دکترین تهران در ارتباط با جهان

 مسیح جلالی مازنی- ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه به‌عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، در نهایت با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ مه ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران نیز در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امورخارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، در نهایت در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ مه ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.
دولت جو بایدن نیز برغم شعار انتخاباتی اش برای بازگشت به برجام، تاکنون در بازگرداندن آمریکا به این توافق بین المللی ناکام مانده است اما در توافقی میان تهران - واشنگتن همزمان با تبادل زندانیان میان دو طرف، ۶ میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده ایران در کره جنوبی آزاد و به قطر منتقل شد که جمهوریخواهان و مخالفان دولتش از این اقدام بشدت عصبانی هستند.
تاکید بر دیپلماسی هسته‌ای با ایران در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱
- نشست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام در حالی برگزار شد که شرکت کنندگان در این نشست بر دیپلماسی هسته ای با ایران تاکید کردند. نماینده اتحادیه اروپا در شورای امنیت سازمان ملل درباره وضعیت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، تسهیل اجرای این قطعنامه توسط مالت را ستایش و خواستار احیای دیپلماسی هسته ای با ایران شد.
نماینده اتحادیه اروپا خواستار احیای دیپلماسی هسته ای شد
او در عین حال با تکرار ادعاها علیه برنامه هسته ای ایران مدعی شد که اقدامات ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای را نمی توان از رویدادهای منطقه ای جدا کرد. نماینده اتحادیه اروپا همچنین مدعی عدم همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی شد و از آن ابراز تاسف کرد. نماینده اتحادیه اروپا «از عدم تداوم اطلاعات» با توجه به عدم همکاری ایران، به «پیامدهای منفی» اعمال تحریم های آمریکا پس از خروج از برجام اشاره و اذعان کرد که این تحریم ها مانع پیشرفت ایران نشده است. نماینده اتحادیه اروپا همچنین خواهان احیای دیپلماسی هسته‌ای شد و با توافق تسلیحاتی میان روسیه و ایران به دلیل جنگ اوکراین مخالفت کرد.
آمریکا: متعهد به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای هستیم
«رابرت وود» سفیر و معاون نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، ایران را به انجام اقدامات عمدی جهت جلوگیری از تلاش‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای برای نظارت بر فعالیت هسته‌ای ایران که هیچ‌ هدف غیرنظامی ندارد، متهم کرد. این دیپلمات آمریکایی ادعا کرد که ایران «همچنان قابلیت دیده شدن فعالیت های هسته ای خود از سوی جامعه بین المللی را انکار می کند. این مانع از تلاش های آژانس بین المللی انرژی اتمی برای حل و فصل مسائل پادمانی باقی مانده می شود و عامدانه فعالیت های راستی آزمانی و نظارت آژانس را مختل می کند .»
نماینده آمریکا همچنین اعلام کرد که آمریکا متعهد به انجام همه کارها و اقدامات لازم جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواهد بود.  این دیپلمات آمریکایی همچنین خواهان اتحاد شورای امنیت سازمان ملل در مواجهه با «فعالیت‌های بی‌پروای ایران» شد.
اکوادور خواستای گفتگوی شفاف در مسیر دستیابی به نتیجه ای مثبت شد
سفیر و نماینده اکوادور در سازمان ملل نیز در این نشست  از علاقه اتحادیه اروپا برای احیای برجام استقبال کرد و خواهان گفتگوی شفاف به عنوان در این مسیر به سمت دستیابی به یک نتیجه مثبت شد. نماینده اکوادور بر استقلال و یکپارچگی تیم‌های تکنیکی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و ساخت  مجدد پل‌های ارتباطی جهت اجرای برجام تاکید کرد.
ابراز نگرانی ژاپن درباره دسترسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی
نماینده ژاپن در سازمان ملل نیز در این نشست شورای امنیت  بر تنش‌های موجود که به شکل جدی بر سیستم نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی تاثیر گذاشته است، اشاره کرد و گفت که این تنش‌ها سبب شده است تا آژانس بین المللی انرژی اتمی به صورت عمده ارتباط خود را با تحولات در برنامه هسته‌ای ایران از دست بدهد. نماینده ژاپن از ایران خواست تا استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را تضمین کند. او همچنین به دیدارهای اخیر با مقامات ارشد ایران اشاره کرد و گفت که در این دیدارها نگرانی‌های خود را در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرده است.
چین: آمریکا در سیاست های تحریمی علیه ایران تجدید نظر کند
سفیر و نماینده چین در سازمان ملل نیز در این نشست از برجام بعنوان « دستاورد بزرگ» یاد کرد و گفت که باید هرچه زودتر احیا شود.  این دیپلمات ارشد چین در سازمان ملل گفت که یک خاورمیانه بحران زده نیازمند پیروی از برجام است. نماینده چین از اتحادیه اروپا خواست تا نقش هماهنگ کننده خود را اجرا کند.  نماینده چین همچنین روابط تجاری با ایران را به عنوان یک مشوق جهت احیای برجام مطرح کرد و از آمریکا خواست تا در اجرای سیاست‌های تحریمی خود علیه ایران تجدید نظر کند. نماینده چین همچنین خواستار رویکردهای سازنده شد و از تعدادی از کشورها خواست تا مسئله غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران را به عنوان بهانه‌ای جهت مطرح کردن سایر مسائل و نگرانی‌ها در مورد رفتار ایران استفاده نکنند.
سیرالئون بر اراده سیاسی برای احیای برجام تاکید کرد
سفیر و نماینده سیرالئون در سازمان ملل نیز در این نشست  از توافقی که به صورت فزاینده «دست نیافتنی»  می شود و به دلیل احیای تحریم های یکجانبه توسط یک کشور این موانع بیشتر شده است، ابراز تاسف کرد. نماینده سیرالئون گزارش‌های دبیرکل سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران را ستود و بر میزان اراده سیاسی برای احیای برجام، از جمله اراده برای رفع موانع احیای آن تاکید کرد وتعهدات مربوط به خلع سلاح را مجددا بیان کرد.
موزامبیک بر ادامه گفتگوهای هسته ای با ایران تاکید کرد
سفیر و نماینده موزامبیک در سازمان ملل نیز در این نشست شورای امنیت از عدم وجود پیشرفت قابل توجه در مورد اجرای برجام از زمان آخرین جلسه شورای امنیت با این موضوع  ابراز تاسف و تاکید کرد که ادامه گفتگوها در مورد این مساله حساس در یک زمان پر تنش برای پیشرفت کلیدی است. سفیر موزامبیک تاکید کرد که صرف وجود سلاح‌های هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی، مستقیماً با نگرانی‌های اساسی امنیت انسانی در تضاد است. او به دستور منشور برای خلع سلاح کامل اشاره کرد.
تاکید سوئیس بر احیای توافق هسته ای با ایران
سفیر و نماینده سوئیس در سازمان ملل نیز در سخنانی در نشست شورای امنیت ابراز امیدواری کرد که که برجام به  یادگار دوران گذشته  تبدیل نشود و راهی برای احیا و تمدید این توافق وجود داشته باشد.  سوییس همچنین  اعلام کرد که می داند قطعنامه ۲۲۳۱  در یک سال  دیگر  منقضی  می شود. سفیر و  نماینده سوئیس در سازمان ملل همچنین مدعی  مشکلات  راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی شد. او در بخش دیگری از سخنانش مدعی صادرات پهپادهای ایرانی و سایر تجهیزات نظامی به روسیه و حوثی‌های یمن (انصارالله) گردید و ابراز نگرانی کرد. این دیپلمات اروپایی همچنین به دستور کار جدید دبیرکل سازمان ملل برای صلح با اولویت خلع سلاح هسته ای اشاره کرد. سفیر و نماینده اسلوونی در سازمان ملل نیز با اشاره به همکاری های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی بدون اشاره به خروج آمریکا از برجام مدعی شد که وضعیت کنونی، تایید پایبندی ایران را در بهترین حالت دشوار کرده است. سفیر اسلوونی در سازمان ملل تاکید کرد: اما ما می دانیم که غنی سازی ایران از محدودیت های برجام فراتر رفته است.
تهدید انگلیس: به حفظ همه گزینه های دیپلماتیک از جمله مکانیسم ماشه ادامه خواهیم داد
باربارا وود وارد سفیر و نماینده انگلیس در سازمان ملل در نشست شورای امنیت  مدعی «تشدید بی وقفه  فعالیت های هسته ای ایران » شد و ادعا کرد که هم خطرات جهانی و هم تشدید هسته ای توسط دیگران را افزایش می دهد.   سفیر انگلیس مدعی شد: برنامه هسته ای ایران اکنون بسیار فراتر از هرگونه توجیه غیرنظامی مشروع است.  این دیپلمات انگلیسی به بند موسوم به «غروب آفتاب» که درحال نزدیک شدن است و همزمان گسترش برنامه هسته ای ایران اشاره کرد. او ادعا کرد: قطعنامه ۲۲۳۱ در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و به همراه آن حق اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به پایان می‌رسد. سفیر انگلیس با ادعای خطرناک و نگران کننده خواندن پیشرفت های هسته ای ایران مدعی شد: ما به حفظ همه گزینه‌های دیپلماتیک روی میز از جمله بکارگیری مکانیسم ماشه قبل از اکتبر ۲۰۲۵ در صورت لزوم، ادامه خواهیم داد.
تاکید فرانسه بر فعال سازی مکانیسم حل اختلاف
سفیر و نماینده فرانسه در سازمان ملل نیز بدون اشاره به خروج آمریکا از برجام، مدعی پنج سال «نقض تعهدات توسط ایران» شد و گفت که این امر با گزارش های نگران کننده آژانس بین المللی انرژی اتمی  همراه شده است. سفیر فرانسه مدعی شد سطح کنونی غنی‌سازی ایران توجیه غیرنظامی و صلح‌آمیز «قابل قبول» ندارد و بر فعال سازی مکانیسم اختلاف تاکید کرد.
الجزایر برجام را بهترین گزینه دانست
سفیر و نماینده گویان در سازمان ملل نیز خاطرنشان کرد که حذف تجهیزات نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران، نظارت موثر را بسیار چالش برانگیز می‌کند.   مسیر استفاده های صلح آمیز که در قطعنامه ۲۲۳۱ مشخص شده، اکنون در معرض خطر قرار گرفته است.
سفیر گویان در سازمان ملل از طرف ها خواست که به برجام بازگردند.
 نماینده الجزایر در سازمان ملل نیز  به «دستاورد چندجانبه» برجام اشاره کرد و آن را همچنان «بهترین گزینه» و به نفع همه دانست.
روسیه: نگرانی ها درباره برنامه هسته ای ایران نتیجه اقدامات آمریکاست
واسیلی نبنزیا سفیر و نماینده دائم روسیه در سازمان ملل نیز درباره چشم انداز احیای برجام، بیانیه و تلاش اتحادیه اروپا را برای مقصر دانستن ایران به جای آمریکا در شکست برجام را سرزنش کرد. او با تاکید بر نقض قوانین بین المللی از سوی آمریکا خاطرنشان کرد که واشنگتن اقداماتی را برای جبران آسیب های ناشی از اجرای تحریم های یکجانبه انجام نداده است.
سفیر روسیه در سازمان ملل تصریح کرد: نگرانی‌ها در مورد غنی‌سازی ایران و پایبندی به برجام، نتیجه مستقیم اقدامات ایالات متحده آمریکا از جمله خروج از برجام بوده است.
او مداخله در گفت‌وگوها میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «غیرقابل قبول» دانست و به سیاست های مخرب آمریکا و اتحادیه اروپا در مسیر بازگشت به برجام اشاره کرد.
آلمان مدعی تعهد جهانی برای عدم برخورداری ایران از سلاح های هسته ای شد
سفیر آلمان در سازمان ملل نیز مدعی تعهد جهانی برای تضمین عدم برخورداری ایران از سلاح های هسته‌ای با توجه به میزان غنی‌سازی آن که ۳۰ برابر محدودیت‌های برجام است، شد.
سفیر آلمان عدم همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را هشدار دهنده دانست و مدعی شد: غنی سازی ایران تعهدش به مذاکرات مجدد را زیر سوال می برد. او همچنین مدعی منزوی شدن ایران با ادامه برنامه هسته ای خود شد و از تهران خواست بازرسان مجرب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را دوباره بپذیرد. سفیر و نماینده کره جنوبی در سازمان ملل که کشورش ریاست دوره ای شورای امنیت را برعهده دارد، نیز در سخنانی در نشست شورای امنیت ادعا کرد که پادمان‌های آژانس جزء «ضروری» رژیم جهانی منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای شد و مدعی شد که غنی‌سازی ایران بسیار فراتر از محدودیت‌های برجام رفته است که می‌تواند تنش‌های منطقه‌ای را بیشتر کند. نشست دوره ای شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) این شورا در خصوص ایران و برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام برای بررسی هفدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد امروز دوشنبه به وقت محلی ( ۲۴ ژوئن ۲۰۲۴ برابر با ۴ تیرماه ۱۴۰۳ ) برگزار شد آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در راستای اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) هفدهمین گزارش خود را ارائه کرده که خانم رزماری دی کارلو معاون دبیرکل در امور سیاسی آن را در نشست شورای امنیت قرائت کرد.
مطابق قطعنامه ۲۲۳۱، هر شش ماه یکبار گزارش دبیرکل سازمان ملل در نشست عادی شورای امنیت سازمان ملل ارائه و سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز در این نشست سخنرانی می‌کند. در نشست قبلی که ۲۷ آذر ماه ۱۴۰۲ برگزار شد، شانزدهمین گزارش دبیر کل سازمان ملل درخصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام بررسی شد.
هفدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل بر خلاف گزارش های قبلی بسیار کوتاه بود زیرا مهر ماه ۱۴۰۲، دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، شامل آزمایش های موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریم های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رساند. بر اساس مفاد ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، این محدودیت ها تا ۸ سال پس از اجرای برجام (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) ادامه داشت که در این تاریخ به وقت نیویورک، به صورت خودکار خاتمه یافت. ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه جاری میلادی (ژوئن۲۰۲۴) برعهده کره جنوبی است.
تسهیلگر برجام: جامعه جهانی اقدامات لازم را برای اجرای توافق هسته‌ای ایران انجام دهد
خانم ونسا فریزر سفیر و نماینده دائم مالت در سازمان ملل که کشورش تسهیلگر توافق هسته ای ایران موسوم به برجام است، از جامع جهانی خواست که اقدامات لازم را برای اجرای کامل این توافق انجام دهند. خانم ونسا فریزر سفیر و نماینده کشور اروپایی مالت که کشورش تسهیلگر برجام است، در نشست روز دوشنبه شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و نیز برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام گفت: من جامعه بین‌المللی را تشویق می‌کنم که مطابق بند ۲ قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، که از همه کشورهای عضوسازمان ملل، سازمان‌های منطقه‌ای و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهد اقداماتی احتمالی را برای حمایت کامل از اجرای برجام انجام دهند، به انجام رسانند. او در گزارش خود به به نامه ایران در دسامبر گذشته اشاره کرد و گفت: نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نامه مورخ ۱۵ دسامبر ۲۰۲۳ (S/۲۰۲۳/۹۹۲)، دیدگاه ها و مشاهدات کشور خود را در مورد شانزدهمین گزارش دبیرکل در مورد اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ تشریح کرد. این نامه حاوی ۱۱ نکته بود که در آن نماینده دائم ایران، خاطرنشان کرد که کشورش بر ضرورت اجرای کامل و بدون قید و شرط برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام تاکید و اعلام کرده است که گزارش دبیرکل به «نادیده گرفتن علل ریشه‌ای چالش‌های فعلی برای اجرای» برجام، از جمله «اثرات مداوم تحریم‌های غیرقانونی» که آمریکا ادامه می دهد. سفیر مالت در سازمان ملل گفت: نماینده ایران با اشاره به اینکه گزارش دبیرکل هم «بیانات و تدابیر اتخاذ شده» توسط برخی کشورها (فرانسه، آلمان و انگلیس و ایرلند شمالی) را نادیده گرفته است، افزود که « این کشورها اقدامات مناسبی برای رفع اثر اقدامات محدودکننده مربوطه انجام نداده اند» و ایران «هیچ گزینه ای جز اعمال حقوق خود بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برنامه جامع اقدام مشترک» نداشته است. وی اظهار داشت که کشورش به همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) ادامه می دهد و «برنامه انرژی هسته ای صلح آمیز» ایران «به طور مستمر توسط قوی ترین سیستم نظارت و راستی آزمایی» آژانس مورد بررسی قرار می گیرد. در این نامه همچنین نماینده ایران یادآور شده است که جمهوری اسلامی ایران «ارزیابی ها و اتهامات بی اساس منعکس‌شده در این گزارش را قاطعانه رد می کند» و تأکید کرد که اظهارات قبلی ایران همانطور که در پیوست‌های اسناد S/۲۰۱۵/۵۵۰ و S/۲۰۲۳/۷۸۶ ذکر شده و مواضع بیان‌شده در آن‌ها «امروز نیز مانند گذشته معتبر و مرتبط باقی هستند.»
تسهیلگر توافق هسته ای ایران موسوم به برجام ادامه داد: در طول دوره گزارش، کمیسیون مشترک تشکیل جلسه نداد. هماهنگ کننده برنامه جامع اقدام مشترک به رایزنی با شرکت کنندگان در برجام و آمریکا برای رسیدگی به تحولات مربوط به این توافق، به منظور بازگشت احتمالی آمریکا به برجام و اطمینان از اجرای کامل و موثر این توافق از سوی همه طرف ها ادامه داد. او به ادعاهای اخیر غربی ها اشاره کرد و افزود: نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و انگلیس در نامه‌ای مورخ ۳ ژوئن ۲۰۲۴ (S/۲۰۲۴/۴۲۹)، اقدامات جمهوری اسلامی ایران در «نقض» قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را به اطلاع شورای امنیت رساندند. این کشورها به «نقض گسترده تعهدات ایران تحت برنامه جامع اقدام مشترک»، از جمله «در رابطه با سطوح غنی‌سازی، از جمله ذخیره اورانیوم با غنای بالا» و همچنین «حذف تمهیدات نظارتی برجام, تصمیم ایران برای توقف اجرای پروتکل الحاقی، کد اصلاح شده ۳.۱ و فعالیت‌های تولید اورانیوم در گذشته - گامی کلیدی در توسعه سلاح هسته‌ای اشاره کردند. علاوه بر این، این سه کشور تأکید کردند که «تصمیم ایران برای حذف کلیه تجهیزات نظارتی برجام و حذف بازرسان مجرب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به طور جدی بر قابلیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت و فعالیت‌های آژانس تأثیر می‌گذارد» و این «عدم داشتن اطلاع از فعالیت ها، پیامدهای زیان‌باری برای توانایی آژانس برای تضمین ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران دارد. آنها اظهار داشتند که جمهوری اسلامی ایران «به دستاوردهای غیرقابل برگشتی دست یافته است درحالی که برجام برای جلوگیری از این امر طراحی شده بود» و چنین «تشدید اقدامات هسته ای, برجام را تهی کرده و به طور قابل توجهی از ارزش و کارایی آن کاسته است.» با این وجود، نمایندگان تکرار کردند که «سه کشور اروپایی به طور مداوم به تعهدات [خود] تحت برجام» و «تعهد خود به راه حل دیپلماتیک» پایبند بوده و اقدامات دولت های مربوطه خود را در روز انتقال کاملاً مطابق با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) دانستند.
تسهیلگر برجام ادامه داد: نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به S/۲۰۲۴/۴۲۹ در نامه‌ای به تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۲۴ (S/۲۰۲۴/۴۳۹) اعلام کرد که کشورش تمامی ادعاهای مطرح شده در نامه کشورهای اروپایی را رد می‌کند و مجدداً موضع ایران را در مورد «برنامه صلح آمیز هسته ای این کشور و برنامه جامع اقدام مشترک» تاکید کرد. وی همچنین گفت که تصمیم کشورش برای اتخاذ «اقدامات اصلاحی ... مطابق با حق ذاتی آن طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برنامه جامع اقدام مشترک» در واکنش به «خروج یکجانبه غیرقانونی» آمریکا از این طرح و «شکست بعدی» فرانسه، آلمان و انگلیس(«E۳») در «پایبندی به تعهدات خود» و « اجرای تعهدات طبق بند ۲۰ پیوست V برجام»، نشان دهنده یک «عدم انطباق قابل توجه» این کشورها به برجام است که که «هنوز ادامه دارد». وی با تأکید بر «ماهیت کاملاً صلح‌آمیز» برنامه هسته‌ای ایران و سیاست اصولی بدون تغییر آن، از جمله پایبندی مستمر به «تعهدات خود در چارچوب موافقت‌نامه‌های پادمان جامع»، خاطرنشان کرد که جمهوری اسلامی ایران بر «تعهد تزلزل‌ناپذیر خود به دیپلماسی» و تمایل به از سرگیری گفتگوها با هدف «اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک توسط همه شرکت کنندگان» ادامه می دهد.
سفیر و نماینده کشور مالت در سازمان ملل همچنین گفت: در پاسخ به S/۲۰۲۴/۴۲۹، نماینده دائم روسیه در نامه ای به تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۲۴ (S/۲۰۲۴/۴۶۷)، اظهار داشت که کشورش این نامه را «تلاش دیگری برای گمراه کردن شورای امنیت» می داند و این نامه برای «انحراف توجه از نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)» و «مسئول دانستن به ایران در قبال بحران پیرامون توافق هسته‌ای و رکود مذاکرات برای احیای آن» است. او با محکوم کردن چنین «اقدامات غیرمولد» و تکرار موضع کشورش همانطور که در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۴ ژوئن بیان شد (به S/۲۰۲۴/۴۶۶ مراجعه کنید)، تاکید کرد که گزارش‌های آژانس نشان داده است که جمهوری اسلامی ایران « در مقایسه با سایر اعضا همچنان دارای یکی از کامل ترین و جامع ترین سیستم های نظارتی آژانس است و «تعداد کل فعالیت‌های راستی‌آزمایی ... علی‌رغم «تجمع» بازرسی‌ها در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک» و بیانیه مشترک ۴ مارس ۲۰۲۳ بین آژانس و کشور به «پیشرفت بیشتر» کمک کرده اند. وی همچنین اظهار داشت که روسیه معتقد است جامعه بین المللی «هنوز به پیشرفت سازنده در راستای اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک علاقه مند است» و از آنجایی که مذاکرات نشان داده است که این امر «قابل دستیابی» است و نیازمند «اراده سیاسی بالغ» است.
سفیر کشور مالت تاکید کرد: به عنوان تسهیل کننده، من همچنان بر تسهیل، تقویت و ترویج اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، از جمله حمایت از استفاده کامل از کانال ارتباطی برجام تمرکز می کنم. من از همه کشورهای عضو می‌خواهم که به گفت‌وگو ادامه دهند و اهمیت برجام را به عنوان یک توافق چندجانبه در عدم اشاعه هسته‌ای تصدیق کنند. او ادامه داد: فعالیت های اطلاع رسانی توسط دبیرخانه، همچنان به افزایش آگاهی از قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) ادامه می دهد. تارنمای مربوط به قطعنامه که توسط دبیرخانه از طریق اداره امور سیاسی و صلح شورای امنیت به طور منظم مدیریت و به روز می شود، به ارائه اطلاعات مرتبط و به روز ادامه می دهد. ونسا فریزر اضافه کرد: در تهیه پیش نویس گزارش حاضر، رایزنی های دوجانبه متعددی با کشورهای عضو و نمایندگان آنها از جمله جمهوری اسلامی ایران برای بحث در مورد مسائل مربوط به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) انجام شد. من به عنوان تسهیل کننده، همچنان از پاسخ های جمعی شورای امنیت به مسائل صلح و امنیت بین المللی دفاع می کنم. تسهیلگر برجام تاکید کرد: من همچنین جامعه بین‌المللی را تشویق می‌کنم که مطابق بند ۲ قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، که از همه کشورهای عضوسازمان ملل، سازمان‌های منطقه‌ای و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهد اقداماتی احتمالی را برای حمایت کامل از اجرای برجام انجام دهند، به انجام رسانند.
گمانه زنی‌ها درباره سیاست خارجی سکان‌دار جدید دولت
در شرایطی که ایران خود را برای انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام آماده می کند، گمانه زنی ها در باب سیاست خارجی تازه کشورمان افزایش یافته و در این میان روابط تهران با واشنگتن در کانون توجه ها قرار دارد. به گزارش اقتصادنیوز، پس از شهادت ابراهیم رئیسی و تیم همراهشان، در حالی که ایران خود را برای انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری آماده می کند، گمانه زنی ها در باب سیاست خارجی این کشور در ارتباط با کشورهای کلیدی منطقه و فراتر از آن بسیار است.
تداوم تنش میان تهران و واشنگتن
نشریه چاینا دیلی در این باره نوشت، در شرایط کنونی روابط ایران با ایالات متحده همچنان پرتنش است و ممکن است در آینده نزدیک اختلاف ها میان دو بازیگر ادامه یابد. ایران احتمالاً رویکردی اصولی برای مذاکرات درباره توافق هسته‌ای احتمالی اتخاذ خواهد کرد اما تحریم‌های غیرموجه آمریکا می‌تواند مانع از دستیابی دو طرف به نقطه مشترک شود. به این ترتیب، مذاکرات بر سر توافق هسته ای جدید بدون کمک طرف های ثالث نمی تواند پیشرفت کند. همزمان حمایت آشکار ایالات متحده از حمله وحشیانه اسرائیل به نوار غزه یکی دیگر از نقاط اصطکاک عمده بین تهران و واشنگتن است. حمله بی وقفه اسرائیل به غزه همچنین مذاکره برای آتش بس در مناقشه اسرائیل و فلسطین و حل مسئله فلسطین را دشوارتر کرده و حمایت مالی و تسلیحاتی ایالات متحده از تل آویو، می تواند شانس پایان دادن به درگیری را بیش از این کاهش دهد.
تاکید تهران بر سیاست «اول همسایگان»
در چنین شرایطی، لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران و احترام به حاکمیت ایران می‌تواند به پیشبرد مذاکرات درباره توافق هسته‌ای جدید کمک کند، اما در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا چشم‌انداز کمی برای پیشرفت در این مسیر وجود دارد. از این گذشته، به نظر می رسد هم جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده و هم رقیب جمهوری خواه او، دونالد ترامپ، در برابر رقای ایالات متحده چون ایران رویکرد سخت گیرانه ای اتخاذ کرده اند تا بدین طریق بتوانند حمایت عناصر جنگ طلب در حوزه های انتخابیه را از آن خود کنند.از سوی دیگر، شواهد نشان می دهد که در دوران ریاست رئیس جمهوری جدید ایران، روابط تهران با ریاض همچنان رو به بهبود خواهد بود. عربستان سعودی و ایران پس از هفت سال به واسطه میانجیگری چین روابط دیپلماتیک خود را احیا کردند. تهران احتمالاً از سیاست (اول همسایگان)شهید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور فقید  برای بهبود روابط با ریاض استفاده خواهد کرد، به ویژه به این دلیل که چنین سیاستی به گسترش روابط تهران با دیگر کشورهای عرب و تسهیل گشایش های اقتصادی میان طرفین کمک می کند.
هم صدایی تهران و پکن
در رابطه با روابط ایران با چین، این تعاملات قرار است با قدرت پیش رود. هر دو طرف در حال حاضر در مسیر سرمایه گذاری برای برنامه همکاری جامع 25 ساله خود که در سال 2021 امضا شده ، پس از تلاش برای تقویت مکانیسم عملیاتی این طرح در دوران تصدی شهید ابراهیم رئیسی، متمرکز هستند. همچنین، مناقشه اسرائیل و فلسطین اهمیت تداوم تعامل ایران با ابتکار کمربند و جاده برای بهبود ارتباطات و پیگیری توسعه بلندمدت را برجسته کرده است. چین و ایران همکاری‌های خود را در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، تجارت، گردشگری، حفاظت از محیط زیست، مراقبت‌های بهداشتی، امدادرسانی به بلایای طبیعی و فرهنگ تقویت کرده‌اند. در واقع حفظ چنین رابطی بدون توجه به تغییرات شرایط بین المللی به نفع هر دو طرف است.سال 2023، حجم تجارت چین و ایران 14.65 میلیارد دلار بود. تجارت دوجانبه به دلیل تحریم های آمریکا کاهش یافته است.
تروریسم؛ بهانه برای تعامل تهران و اسلام آباد
در حالی که روابط چین و ایران بر تجارت متمرکز است و دو طرف در تلاش برای تقویت تعاملات تجاری دوجانبه هستند، روابط ایران و پاکستان می تواند حول محور همکاری برای مبارزه با تروریسم تقویت شود. حملات تروریستی مکرر و افزایش تصور تهدید ها، عزم پاکستان برای مهار گروه های تروریستی مانند جیشل العدل و ارتش آزادیبخش بلوچستان را تثبیت کرده است. در همین راستا، سفر تاریخی شهید ابراهیم رئیسی به پاکستان در اوایل سال جاری بر اهمیت همکاری‌های سیاسی، نظامی و امنیتی ایران و پاکستان برای تحقق اهداف مبارزه با تروریسم تأکید کرد. استفاده از پایگاه های خارجی توسط گروه های تروریستی برای انجام حملات تروریستی ویرانگر، همکاری ایران و پاکستان را به عاملی حیاتی در بازگرداندن ثبات در منطقه تبدیل می کند.
به طور مشابه، ایران در کنار روسیه، چین و پاکستان به عنوان یک بازیگر مهم در ایجاد شرایط مناسب برای افغانستان برای رسیدگی به چالش‌های درهم تنیده و بهبود اقتصاد خود باقی می‌ماند.در مجموع، روابط ایران با کشورهای منطقه نقش مهمی در ارتقای صلح و توسعه و حفظ امنیت خواهد داشت. از همین رو تصور می شود تهران احتمالاً رویکرد محتاطانه تری را برای هرگونه گفتگو با ایالات متحده برای نهایی کردن توافق هسته ای جدید اتخاذ خواهد کرد.