ایران؛ بازیگر پیشرو در بازار جهانی انرژی

  ملیکا اسپندی- کشور‌های دارنده انرژی نیازمند به کار گرفتن دیپلماسی فعالی در این حوزه هستند. به نحوی که بتوانند در وهله اول به فروش نفت و گاز کشورشان بپردازند و در مرحله دوم، تقویت جایگاه خودشان را در منطقه و عرصه جهانی داشته باشند.
دولت سیزدهم و وزارت نفت با هدف ارتقای جایگاه ایران در منطقه، دیپلماسی فعالی را در حوزه انرژی به اجرا گذاشته اند. رایزنی با اسلام آباد به منظور احیای خط لوله صلح، افزایش تعاملات با ترکمنستان و انعقاد قرارداد پایداری در زمینه سوآپ گاز این کشور و تمدید قرارداد صادرات گاز به عراق از نمود‌های این سیاست فعال هستند.
از آنجائیکه نفت و گاز جزو صنایع بزرگ و پول ساز کشور محسوب می‌شوند، همواره حساسیت خاصی بر روی این بخش از اقتصاد ایران وجود داشته است. این صنایع طی سال‌های گذشته هدف تحریم‌ها قرار گرفتند و برای فروش آن‌ها از مبادی رسمی با مشکلات عدیده‌ای روبرو شدیم.
برای حل این مشکل، وزارت نفت سیاست‌هایی را در راستای فروش نفت و گاز کشور به اجرا گذاشت که در نهایت نتیجه داد. به نحوی که توانستیم نفت خود را به میزان فروش قبل از تحریم‌ها نزدیک کنیم و صادرات گاز را بیشتر از قبل داشته باشیم.
درخشش دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم
قطار توسعه دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم در شرایطی سرعت گرفت که تحریم‌های ایران هر روز بیشتر می‌شد اما وزارت نفت با ایجاد راهکارهایی تحریم‌ها را دور و توسعه همکاری‌های بین‌المللی را رقم زد.
امضای قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان، فروش نفت در حیاط خلوت آمریکا و صادرات حجم قابل ‌توجهی از میعانات گازی و نفت خام سنگین ایران به ونزوئلا، توسعه همکاری با کشورهای آمریکای لاتین با امضای قراردادها و تفاهم‌نامه‌های متعدد، صادرات خدمات فنی و مهندسی به عمان، تقویت روابط دوستانه ایران و روسیه در حوزه صنعت نفت با  امضای تفاهم‌نامه ۴۰ میلیارد دلاری شرکت ملی نفت ایران و گازپروم، افزایش حدود ۲۰ درصدی صادرات گاز به کشورهای همسایه از جمله موارد مورد توجه موضوع دیپلماسی انرژی است.
منطقه خاورمیانه، خلیج فارس، دریای عمان و سرزمین‌های حوزه دریای خزر حدود ۷۰ درصد ذخایر نفتی و ۴۰ درصد ذخایر تثبیت شده‌ی گاز طبیعی جهان را دارا هستند. ایران به لحاظ قرارگیری در منطقه ویژه انرژی و تاثیرگذاری مستقیم بر اقتصاد جهانی، علاوه‌بر دارا بودن سهم عمده‌ای از انرژی جهانی و موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک در حوزه انرژی، از موقعیت ویژه ژئواکونومیک هم برخوردار است.
ایران به‌رغم داشتن این توانایی‌ها و انحصار در ارائه مسیر ترانزیت کوتاه و مناسب در انتقال نفت و گاز، به دلیل فشارهای غرب و ناکارآمدی دیپلماسی در حوزه انرژی در گذشته، از نفوذ ژئوپلیتیکی متناسبی در تعاملات منطقه‌ای و جهانی برخوردار نبوده است و در حوزه انرژی تحت‌تاثیر اقدامات و سیاست‌های بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از قبیل عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا قرار داشته و تعاملات این دو مانع دستیابی ایران به جایگاه واقعی خویش در منطقه و نقش آفرینی شایسته در دیپلماسی انرژی شده است.
به نظر می‌رسد دیپلماسی نفت و گرفتن سهم بازار نفت برای کشور، مهم‌ترین اولویت بخش انرژی بوده و نیازمند ایجاد زیرساخت‌هایی با مشارکت و همکاری چندین بازیگر در این حوزه است. به‌منظور تحقق این مهم، وزارت نفت توانست در دوره فعالیت دولت سیزدهم تعاملات خود با کشورهای روسیه، عراق، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، آمریکای لاتین شامل ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، چین، عمان، تاجیکستان و ژاپن را توسعه دهد.
احیای سوآپ گازی، افزایش صادرات گاز، تسهیل وصول درآمدهای صادراتی، راه‌اندازی دفتر نمایندگی وزارت نفت در کشور همسایه، افزایش تجارت فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، تهاتر گاز با برق، تحقق آرزوی دیرینه پالایش فراسرزمین را می‌توان از نتایج این دیپلماسی فعال برشمرد. امید می‌رود با تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام وزارت نفت در ماه‌های آتی، فرصت وزارت نفت برای اجرای طرح‌های جدید و تحقق وعده‌های پیشین بیشتر شود و در سال‌های آینده شاهد شکوفایی برنامه‌های وزارت نفت دولت سیزدهم باشیم.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهد احیای دیپلماسی انرژی بودیم، جهش صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور، دستیابی به رکورد بالاترین رقم صادرات از سال ۱۳۹۷ و آغاز تحریم‌های ظالمانه تاکنون، افزایش ۴۰ درصدی وصول درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام میعانات گازی، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی، افزایش ۲۲ درصدی حجم صادرات گاز طبیعی کشور، افزایش هشت قرارداد به مبلغ ۹.۳ میلیارد دلار، چهار قرارداد توسعه میدان‌های مستقل و چهار قرارداد توسعه میدان‌های مشترک اشاره کرد.
همچنین در این مدت بازسازی و نوسازی مجتمع ولید آمونیاک در ونزوئلا، تجهیز پنج ایستگاه تقویت فشار ونزوئلا از سوی شرکت دانش‌بنیان ایرانی، صدور نخستین محموله کاتالیست ایرانی به روسیه، وصول ۲.۷ میلیارد دلار مطالبات معوق از عراق، اجرایی شدن عملیات پالایش فراسرزمینی در ونزوئلا جز برنامه‌های توسعه دیپلماسی انرژی در دولت دوازدهم است.
امضای ۱۸ تفاهم‌نامه برای توسعه میدان‌های نفت و گاز به ارزش ۹۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال، تشکیل کارگروه مشترک نفتی وزارتخانه‌های نفت ایران و عراق و توافق با عمان برای تشکیل کارگروه مشترک توسعه میدان هنگام، تفاهم برای صادرات تجهیزات و خدمات فنی‌مهندسی و تجارت فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی از جمله دیگر اقدامات دولت سیزدهم برای تحقق دیپلماسی انرژی بود.
توسعه کشورهای هدف صادرات نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی و تعامل با همسایگان برای رفع ناترازی گازی از جمله ترکمنستان که بعد از سال‌ها، در دولت سیزدهم بدهی گازی ایران به این کشور همسایه تسویه شد و توانست از قطع گاز استان‌های شمالی و شمال شرقی در ایام سرد سال جلوگیری کند، نتایج عینی سیاستی‌ است که در دو سال گذشته از سوی دولت سیزدهم دنبال شد و به ثمر نشست.
از دیگر مظاهر توسعه دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم، افزایش تولید، صادرات و فروش نفت خام و میعانات گازی است، در حالی که دولت، صنعت نفت را با فروش کمتر از نیم میلیون بشکه در روز از دولت قبل تحویل گرفته بود، توانست از طریق ارتباط با کشورهای عضو اوپک و اوپک‌پلاس که سیاست کاهش تولید و صادرات نفت در بازارهای جهانی را دنبال می‌کردند، ایران را از کاهش سقف روزانه فروش نفت خام معاف نگه دارد، به‌طوری که اکنون آمارهای ثبت‌شده در مراجع آماری بین‌المللی و اظهارات مسئولان از افزایش فروش نفت خام ایران تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز حکایت دارد.
اقدامات دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی انرژی تحولات خوبی را در صنعت نفت ایران رقم زد به‌طوری که علی‌رغم تحجریم‌ها شاهد افزایش تولید و صادرات نفت و پتروشیمی هستیم، همچنین جلوگیری از قطع گاز و برق با وجود سرما و گرمای بی‌سابقه و تامین پایدار عرضه بنزین علی‌رغم شکسته شدن رکورد مصرف از جمله‌ این دستاوردهاست.
دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم جایگاه ایران را در منطقه تقویت کرد
نماینده سابق ایران در اوپک از دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم در حوزه های مختلف نفت و گاز و همچنین بازگشت فروش به دوران قبل از تحریم ها و رفع مشکلات و پرونده های بر زمین مانده تقدیر کرد.
محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک درباره دیپلماسی انرژی فعالی که وزارت نفت در منطقه به اجرا گذاشته است، اظهار داشت: گسترش روابط با کشور‌های همسایه می‌تواند تأثیر بالایی در بهبود وضعیت اقتصادی، سیاسی و امنیتی منطقه داشته باشد. این اقدام به نفع کشور است و منافع ما را تأمین می‌کند.
وی ادامه داد: رایزنی‌های صورت گرفته با اسلام آباد در خصوص احیای خط لوله صلح مثبت است. این خط لوله در طرف ایران تقریباً تا مرز کشیده شده است و در صورتی که طرف پاکستانی نیز به تکمیل این خط لوله بپردازد، می‌توانیم از مزیت هایش بهره‌مند شویم.
نماینده سابق ایران در اوپک خاطرنشان کرد: برعهده گرفتن نقش پررنگ‌تر در صادرات گاز به کشور‌های همسایه برایمان سود زیادی دارد. از یک طرف، این اقدام برایمان به لحاظ اقتصادی مزیت دارد و به بالا رفتن درآمد‌های ارزی کشور منجر می‌شود و از طرف دیگر، منافع سیاسی و امنیتی ما را تأمین می‌کند. زیرا وابستگی کشور‌های دیگر را به خودمان رقم می‌زنیم.
خطیبی گفت: ترکمنستان نیز کشور دیگری در همسایگی ماست که می‌توانیم روابط خود را در حوزه انرژی با این کشور گسترش دهیم. در همین ارتباط، وزارت نفت سیاست‌هایی را در راستای گسترش تعاملات با عشق آیاد در حوزه انرژی به اجرا گذاشت که مثبت ارزیابی می‌شود.
وی ادامه داد: ما تلاش داریم گاز ترکمنستان را در اختیار داشته باشیم و به سوآپ یا صادرات آن بپردازیم. این اقدام برایمان مزیت‌های زیادی دارد. از گاز ترکمنستان در شمال شرق کشور استفاده می‌کنیم و گاز خودمان را از جنوب صادر می‌کنیم. بنابراین، از افت فشار در این مناطق جلوگیری می‌کنیم و هزینه‌های انتقال گاز به شمال کشور و نگهداری خطوط لوله را هم کاهش می‌دهیم.
نماینده سابق ایران در اوپک گفت: جریان گاز ترکمنستان به کشورمان در برخی مواقع به دلایل مختلف قطع می‌شود. وزارت نفت رایزنی‌هایی را با عشق آباد انجام داد که این روند پایدار باشد. ارتقای روابط با ترکمنستان نیز مثبت ارزیابی می‌شود. گسترش ارتباطات تهران-عشق آباد در حوزه انرژی به نفع دو طرف است. از این طریق، گاز ترکمنستان به فروش می‌رسد و ما نیز به رفع نیازهایمان می‌پردازیم.
خطیبی توضیح داد: در ارتباط با عراق نیز دیپلماسی فعالی را در حوزه انرژی پیگیری کردیم. در همین ارتباط شاهد بودیم که قرارداد صادرات گاز به این کشور تمدید شد. این اقدام در تقویت موقعیت دو کشور در منطقه موثر است.
دیپلماسی انرژی دولت سیزدهم شمار مشتریان نفت ایران را افزایش داد
رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عملکرد دولت سیزدهم در دیپلماسی انرژی را موفق ارزیابی کرد و گفت: دولت با این رویکرد موفق شد خریداران جدیدی را به فهرست مشتریان نفت ایران اضافه و قراردادهایی برای توسعه میدان‌های نفتی امضا کند.
 چندی پیش فریدون حسنوند درباره اهمیت سفر رئیس‌جمهوری به پاکستان گفت: پیش از این تهران و اسلام‌آباد در توسعه خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان (آی‌پی) به توافق رسیده بودند و بخش ایرانی این خط لوله در خاک کشور تکمیل شده است؛ اکنون انجام تعهدهای طرف پاکستانی دراین‌باره از مسائل مهمی است که در سفر رئیس‌جمهوری به اسلام‌آباد درباره به نتیجه رساندن آن گفت‌وگو خواهد شد.
وی با اشاره به علاقه‌مندی بسیاری از مسئولان پاکستانی برای اتمام پروژه خط لوله صلح افزود: این پروژه برای هر دو کشور منفعت اقتصادی خواهد داشت؛ البته سرمایه‌گذاری مشترک بین دو کشور، به‌ویژه در بنادر جنوبی ایران، فصلی تازه‌ را در همکاری‌های ایران و پاکستان در حوزه انرژی باز خواهد کرد.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به سیاست دولت سیزدهم مبنی بر گسترش ارتباطات عمیق با همسایگان تصریح کرد: طبق آمار و ارقام، دولت سیزدهم توجه بیشتری به گسترش روابط با همسایگان داشته، تا آنجا که تولید و فروش نفت از ۵۰۰ هزار بشکه در روز چند برابر شده و این موضوع نشان می‌دهد دولت در دیپلماسی انرژی با دیگر کشور در حوزه صنعت نفت و گاز موفق عمل کرده است.
حسنوند گفت: دولت سیزدهم موفق شد خریدارانی تازه را به فهرست مشتریان نفت ایران اضافه کند و قراردادهای امضاشده در زمینه توسعه میدان‌های نفتی برای کشور حائز اهمیت است.
وی در پایان گفت: در طرح ملی فشارافزایی میدان مشترک گازی پارس جنوبی به‌عنوان مهم‌ترین و راهبردی‌ترین طرح صنعت نفت، اقدام‌های مهمی در دولت سیزدهم انجام شد و این پیشرفت‌ها حکایت از این دارد که دولت در توسعه دیپلماسی نفت و گاز بسیار موفق عمل کرده است.
صنعت نفت دروازه سرمایه‌گذار خارجی به کشور
عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گفت: رشد اقتصادی سال گذشته بر اثر توجه به بسترسازی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، دیپلماسی فعال انرژی در بازارسازی برای نفت و گاز ایران و تمرکز جدی بر دانش بنیان شدن صنعت نفت و اتکا به توان داخلی حاصل شد.
حسن نوروزی، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس با اشاره به این موضوع که رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی که در گزارش صندوق بین المللی پول آمده است، بر اثر استفاده از ظرفیت‌های موجود به دست آمد، اظهار کرد: بر اثر اجرا شدن سیاست‌های فعال و صحیح توانستیم به فروش نفت و گاز خود مبادرت کنیم و رشد اقتصادی خوبی در سال گذشته ثبت شده است.
وی با اشاره به اینکه صنعت نفت دروازه سرمایه‌گذار خارجی به کشور است، ادامه داد: هنوز پتانسیل‌های زیادی برای فروش نفت، گاز، بنزین، برق و... در منطقه داریم. استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند بیش از پیش ما را به رشد اقتصادی برساند.
عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس تاکید کرد: نباید اجازه دهیم روند فعلی رشد اقتصادی در کشور متوقف شود و نیاز است با سیاست‌گذاری‌های درست به راه خود ادامه دهیم.
به گفته نورزی، رونق اقتصادی بر اثر سیاست‌گذاری‌های صحیح و ساماندهی امور به دست می‌آید؛ به ویژه لازم است از نیروهای انقلابی، مومن و متعهد کشور در راستای رشد اقتصادی کشور بهره ببریم.
وی گفت: یکی از مهم‌ترین راهکارهای پیش رو برای افزایش رشد اقتصادی کشور این است که به صادرات خدمات فنی و مهندسی بپردازیم. کشورمان در حوزه نفت و گاز تجربیات خوبی طی سالیان دراز کسب کرده است، انتقال این دانش به کشورهای دیگر برایمان منفعت زیادی دارد.
این نماینده مجلس ادامه داد: رشد اقتصادی سال گذشته بر اثر توجه به بسترسازی در جذب سرمایه گذاری خارجی، دیپلماسی فعال انرژی در بازارسازی برای نفت و گاز ایران و تمرکز جدی بر دانش بنیان شدن صنعت نفت و اتکا به توان داخلی حاصل شد. این رویکرد موفقیت آمیز دولت موجب رشد اقتصادی بسیار خوبی در سال 1402 شده و با تداوم این رویکرد، به بهبود وضعیت کشور به لحاظ رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی کمک می‌کند.
نوروزی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه طی سال‌های گذشته تحت تحریم‌های شدید برای فروش نفت و گاز قرار داشتیم، اما واقعیت این است که کشورهای دیگر به این منابع نیاز دارند. کشورهای منطقه نیازمند نفت و گاز ایران هستند و با استفاده از این فرصت‌ها توانستیم به افزایش فروش این منابع اقدام کنیم.
وی در خصوص این سوال که نقش بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی توسط یک پیمانکار ایرانی و تأثیر چنین اقداماتی بر رشد اقتصادی کشور چیست؟ پاسخ داد: اصولاً تجربه ثابت کرده است که هر جا به خودمان و توان داخلی تکیه کرده‌ایم، موفقیت به دست آمده است. این اقدامات مثبت است و باید بیش از پیش گسترش یابد.
عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس در پایان تأکید کرد: هنوز هم پتانسیل‌های زیادی در منطقه برای فروش نفت، گاز، برق، بنزین و... وجود دارد و باید برای بهره برداری از این ظرفیت‌ها چاره اندیشی‌های لازم را داشته باشیم.
دیپلماسی موفق انرژی دولت سیزدهم باعث رشد 5.4 درصدی اقتصاد ایران شد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: دیپلماسی موفق انرژی دولت سیزدهم در برقراری ارتباط موثر با کشور‌های منطقه، حضور فعال در مناسبات منطقه‌ای و پیوستن به معاهداتی همچون بریکس و شانگهای باعث شد رشد اقتصادی ایران 5.4 درصد شود.
صندوق بین المللی پول در تازه‌ترین گزارش اقتصادی خود اعلام کرد که ایران با ۵.۴ رشد، دومین کشوری است که بیشترین رشد اقتصادی را طی سال گذشته میلادی تجربه کرده است. این در حالی است که رشد اقتصادی دنیا در این سال نسبت به سال قبل کاهش یافت و به ۳.۱ درصد رسید. متوسط رشد اقتصاد‌های توسعه یافته نیز در این سال تنها ۱.۶ درصد بود. گفتنی است، کشور‌های در حال توسعه به طور متوسط رشد ۴.۱ درصدی در سال ۲۰۲۳ داشته اند. بر این اساس، اقتصاد ایران بیشتر از متوسط اقتصاد‌های همردیف با خود رشد کرده است.
موضوع مهم دیگر این است که ایران تحت تحریم‌های شدید برای فروش نفت و گازش توانست میزان فروش نفت را به دوران غیرتحریمی بسیار نزدیک کند و فروش گاز را فراتر از دوران غیرتحریم افزایش دهد. کارشناسان، عوامل مختلفی را در دستیابی کشور به رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی طی سال گذشته میلادی موثر می‌دانند. به زعم آنان، استفاده از تمام فرصت‌ها برای فروش نفت، بهره بردن از ظرفیت‌های دانش بنیانی کشور و به اجرا گذاشتن دیپلماسی فعال اقتصادی و سیاسی از جمله مسائلی بودند که در این امر دخالت داشتند.
حجت الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج الدینی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری برنا درباره گزارش صندوق بین المللی پول مبنی بر رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی کشور در سال گذشته، اظهار داشت: بخش زیادی از رشد اقتصادی کشور در صنایع نفت و گاز به دست آمده است. این امر نشان می‌دهد که در سایه سیاست گذاری‌های فعال و درست می‌توانیم به خنثی سازی تحریم‌ها بپردازیم و نفت خود را به فروش برسانیم. به این ترتیب، شرایط برای دستیابی به رشد اقتصادی ۸ درصدی که در برنامه توسعه هدف گذاری کرده ایم، فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: سیاست استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیانی کشور نیز در دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب سال گذشته موثر بود. بر اثر این سیاست گذاری توانستیم به بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی بپردازیم و زمینه را برای افزایش تولیدمان فراهم کنیم. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات کشور خاطرنشان کرد: پیشرفت‌هایی که در زمینه جمع آوری گاز‌های همراه و تولید اقلام راهبردی صنایع نفت و گاز داشته ایم، همگی بر اثر استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیانی کشور به دست آمد. در مجلس نیز اقدامات خوبی در زمینه حمایت از دانش بنیان‌ها انجام شد. به طور مثال، قانون ترک تشریفات مناقصه به کمک مان آمد تا زمینه برای استفاده حداکثری از ظرفیت دانش بنیان‌ها در صنایع نفت و گاز فراهم شود.
میرتاج الدینی گفت: نباید اجازه دهیم روند رشد اقتصادی فعلی کشور متوقف شود. باید سیاست گذاری‌ها را به سمتی ببریم که ضمن ادامه این روند، بتوانیم اثر این رشد اقتصادی را در زندگی مردم به صورت ملموس و عینی ببینیم. تحریم کنندگان قصد داشتند، از طریق ممانعت از فروش نفت و گاز کشور، اقتصاد ما را فلج کنند. اما دیدند که ما تحریم پذیر نیستیم و می‌توانیم در شرایط تحریم کامل نیز به فعالیت خود ادامه دهیم.
به گفته این نماینده مجلس، ویژگی بارز دولت سیزدهم این است که به جای چشم دوختن به نتیجه مذاکرات، به فکر سیاست گذاری‌های فعال در راستای فروش نفت و گاز و استفاده از درآمد‌های حاصله در راستای رشد اقتصادی کشور است. بر اثر همین سیاست گذاری‌ها توانستیم زمینه را برای فروش منابع نفت و گاز کشور فراهم کنیم و به رشد اقتصادی مطلوب سال گذشته برسیم.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس خاطرنشان کرد: دیپلماسی موفق انرژی دولت سیزدهم در برقراری ارتباط موثر با کشور‌های منطقه، حضور فعال در مناسبات منطقه‌ای و پیوستن به معاهداتی همچون بریکس و شانگهای از جمله سیاست‌هایی است که مسیر تحول در تجارت انرژی ایران، توسعه سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز ایران و رشد بهره وری و توسعه اقتصادی را برای ایران به ارمغان آورد. این سیاست گذاری‌های صحیح در دستیابی کشور به رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی اثر کلیدی داشته است.
سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی موفق‌ترین سیاست تجاری دولت سیزدهم
رئیس کمیسیون امور داخلی با بیان اینکه همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی یکی از موفقیت‌های ما طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود گفت: این سیاست موفق‌ترین سیاست تجاری دولت سیزدهم جهت بازارسازی تضمینی برای فروش نفت خام و رکوردشکنی در حجم فروش روزانه نفت خام بوده است.
اگرچه قرار بود بر اثر تحریم‌ها از فروش نفت و گاز کشورمان ممانعت به عمل آید و اقتصادمان با مشکلات جدی مواجه شود، اما صندوق بین المللی پول از رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی کشور در سال گذشته میلادی خبر داد.
بخش زیادی از رشد اقتصادی را مرهون فروش نفت و گاز هستیم. به زعم بسیاری از کارشناسان، فروش این منابع در شرایط تحریمی یک موفقیت برای دولت سیزدهم و وزارت نفت محسوب می‌شود.
کارشناسان بر این عقیده اند که نگه داشتن مشتری‌های نفت و گاز اهمیت زیادی دارد. زیرا اگر آن‌ها از دست بروند، برگرداندن شان کار ساده‌ای نیست. دولت سیزدهم در شرایطی روی کار آمد که مشکلات جدی در زمینه تولید و فروش نفت داشتیم.
وزارت نفت به چاره اندیشی برای فروش منابع نفت و گاز کشور پرداخت. در نهایت سیاست‌هایی مانند بازاریابی در پالایشگاه‌های کوچک شرق آسیا، سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی، استفاده حداکثری از توان دانش بنیانی کشور برای تولید و استحصال و افزایش تعاملات با کشور‌های دیگر مدنظر قرار گرفت.
سیاست‌های مورد بحث در نهایت نتیجه داد و توانستیم با وجود تحریم‌ها به فروش نفت و گاز کشور مبادرت کنیم. این اقدام شاید در شرایط غیرتحریمی اهمیت زیادی نداشته باشد، اما در وضعیتی که تحریم کنندگان عزم خود را برای نابودی اقتصاد کشور جزم کرده اند، ارزش بالایی پیدا می‌کند.
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها درباره فروش نفت و گاز کشور در شرایط تحریمی تصریح کرد: سیاست گذاری‌های صحیح برای خنثی سازی تحریم ها، یک اقدام درست و راهبردی به شمار می‌رود و موفقیتی برای وزارت نفت محسوب می‌شود. بر اثر این تلاش‌ها توانستیم به فروش نفت و گاز کشور مبادرت کنیم و از درآمد‌های حاصله بهره ببریم.
وی ادامه داد: همکاری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی و بازارسازی تضمینی برای فروش نفت کشور یکی از موفقیت‌های ما طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود. به واسطه پیشرفت‌های علمی که در صنایع نفت و گاز داشته ایم، توانستیم این سیاست را پیش ببریم که قابل توجه است. این سیاست موفق‌ترین سیاست تجاری دولت سیزدهم جهت بازارسازی تضمینی برای فروش نفت خام و رکوردشکنی در حجم فروش روزانه نفت خام بوده است.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها خاطرنشان کرد: روابط دیپلماتیک در دنیای امروز از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا، وزارت امور خارجه بخش اقتصادی اش را فعال کرد و از ظرفیت‌های دیگر مانند رایزن‌های اقتصادی استفاده کردیم تا روابط خود را با کشور‌های موردنظر گسترش دهیم و بسترسازی برای فروش نفت و گاز کشور داشته باشیم. تمامی این تلاش‌ها در نهایت نتیجه داد و توانستیم به خنثی سازی تحریم‌ها بپردازیم.
جوکار گفت: در سایه گسترش روابط با کشور‌های منطقه که در دولت فعلی پیگیری شد، توانستیم بخشی از نیاز‌های وارداتی خود را از این طریق رفع کنیم و به صادرات نفت و گاز خود بپردازیم.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها خاطرنشان کرد: شرکت‌های دانش بنیان در حوزه‌های مختلف ورود کرده اند و کمک شایانی به رفع نیاز‌های علمی و فناوری کشور کرده اند. استفاده از این فرصت‌ها در صنایع نفت و گاز طی سال‌های اخیر اقدام مثبتی است. این امر نیز در دستیابی ما به رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی طی سال گذشته میلادی موثر بود.
وی ادامه داد: موفقیت کشور در فروش نفت و گاز و دستیابی به رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی بر اثر به اجرا گذاشتن سیاست‌های صحیح و تلاش و همدلی به دست آمد. در سایه خودباوری توانستیم به رفع نیاز‌های کشور در صنایع نفت و گاز بپردازیم و به خنثی سازی تحریم‌ها مبادرت کنیم. این دستاورد‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
جوکار گفت: هر چقدر بتوانیم از ظرفیت دانش بنیان‌ها بیشتر در روند توسعه صنعتی کشور بهره ببریم، منفعت بیشتری برایمان دارد. دانش بنیان‌ها در دنیای امروز از اهمیت بالایی برخوردارند و سهم بسزایی در رشد کشور‌ها ایفا می‌کنند. در کشور ما نیز ظرفیت‌های فراوانی به لحاظ دانش بنیانی وجود دارد که استفاده از آن‌ها سودمند خواهد بود.
رکوردزنی صادرات نفت با دیپلماسی هوشمندانه دولت سیزدهم
توانایی خنثی‌سازی تحریم‌ها و دستیابی به رکورد صادرات نفت طی ۶ سال گذشته نمونه‌ای از دیپلماسی موفق انرژی دولت سیزدهم است.
فرشاد جامع؛ کارشناس انرژی با اشاره به شکستن سقف صادرات نفت خام و جذب سرمایه گذاری خارجی در سال گذشته توسط صنعت نفت و گاز کشور، اظهار داشت: توانایی ایران در خنثی‌سازی تحریم‌ها و دستیابی به رکوردشکنی فروش نفت در ۶ سال گذشته نمونه قابل توجهی از دیپلماسی موفق انرژی ایران در جهت غلبه بر چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها در بازار جهانی انرژی است.
وی افزود: علی‌رغم اینکه ایران با تحریم‌های اقتصادی قابل توجهی مواجه است، توانست صادرات نفت خود را افزایش دهد و درآمد ارزی قابل توجهی به دست آورد؛ طبق اعلام گمرک ایران به درآمد سالانه ۳۶ میلیارد دلاری در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
این کارشناس انرژی گفت: این موفقیت را می‌توان ناشی از اجرای سیاست‌های جدید و هوشمندانه دولت سیزدهم و وزارت نفت دانست که کشور را قادر ساخته تا نفت خود را به طور مؤثر بازاریابی کند و پتانسیل درآمدی خود را به حداکثر برساند.
ایران جایگاه قوی خود را در بازار جهانی نفت حفظ کرد
 جامع با اشاره به برنامه‌ریزی استراتژیک و هوشمندی دیپلماسی کشور در زمینه بازارسازی در حوزه بازار‌های در دسترس کشور، ادامه داد: ایران با تنوع بخشیدن به استراتژی‌های تجاری خود و انطباق با پویایی بازار در حال تغییر، توانست جایگاه قوی خود را در بازار جهانی نفت حفظ کند و معاملات سودآوری را با خریداران بین‌المللی تضمین کند. این موفقیت نشان از برنامه‌ریزی استراتژیک، هوشمندی دیپلماسی کشور و در نهایت تمرکز بر سیاست‌های جدید در تعامل فعال با شرکای جهانی ایران در حوزه بازار‌های در دسترس در پیشبرد رشد صادرات و به حداکثر رساندن بازده اقتصادی، دارد.
وی بیان کرد: علاوه بر گسترش چشمگیر فروش نفت، ایران در زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش نفت و گاز نیز گام‌های مهمی برداشته و طی سال گذشته به عنوان یک مقصد کلیدی برای سرمایه‌گذاران خارجی مطرح شده است.
این کارشناس انرژی تاکید کرد: سال گذشته صنعت نفت و گاز بالاترین سطح سرمایه‌گذاری را جذب کرد. این روند نشانه روشنی از اعتماد و علاقه فزاینده سهامداران بین‌المللی به بازار انرژی ایران است که ناشی از تعهد دولت به ترویج سرمایه گذاری، پذیرش فناوری‌های مدرن و ایجاد فضای کسب و کار مساعد است.
ایران خود را به عنوان یک بازیگر پیشرو در بازار جهانی انرژی نشان داد
 جامع با اشاره جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی ایران، گفت: رکوردشکنی سالانه سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی ایران که به ۵.۵ میلیارد دلار رسیده که نمونه‌ای از شتاب مثبت و پتانسیل رشد صنعت نفت و گاز کشور است. ایران با تعامل فعال با سرمایه‌گذاران خارجی، اتخاذ سیاست‌های شفاف و ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذاب، توانست از منابع عظیم انرژی خود بهره برده و خود را به عنوان یک بازیگر پیشرو در بازار جهانی انرژی قرار دهد.
وی گفت: این هجوم سرمایه‌های خارجی نه‌تن‌ها به توسعه زیرساخت‌های نفت و گاز ایران کمک کرد، بلکه راه‌های جدیدی را برای گسترش بازار و نوآوری در صنعت باز می‌کند.
فعالیت ۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه نفت و گاز
 این کارشناس انرژی بیان کرد: ایران با تکیه بر توان داخلی و شرکت‌های توانمند دانش‌بنیان فعال در حوزه نفت و گاز که امروز به بیش از ۷۰۰ شرکت فعال در این حوزه رسیدند، با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های روز و ارتقای قابلیت‌های تولید خود، نه‌تن‌ها مزیت رقابتی خود را در بازار جهانی انرژی تقویت کرده، بلکه مسیر جذب سرمایه گذار خارجی را نیز هموار می‌کند.
جامع تصریح کرد: این رویکرد آینده‌نگر نه‌تن‌ها باعث رشد و نوآوری صنعت نفت می‌شود، بلکه ایران را به عنوان یک بازیگر استراتژیک در چشم‌انداز انرژی جهانی قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: با نگاهی به آینده، چشم انداز بازار انرژی ایران با ادامه حرکت در صادرات و فروش نفت و جریان سرمایه‌گذاری خارجی همچنان روشن است. از آن‌جایی که این کشور همچنان به نشان دادن انعطاف پذیری، رقابت‌پذیری و تعهد خود به توسعه انرژی پایدار ادامه می‌دهد، آینده امیدوارکننده‌ای برای بخش نفت و گاز ایران به نظر می‌رسد.
این کارشناس گفت: ایران با تکیه بر موفقیت‌های اخیر، بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری‌اش و ایجاد مشارکت قوی با سرمایه‌گذاران بین‌المللی، موقعیت خوبی برای حفظ رهبری خود در بازار جهانی انرژی و ایجاد رشد اقتصادی پایدار برای سال‌های آینده دارد.