گزارش
سپنتا رسول زاده-اولین مناظره ۶ کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری با محور موضوعات اقتصادی برگزار شد. در این مناظره مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و مصطفی پور محمدی ۶ کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ضمن پاسخ به پرسش‌های کارشناسان، به بیان دیدگاه های خود پرداختند. ۷ اتفاق کم تکرار در اولین مناظره چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مناظره‌ای انجام شد، که علی‌رغم تیزی و تلوّن سیاسی و کارشناسی، دست‌کم هفت رویکرد و اتفاق کم‌تکرار داشت. لزوم پایبندی به قانون هفتم توسعه و سایر قوانین بالادستی، با وجود تمامی اشکالات این قوانین، و اعتراضات جدی و متعدد نامزدها نسبت به یکدیگر برای خرده‌گرفتن‌های گاه‌به‌گاه به این قوانین، و تذکر پیاپی برای پایبندی به این قوانین از نقاط قوت این مناظرات بود. ۱. وفاق و اخلاق‌مداری علی‌رغم رویکردهای متفاوت برای اولین بار بعد از دوره‌های متمادی انتخابات، با وجود تفاوت جدی در دیدگاه‌ها و برنامه‌ها، و تیزی بحث‌های طلبگی بین نامزدها، ادبیات حاکم بر این مناظره عموماً و در بسیاری از موارد همدلی و حتی تأیید رقیب در بسیاری از موارد، و مهمتر از آن پرهیز جدی از تخریب رقیب بود. این سطح از سلامت ادبیات، از سال ۱۳۷۶ تاکنون _ لااقل تا اینجای مناظرات _ کم‌نظیر بوده است. ۲. توجه ویژه به ادبیات انقلاب اسلامی وفاق بین نامزدهای ریاست جمهوری، در استفاده از ادبیات واژگانی و مفهومی انقلاب اسلامی، مانند توجه به ادبیات قرآنی و دینی، مواجهۀ تمدنی با استکبار جهانی، عدالت‌طلبی، خانواده، محرومیت‌زدایی، فسادستیزی، عقلانیت، کارآمدی، نگاه به داخل، بهره‌وری و رشد و غیره، طی ادوار، کم‌نظیر یا بی‌نظیر بوده است. ۳. تأکید بر برنامه‌محوری و حرمت‌گذاشتن به قانون لزوم پایبندی به قانون هفتم توسعه و سایر قوانین بالادستی، با وجود تمامی اشکالات این قوانین، و اعتراضات جدی و متعدد نامزدها نسبت به یکدیگر برای خرده‌گرفتن‌های گاه‌به‌گاه به این قوانین، و تذکر پیاپی برای پایبندی به این قوانین از نقاط قوت این مناظرات بود. ۴. اولویت به‌کارگیری ظرفیت‌های داخلی حتی آقایان پزشکیان و پورمحمدی هم که به اتکاء بدنۀ کارشناسی پشتیبان‌شان بر تعامل و استفاده از ظرفیت‌های دنیا تأکید دارند، مکرراً تأکید کردند که پیش از توجه به دنیا ظرفیت‌های داخلی باید تقویت شود. این اجماع بر لزوم «ساخت درونی قدرت» هم طی ادوار گوناگون ریاست جمهوری کم‌نظیر یا بی‌نظیر بوده است. ۵. سنگینی سایۀ اقدامات شهید آیت‌الله رئیسی علی‌رغم برخی انتقادات و مخالفت‌ها ذکر نام نیک و ارج نهادن حتی مخالفان به تلاش‌ها و اقدامات خالصانه و مجاهدانه شهید رئیسی از نقاط عطف، و محورهای مورد وفاق نامزدها بود. ۶. راه‌های رفته خوشبختانه اولین بار است که ادبیات فربه و عمیقی از سوی تمامی کاندیداها، در ذکر تجربیات و مسیرهای موفقیت‌آمیزشان در نهادهای گوناگون ارائه شد؛ که بسیار مغتنم و قابل توجه بود. ۷. جدی شدن ادبیات حکمرانی ریال و زدودن دلار برای اولین بار در ادوار گوناگون ریاست جمهوری، آگاهی نسبت به جایگاه ویژۀ نرخ برابری ارز به‌عنوان لنگر اقتصاد کشور و همچنین حکمرانی ریال و نیز اهمیت دلارزدایی از اقتصاد ملی ــ هرسه به‌عنوان پیشران‌های مشکلات اقتصادی ــ مورد توجه قرار گرفت که در نوع خود بسیار قابل توجه است. این هفت مورد خاص، اتفاقاتی بی‌نظیر یا کم‌نظیر است که طی مناظرۀ دوشنبه‌شب بروز یافت. در مناظرات سایر کشورهای دنیا ــ حتی بخصوص در کشورهای مدعی توسعه‌یافتگی و پیشرفت ــ چنین سطحی از اخلاق‌مداری و فرّهی ابداً دیده نمی‌شود. امید که این رویۀ مبارک، که مایۀ مباهات و افتخار است، تا انتهای روند انتخابات ادامه یابد. واکنش نمایندگان به اولین مناظره انتخاباتی تعدادی از نمایندگان مجلس به ارائه تحلیلی از اولین مناظره انتخاباتی ۶ کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهور پرداختند. با اتمام مناظره اول، تعدادی از نمایندگان مطالبی در صفحات شخصی خود در شبکه اجتماعی «ایکس» منتشر کردند که در زیر می‌خوانید: کمال حسین‌پور نماینده پیرانشهر «به عنوان نماینده مردم، از تلاش‌های شبانه روزی صدا و سیما برای تولید و پخش برنامه‌های روشنگرانه مرتبط با انتخابات تشکر می کنم. بسترهای رسانه‌ای مؤثر، متنوع و گسترده‌ای با رعایت عدل و انصاف در اختیار نامزدهای ریاست‌جمهوری قرار گرفته است. برنامه های صدا و سیما در این حوزه به ویژه مناظرات و میزگردهای تخصصی برای شناخت هرچه بهتر کاندیداها مورد استقبال اقشار مختلف مردم قرار گرفته است. سوالات و نقدها هم آزادانه و بدون محدودیت مطرح می شود. مطمئنا برنامه های پر مخاطب صدا و سیما بر افزایش مشارکت مردم و گرم شدن هرچه بیشتر تنور انتخابات بسیار تأثیرگذار است.» محسن زنگنه نماینده تربت حیدریه «در مجموع نظرات آقایان قالیباف، جلیلی، زاکانی و قاضی زاده به هم نزدیک بود هم در مورد توان داخل، تحریم ها، نقدینگی، تورم، اهداف برنامه هفتم، خصوصی سازی و مشارکت مردم. آقایان پور محمدی و پزشکیان هم نظراتشان در خصوص اهداف برنامه، تحریم ها، علل تورم و نظام کارشناسی به یکدیگر نزدیک بود.» روح الله متفکرآزاد نماینده تبریز «امیدوارم جلسه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با رئیس مجلس خبرگان رهبری، برای هر ۶ نامزد، میثاق و حجتی باشد که بخاطر رقابت انتخاباتی، منافع ملی را ذبح نکنند.» ابراهیم رضایی نماینده دشستان «بازنده اصلی این مناظرات حسن روحانی بود، حتی پزشکیان هم حاضر نشد او را گردن بگیرد. خلاصه عملی «از به عقب برنمی‌گردیم».» علی خضریان نماینده تهران «در اولین مناظره انتخاباتی روشن شد که دکتر سعید جلیلی با سیاست اندیشیده به جای وعده‌های خام، در ارایه برنامه‌های پخته خود تسلط دارد و با اصل قرار دادن سیاست اخلاقی، ضمن رعایت صداقت و راستی، درباره تک‌تک جمله‌هایش در پیشگاه مردم فکر کرده و بدون خدعه و فریب همان می‌نماید که هست.» فتح الله توسلی نماینده بهار و کبودرآهنگ «خداکند که نامزدهای محترم بعد از انتخاب همان قدر که در مناظره به حرف کارشناسان عمل کردند؛ عمل نکنند! من غلام قمرم غیر قمر هیچ مگو پیش من جز سخن شمع و شکر هیچ مگو سخن رنج مگو جز سخن گنج مگو ور از این بی‌خبری رنج مبرهیچ مگو دوش دیوانه شدم عشق مرا دید و بگفت آمدم نعره مزن جامه مدر هیچ مگو» نامزد‌هایی که در صدر نظرسنجی‌ها نشسته‌اند مسعود پزشکیان در ۳۰ روز گذشته با بیشترین اقبال روبرو بوده اگرچه مانند پنج چهره دیگر بخش قابل‌توجهی از کنجکاوی‌ها، به بیوگرافی او ختم شده است. کاربران فضای مجازی هر چقدر جلوتر رفته‌ایم، به مسائلی جز‌ئی‌تر توجه کرده‌اند و چهار ساعت پیش از پخش اولین مناظره در روز دوشنبه ۲۸ خرداد، کار به جستجو برای کسب اطلاع درباره اعضای ستاد انتخاباتی، بستگان و وابستگان کاندیداها، موارد حاشیه‌ای مثل وضعیت سلامتی نامزدها و به‌طور خاص پای مصنوعی سعید جلیلی، مشکل دست راست زاکانی و حتی نوه قالیباف رسیده. با هم بعضی از این موارد را بررسی می‌کنیم. مسعود پزشکیان؛ ماجرای الهام فخاری و زهرا پزشکیان الهام فخاری، ظهر روز دوشنبه ۲۸ خرداد، به‌عنوان سخنگوی ستاد انتخاباتی استان تهران مسعود پزشکیان معرفی شد. الهام فخاری، ۵۴ ساله است در فضای غیرسیاسی، روانشناس، استاد دانشگاه، نویسنده و نقاشی سرشناس محسوب می‌شود. الهام فخاری در پنجمین دوره شورای شهر، مجوز حضور در پارلمان شهری را پیدا کرد و آبان ۱۳۹۶ رییس شورای شهر شد. الهام فخاری، سابقه عضویت در شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و جبهه اصلاحات ایران را دارد با این حال حداقل دو مرتبه پایش به قوه قضاییه کشیده شده است. الهام فخاری خرداد ۱۳۹۷، به دلیل ارائه درخواست تشکیل کمیته تحقیق و تفحص از روزنامه همشهری با شکایت مدیران این موسسه به دادگاه فرهنگ و رسانه احضار شد. الهام فخاری مرتبه بعدی به‌خاطر انتشار توییتی درباره حاشیه‌های یک قاری قرآن ناچار شد به دادگاه برود و در پایان با حکم تبرئه به خانه برگردد. زهرا پزشکیان، دومین کلیدواژه پرتکرار کاربران فارسی‌زبان گوگل در ارتباط با یک نامزد انتخابات ریاست جمهوری محسوب می‌شود. زهرا پزشکیان، دختر مسعود پزشکیان است، او مدرک مهندسی شیمی دارد و در پتروشیمی جم مشغول به کار است. افکارعمومی، زهرا پزشکیان را از روز ثبت‌نام کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری، در حالی که دست به دست پدر به ستاد انتخابات وزارت کشور رفت به یاد می‌آورند، اما نام زهرا پزشکیان را یک مرتبه دیگر هم در فضای سیاسی کشور شنید بودیم. هنگام استیضاح وزیر کار دولت حسن روحانی، بعضی نمایندگان مسعود پزشکیان را مخالف استیضاح علی ربیعی می‌دانستند و اعتقاد داشتند به کار گماردن زهرا پزشکیان در پتروشیمی جم، موضع پدرش در قبال استیضاح را تحت الشعاع قرار می‌دهد. ادعایی که هرگز اثبات نشد. مشکل دست راست علیرضا زاکانی مشکل دست علیرضا زاکانی در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ فاش شد. در یکی از مناظره‌ها زاکانی مورد حمله عبدالناصر همتی قرار گرفت و در پاسخ اعلام کرد با وجود شرکت در کنکور و قبولی در آزمون رزیدنتی، ناچار شده به خاطر مشکل دستش رشته پزشکی هسته‌ای را ادامه دهد. مشکل دست علیرضا زاکانی یادگار جنگ است. زاکانی هنگام حمله عراق به ایران ۱۵ سال داشته و طبق اطلاعات منتشر شده در فضای مجازی در سومین سال جنگ، از ناحیه دست، پا و گردن مجروح شد. ماجرای پای مصنوعی سعید جلیلی پای مصنوعی سعید جلیلی هر مرتبه که این چهره وارد رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری می‌شود، کنجکاوی کاربران فضای مجازی را برمی‌انگیزد. داستانی قدیمی وجود دارد که مدعی است در جریان مذاکرات هسته‌ای دهه ۸۰، طرف‌های خارجی تهدید کردند اگر هیات ایرانی کوتاه نیایید به ایران حمله خواهند کرد. سعید جلیلی در پاسخ به این مسئله پای مصنوعی خود را درآورد، روی میز گذاشت و گفت این پا را در جنگ قبلی دادم، پای دیگرم را هم در جنگ بعدی می‌دهم. سپس سالن را ترک کرد. سایت سعید جلیلی و علی باقری‌کنی، چنین واقعه‌ای را تکذیب کرده‌اند. پای مصنوعی سعید جلیلی به این ترتیب تنها به ماجرای جراحت و جانبازی این چهره در جریان هشت سال دفاع مقدس اشاره دارد. فریدون عباسی، دیگر کلیدواژه مرتبط با سعید جلیلی است. او سردار بازنشسته سپاه، نماینده مجلس و رییس سازمان انرژی اتمی سابق و چهره علمی سرشناس فیزیک محسوب می‌شود. در انتخابات مجلس دهم از حوزه انتخابیه شیراز کاندید شد و رای نیاورد. دوره بعد به حوزه انتخابیه کازرون رفت و پس از کسب مجوز حضور در مجلس یازدهم برای کسب صندلی ریاست قوه مقننه، با محمدباقر قالیباف رقابت کرد و شکست خورد. فریدون عباسی در انتخاباست ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ کاندید شد، اما شورای نگهبان صلاحیت او را رد کرد. نام فریدون عباسی آخرین بار در جریان رقابت‌های انتخابات مجلس دوازدهم در فضای سیاسی کشور به گوش رسید؛ در آن زمان رسانه‌ها نوشتند نزهت شبان‌آزاد، همسر فریدون عباسی از کازرون کاندید شده است. فریدون عباسی به عنوان رئیس کمیته نفت و انرژی ستاد جلیلی، انتخاب شده است. او را از جمله منتقدان و مخالفان برجام می‌شناسند در حالی که خودش از سال ۱۳۸۶ در فهرست تحریم‌های شورای امنیت قرار گرفت، اما مهرماه ۱۳۹۹ و در جریان اجرای مفاد برجام نامش از فهرست تحریم‌های تسلیحاتی ایران، خارج شد. فاطمه سجادی، همسر سعید جلیلی هم بخشی از توجه مجازی کاربران را به خود اختصاص داد. فاطمه سجادی را پزشک عمومی معرفی کرده‌اند و نوشته‌اند او سال ۱۳۷۱ با سعید جلیلی ازدواج کرده. تاریخ تولد زاکانی ۱۳۴۴ عنوان شده؛ به این ترتیب هنگام ازدواج با فاطمه سجادی، سعید جلیلی ۲۷ سال داشته است. نوه قالیباف؛ تصویر رویایی یا گاف تبلیغاتی محمدباقر قالیباف تلاش کرد در اولین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری، چهره‌ای متفاوت از خود ارائه دهد. تصاویر تلویزیونی، قالیباف را هنگام خروج از خودرو نشان می‌دهد در حالی که یک کودک او را همراهی می‌کند. در بررسی و تطبیق تصاویر متوجه می‌شویم کودک، نوه قالیباف است. نوه قالیباف با اهداف تبلیغاتی روانه صداوسیما شده و مشاورانش قصد داشته‌اند توصیر پدربزرگی مهربان را به نمایش بگذارند، اما ناخواسته باعث یادآوری حوادث فروردین دو سال پیش شدند. محمدباقر قالیباف فروردین ۱۴۰۱ و پس از انتشار تصاویری که به بازگشت اعضای خانواده‌اش از سفر استانبول مربوط می‌شد، مورد انتقاد افکارعمومی قرار گرفت. در آن سال همسر محمدباقر قالیباف یعنی زهرا مشیر، دامادش امیررضا بحیرایی و دخترش مریم سفری به ترکیه داشتند. قالیباف و تیمش ابتدا اصل سفر را کتمان کردند، اما با انتشار جزییات بیشتر، شامل شماره پرواز و نام مسافران در نهایت قسمت دوم ماجرا یعنی انجام سفر با هدف خرید سیسمونی را کذب دانستند. نوه قالیباف که در جریان اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری، او را همراهی کرد بزرگ‌تر از آن بود که بتواند با آن جنجال ارتباط داشته باشد، اما به هر حال تیم تبلیغاتی قالیباف ناخواسته مرتکب گاف تبلیغاتی بزرگی شدند. نظر جلیلی درباره مناظره اول نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: امروز جای تعارف و کم اهمیت دادن برخی مسائل نیست. سعید جلیلی پس از پایان مناظره اول نامزدهای انتخاباتی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: مردم در آستانه یک انتخاب مهم هستند. انتخابی که نه تنها در 4 سال آینده بلکه برای مدت خیلی بیشتر می تواند تاثیرگذار باشد. اگر برخی کارها در این چهار سال انجام شود، می تواند بر 40 سال آینده تاثیرگذار باشد و اگر از برخی اقدامات غفلت شود، چه بسا کشور را سال ها عقب بیندازد پس مردم باید به سمت مسیر صحیح تر اقناع شوند. وی افزود: امروز جای تعارف و کم اهمیت دادن بر برخی مسائل نیست. این انتخابات بر سرنوشت مردم و نسل های آینده می‌تواند تاتیرگذار باشد و انتخاب مردم در مسیر پیشرفت کشور تعیین کننده است. الان ما در یک بزنگاه هستیم و یک جهان فرصت برای ما وجود دارد و می تواند برای ما یک ایران جهش بیاورد و ما باید مردم را به حقانیت این مسیر اقناع کنیم. وی با تشکر از برنامه ها صداوسیما برای تبیین نطرات نامزدهای انتخابات، گفت: در دروه های قبل صداوسیما فرصت کافی برای برنامه ریزی در این حوزه داشت اما به دلیل حادثه تلخی که برای رئیس جمهور شهید رخ داد، این فرصت برای صداوسیما کم بود اما پای کار آمدند و اقدامات شان کمتر از سال های قبل نبود که در برخی موارد مثل مناظره ها بیشتر هم بود و این جای تشکر دارد. نظر پورمحمدی درباره مناظره اول کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: حتما نیازمند گفت‌وگو و نقدهای جدی هستیم و صادقانه و صمیمانه نیز دیدگاه‌های‌مان را بیان می‌کنیم؛ اختلاف داریم و این امر لازمه زندگی است. حجت‌الاسلام و المسلمین مصطفی پورمحمدی بعد از اتمام اولین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در جمع خبرنگاران اظهار کرد: خوشحالم که در این حرکت ارزشمند اجتماعی و بلوغ سیاسی جامعه برای مشارکت در حق تعیین سرنوشت ملی که انتخابات است، توفیق حضور دارم. با تلاش صداوسیما، برنامه‌ریزی خوب، همت بالا و زحمت فراوانی که جای تشکر دارد، توانستیم در این گفت‌وگوی جدی، صادقانه و تا حدی با فرازوفرود حضور پیدا کنیم. وی افزود: از مردم هم که این گفت‌وگوها را می‌شنوند سپاسگزاریم. این گفت‌وگوها در آگاهی و اطلاع از زوایای مباحث کشور خیلی مهم است. مردم می‌خواهند انتخاب درست داشته باشند. ما فرصت سفر، مصاحبه با رسانه‌ها و شرکت در محافل نداشتیم و صداوسیما این امکان را برای ما فراهم کرده است. کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری یادآور شد: ما حتما نیازمند گفت‌وگو هستیم. گفت‌وگوها و نقدهای جدی که به دوستان هم گفته‌ام از این نقدها هیچوقت نگران نباشید. ما صادقانه و صمیمانه دیدگاه‌های‌مان را بیان می‌کنیم؛ اختلاف داریم و این لازمه زندگی است. ما انسانیم و مواضع و رویکردهای متفاوتی داریم. این گفت‌وگوها حتما به نفع مردم و کشور و در انتخاب صحیح بسیار موثر است. نظر پزشکیان درباره مناظره اول نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در ارزیابی نخستین مناظره تلویزیونی ۶ نامزد انتخابات چهاردهمین ریاست جمهوری گفت: پاسخ به کل پرسش‌های اقتصادی در فرصت‌های ۴ دقیقه‌ای غیر ممکن است چراکه برای پاسخ به این پرسش‌ها باید ساعت‌ها وقت صرف کرد. مسعود پزشکیان نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در ساعات ابتدایی بامداد روز سه‌شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ بعد از اتمام نخستین مناظره تلویزیونی ۶ نامزد انتخابات که با موضوع اقتصادی- مهار تورم و رشد تولید- برگزار شد، در گفت‌وگویی به ارزیابی این برنامه پرداخت و تاکید کرد: در کل پاسخ به کل پرسش‌های اقتصادی در فرصت‌های ۴ دقیقه‌ای غیر ممکن است چراکه برای پاسخ به این پرسش‌ها باید ساعت‌ها وقت صرف کرد. وی ادامه داد: بر همین اساس در پاسخ به پرسش‌هایی که مطرح شد، در یک کلی گویی، کلیت جهت و مسیر و سیاستی که قرار است به آن سمت حرکت کنیم را مطرح کردیم و گاهاً هم از جاده خارج شدیم. نامزد انتخابات ریاست جمهوری در پایان عنوان مرد: امیدوارم زحمات رسانه‌ها و شور مردم باعث شور و شوقی برای حضور پای صندوق‌های رای شود. نظر زاکانی درباره مناظره اول کاندیدای چهاردهمین دوره ریاست جمهوری تاکید کرد: امیدوارم ماحصل این صحبت‌ها روشن شدن فضا برای انتخاب مسیری که می تواند به ارتقا و پیشرفت کشور بینجامد توسط مردم شود. علیرضا زاکانی پس از حضور در اولین مناظره انتخاباتی با محوریت موضوعات اقتصادی هنگام خروج از صدا و سیما بیان کرد: من جا دارد تشکر کنم از همه شما دوستان که تا پاسی از شب ایستاده اید و چنین خدماتی را به مردم می دهید. همچنین از مردم عزیز قدردانی می کنم که حوصله کردند. ما با هم صحبت کردیم و امید دارم ماحصل این صحبت روشن کند فضایی را که می‌تواند گره از زندگی مردم باز کند و کشور را در مسیر ارتقا و پیشرفت قرار دهد کدام یک از مسیرهایی است که دوستان ارائه می کنند. وی در ادامه اظهار کرد: به طبع آنچه که از ما انتظار است این بوده که بحث‌های خود را جدی کرده و با هم تعارف نداشته باشیم. باید این حق را برای مردم قائل باشیم و به یک جهتی با جدیت و دقت و احترام موضوعات مختلف و ابعاد آن را باز کنیم. بنده نیز سعی کردن در حوزه اقتصاد چهار سرفصل کلی را بیان کنم که در آن ایجاد استقلال در حوزه اقتصاد از ارز بود. با منطق خاص خود که نیاز به توضیح داشت و بنده ارائه کردم. این کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ادامه تصریح کرد: جلوگیری از خام فروشی مبتنی بر دانش و ایجاد ارزش افزوده و بعد هم مشارکت مردم و بعد هم توزیع ثروت خلق شده بین عموم مردم به اقتضای ظرفیتی که به میدان می آورند از جمله برنامه های بنده بود. ان شاءالله بتوانیم ابعاد این عرایض را باز کرده و مردم عزیز ما بتوانند با برنامه ها و با صحت آنان و ریشه آنان آشنا شوند. نظر قاضی‌زاده هاشمی درباره مناظره اول کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پایان اولین مناظره، تاکید کرد که بازگشت به عقب هرگز. قاضی‌زاده هاشمی در پایان اولین مناظره ۶ کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری اظهار کرد: غیر از طولانی بودن زمان، مناظره خوبی بود. کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: از عوامل و دوستانمان در صداوسیما تشکر می کنم. وی بیان کرد: تلاش کردیم صادقانه و بدون پنهان کاری آنچه را که باید عرضه کنیم، البته برنامه مناظره با برنامه کارشناسی متفاوت است و در برنامه های کارشناسی، برنامه های هر کاندیدا بهتر کشف می‌شود، اما در مناظره تفاوت دیدگاه‌ها با محک عمومی مطرح می‌شود. قاضی زاده هاشمی تاکید کرد: در پایان می‌گویم بازگشت به عقب هرگز. جلیلی عوامل رشد اقتصادی «سعید جلیلی» در صفحه شبکه اجتماعی داخلی «ویراستی» خود نوشت: «اینکه فقط رشد را منوط کنیم به سرمایه، نگاه ناقصی است چرا که میدانید رشد عوامل مختلفی دارد، هم سرمایه است و هم مهمتر از آن مدیریت این سرمایه. استفاده از نیروی انسانی که امروز خوشبختانه جزو فرصت‌های ماست. همینطور فناوری‌های مهمی که می‌تواند رشد دهد و به اندازه سرمایه‌ها کمک کند.» قالیباف افزایش حداقل دستمزد حقوق‌بگیران متناسب با تورم «محمدباقر قالیباف» در صفحه ایکس خود نوشت: «امشب بنا داشتم روی زمین و مشخص به شما بگویم که چه تغییری ایجاد خواهیم کرد. دولت باید ضامن قدرت خرید شما باشد و اجازه ندهد سفرهٔ خانوار کوچک شود. حقوق کارمندان، بازنشستگان، حداقل دستمزد کارگران و عموم حقوق‌بگیران در دولت خدمت و پیشرفت متناسب با میزان تورم افزایش خواهد یافت.» قاضی‌زاده هاشمی| بازگشت به عقب هرگز! «امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی» در صفحه ایکس خود نوشت: «همه ما یک خانواده هستیم و سرنوشت هر عضوی با تابعیت ایرانی برایمان مهم است. دولت شهید جمهور با بازگرداندن آقایان اسدی و نوری ثابت کرد می‌توان با یک دولت مقتدر پشتیبان ایران و ایرانی در هر نقطه جهان بود. سرنوشت بشیر بی آزار را از طریق وزارت خارجه تا آزادی ایشان پیگیری خواهم کرد.» صفحه مجازی «قاضی‌زاده هاشمی» در میانه مناظرات نوشت: «مجدد از نامزدها حرف‌های کلی شنیدیم، حرف‌هایی زده شد و مباحثی تکرار شد که سالهاست، اقتصاد منفی ایجاد کرده است. عده‌ای هم از همان ابتدا دبه کردند و گفتند، نمی‌توانند برنامه هفتم را اجرا کنند. هزینه اشتباه‌های ما را خانواده ایرانی می‌دهد. امیدوارم در ادامه مباحث جدی‌تری مطرح شود.» همچنین پس از مناظرات نوشته شد: امشب تلاش کردم صادقانه آنچه فکر می‌کنم درست است و برایش حجت دارم، به خانواده بزرگ ایران عرضه کنم. از تهدیدها و فرصت‌های اقتصادی گفتم و اینکه «بازگشت به عقب هرگز!». آینده روشن و از آن مردم ماست.» علیرضا زاکانی| اعتبار طلا بجای یارانه انرژی خانوار زاکانی یکی از راهکارهای اقتصادی خود در مناظرات را در ایکس منتشر کرد. در این پست آمده است: «اعتبار طلا بجای یارانه انرژی خانوار؛ مهمترین اقدام دولتخدمت در حوزه یارانه‌های انرژی، توزیع عادلانه سبد یارانه‌های انرژی (گاز، بنزین و برق و...) براساس سهم مشخصی برای هر خانوار خواهد بود. این اعتبار در حساب سرپرست خانوار شارژ می‌شود و بدون افزایش قیمت یارانه‌ای برای مردم، امکان ذخیره صرفه‌جویی یارانه انرژی خانوار معادل با اعتبار مشخصی از طلا در بازار سرمایه را برای مردم فراهم می‌کند تا ارزش آن برای مردم حفظ شود و هر زمان خواستند تبدیل به پول شود. صرفه‌جویی کنید؛ اعتبار طلا بگیرید. جزئیات طرح را در میزگرد اقتصادی بیان خواهم کرد؛ ان شاءالله.» پورمحمدی| از وفاق ملی تا تحریم صفحه مجازی «مصطفی پور محمدی» صحبت‌های این نامزد انتخابات را در حین و پس از مناظرات منتشر کرد. اهم آن از قرار ذیل است: ۱: «بعضی‌ها می‌گفتند تحریم‌ها مهم نیست، حالا هم می‌گویند تحریم تأثیری ندارد. ما تحریم شده‌ایم و تمام روابط اقتصادی و تجاری ما قفل شده است.» ۲: «وفاق ملی اکسیر است و بدون آن به جایی نمی‌رسیم. مردم به ما باور ندارند باید صادقانه راه حل‌ها را به آن‌ها ارائه کنیم و اعتمادزایی کنیم.» ۳: «من به گذشته مردم و نظام و دولت‌ها افتخار می‌کنم و به توان ملی خودمان باور دارم. کار‌های بزرگی مردم و نظام انجام داده‌اند ولی نباید واقعیت‌ها را انکار کرد. نقاط قوت‌مان فراوان است ولی با این‌ها باید ضعف‌ها را برطرف کرد.» ۴: «از کجا می‌خواهیم منابع لازم را برای رشد بیاوریم؟ با مردمی که اعتمادشان در بورس خراب شده است؟ تا اعتماد نسازیم که نمی‌شود رشد اقتصادی داد.» ۵: «به حضور در دولت‌های مختلف افتخار می‌کنم و تلاش کردم مشکلات مردم حل شود.» ۶: «بنده حکم شهرداری آقای قالیباف در دوران وزارت کشور صادر کردم، مخالفت هم شد اما به توانایی‌ایشان اعتقاد داشتم، اما به این معنا نیست شهرداری تهران مشکل نداشته است، مسائل شهرداری با چه هزینه‌ای تمام شده است؟» ۷: «اصل ۴۴ اصل بسیار مترقی است؛ مشکل ما در اصل ۴۴، این است که ۱۳-۱۴ درصد به بخش خصوصی واقعی واگذار شد. عمده‌اش یا رد دیون است یا نهادهای تحت کنترل دولت است یا نهادهای شبه دولتی. خب اینکه خصوصی‌سازی نشد!» پزشکیان| از نفت تا جنگ اقتصادی مسعود پزشکیان نیز نظیر پورمحمدی سلسله پست‌هایی از مناظرات منتشر کرد. اهم آن از قرار ذیل است: ۱: «تحریم جنگ است؛ کشته‌ی این «جنگ اقتصادی»، فقرا هستند.» ۲: «نتیجه عملکرد مجلس و دولت [با ایجاد کسری بودجه و ایجاد تورم] این است که روزگار مردم را سیاه کرده‌اند.» ۳: «عامل تورم دولت‌ها هستند و تورم یعنی خالی کردن جیب ملت. شرایط تورم به گونه‌ای شده که معلم‌ها به رانندگی اسنپ پرداخته‌اند. وضع معیشت بازنشستگان خوب نیست.» ۴: «پزشکیان: تحریم‌ها فاجعه‌اند. نفت را به خاطر آن ارزان می‌فروشیم، کالا‌های مورد نیاز را گران می‌خریم. این وسط البته بخور بخور می‌شود. برای واردات یک ماشین دست دوم هم دلار نداریم.»