ما و اعتدال بهاری

  فهیمه راستین-  عيد نوروز مانند بسيارى از سنتهاى ملى -كه با شؤون اسلامى مخالفتى ندارد- از سوي اسلام مورد تأييد قرار گرفته و برخي اعمال براي آن در نظر گرفته شده است: چنانکه در روايتي آمده است:
«اتى امير المؤ منين عليه السلام بهدية النيروز، فقال عليه السلام ما هذا؟ فقالوا: يا امير المؤ منين اليوم النيروز، فقال عليه السلام: اصنعوا لنا كل يوم نيروزا؛ چيزى به رسم هديه نوروزى به حضور امير المؤ منين على - عليه السلام - تقديم شد، حضرت پرسيد: اين چيست؟ عرض كردند: يا امير المؤ منين امروز نوروز است، فرمود: هر روز را براى ما نوروز سازيد.»
نوروز، روز شكر نعمت‏هاى الهى و تبلور پاكى ظاهر و باطن و هماهنگى زيبايى درون و برون است و به همين خاطر در اين روز، در كنار پوشيدن لباس‏هاى پاكيزه و خوشبو شدن با بهترين عطرها، ما را به غسل، روزه، نماز و دعا سفارش كرده‏اند. (شيخ عباس قمى، مفاتيح الجنان، اعمال ماه نو و نوروز.
کلمه ي «عيد» از ريشه ي عود به معناي برگشت است. اگر به روزهاي خاصي مثل نوروز عيد اطلاق مي شود، از آن جهت است که شرايط و حالات انسان يا طبيعت در آن روزها دچار تغيير و تحول شده و به شرايط ديگري بازگشت مي کند».
نوروز در ایران مصادف با نخستین روز بهار است و همه جهان تولد تازه‎ای آغاز می‎کنند و در هیچ جای دنیا یک چنین موقعیتی برای نوروزشان ندارند که اول بهار اول سرسبزی طبیعت با جشن ملی و روحانی آمیخته شده باشد.
  ایرانی‎ها سنت خود را بطور کامل حفظ کرده‏اند و فواید بسیار زیادی که نوروز داشته و دارد از نظر تحول درونی آدمها، ازنظر زیبایی طبیعت، ازنظر دید و بازدیدهایی که برقرار می‏شود و کینه‏ها و عداوت‏ها بدور ریخته می‎شود و از نظر اعتقادات مذهبی اینکه می‌گفتند از 10 روز قبل از نوروز ارواح نیاکان به خانه‎ها می‎آیند و اگر ببینند دیگران شاد و خوشحال و خرم هستند و مشغول برپایی جشن نوروز هستند ،خوشحال می‎شوند و الابدحال می‎شوند. اینها در فرهنگ ایرانی شاخص هستند.
.بنابراین، این انگیزه‏های مذهبی و طبیعت گرایی و نوعدوستی و همراهی و شادمانی اینها همه با هم یکدست شده و همراه با وقایعی که در این روز اتفاق افتاده نظیر برتخت نشستن جمشید یا قیام کاوه آهنگر، یا بعد از اسلام روایت شده که در چنین روزی علی به خلافت رسید، نوروز را همراه با وقایعی که در آن اتفاق افتاده  درتاریخ ایران ماندگار کرده است.   در فرهنگ نوروز بیشترین شیوه‏های مردمی و همراهی با طبیعت دیده می‎شود. از قبل آنکه چهارشنبه سوری با شور و نیایش آتش و شعله افروختن همراه می‎شود باز می‏بینیم که سابقه دیرین تاریخی دارد و همینطور ازنوروز که دید و بازدید و رفتن به پیش بزرگترها باشد با پوست و گوشت ایرانی و با فکر و ذهن آنان همیشه همراه بوده است.
 تقارن نوروز با وقایع مهم تاریخی در این روز و گره خوردن آن با بسیاری از ارزشهای ملی و مذهبی ایرانیان این مراسم را برای همیشه درنزد ایرانیان ارزشمند و پر اهمیت ساخته است.
آداب نوروز از جمله نوشدن، آشتی کردن، به دیدار بزرگترها رفتن و سپاس از خداوند سرشار از اخلاق و انسانیت هستند.
 زمان برگزاری این جشن  که در موقعیت اعتدال بهاری رخ می‏دهد آغاز زایش طبیعت است از این جهت که با دگرگونی طبیعت و فصل زایش همراه است . این جشن یک هویت تاریخی را از گذشته‏های دور بطور مداوم تا امروز دارد که اجرا می‎شود و هنوز هم با تغییر حکومتها حتی در منطقه آسیای مرکزی این جشن پابرجاست.