جایگاه جدید ریال در سیستم مالی جهانی

 تیمور عابدی- یکی از بخش هایی که در تحریم ها بر علیه جمهوری اسلامی ایران مورد هدف قرار گرفته، بحث ارتباطات بین بانکی و قطع دسترسی کشور به سامانه سوئیفت است. با بالا گرفتن اختلاف نظرهای بین المللی به بهانه مسائل هسته ای کشور و به تبع آن اعمال تحریم های جدید، در 27 اسفند 1390 سیستم سوئیفت بانک مرکزی ایران تحریم شد.
هفته پیش معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: عزم کشورهای گروه بریکس (اقتصادهای نوظهور) برای کاهش وابستگی به دلار در مبادلات تجاری جدی است و طبیعی است که این کشورها برای تحقق این هدف به ایجاد زیرساخت‌های مختلف میان کشورهای عضو نیاز دارند.
گروه بریکس به‌زودی
برای سوئیفت جایگزین ایجاد می‌کند
استاد دانشکده اقتصاد ملی و مدیریت دولتی ریاست جمهوری روسیه، گفت که به زودی گروه بریکس برای سوئیفت یک سامانه جایگزین ایجاد می‌کند.
آندری مارگولین، استاد دانشکده اقتصاد ملی ومدیریت دولتی ریاست جمهوری روسیه، اعلام کرد که کشورهای عضو گروه بریکس به زودی یک سامانه پرداخت دو یا چند جانبه به عنوان جایگزین سامانه پیام رسان بین بانکی سوییفت ایجاد خواهند کرد.
وی تاکید کرد: من شک ندارم که به زودی شاهد ایجاد یک سامانه بانکی جاگزین سوئیفت در ساختار گروه بریکس خواهیم بود. ما هنوز آماده ایجاد یک ارز مستقل نیستیم ولی امکان اجرایی شدن این رویکرد هم در بلند مدت وجود دارد.
مارگولین ادامه داد: سامانه بانکی جایگزین سوئیفت که برای بسیاری از کشورهای جهان جذاب خواهد بود به همین زودی از سوی گروه بریکس معرفی می‌شود و این سامانه موضوعی است که ما باید با یکدیگر روی آن همکاری کنیم.
این استاد روس تاکید کرد: بریکس دقیقاً همان اتحادی است که میت واند مسئولیت به حداقل رساندن تبعات هر بحرانی را در سطح جهان به دوش بکشد.
«سوئیفت» شرقی ناجی اقتصاد ایران خواهد شد
یکی از مقام های رسمی ریاست جمهوری روسیه در حالی از راه اندازی سیستم جایگزین سوئیفت در آینده بسیار نزدیک، باید بررسی کرد که با توجه به عضویت ایران در این پیمان، چه مواهبی نصیب اقتصاد ایران خواهد شد؟
گمانه زنی های مربوط به آغاز به کار نخستین سیستم نقل و انتقال بین المللی میان بانکی اختصاصی برای کشورهای عضو سوئیفت، طی ماه های گذشته افزایشی چشمگیر داشته است. اگرچه مسکو تاکنون از سامانه نقل و انتقال مالی اختصاصی خود به نام «میر» خبر داده که قرار است به زودی به بانک های ایران نیز متصل شود، اما واقعیت امر این است که هنوز نمیدانیم که سیستم نقل و انتقال مالی بریکس، دقیقا حامی روسی دارد یا چینی.
اما در آخرین تحولات مربوط به سیستم نقل و انتقال مالی جدید بریکس، خبرگزاری تاس با انتشار مطلبی از «آندرئی مارگولین» معاون آکادمی ملی اقتصاد ریاست جمهوری روسیه اعلام کرد که وی طی سخنانی در مجمع اقتصادی و امالی بین المللی بریکس، از آغاز به کار سیستم مالی تسویه های بین المللی جایگزین سوئیفت در آینده نزدیک خبر داده است. به نوشته تاس، مارگولین اعلام کرده است: سیستم پرداخت جایگزین سوئیفت که برای اغلب کشورهای مختلف جهان بسیار جذاب به نظر می رسد، تقریبا آماده به کار است.
اهمیت راه اندازی نسخه شرقی سوئیفت برای ایران!
جمهوری اسلامی ایران موفق شد از ابتدای سال جاری میلادی، عضویت دائم سازمان همکاری های بریکس را به دست آورد. با این حساب، تهران با پرداخت حق عضویت سالانه خود به مجمع عمومی، قانونا قادر به استفاده از امکانات تمامی اعضا خواهد بود. لذا، پس از سال ها تحریم های مالی سنگین، ایران به منبع بزرگی از ذخایر بانک «توسعه نوین بریکس» دسترسی پیدا خواهد کرد. چنین موضوعی، دو فاکتور مثبت بزرگ را برای اقتصاد ایران در پی خواهد داشت: آغاز مراودات مالی آزاد با اعضای بریکس باز شدن درهای تجارت و شراکت بخش خصوصی با همتایان خود در این کشورها و همچنین، افزایش قابل توجه ارزش ریال ایران در بازارهای جهانی که نهایتا تسهیل گر و کاهنده نرخ تورم در داخل خواهد بود.
چرایی افزایش ارزش ریال در سیستم مالی جهانی
بر اساس اصول اولیه بازار فارکس، سبد ارزی این بازار در سنجش با دلار آمریکا مورد محاسبه قرار میگرند. اگرچه دلار ایالات متحده بیشترین میزان شاخص بازار فارکس را به خود تخصیص داده، اما موضوع مهمتر این است که ارز ملی هر کشوری در بازار رسمی جهانی، در قیاس با دلار ارزش گذاری شده و به متقاضیان آن ارز فروخته می شود.
لذا، تقاضا و عرضه برای یک ارز در بازارهای بین المللی، یکی از عوامل بسیار مهم در تعیین قدرت و ارزش آن ارز خواهد بود. اساسا باید پرسید که چرا دلار آمریکا بالاترین شاخص بازار را به خود تخصیص داده؟ پاسخ مشخص است: سیطره دلار بر سیستم مالی جهانی به سبب برخورداری از بیشترین میزان تقاضا برای این ارز.
سیستم مالی ایران به سبب سال ها تحریم های اقتصادی و تحمل فشار آنها، طی سال های اخیر آسیبی جدی را متحمل شده که در برخی بخش ها، جبران ضایعات ناشی از تحریم ها بسیار هم مشکل و پر هزینه خواهد بود. اما این تحریم های مالی چگونه باعث رزیش سنگین ارزش ریال شدند؟ با مسدودسازی سیستم مالی سوئیفت به روی ایران، در حقیقت، دسترسی ایران به ذخایر ارزی دلار و یورو کاهش یافت. حتی در خصوص یوآن چین نیز همین مشکل وجود داشت که به همین دلیل، چینی ها از روش تهاترهای نفتی اقدام به پرداخت مطالبات نفتی ایران می کردند. کاهش ورودی ارز به ذخایر بانک مرکزی موجب شد تا ارزش ریال روزانه با ریزش مواجه شود. اما اکنون، دسترسی به یوآن چین به تنهایی می تواند بخش مهمی از خسارات ناشی از تحریم را جبران نموده و دسترسی ایران به بازارهای شرقی را دستکم باز نماید. از سوی دیگر، با دسترسی ایران به سیستم مالی جایگزین سوئیفت، دستکم تقاضا برای ریال در میان کشورهای عضو باز خواهد شد. لذا، کشورهایی که مایل به مراودات تجاری با ایران باشند، می توانند برای ریال نیز ثبت تقاضا نمایند یا ارز معادل آن را دریافت/پرداخت نمایند. در هر صورت، ریال در یک سیستم مالی دسته جمعی مورد ارزش گذاری رسمی واقع خواهد شد. اگرچه به هیچ روی، چنین سیستمی با سامانه بزرگ و قدرتمند سوئیفت قابل قیاس نخواهد بود، اما دستکم برای ریال ایجاد تقاضا خواهد کرد که همین امر ارزش ریال را افزایش خواهد داد. با افزایش ارزش ریال، قیمت کالا در بازار داخل نیز به دلیل افزایش قدرت مالی بیشتر ریال، با کاهش مواجه خواهد شد که از این طریق، می توان طی مدت زمان نه چندان طولانی، شاهد کاهش چشمگیر نرخ تورم در اقتصاد کشور بود.
کارت اعتباری روسی وارد زندگی ایرانیان شد
۱۹ تیرماه سال ۱۴۰۱ رهبر انقلاب در دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با ایشان تاکید کردند: «سیاست جایگزینی پول های ملی در روابط ایران و روسیه و استفاده از ارزهای دیگر به جای دلار سیاست مورد تایید ماست و دلار را باید به تدریج ازمسیر معاملات جهانی خارج کرد و این کار به صورت تدریجی، ممکن است.»
 ۲ سال بعد از این دیدار و در تابستان امسال و شاید هم پاییز پیش رو قرار است که میرکارت روسیه در دسترس ایرانیان قرار گیرد و سوال اینجاست که نسخه روسی ویزا و مسترکارت چه مشکلی از تجارت و اقتصاد ایران حل می‌کند و آیا تهران و مسکو در مسیر تازه‌ای در شاهراه مالی و بانکی برمی‌دارند؟
خبر استفاده از میرکارت روسیه را نخستین بار، مهدی صفری معاون اقتصادی وزارت خارجه ایران مطرح کرد و گفت که این سیستم به زودی در ایران راه‌اندازی می‌شود. اگر این اتفاق رخ دهد برای نخستین بار در کشورمان میر روسی به عنوان یک سیستم پرداخت جهانی فعال خواهد شد.
میرکارت، چرا و چگونه متولد شد؟
میر در زبان روسی یعنی صلح و نخستین بار پس از الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ مقامات پولی و بانکی این کشور از سیستم کارت ملی پرداخت و اپراتور کارت‌های رونمایی کردند تا جایگزین مسترکارت و ویزا شود و بتوان گرهی از تحریم‌ها را باز کند. آمارهای رسمی روسیه نشان می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد شهروندان روسی این کارت را در اختیار دارند و بیش از ۲۵ درصد کل پرداخت‌ها با همین کارت بانکی انجام می‌شود.
میرکارت چگونه کار می کند؟
دارندگان میرکارت به شبکه شتاب یا پرداخت کارتی کشورهای طرف قرارداد وصل می‌شوند و در خرید و فروش خود، مبلغ موردنظرشان بر پایه ارزش روبل جابجا می‌شود و حتی این افراد در ایران می‌توانند از دستگاه های خودپرداز پول نقد به ریال دریافت کند که البته به روبل از حساب‌شان کسر شود.
میرکارت در کدام کشورها کار می کند؟
ترکیه، ویتنام، ارمنستان، ازبکستان، بلاروس، قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان، اوستیای جنوبی و آبخازیا.
کوبا، امارات، کره جنوبی و ایران، آن را قبول دارند و به زودی به این سیستم میپیوندند.
میرکارت با چه نرخ ارزی کار می کند؟
استفاده از میرکارت روسی با چه مشکلاتی مواجه است و منظور از زیرساخت‌های فنی چیست که باعث شده تا حالا این اتفاق رخ ندهد؟ گذشته از آماده‌سازی زیرساخت‌های پرداخت بین ایران و روسیه، چالش اصلی به وضعیت نظام ارزی بین ۲ کشور برمی‌گردد چرا که نظام ارزی روسیه تک‌نرخی است و نظام ایران چندنرخی و باید دید که ارزی که قرار است مبنای تسویه حساب‌ها قرار گیرد، کدام نرخ ارز مدنظر بانک مرکزی ۲ کشور خواهد شد.
مزایای استفاده از میرکارت روسی چیست؟
اتصال به شبکه شتاب
تسهیل در جابجایی پول
رونق تجارت به ویژه گردشگری
امکان دلارزدایی در تجارت بین ایران و روسیه
تسهیل صادرات و واردات بین تهران و مسکو
خدمات سپرده‌پذیری برای شرکت‌ها و اشخاص حقیقی؛
افتتاح حساب‌های بانکی برای اشخاص حقوقی و حقیقی؛
نقل و انتقال پول به درخواست شرکت‌ها و اشخاص حقیقی
وصول اسناد مالی، تجاری و نقل و انتقال وجوه برای شرکت‌ها و اشخاص حقیقی؛
تبدیل ارزهای نقدی و غیر نقدی
پذیرش سپرده طلا و فلزات گران‌بها؛
صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی؛
انتقال وجوه بدون افتتاح حساب بانکی
ریال برون‌مرزی در راه است
معاون بین‌الملل بانک مرکزی با اشاره به مطالبه صادرکنندگان برای تسهیل در اجرایی شدن ریال برون‌مرزی در کشورهای همسایه گفته است:«‌ریال برون‌مرزی هم اکنون با سه کشور روسیه، افغانستان و عراق در حال پیگیری است؛ کار در مورد روسیه هم تقریبا به اتمام رسیده است و بزودی عملیاتی خواهد شد.» به گفته محسن کریمی، در قالب این طرح، بانک مرکزی ایران با بانک مرکزی روسیه توافق کرده است که ارز ریال و روبل را تا حد توازن تجاری دو کشور معاوضه کنند. به بیان ساده تر، توافق شده است که بانک مرکزی روسیه در ازای پرداخت ریال، به ما ارز روبل بدهد یا بالعکس.
او با اشاره به برگزاری جلساتی با صادرکنندگان روسیه تصریح کرد: از صادرکنندگان به روسیه می خواهیم صادرات خود را به روسیه، بصورت ریالی انجام دهند زیرا همه فرآیندها در قالب عملیات بانکی و ابزارهای متنوع بانکی شامل اعتبار اسنادی و حواله بانکی و… از طریق روابط بانکی که میان شش بانک روسیه و بانک‌های ایرانی برقرار گردیده است انجام دهند است.
معاون بین الملل بانک مرکزی با اشاره به اینکه در این طرح، شش بانک روسیه و ایرانی با هم ارتباط دارند گفت: صادرات با LC ریالی برای طرف روس، آنجا می پذیرد و به محض اینکه براساس اسناد بانکی، این صادرات انجام شد و ریال آن نیز از حساب بانک مرکزی روسیه به حساب ریالی صادرکننده واریز شد، رفع تعهد صادراتی بلافاصله پذیرفته شده است.
وی افزود : صادرکنندگان می توانند این ریال برون ‌مرزی را در نمادی که در مرکز مبادله تحت عنوان “ریال برون مرزی” ایجاد خواهد شد با ریال عادی به واردکنندگانی که واردات غیراساسی را از روسیه انجام می دهند آزادانه به نرخ توافقی بفروشند.
نقل قول مسئولان درباره میرکارت
مهدی صفری، معاون اقتصادی وزارت خارجه: ایران و روسیه هم اکنون تقریبا به یک توافق خوب برای جایگزینی سوئیفت رسیده‌اند. دو کشور برای آن که مبادلاتشان را «دلارزدایی» کنند باید سیستمی مانند سوئیفت داشته باشند.
کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه: مسکو و تهران برای برقراری سامانه پیامکی مالی به نام MIR تلاش می‌کنند تا از این طریق گامی در راستای بی‌نیازی از سامانه مالی «سوئیفت» برای پرداخت‌های بین بانکی بردارند.
محسن رحیمی، رایزن بازرگانی ایران در روسیه: آماده‌سازی زیرساخت‌های فنی لازم فعال‌سازی کارت «میر» در حال انجام است، اما اجرای این سیستم زمان می‌برد و آزمایش سیستم «میر» ممکن است از اواخر تابستان یا اوایل پاییز در ایران آغاز شود.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران: در روند پروژه پیشرفت‌ های بسیار خوبی وجود دارد و موجب شده است در مرحله اجرایی قرار بگیرد. اقدامات لازم برای پروژه کاملاً تکنیکی و فنی است و متخصصان و مقام های ذی ربط در حال برداشتن گام‌های نهایی برای اجرایی شدن آن هستند.
محمد رضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی:‌ هم‌اکنون ارتباط شبکه کارتی شتاب ایران با میر روسیه در حال اتصال است و برقرار این ارتباط با چین و ترکیه نیز در دستور کار قرار دارد.
مثلث طلایی احیای ارزش پول ملی چیست؟
رئیس اتاق اصناف ایران گفت: تقریبا تمام مردم هیچ علاقه‌ای به نگهداری ریال ندارند و هم فعال اقتصادی و فعال در کسب و کار‌ها و هم مردم عادی پول ملی را خسارت می‌بینند و می‌دانند. از این رو مسئولان کشور باید برای این موضوع تدبیری بیندیشند تا ریال حداقل برای یک سال پشتوانه داشته باشد.
حمیدرضا رستگارپور، رئیس اتاق اصناف ایران با بیان اینکه بودجه‌ریزی نباید به گونه‌ای باشد که مردم را به سمتی هدایت کند که پول را به کالا تبدیل کنند، تاکید کرد: «تقریبا تمام مردم هیچ علاقه‌ای به نگهداری ریال ندارند و هم فعال اقتصادی و فعال در کسب و کار‌ها و هم مردم عادی پول ملی را خسارت می‌بینند و می‌دانند. از این رو مسئولان کشور باید برای این موضوع تدبیری بیندیشند تا ریال حداقل برای یک سال پشتوانه داشته باشد، یعنی مردم مطمئن شوند که ارزش این پول حداقل یک سال حفظ می‌شود و این خواسته ما در اصناف هم است.»
کنترل یا تثبیت ارزش پول ملی یک کشور بر اساس شاخص‌هایی از جمله رشد اقتصادی و کنترل نقدینگی تعیین می‌شود. اخیرا رئیس کل بانک مرکزی در جلسه هیأت دولت اعلام کرد نرخ رشد نقدینگی در فروردین‌ماه به ۲۳ درصد کاهش یافته و در نتیجه انتظارات تورمی نیز رو به بهبودی است.
بر اساس آمار بانک مرکزی، در ۸ سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم، درآمد خالص ملی سرانه افت فاحشی داشته که در ۲ سال نخست دولت سیزدهم بخشی از آن جبران شده است. نگاهی به آمار‌ها و دستاورد‌های ارائه شده از سوی مقام‌های اقتصادی دولت سیزدهم این انتظار را در مردم ایجاد می‌کند که شاهد تغییرات گسترده‌ای در ارزش ریال و سبد معیشت خود باشد، اما نوع واکنش جامعه به ریال، کاملا منطبق بر فرضیه اعتمادسازی بین دولت و ملت نیست.
همچنین طی روز‌های گذشته تصویری از یک گردشگر روس در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شد که در ازای ۳۰۰ دلار پول، به حدی پول نقد ایرانی تحویل گرفته که مجبور شده از کیسه بزرگی برای حمل آن استفاده کند. تصویری که کاربران شبکه‌های اجتماعی برای توصیف آن اغلب از هشتگ کاهش ارزش ریال استفاده کرده اند.
با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که چه عواملی منجر به کاهش ارزش پول ملی می‌شوند و چگونه می‌توان ارزش پول ملی را کنترل کرد و افزایش داد؟ علی قنبری، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
اصلی‌ترین دلیل کاهش ارزش پول ملی تورم است
علی قنبری گفت: «مهمترین عاملی که در کاهش ارزش پول ملی موثر است، افزایش تورم محسوب می‌شود. حقیقت این است که تورم در کشور ما به شکلی افسار گسیخته رشد کرده است. افزایش نقدینگی، سیاست‌های مالی انبساطی و کسری بودجه و عوامل مهم دیگری در تشدید تورم کشور نقش دارند. بانک مرکزی نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ را ۵۲.۳ درصد محاسبه کرده است؛ رقمی که ۱۱.۶ درصد بیشتر از نرخ اعلامی مرکز آمار بود و اصلا حتی اگر به رقم تورم مرکز آمار هم استناد کنیم، باز هم وضعیت تورم کشور به شدت بالاتر از حد انتظار است. همزمان با افزایش تورم، یکی از مهمترین پیامد‌های اقتصادی، رشد نقدینگی است، با افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند کالا‌ها یا ارز خارجی را جایگزین ریال کنند؛ بنابراین طبیعیست که بازار ارز، طلا، سکه، ملک و امثالهم داغ می‌شود. مردم برای حفظ سرمایه‌های خود به کالا‌های بادوام متوسل می‌شوند که در طول زمان و با وجود تورم، رکود یا مشکلات اقتصادی در کشور، بی ارزش نشوند.»
وی افزود: «درست است که دولت در برخی زمینه‌های اقتصادی امار و ارقام رشد و توسعه را منتشر می‌کند و من هم نمی‌گویم که این آمار غلط است، اما نکته مهم این است که دولت، آمار و ارقام اقتصادی را به شکل گزینشی منتشر می‌کند و گاهی نیز آمار‌هایی منتشر می‌کند که شبهه برانگیز است. این نوع انتشار آمار، باعث می‌شود حس کنیم دولت می‌خواهد به هر قیمتی بر ادعای رشد اقتصادی در دولت سیزدهم صحه بگذارد و این در حالیست که ما در جمع کشور‌های دنیا، جزو پنج کشور آخر در حوزه ارزش پول ملی هستیم.»
اعتماد مردم به وعده‌های اقتصاد از دست رفته است
این اقتصاددان در ادامه گفت: «افزایش بی‌رویه نقدینگی پیوسته یکی از چالش‌های کشور است و اگرچه گزارش اخیرا بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ رشد نقدینگی به کمترین رقم ۵ سال اخیر و رشد حجم پول به عنوان هسته تورم‌ساز نقدینگی، به ارقام پیش از سال ۹۷ رسیده، اما مسئله این است که با توجه به بی اعتمادی آشکار مردم در خصوص ثبات چنین وضعیتی و عدم مشاهده مصادیق ملموس این آمار و ارقام در زندگی شخصی خود، همچنان اقدام به خرید ارز و سایر اقلام جایگرین ریال می‌کنند. این موضوع به مسئله سرانه درآمد ملی کشور نیز قابل تعمیم است و اگرچه در این بخش نیز، دولت مدعی بهبودی شرایط است، اما با توجه به کاهش ارزش پول ملی، نمی‌توان نتیجه محسوسی در معیشت مردم دید. براساس ادعای مسئولان کشور و وعده‌های داده شده، ما باید نرخ رشد اقتصادیمان را به ۸ درصد برسانیم در حالی که این رقم هم اکنون حدود ۴ درصد است. رشد اقتصادی را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های موثر بر ارزش پول ملی دانست و در نتیجه اگر دولت به دنبال راهکار افزایش ارزش پول ملی است، بهتر است فکری به حال کنترل بهتر تورم و افزایش شاخص‌های رشد پایدار داشته باشد.»
وی افزود: «حقیقت کف جامعه ما این است که مردم نه تنها فقیرتر شده اند، بلکه سفره‌های آنان نیز کوچکتر شده است. می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم که شاید ظاهرا به عنوان نشانه‌ها یا دلایل کاهش ارزش پول شناخته نشود، اما دقیقا از مصادیق کاهش ارزش پول ملی است. وقتی یک جامعه امید به اقتصاد کشور را از دست می‌دهد، به راحتی از همه چیز دست کشیده و به هر قیمتی مهاجرت می‌کند و درباره وضعیت اقتصاد کشور و وعده‌های مسئولان بی اعتماد می‌شود، دقیقا در کاهش ارزش پول ملی موثر خواهد بود. اتفاقا یکی از روش‌های کنترل، تثبیت و افزایش ارزش پول ملی در کشور، افزایش نرخ اعتماد و توسعه سیاست‌هایی است که به کنترل نرخ تورم منتهی می‌شود. بانک مرکزی به عنوان مسئول کنترل ارزش پولی شناخته می‌شود، اما در کنار وظایف بانک مرکزی نمی‌توانیم منکر تاثیر مسائل سیاسی، امنیتی و بین المللی، بر ارزش پول ملی شویم. مشکلاتی از قبیل تحریم‌ها و عدم حل FATF یا شکل نگرفتن برجام جدید نیز در کاهش ارزش پول ملی بی تاثیر نیست. اصلاح هر یک از این موانع مساوی خواهد بود با افزایش مبادلات اقتصادی ما با دیگر کشور‌ها و توسعه روابط پولی بانکی ما و در نتیجه افزایش ارزش پول ملی.»
عضو هئیت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: «مثلث ترمیم اعتماد مردم نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت، رفع موانع تحریمی و ترمیم روابط با جهان و توسعه زیرساخت‌های داخلی در کشور می‌تواند به تثبیت و رشد ارزش پولی کشور کمک کند. تا همین چند وقت پیش صحبت از این می‌شد که نباید اجازه دهیم اقتصادمان ونزوئلایی شود و این در حالیست که اکنون ونزوئلا، در حال بهبود بخشیدن روابط خود با دیگر کشور‌ها برای کاهش تورم و بهبود ارزش پول ملی خود است، بنابراین بهتر است به جای این که کشور‌های ضعیف را الگو قرار دهیم، کشور‌هایی را الگو قرار دهیم که مثل ما از منابع و امکانات داخلی برخوردارند و تلاش کرده اند در مسیر رشد اقتصادی و کنترل تورم قدم بردارند. بانک مرکزی و دولت از هم جدا نیستند و بانک مرکزی همان سیاست‌هایی را اعمال می‌کند که دولت پشتیبان آن است. توسعه روابط سیاسی ایران با دیگر کشور‌ها راه را برای افزایش اعتماد سرمایه گذاران خارجی در کشور باز می‌کند و همین موضوع می‌تواند سیستم پولی و بانکی ما را بهبود بخشد.»
تحلیل اکونومیست از دلار زدایی و ائتلاف ضد آمریکایی روسیه و چین
 ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و شی جین پینگ، همتای چینی‌اش روز 27 اردیبهشت ماه برای تعمیق “مشارکت استراتژیک” خود توافق و آمریکا را به تلاش برای “نقض موازنه استراتژیک” مسائل جهانی متهم کردند.
به گزارش رای الیوم به نقل از نشریه انگلیسی اکونومیست، روسای جمهور دو کشور روسیه و چین بیانیه مشترکی علیه تلاش های آمریکا مبنی بر تسلط بر مناطقی از جهان که باید از آنها دوری کند، صادر کردند.
این سند که بخشی از آن از سوی مجله اکونومیست منتشر شده است، از «تعمیق مشارکت همه جانبه دو کشور و همکاری استراتژیک و ورود به عصر جدید» و قاطعیت روسیه و چین در دفاع از حقوق و منافع مشروع خود، مقاومت در برابر هرگونه تلاش برای ممانعت از توسعه عادی روابط دوجانبه، مداخله در امور داخلی دو کشور و محدود کردن پتانسیل اقتصادی، فناوری یا سیاست خارجی دو کشور روسیه و چین حکایت دارد.
این مجله انگلیسی با اشاره به برخی از چالش های رهبران دو کشور از جمله شکایت آنها از آمریکا گفت: پوتین از حمایت آمریکا از اوکراین احساس نارضایتی می کند و معتقد است ادعای خود نسبت به بخش تاریخی روسیه در برابر اوکراین(شبه جزیره کریمه) با درخواست چین برای تصاحب تایوان دو موضوع مشابه هم هستند که از سوی آمریکا با چالش مواجه شده است.
این مجله معتقد است شی درباره حمایت بیش از حد و آشکار از پوتین درباره مسائل اوکراین محتاط است، اما در بیانیه مشترک آمده است: «طرف روسی موضع بی‌طرفانه چین درباره اوکراین را مثبت ارزیابی می‌کند.
از سوی دیگر، روسیه بر تعهد خود به اصل “چین واحد” تاکید و اعتراف می کند، تایوان بخشی جدایی ناپذیر از چین است و با استقلال تایوان به هر شکلی مخالف است و با قدرت از اقدامات طرف چینی برای حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی خود حمایت می کند. “
این مجله انگلیسی در پاسخ به این سوال که آیا این توافق به معنای از سرگیری جنگ سرد است؟ با اشاره به آنچه در بیانیه مشترک روسیه و چین آمده خاطرنشان کرده است: « آمریکا همچنان از منظر جنگ سرد و منطق تقابل بین بلوک ها به مسایل جهانی می اندیشد که باید این رفتار را کنار بگذارد.»
اکونومیست در رابطه با اقدامات بعدی پوتین و شی می نویسد: هدف بعدی پوتین در اجلاس بریکس 2024 که در ماه اکتبر در روسیه برگزار می شود، استفاده از بلوک متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی ، مصر، اتیوپی و امارات متحده عربی، برای ایجاد تعادل و کنترل تسلط موسسات مالی غربی است.
شعار اصلی این نشست «دلارزدایی» خواهد بود که تلاشی برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تجارت و امور مالی بین‌المللی است.
شروع دلارزدایی چین
از سال 2010، اکثر پرداخت‌های فرامرزی چین، مانند بسیاری از کشورها، به دلار آمریکا پرداخت می‌شد، اما از سه ماهه اول سال 2023، دیگر اینطور نیست.
همانطور که جولیان وندلینگ از Visual Capitalist گزارش می دهد، یوان چین در حال افزایش محبوبیت در پرداخت ها در داخل و در سطح جهانی است.  
جولیان پرداخت‌ها و دریافت‌های چین به یوان RMB، دلار USD و سایر ارزها از سال 2010 تا 2024 را بررسی می کند. طبق این بررسی، در چند ماه اول سال 2010، تسویه با ارز محلی کمتر از 1.0 درصد از پرداخت های فرامرزی چین را تشکیل می داد، در حالی که تقریباً 83.0 درصد به دلار آمریکا بود.
به گزارش فولاد ایران، چین از آن زمان این شکاف را کاهش داده است. در مارس 2023، سهم یوان در تجارت چین برای اولین بار از دلار آمریکا پیشی گرفت. از آن زمان، دلارزدایی در تجارت بین المللی چین ادامه یافته است.  
تا مارس 2024، بیش از نیمی (52.9٪) از پرداخت های چینی به یوان پرداخت می شد در حالی که 42.8٪ به دلار پرداخت می شد. این دو برابر نسبت به پنج سال قبل است. به گفته گلدمن ساکس، افزایش تمایل خارجی‌ها به تجارت دارایی‌هایی که بر مبنای یوآن است، به طور قابل توجهی به دلارزدایی به نفع پول چین کمک کرده است. همچنین، اوایل سال گذشته، برزیل و آرژانتین اعلام کردند که تسویه حساب های تجاری خود با چین را به یوآن آغاز خواهند کرد.
تجزیه و تحلیل بانک تسویه بین‌المللی نشان می‌دهد که در سال 2022، دلار آمریکا پرمصرف‌ترین ارز برای تسویه‌های ارزی باقی مانده است. یورو و ین ژاپن به ترتیب دوم و سوم شدند.
یوان چین، اگرچه سهم نسبتاً کمی از تراکنش‌های FX را به خود اختصاص داده است، اما بیشترین امتیاز را در دهه گذشته به دست آورده است. در همین حال، استفاده از یورو و ین کاهش یافت.
اگر افزایش جهانی یوان ادامه یابد، فشار دلار بر تجارت بین‌الملل ممکن است به مرور زمان کاهش یابد.  
تأثیرات کاهش تسلط دلار پیچیده و نامشخص است، اما می‌تواند از عملکرد ضعیف دارایی‌های مالی ایالات متحده تا کاهش قدرت تحریم‌های غرب متغیر باشد.
با این حال، اگرچه رونق یوان در پرداخت های بین المللی ممکن است افزایش یابد، دلار زدایی کامل از اقتصاد جهانی در کوتاه مدت یا میان مدت بعید است. کنترل سرمایه سختگیرانه چین که دسترسی به یوان را در خارج از کشور محدود می کند، و رشد اقتصادی پراکنده کشور، دلایل اصلی این امر هستند.
«دلار زدایی» در بازار ارز روسیه
سهم یوان چین در بازار ارز خارجی روسیه به بالاترین میزان خود رسیده که این افزایش در واکنش به تحریم‌های غرب و تلاش این کشور برای کاهش وابستگی به دلار و یورو بوده است. در ماه مارس، ۵۳ درصد از معاملات بورسی و ۳۹.۶ درصد از معاملات غیربورسی با یوان انجام شده و سهم دلار و یورو کاهش یافته است. همچنین روسیه در حال ایجاد زیرساخت تسویه حساب با ارزهای ملی است و طی سال گذشته، حجم این نوع معاملات به طور قابل توجهی از ۳۹ درصد به ۶۷ درصد افزایش یافته است.
بانک مرکزی روسیه (CBR) در گزارش اخیر ریسک مالی خود اعلام کرد، سهم یوآن چین در بازار ارز خارجی روسیه به بالاترین حد خود رسیده است. گرایش روسیه به سمت دور شدن از ارزهای اصلی غرب از زمان تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا به دلیل جنگ با اوکراین، آغاز شد. محدودیت‌های مالی تجارت فرامرزی با یورو و دلار را دشوارتر کرده و اهمیت حضور آنها در بازار داخلی ارز کمتر شده است.
افزایش معاملات با ارز چینی
بر اساس گزارش بانک مرکزی روسیه (CBR)، حجم معاملات یوان قابل معامله در بورس طی ماه گذشته به ۵۳ درصد رسید که در مقایسه با قبل ۴۶.۶ درصد در ماه فوریه افزایش یافته است. همچنین سهم رنمینبی (واحد پول چین) در معاملات خارج از بورس نیز با رسیدن به ۳۹.۶ درصد به رکورد بالایی دست یافته‌ است. در همین حال، داده‌ها نشان می‌دهد که سهم ارزهای غربی، شامل دلار آمریکا و یورو، در صرافی در ماه مارس به ۴۶.۴ درصد کاهش یافته است، در حالی که این رقم در ماه قبل ۵۲.۸ درصد بود. همچنین سهم دلار و یورو در بخش خارج از بورس نیز همچنان به کاهش خود ادامه داده و از ۵۹.۸ درصد در فوریه به ۵۴.۷ درصد رسیده است.
فرصت‌سازی با وجود تحریم‌ها
تحلیلگران می‌گویند تغییرات در حجم معاملات یوان و دلار نشان دهنده تغییر رویکرد روسیه به دور شدن از انجام معاملات با ارزهای کشورهای به اصطلاح «غیر دوست» در بحبوحه تحریم‌های بین‌المللی است. این محدودیت‌ها شامل قرار دادن تعدادی از بانک‌های روسی در لیست سیاه و حذف آنها از سیستم پیام‌رسانی بین بانکی سوئیفت، و همچنین ممنوعیت انجام تراکنش با نهادهای مالی روسیه و مسدود شدن ذخایر ارزی آن‌ها می‌شود.
در همین حال، الویرا نابیولینا، رئیس کل بانک مرکزی روسیه، اعلام کرد که روسیه همچنان در حال ایجاد شرایطی برای تسویه حساب با ارزهای ملی مختلف است. به گفته او، طی سال گذشته، حجم تسویه حساب با ارزهایی به جز دلار و یورو به طور چشمگیری از ۳۹ درصد به ۶۷ درصد افزایش یافته است. چندین مقام روس از جمله وزیر دارایی، آنتون سیلوانوف، بارها گفته اند که دیگر به ارز آمریکا اعتماد ندارند و آن را «ابزاری کاملا غیرقابل اعتماد» می‌نامند.