جلوگیری از تشدید ناترازی انرژی با تغییر راهبرد

 اکبر رسول زاده- ناترازی انرژی یکی از موضوعاتی است که این روزها مسؤولان را به آن داشته تا برای جلوگیری از آن گام‌هایی بردارند، گام‌هایی که کمی برای آنها دیر شده باشد چرا که حتی رهبری هم از این موضوع ابراز نگرانی کرده اند، ضمن آنکه انرژی در بر گیرنده برق، گاز و بنزین است و تنها به یکی از آنها محدودیت نمی‌شود به طوری که در زمستان چالش تأمین گاز و قصه پر غصه واردات را پیش رو داریم و در تابستان برای برطرف کردن نیاز برق محدودیت‌هایی برای صنایع در نظر گرفته می‌شود.
اولویت حکمرانی کشور برای حل مساله ناترازی انرژی، باید تمرکز بر موضوع بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی نسبت به افزایش تولید باشد؛ چراکه نیاز به سرمایه‌گذاری کمتری داشته و اثر پایدار بر مصرف انرژی دارد.
چالش‌های اصلی ناترازی انرژی در کشور را می توان به صورت خلاصه بدین صورت بیان کرد: قیمت یارانه ای حامل های انرژی، عدم اطمینان نسبت به بازگشت سرمایه گذاری انجام شده در طرح های بهینه سازی مصرف انرژی، عدم جذابیت نسبی اقتصادی طرح های توسعه میادین گازی، احداث پالایشگاه و جمع آوری گازهای مشعل، نبود ساختار متمرکز و متولی مشخص برای بهینه سازی مصرف انرژی در کشور، توسعه انرژی رسانی به بخش‌های مصرفی بدون توجه به ملاحظات آمایش سرزمین و استراتژی توسعه صنعتی، عدم رصد کامل حامل های انرژی از نقطه تولید تا مصرف نهایی و توسعه ناکافی ظرفیت های انتقال و ذخیره‌سازی انرژی در کشور.
با توجه به چالش‌های اشاره شده و با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی، تامین مالی و محدودیت های اجرایی در کشور، پیشنهادات زیر به عنوان چارچوب راه حل های مساله ناترازی انرژی ارائه می شود. لازم به ذکر است با توجه به سهم بیش از ۷۰ درصدی گازطبیعی در سبد انرژی کشور و همچنین بازگشت عمده ناترازی‌های انرژی کشور به ناترازی گاز،  عمده راهکارها باید معطوف به ناترازی گاز باشد.
سیاست‌های اتخاذ شده پیشین در حوزه انرژی، منجر به بروز ناترازی‌های فعلی شده که در حال گسترش نیز هست، لذا گام نخست برای حل مساله ناترازی انرژی، جلوگیری از تعمیق و تشدید آن است. در بخش صنعت، نیاز به تغییر راهبرد توسعه صنایع انرژی‌بر بزرگ مقیاس به سمت توسعه واحدهای تکمیلی در زنجیره ارزش و با امکان ایجاد ارزش افزوده بیشتر است. در بخش نیروگاهی، تکمیل ظرفیت تبدیل نیروگاه‌های گازی فعلی به سیکل ترکیبی و تنوع بخشی به سبد تولید برق از طریق توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر باید در دستور کار قرار گیرد. در بخش ساختمان که در حال حاضر کمتر از ۱۵ درصد از ساخت‌وسازها به صورت کامل به رعایت مبحث (۱۹) مقررات ملی ساختمان پرداخته‌اند، باید در ساختمان‌های جدیدالاحداث، صدور پایانکارهای ساختمانی به صورت تدریجی منوط به تاییدیه نهادهای متولی بهینه‌سازی مصرف انرژی برای رعایت مبحث مقررات ملی ساختمان شود. لازمه بسیاری از سیاستگذاری ها در بخش انرژی از جمله تخصیص حامل‌های انرژی بر اساس پیمایش، تخصیص نرخ پلکانی برای مصارف مختلف، تخصیص فرآورده های نفتی بخش خانگی در مناطق غیربرخوردار از گازطبیعی از یک طرف و جلوگیری از هدررفت و قاچاق انرژی از طرف دیگر، وجود سیستم یکپارچه رصد انرژی است. ایجاد این سیستم یکپارچه، نیازمند تجهیزات سخت افزاری نظیر تجهیزات اندازه گیری دقیق نفت خام و گاز تولیدی تا کنتورهای هوشمند در سمت مصرف می باشد. همچنین در سطح نرم افزاری، ایجاد و توسعه سامانه های هوشمند تخصیص حامل انرژی نظیر تهمتن، سدف و... مورد نیاز است.  راه حل اصلی برای حل مساله ناترازی فصلی (ناترازی در دوره اوج مصرف) گاز طببعی، ذخیره‌سازی گاز در مخازن زیرزمینی در فصل گرم و تولید گاز ذخیره شده در فصول سرد است. در حالیکه متوسط نسبت ذخیره سازی گاز به کل مصرف در دنیا ۱۱ درصد بوده و در امریکا، روسیه و اروپا این شاخص، حدود ۲۰ درصد است، ایران تنها دارای ظرفیت ذخیره‌سازی ۴/۱ درصدی از کل مصرف است.

مدیرعامل سازمان پسماند تهران اعلام کرد؛
پیش‌بینی تفکیک ۱۵ درصدی پسماند از مبداء با طرح «نوماند»
  مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران گفت: برنامه ما این است که بتوانیم تفکیک زباله از مبداء را با فراگیری استفاده از طرح «نوماند» در میان شهروندان و همچنین غرف جمع‌آوری پسماند خشک به ۱۵ درصد برسانیم.
رضا محمدی درخصوص نرم افزار نوماند اظهار کرد: برای این طرح برنامه زمان‌بندی پیش‌بینی کردیم و مرحله به مرحله در حال رصد و پایش طرح هستیم. وضعیت روبه بهبود است اما انتظار و برنامه‌ریزی ما این است که استفاده از روش جمع‌آوری هوشمند و طرح نوماند در میان شهروندان به عنوان مبادی تولید پسماند خشک فراگیر و صددرصدی شود که در این راستا همه تلاش خود را کرده و از همه ظرفیت‌های ممکن استفاده می‌کنیم. وی افزود: در حال حاضر یکی از مشکلات ما اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی است که این امر را دنبال می‌کنیم و در این خصوص کمپین تبلیغاتی پیش‌بینی شده است که بتوانیم نتیجه بهتری بگیریم. محمدی درباره میزان تفکیک زباله از مبدا توسط طرح نوماند مطرح کرد: پیش‌بینی ما این است که باید به طور میانگین روزانه حداقل ۲۰۰۰ نفر کاربر جدید جذب نرم افزار شوند. در حال حاضر روزانه بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ کاربر به صورت سینوسی به این طرح می پیوندند؛ اما امیدواریم این روند رشد شیب صددرصد صعودی به خود بگیرد و امیدوارم بتوانیم به عددی که مدنظر ما و به سود محیط زیست و شهرمان است، برسیم. بر اساس گزارش سایت شهر، وی در پایان تاکید کرد: برنامه ما این است که بتوانیم تفکیک زباله را با استفاده از طرح نوماند و غرف جمع‌آوری پسماند خشک به ۱۵ درصد برسانیم. این امر را در بازه زمانی تا بهمن‌ماه پیش‌بینی کرده‌ایم و امیدواریم با اجرای کمپین تبلیغاتی و اطلاع رسانی، برگزاری مسابقه «نوماندی شو» به این مهم برسیم.