کشورهای دیگر نمی‌توانند مفاخر ایران را به نام خود ثبت کنند

  ثبت مشاهیر و مفاخر و میراث فرهنگی ناملموس ایران به نام کشورهای دیگر، معمولا حساسیت و اعتراض افکار عمومی را برمی‌انگیزد و گاه چنین تعبیر می‌شود که داشته‌های فرهنگی ایران به انحصار و تصاحب کشورهای دیگر درآمده است. با این وجود، اعضای شورای حکام مرکز میراث ناملموس تاکید می‌کنند در این باره «سوءتفاهم» شده و طبق ضوابط کنوانسیون ۲۰۰۳ حفاظت از میراث ناملموس یونسکو، هیچ شخصیتی به نام یک کشور ثبت نمی‌شود. مثلا اینطور نیست که «ابن سینا» را ازبکستان به نام خود ثبت کند، چون شخصیت‌ها قابل ثبت نیستند.
علی حاجی‌لاری ـ دیپلمات و عضو متخصص شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران ـ در کارگاه آموزشی گزارشگری در حوزه میراث فرهنگی ناملموس با تاکید بر اینکه حفظ میراث ناملموس به ابراز وجود جوامع محلی کمک می‌کند و به ارتقاء صلح و پایداری جوامع منجر می‌شود و باعث هم‌زیستی مسالمت‌آمیز خواهد شد، اظهار کرد: برخی نگران هستند که میراث ایران به نام کشورهای دیگر ثبت شود، این جریان سوءتفاهمی را به وجود آورده است و این برداشت می‌شود که وقتی کشوری عنصری را به نام خود ثبت می‌کند، یعنی آن عنصر به مالکیت آن کشور درآمده است، اما به عنوان کارشناس تاکید می‌کنم «کنوانسیون ۲۰۰۳» (حفاظت از میراث ناملموس) اصلا بحث مالکیت یک عنصر را برای یک کشور و یا گروه خاص ندارد. این خیلی نکته مهمی است که این سوءتفاهم را از خود دور کنیم.
او تاکید کرد: در واقعیت، ثبت هرگونه عنصر به معنی شناسایی میراث ناملموس و حفظ آن است که شاید به کل جهان تعلق داشته باشد و ثبت آن از سوی این کنوانسیون، به منزله تأیید مالکیت آن کشور نیست و در واقع ثبت، آن کشور را به حفظ و ترویج آن میراث در چارچوب قوانین ملی خود موظف می‌کند.
حاجی لاری بیان کرد: ثبت میراث ناملموس در برقراری و استمرار صلح میان کشورها نقش مهمی ایفا می‌کند. ثبت نوروز یک مثال بارز در این باره است. نوروز خاستگاه ایرانی دارد، ولی ثبت آن در یونسکو نه تنها تاکیدی بر این است که این عنصر ماهیت فراملی دارد، بلکه ابزاری است که قدرت میراث ناملموس را نشان می‌دهد. هرچند ایران نقش زیادی در ثبت جهانی نوروز داشته است، اما در مجموع ۱۲ کشور عضو پرونده نوروز هستند و در مناطق گسترده‌تری جشن گرفته می‌شود. ثبت نوروز احترام متقابل بین کشورها را ارتقا می‌دهد و به گسترش صلح و ارتقای همکاری‌ها و  گفت‌وگوهایی فرهنگی بین‌المللی منجر می‌شود. به جز نوروز، مثال‌های زیادی در میان میراث ناملموس ثبت‌شده در یونسکو وجود دارد.
این عضو مجمع بومیان در سازمان ملل برای توضیح بیشتر در این‌باره مثال دیگری آورد و گفت: وقتی کشور آذربایجان «تار» را به نام خود در یونسکو ثبت کرد، سوءتفاهمی پیش آمد، درحالیکه کنوانسیون ۲۰۰۳ اصلا بحث مالکیت عناصر را ندارد. هر کشوری که اثبات کند تار در آن کشور ساخته می‌شود برای ثبت آن هیچ محدودیتی ندارد، مثل نان لواش که نخست توسط ارمنستان ثبت جهانی شد، اما بعد ایران و کشورهای دیگر به پروندۀ آن اضافه شدند. البته درباره میراث ملموس و حتی مکتوب، این مالکیت‌طلبی وجود دارد، اما درباره ثبت شخصیت‌ها هیچ شخصیتی به نام کشوری ثبت نمی‌شود، فقط برگزاری بزرگداشت‌ها و رویدادهای مرتبط با آن شخصیت‌هاست که ثبت می شود. اینطور نیست که «ابن سینا» را ازبکستان به نام خود ثبت کند. شخصیت‌ها قابل ثبت نیستند. هر کشوری بتواند ثابت کند آن عنصر زنده در کشورش جریان دارد می‌تواند آن را ثبت کند، همانطور که آذربایجان «چوگان» را به نام خود ثبت کرد و ایران هم توانست آن را به نام خود ثبت کند. بنابراین مهم است که بدانیم میراث ناملموس مرز نمی‌شناسند.
در ادامه این پرسش مطرح شد که اگرچه رویکرد یونسکو صلح است، اما چرا ایران نمی‌تواند بادگیرها را ثبت کند و چرا اینقدر با آن مخالفت می‌شود؟ و چرا درحالی که نام «خلیج فارس» بارها در پرونده لنج‌سازی آمده، ولی کشورهای اطراف همچنان از به زبان آوردن و استفاده از نام کامل خلیج فارس خودداری می‌کنند؟ که در پاسخ حاجی لاری اظهار کرد: قطعا به عنوان ایرانی وقتی بادگیر به نام کشور دیگری ثبت شود، ناراحت می‌شوم، ولی در کنوانسیون ۲۰۰۳ رویکرد مالکیت‌طلبی وجود ندارد.
او اضافه کرد: مشکل این است که ایران، فرهنگ و تمدن غنی چندهزارساله دارد و آنقدر عناصر ناملموس آن زیاد است که با یک سهمیه در سال نمی‌توان پاسخگو بود، بنابراین باید عناصری را که قرار است ثبت جهانی شود اولویت‌بندی کرد و بهتر است در اولویت‌بندی، حساسیت‌های افکار عمومی و اقدام کشورها برای ثبت عناصر خود، درنظر گرفته شود.
آتوسا مومنی ـ رئیس مرکز میراث ناملموس تهران ـ که مدیریت این کارگاه را به عهده داشت، نیز در این‌باره گفت: «بادگیر» یک بار قبلا در پرونده شهر جهانی یزد ثبت جهانی شده است، همانطور که در لایه لایه پرونده دانش لنج‌سازی، نام «خلیج فارس» ثبت شده است. با این وجود، قطعا بحث اولویت‌ها مطرح است، از همین رو طرحی برای اولویت‌بندی ثبت جهانی میراث ناملموس درحال تدوین است.
پرفسور رستم مظفرف ـ عضو شورای حکام مرکز میراث ناملموس تهران و نماینده قزاقستان ـ در این‌باره تاکید کرد: یونسکو، کنوانسیون ۲۰۰۳ را برای رقابت تشکیل نداده است، چون فرهنگ، میراث مشترک بشریت است. ما باید به خودمان افتخار کنیم که میراث مشترک داریم و باید حمایت کنیم و هیچ تفاوتی وجود ندارد که کشورتان در فهرست وجود داشته باشد. مهم ثبت شدن آن میراث است، که فقط تضمین و گارانتی می‌دهد آن عنصر توسط دولت آن کشور، حفاظت می‌شود.
عضو شورای حکام مرکز میراث ناملموس همچنین گفت: در راستای این مسأله، یونسکو از سال گذشته روالی را به این ترتیب ایجاد کرده است که اگر کشوری می‌خواهد پرونده‌ای ثبت کند، نخست باید عنوان آن را به اشتراک بگذارد و کشورهای دیگر را به مشارکت دعوت کند تا فایل چندملیتی ایجاد شود.
نایرا کیلیچیان ـ نماینده دولت ارمنستان در شورای حکام مرکز ـ و ساجیدا حیدر وندال ـ عضو متخصص شورای حکام مرکز میراث ناملموس و نماینده پاکستان ـ نیز از دیگر کارشناسان حاضر در این کارگاه بودند، که درباره تجربه کشورهای خود درباره حفظ و گسترش میراث ناملموس و به مشارکت گرفتن جوامع محلی، توضیحاتی دادند.

پس از ۴۵ سال خلاقیت؛
خالق مانگا و انیمه «دراگون بال» درگذشت
  آکیرا توریاما، انیماتور ژاپنی و خالق مانگای «دراگون بال» در ۶۸ سالگی از دنیا رفت.
به گزارش ورایتی، آکیرا توریاما، هنرمند بسیار تأثیرگذار در مانگاهای ژاپنی که خالق «دراگون بال» در دهه ۱۹۸۰ بود و آن را به پدیده‌ای جهانی بدل کرد، در ۶۸ سالگی بر اثر خونریزی مغزی از دنیا رفت.
درگذشت توریاما عصر پنجشنبه توسط وب سایت رسمی «دراگون بال» با انتشار بیانیه‌ای برای تجلیل از خالق آن، تایید شد.
در این بیانیه آمده است: مایه تاسف عمیق ماست که او هنوز در میانه راه خلاقیت خود بود و چندین اثر در دست تولید داشت که با اشتیاق فراوان برای آنها کار می کرد. او عناوین متعدد مانگا و آثار هنری زیادی را برای این دنیا به جا گذاشته و به لطف حمایت افراد زیادی در سراسر جهان، او توانسته بیش از ۴۵ سال به فعالیت‌های خلاقانه خود ادامه دهد. ما امیدواریم که دنیای منحصر به فرد خلاقیت آکیرا توریاما برای مدت طولانی همچنان مورد علاقه همه باشد.
توریاما در صنعت مانگا با خلق سریال محبوب «دکتر اسلامپ» در اواخر دهه ۱۹۷۰، برنده جایزه شوگاکوکان مانگا در سال ۱۹۸۱ شد و سرپرستی ۲ اقتباس انیمیشن بعدی را برعهده گرفت. با این حال، این موفقیت در مقایسه با «دراگون بال» که ادامه فیلم کونگ فویی «دراگون بوی» بود، چیزی نبود. «دراگون بال» اولین بار در سال ۱۹۸۴ به عنوان یک سریال منتشر و به یکی از پرفروش‌ترین سریال‌های مانگای تاریخ بدل و به محبوبیت رسانه مانگا در سراسر جهان منجر شد.
وی به عنوان هنرمندی که در سکوت و خارج از توجه عمومی کار می‌کرد، مانگاهای مختلف تک شات و همچنین طراحی شخصیت برای بازی‌های کلاسیک ویدیویی مانند «کرونو تایگر» و «ماموریت اژدها» را انجام داد.
«دراگون بال» که یک مجموعه مانگای ژاپنی است که توسط آکیرا توریاما نوشته و طراحی شده اولین بار در یک هفته‌نامه ژاپنی از سال ۱۹۸۴ منتشر و بعد کتاب‌های آن در ۴۲ جلد منتشر شد و به فروش ۳۰۰ میلیون نسخه‌ای در سراسر جهان دست یافت. داستان «دراگون بال» که از رمان کلاسیک چینی با عنوان «سفر به باختر» الهام گرفته بود، به یک مجموعه تلویزیونی انیمه ۱۵۳ قسمتی توسط استودیو توئی انیمیشن بدل شد که پخش آن از ۲۶ فوریه ۱۹۸۶ تا ۱۲ آوریل ۱۹۸۹ در کانال فوجی تلویژن ادامه داشت. دنباله‌ای نیز برای این مجموعه با عنوان «دراگون بال زد»، از آوریل ۱۹۸۹ تا ژانویه ۱۹۹۶ پخش شد.
توریاما در تولید اخیر «دراگون بال سوپر: سوپر هیرو» نیز که از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ پخش شد نقش داشت و همچنان قصد ادامه آن را داشت.