این طریق  از اوج بار با موفقیت عبور کنیم.
*برق مشترکان پرمصرف خانگی محدود می‌شود
بخش عمده‌ای از مشترکان بخش خانگی در هفته‌های گذشته با برنامه‌های مدیریت مصرف همکاری داشتند، اما تعداد اندکی از مشترکان بخش خانگی نیز مصارف بالای ۲ تا ۳ برابر الگو دارند که طبق گفته علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در دو هفته پیش رو ناگزیر هستیم به دلیل جلوگیری از تضییع حقوق دیگر مشترکان ابتدا نسبت به محدودسازی برق آن‌ها در صورت لزوم نسبت به قطع برق آن‌ها اقدام کنیم. به‌گفته وی هدف‌گذاری صورت گرفته برای مدیریت مصرف در بخش اداری ۱۵۰۰ مگاوات بود، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد حداکثر همکاری ادارات به ۱۲۰۰ مگاوات رسیده است که این یعنی برخی ادارات به وظایف خود در حوزه کاهش مصرف برق عمل نمی‌کنند. تأکید دولت همواره این بوده است که برنامه‌های مدیریت مصرف باید از بخش‌های دولتی آغاز شود و بر این اساس شرکت‌های توزیع موظف هستند برق آن دسته از اداراتی را که نسبت به کاهش مصرف برق خود اقدام نمی‌کنند، قطع کند.
در شرایط فعلی چاره‌ای جز مدسریت مصرف برق نیست و لازم است که همه مشترکان نسبت به این مهم حساس باشند آنطور که اعلام شده اگر هر مشترک تنها ۱۵ درصد میزان مصرف برق خود را کاهش دهد، می‌توان بسیاری از چالش‌ها را پشت سر گذاشت. برای این موضوع نیز توانیر مشوق‌هایی را برای مشترکان صنعتی و خانگی درنظر گرفته است.
*۴۰ درصد مشترکان پاداش گرفتند
به‌طوری‌که صنایع در صورت استفاده از مولد خورشیدی و اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف، با ضرایب تشویقی ۱.۳ برابر از معافیت در طرح‌های مدیریت مصرف برخوردار می‌شوند، همچنین مشترکان بخش کشاورزی که بیش از ۵ ساعت با صنعت برق همکاری کنند، علاوه بر رایگان شدن برق ایام تابستان مشمول دریافت پاداش صرفه‌جویی تا ۲۰۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت خواهند شد. علاوه بر این طبق  پویش با انرژی روی قبوض برق مشترکانی که مصرف برق خود را نسبت به سال گذشته کاهش داده‌اند نیز پاداش مدیریت مصرف اعمال می‌شود که تاکنون حدود ٤٠ درصد از مشترکان مشمول دریافت پاداش شده‌اند.
*اما چطور مصرف را کاهش دهیم؟
 یخچال و فریزر از جمله لوازم برقی است که باید به‌طور دائم به پریز برق متصل باشد و قطع برق آن حتی برای چند ساعت می‌تواند سبب فاسد شدن مواد غذایی شود، تنظیم درجه ترموستات یخچال بین ۳ تا ۵ درجه اقدامی است که باعث صرفه‌جویی برق می‌شود. همچنین فریزر که مواد غذایی در آن مدت زمان زیادی نگه داشته می‌شود، از وسایل پرمصرف انرژی است که با راهکار ساده تنظیم درجه ترموستات بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌توان مصرف انرژی را در این وسیله نیز پایین آورد. باز و بسته کردن مکرر در یخچال و فریزر موجب افزایش ۱۰ کیلووات ساعت مصرف برق و افزایش هزینه‌ برق مصرفی می‌شود، ضمن این‌که باعث هدر رفت سرما نیز خواهد شد. خراب بودن لاستیک در یخچال و فریزر موجب افزایش ۲۰ درصدی انرژی مصرفی و هزینه‌ برق خانواده می‌شود، بنابراین لازم است نوارهای دور یخچال را مرتب کنترل کرده و در صورت کوچک‌ترین نشت هوا، نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کرد. از کنار هم چیدن و چسباندن ظروف و مواد غذایی در داخل یخچال و فریزر خودداری کنید، چراکه این کار گردش هوا را در این وسایل دچار اختلال کرده و سبب افزایش مصرف برق می‌شود، از قرار دادن ظروف غذای گرم در یخچال خودداری کنید. برفک یخچال را به‌طور مرتب تمیز کنید، زیرا بار ضخامت برفک به میزان ۵ میلی‌متر، مصرف انرژی را بالا می‌برد. به‌منظور تهویه هوا در اطراف یخچال و فریزر سعی کنید که فاصله مناسب (۱۰ سانتی‌متری) از دیوارها حفظ شود که این کار موجب کاهش مصرف برق به میزان ۵ کیلووات ساعت در یک ماه می‌شود. شاید پیش از هر اقدامی توجه به برچسب انرژی در انتخاب یخچال و فریزر دقت در استاندارد و موارد ایمنی و مصرف انرژی است و بهینه‌ترین حالت انتخاب یخچال و فریزر با شاخص A و +A ضروری است، بعضی از خانواده‌ها با خرید یخچال و فریزر جدید، بازهم از مدل قدیمی آن استفاده می‌کنند. غافل از این‌که یخچال‌های قدیمی بسیار پرمصرف هستند و باعث ۲ برابر شدن مصرف برق خانواده می‌شود.
*کولر مصرف‌کننده اصلی برق
گرایش به استفاده از کولرهای گازی، اسپلیت و داکت اسپلیت‌ها حتی در مناطق معتدل کشور در سال‌های اخیر رو به فزونی است، این در حالی است که کولرهای آبی به لحاظ تولید رطوبت و خنکای مطبوع، صرفه اقتصادی و مصرف متعارف‌تر انرژی، همچنان بهترین گزینه برای مناطق عادی کشور به شمار می‌روند، مناطق معتدلی که بیش از ۸۰ درصد مساحت کشور را در بر می‌گیرد.
حال چگونه می‌توان بیشترین بهره‌وری را از کولرهای آبی در عین مصرف مطلوب و توام با ایجاد رفاه و آسایش داشت؟ سرویس منظم و دوره‌ای کولر، شستشو و تعویض به‌موقع پوشال‌های آن، علاوه بر کاهش مصرف انرژی، باعث افزایش طول عمر دستگاه شده و از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه است. در عین‌ حال مهم‌ترین نکته درباره کولرهای آبی که مصرف برق آن را تا بیش از ۵۰ درصد کم کرده و به همان نسبت رقم قبض ما را نیز کاهش می‌دهد، استفاده از «دور کند» است. شاید فکر کنید که این کار در روزهای خیلی گرم شدنی نیست، اما هر مشکل راه‌حلی دارد. کافی است یک سایه بان روی کولر نصب کنیم و ضمن عایق‌بندی مناسب کانال‌ها، از بسته بودن درها و پنجره‌ها مطمئن شویم تا از ورود هوای گرم به داخل منزل و اتلاف هوای خنک جلوگیری شود.