گزارش
میترا حاج سیدی- مسأله جمعیت از دیرباز به عنوان یکی از مولفه‌های قدرت در بین کشورهای جوان مورد توجه بوده و ترکیب جمعیتی یک کشور بر روند پیشرفت اقتصادی و اجتماعی آن موثر است. فرصت اندک برای خروج از چاله جمعیتی در کشور، باعث شد وزارت بهداشت در قالب قرارگاه جوانی جمعیت، برنامه ها و سیاست هایی را در راستای افزایش موالید اجرا کند. کاهش روند ازدواج و در عین حال، افزایش سن ازدواج و در نتیجه آن، کاهش موالید و رفتن به سمت و سوی خانواده تک فرزندی؛ دست به دست هم داده تا شاهد رشد جمعیت سالمندی و کاهش جمعیت جوان کشور باشیم. بر اساس آنچه کارشناسان حوزه جمعیت عنوان می‌کنند، ایران برای عبور از چاله جمعیتی، فرصت زیادی ندارد و باید تا قبل از به پایان رسیدن این فرصت؛ شرایط را برای افزایش موالید و جوانی جمعیت فراهم کند. وزارت بهداشت، یکی از دستگاه‌های مسؤول در حوزه جمعیت است که می‌بایست با تهیه و تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های جمعیتی؛ شرایط را برای افزایش تولد در جامعه فراهم کند. قانون جوانی جمعیت چیست؟ قانون جوانی جمعیت مشتمل بر ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره، در جلسه مورخ ۲۴ مهر ۱۴۰۰ کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی، طبق اصل ۸۵ قانون اساسی تصویب شد. پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن، به مدت ۷ سال، در تاریخ ۱۴۰۰/۸/۱۰ به تایید شورای نگهبان رسید. ستاد ملی جمعیت چیست؟ ستاد ملی جمعیت یکی از مهمترین ابتکارات قانون جوانی جمعیت است که به ریاست رییس جمهور تشکیل می‌شود. البته این ستاد دارای ۲۴ عضو است که این اعضا در واقع مهمترین نهادها، سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌های موثر در زمینه بررسی جمعیت کشور هستند. در واقع این ستاد، وظیفه سیاست‌گذاری در زمینه جمعیت و مسائل مرتبط با آن و همچنین پیگیری و اجرای قانون جوانی جمعیت را برعهده دارد. این ستاد از آن جهت که اعضای آن از مهمترین مسئولین اجرایی کشورند، می‌تواند دارای عملکرد ویژه و موثری در تحقق اهداف این قانون باشد. در ادامه می‌خواهیم برخی از امتیازاتی که این قانون برای جوانی جمعیت لحاظ کرده است را به طور مختصر مرور کنیم. اعطای زمین به فرزندان سوم به بعد (ماده ۴ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۴ قانون جوانی جمعیت، دولت مکلف است یک قطعه زمین یا واحد مسکونی حداکثر به میزان ۲۰۰ مترمربع، برای ساکنین در روستاها یا شهرهای کمتر از پانصد هزار نفر، پس از تولد فرزند سوم و بیشتر به صورت مشترک و بالمناصفه به پدر و مادر، در همان محل بر اساس هزینه آماده‌سازی، فقط برای یک بار به صورت فروش اقساطی با دو سال تنفس و هشت سال اقساط اعطاء نماید. سند مالکیت، پس از پرداخت آخرین قسط و ظرف حداکثر یک ماه، به مالکین تحویل داده می‌شود. یعنی از زمان تحویل، تا دو سال هزینه‌ای پرداخت نخواهد شد و پس از دو سال تنها هزینه آماده سازی زمین، آن هم به صورت اقساط ۸ ساله از فرد گرفته خواهد شد. این زمین به صورت نصف نصف به نام پدر و مادر خواهد بود. برای ساکنین شهرهای بالای پانصد هزار نفر، زمین یا واحد مسکونی، بسته به اعلام ظرفیت توسط دولت مبنی بر وجود زمین یا واحد مسکونی در شهرک های اطراف یا شهرهای جدید یا شهرهای مجاور یا زادگاه پدر یا مادر مشروط به این که بالاتر از پانصد هزار نفر نباشد، به انتخاب پدر و در صورت فوت پدر، به انتخاب مادر، اختصاص می‌یابد. همچنین مالکیت زمین یا واحد مسکونی در صورت فوت هر یک از پدر و مادر بر اساس موازین قانونی ارث، به ورثه متوفی تعلق می گیرد. بر اساس ماده ۵ قانون جوانی جمعیت، برای تامین و ارتقای کیفیت مسکن، کلیه هزینه‌های تخصیص شبکه، انشعابات و هزینه‌های خدمات نظام مهندسی به میزان پنجاه درصد (۵۰%) برای خانواده‌های دارای سه فرزند زیر بیست سال و به میزان هفتاد درصد (۷۰%) برای خانواده‌های دارای حداقل چهار فرزند زیر بیست سال، برای یک مرتبه و هزینه پروانه و عوارض ساختمانی به میزان ده‌درصد (۱۰%) برای خانواده‌های دارای حداقل سه فرزند زیر بیست سال دارای تخفیف خواهد بود. معافیت‌های فوق تا متراژ ۱۳۰ مترمربع زیربنای مفید در شهر تهران، ۲۰۰ مترمربع زیربنای مفید در شهرهای بالای پانصد هزار نفر و ۳۰۰ مترمربع زیربنای مفید برای سایر شهرها و روستاها قابل اعمال است. تامین خوابگاه متاهلی برای دانشجویان متاهل (ماده ۷ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۷ قانون جوانی جمعیت، کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دولتی مکلفند متناسب با برآورد نیاز دانشجویان متأهل اعم از بومی و غیربومی، زن و مرد، نسبت به هزینه‌کرد حداقل ده درصد (۱۰%) از درآمد اختصاصی و ده درصد (۱۰%) از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سالانه مقرر در بودجه سنواتی خود به استثنای مواردی که از لحاظ شرعی مصارف مشخصی دارند، جهت احداث، تکمیل، تأمین و تجهیز خوابگاه‌های متاهلین اقدام کنند. همچنین کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی مکلفند اراضی و ساختمان‌های مازاد خود را با مشارکت خیرین و سایر دستگاه‌ها به تأمین خوابگاه‌ها و یا منازل مسکونی مورد نیاز دانشجویان متأهل اختصاص دهند. اراضی و ساختمان‌هایی که از لحاظ شرعی شرایط و مصارف خاصی دارند، از شمول این حکم مستثنی هستند. وام ودیعه مسکن و وام بانکی (ماده ۸ و ۹ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۸ این قانون، صندوق‌های رفاه دانشجویی و مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه مکلفند، برای دانشجویان و طلاب متاهل فاقد مسکن نسبت به پرداخت ودیعه مسکن (قرض‌الحسنه ضمن اجاره)، مشروط به ارائه اجاره‌نامه دارای شناسه رهگیری از مشاوران املاک به نحوی اقدام نماید که هر سال حداقل پنجاه درصد (۵۰%) متوسط قیمت ودیعه اجاره مسکن ۷۰ متری در شهرهای بیش از پانصد هزار نفر جمعیت و مسکن ۱۰۰ متری در سایر شهرهای محل تحصیل، پوشش داده شود. همچنین بر اساس ماده ۹، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است از طریق بانک‌های عامل و مؤسسات اعتباری، نسبت به پرداخت انواع تسهیلات مسکن با هدف تشویق فرزندآوری خانواده‌ها به شرح زیر اقدام کند: افزایش بیست و پنج درصدی (۲۵%) سقف تسهیلات خرید، ساخت و جعاله تعمیرات مسکن به ازای هر فرزند زیر بیست سال سن تا حداکثر دو برابر سقف مصوب، از محل افزایش مبلغ سپرده بانکی با رعایت مصوبات شورای پول و اعتبار. افزایش دوره بازپرداخت به میزان دو سال به ازای هر فرزند زیر بیست سال سن، تا سقف ده سال. وام فرزندآوری (ماده ۱۰ قانون جوانی جمعیت) همچنین بر اساس ماده ۱۰ این قانون، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است برای متولدین سال ۱۴۰۰ به بعد، از طریق کلیه بانکها و مؤسسات اعتباری از محل پس انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی و حذف تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج متقاضیان بالای پنجاه سال سن، نسبت به پرداخت «تسهیلات قرض‌الحسنه تولد فرزند» اقدام نماید. مبلغ این تسهیلات هر ساله در لایحه بودجه تعیین خواهد شد. این مبلغ در سال ۱۴۰۲ به این میزان است: فرزند اول: ۳۰ میلیون تومان؛ فرزند دوم: ۶۰ میلیون تومان؛ فرزند سوم: ۹۰ میلیون تومان؛ فرزند چهارم: ۱۲۰ میلیون تومان؛ فرزند پنجم: ۱۵۰ میلیون تومان برای اخذ این وام نیاز به سپرده‌گذاری نبوده و مشمولان با شش‌ماه دوره تنفس به ترتیب با دوره بازپرداخت سه تا هفت سال بر اساس جایگاه فرزند و اخذ یک ضامن معتبر و سفته، وام را دریافت خواهند کرد. متقاضیان حداکثر تا دو سال پس از تولد می‌توانند درخواست دریافت وام را ثبت نمایند. در حین دوره بازپرداخت تسهیلات تولد فرزند، چنانچه فرزند دیگری به دنیا آمد، دریافت وام قرض‌الحسنه برای فرزند بعدی بلامانع است. در مورد تولد فرزندان دو قلو و بیشتر، به ازای هر فرزند، یک وام تعلق می‌گیرد. اختصاص سهام به نوزادان (ماده ۱۱ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۱۱ این قانون، دولت مکلف است به ازای هر فرزند که از ابتدای سال ۱۴۰۰ متولد شود، مبلغ ده میلیون (۱۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال تا سقف سالانه ده هزار میلیارد (۱۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال صرفاً جهت خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس به نام فرزند اختصاص دهد. هر سال به میزان نرخ تورم سالانه اعلامی مرکز آمار ایران به مبلغ اشاره‌شده در این ماده اضافه می‌شود. سرپرست مجاز است صرفاً نسبت به جابه‌جایی بین واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام نماید. خارج کردن منابع مالی ناشی از فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری صرفاً پس از ازدواج یا در صورت عدم ازدواج پس از بیست و چهار سالگی مجاز است. تخصیص خودرو طرح جوانی جمعیت یا مادران (ماده ۱۲ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۱۲، شرکت‌های خودروساز داخلی مکلفند از زمان ابلاغ این قانون یک خودروی ایرانی به قیمت کارخانه به انتخاب و به نام مادر پس از تولد فرزند دوم به بعد در هر نوبت ثبت‌نام برای یک مرتبه تحویل دهند. در هر نوبت ثبت‌نام پنجاه درصد (۵۰%) خودروها به این طرح اختصاص می‌یابد و درصورتی‌که تعداد متقاضیان مشمول از پنجاه درصد (۵۰%) خودروها در هر نوبت ثبت‌نام بیشتر باشد، اولویت با مادرانی است که طی دو سال قبل خودرویی دریافت نکرده باشند. در هر صورت، اگر تعداد متقاضیان در اولویت یا خارج از آن، بیشتر از پنجاه درصد (۵۰%) خودروها باشد، تعیین تکلیف از طریق قرعه‌کشی خواهد بود و سایرین می‌توانند در نوبت‌های بعدی ثبت‌نام کنند. حمایت در قوانین استخدامی (ماده ۱۵ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۱۵ این قانون، کلیه دستگاه‌های مذکور در ماده ۲۹ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مکلفند: در به‌کارگیری، جذب و استخدام نیروی جدید به ازای تاهل و نیز داشتن هر فرزند یک سال تا حداکثر پنج سال به سقف محدوده سنی اضافه کنند؛ در به‌کارگیری، جذب و استخدام به ازای تاهل و نیز هر فرزند دو درصد (۲%) مجموعاً حداکثر تا ده درصد (۱۰%) به امتیاز هر فرد اضافه می‌شود؛ برای کلیه مستخدمین در دستگاه‌های مذکور در بالا که صاحب فرزند سوم تا پنجم می‌شوند، معادل یک سال به افزایش سنواتی مستخدم به ازای هر فرزند، اعمال نمایند. همچنین دستگاه‌های مذکور مجاز به تعدیل و یا اعلام عدم نیاز مستخدمین دارای حداقل سه فرزند، مادران باردار و دارای فرزند شیرخوار به جز در اجرای قانون رسیدگی به تخلفات اداری و آرای قطعی قضائی نیستند. مرخصی زایمان و قوانین حمایتی در زمینه کار مادران (ماده ۱۷ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۱۷ این قانون، احکام ذیل نسبت به همه مستخدمین و کارکنان در کلیه بخش‌های دولتی و غیردولتی لازم‌الاجرا است: مدت مرخصی زایمان با پرداخت تمام حقوق و فوق‌العاده‌های مرتبط به نه ماه تمام افزایش یابد. در صورت درخواست مادر تا دو ماه از این مرخصی در ماه‌های پایانی بارداری قابل استفاده است. مرخصی مزبور برای تولد دوقلو و بیشتر، ۱۲ ماه است. در مواردی که مرخصی زایمان موجب اخلال در کار بخش خصوصی شود، پس از تأیید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هزینه تحمیل‌شده توسط دولت جبران خواهد شد. نوبت کاری شب برای مادران شاغل باردار و هم چنین مادران دارای فرزند شیرخوار تا دو سال و پدران تا یک ماهگی نوزاد، در مشاغل و فعالیت‌هایی که نیازمند نوبت کاری شب هستند، اختیاری است. شمول این بند شامل بخش خصوصی مشمول قانون کار نمی‌شود. اعطای دورکاری به درخواست مادران باردار، حداقل به مدت چهار ماه در دوران بارداری در مشاغلی که امکان دورکاری در آنها فراهم است، الزامی است. مادران شاغلی که از زمان لازم‌الاجرا شدن این قانون فرزند یا فرزندانی به دنیا خواهند آورد، به ازای هر فرزند، می‌توانند از یک سال کاهش در سن بازنشستگی برخوردار شوند و برای فرزند سوم و بیشتر، میزان کاهش یک و نیم سال به ازای هر فرزند خواهد بود. حداقل سن بازنشستگی مشمولین این بند، برای مادران دارای یک فرزند ۴۲ سال، دارای دو فرزند ۴۱ سال و دارای سه فرزند و بیشتر، ۴۰ سال و حداقل با ۲۰ سال سابقه بیمه است. برقراری مستمری یا حقوق بازنشستگی متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه در زمان اشتغال خواهد بود. معافیت مالیاتی مالیات بر درآمد (ماده ۱۸ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۱۸ قانون جوانی جمعیت، میزان معافیت مالیاتی اشخاص حقیقی در مالیات بر درآمد به ازای فرزند سوم و بیشتر، که بعد از تصویب این قانون متولد شود، به ازای هر فرزند مشمول پانزده درصد (۱۵%) تخفیف، مشروط به تصویب آن در بودجه سنواتی می‌شود. این تخفیف حداکثر سه‌بار قابل استفاده است. تخفیف مندرج در این ماده علاوه بر معافیت‌های مندرج در ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم است. بیمه مادران خانه‌دار دارای سه فرزند و بیشتر (ماده ۲۱ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۲۱ قانون جوانی جمعیت، دولت باید نسبت به بیمه مادران خانه‌دار دارای سه فرزند و بیشتر به شرح ذیل اقدام کند: در خصوص مادران غیرشاغل دارای سه فرزند و بیشتر ساکن مناطق روستایی و عشایری، صد درصد (۱۰۰%) حق بیمه توسط دولت پرداخت شود. با تولد فرزند چهارم و پنجم به ازای هر فرزند، دو سال به سوابق بیمه شخص افزوده شود. امتیازات ویژه تحصیلی در دانشگاه برای مادران (ماده ۲۶ قانون جوانی جمعیت) بر اساس ماده ۲۶ قانون جوانی جمعیت، کلیه موسسات آموزش عالی موضوع ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور و مراکز حوزوی مکلفند: با تقاضای کتبی طلاب و دانشجویان مادر باردار جهت مرخصی یک نیم سال تحصیلی قبل از زایمان بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت نمایند؛ با تقاضای مرخصی طلاب و دانشجویان مادر دارای فرزند زیر دو سال، حداکثر تا چهار نیم سال تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت نمایند؛ با تقاضای طلاب و دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر دو سال جهت مهمانی به میزان حداکثر چهار نیم سال تحصیلی به حوزه یا مؤسسه آموزش‌عالی هم سطح یا پایین‌‌تر مورد تقاضا موافقت نمایند؛ با تقاضای طلاب و دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر سه سال جهت آموزش مجازی یا غیرحضوری برای گذراندن واحدهای دروس نظری دوره تحصیل موافقت نمایند؛ با تقاضای دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر دو سال جهت کاهش نوبت کاری شب بر اساس آیین‌نامه مربوطه موافقت نمایند؛ شرایطی را فراهم نمایند که برای اساتید راهنما به ازای داشتن هر دانشجوی مادر باردار یا دارای فرزند شیرخوار یک سهمیه به سقف استاد راهنمای آنها اضافه شود. افزایش موالید در زوج‌های زیر ۳۰ سال صابر جباری مسؤول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، با اشاره به اجرای قانون جوانی جمعیت، گفت: بر اساس آمارها میزان موالید در گروه‌های سنی ۲۰ تا ۲۴ سال و ۲۵ تا ۲۹ سال در کشور افزایش یافته است. وی افزود: در سال ۱۴۰۱ در گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال میزان موالید ۱۶ و ۵۴ درصد بود که این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۱۸ و ۹۷ درصد موالید کشور افزایش یافته است. جباری گفت: در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال موالید از سال ۱۳۹۸ کاهشی بود که ۱۴۰۱ به ۲۴ و ۱۲ صدم درصد رسید و در سال ۱۴۰۲، ۲۴ و ۳۹ صدم درصد موالید کشور را داشته‌اند. مسؤول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که درصد زایمان‌های سوم به بعد در کشور افزایش یافته است، افزود: فرزند سوم در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۷ و ۵۹ صدم درصد موالید بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۸ و ۹۷ افزایش یافت. جباری اضافه کرد: فرزند چهارم و پنجم نیز آمارهای افزایشی در کشور را نشان می‌دهد که نشانه اصلاح الگوی صحیح فرزندآوری است. وی گفت: از سال ۱۳۹۴ به بعد شاهد کاهش موالی در کشور بودیم که با شیب تندی مواجه بودیم، اما در برخی از سال‌ها ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار کاهش یافته است. جباری اضافه کرد: پس از اجرای قانون حمایت از خانواده از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ روند کاهش موالید در کشور با شیب کمتری ادامه یافت که امیدواریم در سال ۱۴۰۳ این رقم افزایشی شود. به گفته وی، میزان فاصله ازدواج تا تولد نخستین فرزند از ۴ سال به ۳ سال کاهش یافته است و البته سیاست گذاری بر فرزندآوری در دو سال اول ازدواج است. زیرا، فرزندآوری در دو سال اول ازدواج موجب تشخیص به هنگام ناباروری و درمان مؤثر آن خواهد شد. جباری با عنوان این مطلب که نرخ رشد جمعیت و باروری در کشور به ثبات رسیده و شیب نزولی آن متوقف شده است، افزود: نرخ رشد جمعیت ۰.۶ است و نرخ باروری کلی ۱.۶ درصد است. تا پیش از بسته شدن پنجره جمعیت کشور باید از این فرصت استفاده کرد و تاکید بر فرزندآوری جوانان دهه ۶۰ است. وی گفت: باید به نرخ جانشینی در باروری کلی کشور دست یابیم که رقم آن ۲.۵ فرزند برای هر زوج است. شاید بر اساس آمارهای بین المللی این رقم ۲.۱ درصد باشد، اما به سبب کاهش میزان موالید در کشور رقم مورد نیاز کشورمان ۲.۵ در نظر گرفته شده و باید از رقم ۱.۶ کنونی به ۲.۵ برسیم. جباری تاکید کرد: زمان پنجره جمعیتی کشورمان ۵ سال است. موفقیت ۳۲ درصدی در درمان ناباروری رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت، به ابلاغ قانون حمایت از خانواده در سال ۱۴۰۰ به دستگاه‌های اجرایی کشور اشاره کرد و گفت: پیش از ابلاغ این قانون تنها مراکز درمان ناباروری فوق تخصصی و سطح ۳ در کشور داشتیم. جباری افزود: مراکز درمان ناباروری سطح ۲ با ارائه درمان‌های تخصصی که برای بسیاری از زوج‌های نابارور کافیست در کشور فعال شده است. وی اضافه کرد: در تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور حداقل یک مرکز درمان ناباروری سطح ۲ داریم به گونه‌ای که اکنون ۸۷ مرکز در این سطح در کشور فعال است. جباری افزود: از ۲۰ مرکز دولتی درمان ناباروری در سطح فوق تخصصی و ۳ نیز در سال ۱۴۰۰ اکنون به ۵۱ مرکز درمان ناباروری سطح ۳ در کشور رسیده‌ایم. وی با بیان اینکه پوشش بیمه درمان ناباروری تا پیش از ابلاغ این قانون کامل نبود گفت: اکنون در بخش دولتی پوشش بیمه درمان ناباروری تا ۹۰ درصد هزینه‌هاست و زوجین هزینه ناچیزی را می‌پردازند. جباری ادامه داد: تمام مراکز درمان دولتی و غیردولتی ناباروری نیز با بیمه‌های پایه قرارداد دارند. وی گفت: بسته پیشگیری از ناباروری نیز در تمام مراکز بهداشتی درمانی برای زوجین جوان ارائه می‌شود که دچار ناباروری نشوند و یا به هنگام تشخیص داده شود و درمان مؤثر باشد. رئیس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت افزود: میزان موفقیت در درمان ناباروری به صورت میانگین در کشور ۲۸ درصد بود که اکنون با اعتبار بخشی و به روز رسانی تجهیزات مراکز دولتی درمان ناباروری به ۳۲ درصد افزایش یافته است. موضوع جمعیت مهمترین مسئله امنیتی کشور خواهد بود دبیر ستاد ملی جمعیت گفت: بعد امنیتی و نظامی موضوع جمعیت بسیار مهم است. ما هم در ستاد ملی جمعیت در تعاملات با نیروهای مسلح و سایر قوا و دستگاه‌های حاکمیتی تمام توانمان را می‌گذاریم، نگاهمان همین است که مهمترین چالش امنیتی کشور در سال‌های آتی رفع شود. شکیبا محبی تبار در نخستین همایش ملی جایزه جمعیت و قدرت نظامی در بین فرماندهان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران افزود: آبان ماه گذشته در خدمت همکاران ارتش جمهوری اسلامی ایران بودیم و برنامه‌ای را در عرصه جمعیتی با هم صحبت کردیم که این مایه مباهات ماست. جمعیت مولفه اول موثر در قدرت نظامی کشورها به حساب می‌آید وی با بیان اینکه در ۱۶ تئوری اصلی قدرت در دنیا، جمعیت مولفه اول موثر در قدرت نظامی کشورها به حساب می‌آید،افزود: این حرکت ارتش جمهوری اسلامی ایران در پرداختن به موضوع جمعیت بسیار هوشمندانه است. سبقه این بحث در کشورهای توسعه یافته و متخاصم با جمهوری اسلامی ایران به بیش از ۸۰ سال می‌رسد. وی با اشاره به اندیشکده‌های رصد جمعیتی در سطح کشورها گفت: همه این فعالیت‌ها در مسائل نظامی شان هوشمندانه تعریف و تمام تغییرات جمعیتی دنیا رصد می‌شود و نرخ باروری آنها به ثانیه و دقیقه در آنها مشخص است. کسینجر آمریکایی جمله معروفی دارد که می‌گوید رشد جمعیت رقبای ما در جهان ممهمترین عاملی است که ما را به خطر می اندازد. محبی تبار یادآور شد: مدخل تنظیم خانواده سبک زندگی است اما اصل مسئله امنیتی است که قدرت‌های بزرگ هوشمندانه روی آن کار می‌کنند. درسال هایی که گذشت و ما پروژه‌های کنترل جمعیت را در کشورمان پیاده کردیم تمامی وام‌های بین المللی که به ایران داده شد، مشروط به بحث کنترل جمعیت بود، به همین دلیل ما سریع‌ترین کاهش نرخ جمعیت را در طول تاریخ شاهدش بودیم. جوانی جمعیت مولفه اصلی قدرت رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش، جوانی جمعیت را مولفه اصلی قدرت دانست و از صاحب نظران خواست به عنوان یک تهدید به کاهش جمعیت نگاه کنند و اجازه ندهند از این موضوع دشمن سوء استفاده کند. امیر سرتیپ احمدرضا پوردستان عصر چهارشنبه در همایش ملی جوانی جمعیت و قدرت نظامی ضمن تبریک ایام دهه کرامت، گفت: برای این همایش ملی تنها ارتش حضور نداشته و از تمامی سازمان‌ها و دانشگاه‌های کشور در این امر مهم مشارکت داشته‌اند. رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش افزود: در ابتدای انقلاب جنگ به سراغ ما آمد اما به فرموده امام حسین(ع) جنگ با وجود تلخی‌ها می‌تواند در برابر دشمنان، پیروزی‌ها و تجارب را هم به دنبال داشته باشد. سرتیپ پوردستان بیان کرد: ما هر آنچه می‌توانیم باید آماده شویم تا دشمن نتواند بر ما غلبه کند، یکی از تذکراتی که رهبر معظم انقلاب بر ما تأکید داشتند این بود که ما همواره باید آماده باشیم. وی تاکید کرد: ما امروز با چهره جدیدی از تهدیدات مواجه‌ایم و لذا باید متناسب با آن ظرفیت‌های دفاعی و تهاجمی خود را تامین کنیم. رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش خاطرنشان کرد: در دنیایی که قدرت حرف اول است آیا می‌توان به مجامع بین المللی دل ببندیم، اکنون در غزه شما جنایت‌ها را می‌بینید که این مجامع سکوت کرده‌اند. سرتیپ پوردستان افزود: یکی از مؤلفه‌های اصلی قدرت، جمعیت است که به این امر مهم توجه بسزایی نشده است و به عنوان یک سرباز از شما اندیشمندان درخواست دارم به عنوان یک تهدید به کاهش جمعیت نگاه کنید و اجازه ندهید از این موضوع دشمن سوء استفاده کند. وی درباره اثرات جنگ ترکیبی بر روی جمعیت گفت: یکی از ابعاد جنگ ترکیبی اقتصادی است که با کاهش پول ملی و تورم ایجاد می‌شود و همین مساله منجر به کاهش جمعیت می‌شود. رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش افزود: جنگ فرهنگی یکی دیگر از ابعاد جنگ ترکیبی است که دشمن با این جنگ، قلب و روح را مورد هدف قرار می‌دهد که سبب رشد ازدواج سفید می‌شود. سرتیپ پوردستان تصریح کرد: یکی دیگر از ابعاد جنگ ترکیبی، بیولوژیکی است که دشمن سال‌ها به این مورد هم توجه داشته و نه از طریق جنگ سخت بلکه با انتقال بیماری و ویروس به ما حمله می‌کند. امیر پوردستان از دیگر اقدامات دشمن در جنگ ترکیبی را محصولات تراریخته دانست که از این طریق نیز کاهش جمعیت به وجود می‌آید. وی تاکید کرد: همه باید مقابل جنگ ترکیبی دشمن با رویکردهای قوی ایستادگی کنیم و اجازه ندهیم از طریق موضوع‌های مختلف بر کشور نفوذ کنند. رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش یادآور شد: اگر خودمان را متناسب با تهدیدات حتما ضربه پذیر خواهیم بود بنابراین یکی از مولفه‌های قدرت، جوانی جمعیت است که انرژی دارد و می تواند در حرکت‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و نظامی اثرگذار باشد. امیر پوردستان گفت: اگر نگاهی آماری به رشد جمعیت کشور داشته باشیم شرایط مناسبی ندارد و و اگر این رشد همینطور جلو برود در سال‌های آینده ایران یکی از کشورهای پیر خواهد بود به همین دلیل در ادامه رهنمودهای رهبر معظم انقلاب ارتش خود را ملزم دید که اولین همایش ملی جوانی جمعیت و قدرت نظامی را ساماندهی کند. وی افزود: از سال ۱۳۹۳ رهبر معظم انقلاب توصیه‌هایی را برای افزایش جمعیت داشتند و حتی سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ کردند اما متولی نداشته است بر همین اساس امروز ارتش جمهوری اسلامی ایران دبیرخانه دائمی جوانی جمعیت را پایه‌گذاری کرده است و از همه دلسوزان نظام هم دعوت کرده که در این زمینه مشارکت داشته باشند. رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات راهبردی ارتش خاطرنشان کرد: تلاش ما این است که نقشه راهی را تهیه کند و به تصویب دفتر نظامی رهبر معظم انقلاب برسد و جهت اجرا به سازمان داده شود و کمیته‌ای بر این روند نظارت کند تا بر اساس نقشه راه کار را دنبال کنیم. فرزندآوری و جوانی جمعیت یکی از مسائل مهم امروز جامعه ما است نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی گفت: فرزندآوری و جوانی جمعیت یکی از مسائل مهم امروز جامعه ما است. سیاست کنترل جمعیت تنها سیاستی بود که در کشور با سرعت محقق شد و من به عنوان یک خدمتگذار در مجلس شورای اسلامی باید عرض کنم در کل ساختار نظام هیچوقت ندیدم برای تحقق یک سیاست چنین اهتمامی به کار گرفته شود. عباس گودرزی در همایش ملی رویش امید ضمن تبریک ایام دهه کرامت، اظهار کرد: در سال ۱۳۶۸ رساندن نرخ فرزندآوری از ۶.۴ به ۴، ظرف ۲۲ سال آینده در اولین برنامه توسعه عنوان شد، اما ظرف سه سال به دلایلی چون فرهنگ رفاه‌طلبی ایجاد شده در کشور، اشتیاق بسیاری از مسئولان وقت و مجموعه‌ای از علل دیگر مثل مداخلات بیرونی به این هدف‌گذاری رسیدند. وقتی طی سه سال به هدف‌گذاری ۲۲ ساله خود رسیدند باید به سیاست کنترل جمعیت خاتمه می‌دادند، اما نه تنها این کار را نکردند بلکه تشدید کرده و در بخش‌های مختلف با عناوینی مثل سیاست تنظیم خانواده در دانشگاه‌ها آن را تدریس کردند. نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: به مرور زمان و در جریان ادامه سیاست کنترل جمعیت به دوفرزندی و تک‌فرزندی بسنده نکردند و جامعه مؤمن، با ایمان و مسلمان ما را به سمت بی‌فرزندی و حتی نگهداری حیوانات خانگی سوق دادند. ما مجموعه‌ای از علل را درگیر می‌دانیم که امروز شاهد این وضعیت هستیم. یکی از ابر مسئله‌های ما در این خصوص این است که جایی که بحث تهدید نسل بود، تمام ظرفیت‌های نظام پای کار آمد و جامعه را به سمت کنترل جمعیت سوق دادند ولی وقتی به سمت تغییر سیاست رفتیم، باید همه ظرفیت کشور پای کار بیاید. گودرزی با اشاره به نوشته شدن قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در مجلس یازدهم، اضافه کرد: در جریان تصویب این قانون ما خواستار مرخصی تولد فرزند برای پدر شدیم، معلوم است که پدر نیز مرخصی می‌خواهد. پدر خانواده نیز پیگیر بسیاری از امورات فرزند است. اولین تغییری که باید در کشور اتفاق بیفتد تغییر در نوع نگاه و نظام نگرش افراد است. علی‌رغم اینکه بسیاری از افراد اقتصاد را مهمترین علت در این خصوص می‌دانند، اما به نظر من اقتصاد همه مسئله ما در این خصوص نیست. موضوع جمعیت مهمترین مسئله امنیتی کشور خواهد بود دبیر ستاد جمعیت کشور گفت: در عرصه داخلی هم کم کم مشخص شد که کاهش جمعیت سرباز در بسیاری مراکز نظامی کشور به چشم می‌خورد، به نسبتی که جمعیت جوان کم می‌شود، حضور نخبگان هم کم و کیفیت دسترسی به آنها در صنعت دفاعی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. وی درباره شرایط جمعیت شناسی ایران در منطقه تاکید کرد: ما در بین کشورهایی قرار گرفتیم که نرخ رشد جمعیت بالایی دارند. به لحاظ نرم‌افزاری و سبک زندگی هم روحیه تک فرزندی آسیب‌زا خواهد بود. تصور کنید کشور ما با بحرانی روبرو شود چطور یک خانواده تک فرزند با چالش‌های اعزام یک فرزند به جبهه روبرو می‌شوند حتی مراقبت و تیمارداری جمعیت سالخورده هم هزینه‌هایش به لحاظ بهداشتی بسیار زیاد است. محبی تبار با ابراز امیدواری از اینکه این همایش هر ساله با یک دبیرخانه ثابت در بین نیروهای مسلح ارتش برگزار شود، گفت: بعد امنیتی و نظامی موضوع جمعیت بسیار مهم است. ما هم در ستاد ملی جمعیت در تعاملات با نیروهای مسلح و سایر قوا و دستگاه‌های حاکمیتی تمام توانمان را می‌گذاریم، نگاهمان همین است که مهمترین چالش امنیتی کشور در سال‌های آتی رفع شود. وی با تاکید بر سخنان رهبر معظم انقلاب که امسال چند مرتبه به حفظ جوانی جمعیت کشور تاکید کرده و آن را جزو اولویت‌های پنجگانه کشور دانستند، گفت: همین بار مسئولیت ما را سنگین می‌کند. انشاالله تلاش‌های ارتش هم مستمر، زود بازده و نقطه زن باشد. ما به همت اساتید ارجمندی از جنس نیروهای مسلح که در شورای عالی امنیت ملی کمیته ملی جمعیت را تعریف کردند در حال پیگیری موضوع هستیم این کمیته می‌تواند محملی برای سیاستگذاری‌هایی در مقوله جمعیت کشور باشد. محبی تصریح کرد: در حال حاضر ظرفیت‌های خوبی در قالب همین همایش‌ها وجود دارد، بستر و محمل کار آماده است، ما هم با افتخار آمادگی داریم هر مکاتبه و رفت و آمدی با فرماندهان ارتش در این عرصه داشته باشیم. دولت‌های غربی به دنبال ربایش نخبگان جوان هستند جانشین فرمانده کل ارتش، جمعیت جوان را مولفه اصلی قدرت هر کشور دانست و گفت: دولت‌های غربی به دنبال ربابش نخبگان جوان هستند. امیر سرتیپ محمد حسین دادرس در آیین اختتامیه اولین همایش ملی جوانی جمعیت و قدرت نظامی که به میزبانی سازمان عقیدتی سیاسی ارتش برگزار شد ضمن تشکر از دوراندیشی سازمان عقیدتی سیاسی ارتش بابت توجه به دغدغه جوانی جمعیت، گفت: قدرت به معنی تحمیل اراده‌ها در عرصه‌های مختلف دیپلماسی، مجازی و نظامی است. جانشین فرمانده کل ارتش افزود: اصلی‌ترین مولفه دخیل در تعریف میزان قدرت هر کشور، جمعیت جوان جامعه آن است. میل جمعیت و نیروی انسانی به سوی جوانی از این نظر قدرت‌زا است که منجر به پویایی، افزایش بصیرت، ایجاد اراده پیشرفت و ارتقای ظرفیت‌های جامعه می‌شود. سرتیپ دادرس با اشاره به آیاتی از کلام الله مجید، بیان کرد: پویایی جمعیت خانواده‌ها منوط به فرزندآوری است و این مسئله از جمله ویژگی‌های مثبت بنیان گرم خانواده در جامعه اسلامی است؛ در حالی که جوامع غربی از آن محروم هستند و والدین خانوادها در چنین کشورهایی بیشتر به سمت فرزندخواندگی متمایل هستند. وی عنوان کرد: موج عظیم رشد جمعیتی که کشور ما در دهه‌های گذشته شاهد بود، استمرار پیدا نکرد و شرایط آن دوران نیز با توجه به زیرساخت‌های اجتماعی همچون ظرفیت مدارس و دانشگاه‌ها، پاسخگویی چنین افزایشی نبود. حال آمارهای نگران‌کننده‌ای که جامعه‌شناسان صاحب‌نظران در این زمینه ارائه می‌دهند، حاکی از کاهش شدید جمعیت ما در آینده است. جانشین فرمانده کل ارتش، با تاکید بر میل وصف‌ناپذیر جوانان به رشد و ترقی، تصریح کرد: برخی کشورهای اروپایی نرخ رشد جمعیت منفی دارند اما دغدغه‌های ما را ندارند چرا که بر این باور هستند که پشت سر گذاشتن دوران بارداری، تحصیلات ابتدایی، الزامات بیمه، خدمات درمانی مورد نیاز مستلزم زمان و هزینه زیادی است؛ به همین علت ربایش نخبگان جوان سایر کشورها را راه حلی برای رفع مشکل جمعیتی خود می‌دانند. سرتیپ دادرس گفت: چنین کشورهایی قصد ناامن و منفی جلوه دادن کشورهای در حال پیشرفت هستند تا جوانان نخبه و سازنده را جذب خود کنند تا نه تنها از توانایی‌های آنها استفاده کنند، بلکه معضل جوانی جمعیت خود را نیز کنترل کنند. وی در ادامه افزود: از جمله راههای کشورهای غربی برای ناامن نشان دادن جوامع هدف خود، ایجاد بحران مشروعیت، اختلاط نسل‌ها، کثرت اقوام، هجمه به اعتقادات و بزرگ‌نمایی مشکلات پیش‌پا افتاده است. هدف از این فعالیت‌های بازدارنده، ایجاد دوگانگی و تردید در اذهان نسل جوان نسبت به آینده است. جانشین فرمانده کل ارتش گفت: توجه ویژه به فضای مجازی از جمله مهمترین و تاثیرگذارترین راهکارها برای ایجاد بسترهای مناسب برای جامعه و مقابله با رویکردهای مخرب کشورهای غربی است؛ امیدوار کردن، راضی نگه‌داشتن، مهیا کردن شرایط ازدواج و تشویق جوانان به فرزندآوری از جمله اهدافی هستند که با اعتنا به محیط مجازی میسر خواهد شد.