جاری شدن نفت ایران در شریان های جهانی

 مهرسام فخری - دیروز وزیر نفت با اشاره به اینکه در دولت سیزدهم در مجموع ۱۸۲ طرح به ارزش ۷۶ میلیارد دلار در صنعت نفت با هدف افزایش ظرفیت تولید در بالادست و پایین‌دست در جریان است، گفت: در این دولت طرح های نیمه تمام به ارزش ۲۸.۵ میلیارد دلار که عمدتا طرح‌های نیمه‌تمام بالادست و پایین‌دست صنعت نفت بوده، تکمیل و به بهره‌برداری رسیدند. وی افزود: ۵۰ طرح جدید نیز برای سرمایه‌گذاری جدید به ارزش ۴۷.۵ میلیارد دلار تعریف کردیم  و در مجموع ۱۸۲ طرح به ارزش ۷۶ میلیارد دلار در صنعت نفت با هدف افزایش ظرفیت تولید در بالادست و پایین‌دست در جریان است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی از حساب‌های ملی کشور، رشد فصلی تولید در بخش نفت و گاز در دولت سیزدهم تاکنون به طور متوسط ۸.۵ درصد بوده که در بین همه دولت‌های پس از انقلاب اسلامی، بالاترین رشد محسوب می‌شود.
بر اساس آمار بانک مرکزی در خصوص حساب‌های ملی کشور و رشد اقتصادی بخش‌های مختلف، رشد بخش نفت و گاز در ۷ فصلی که دولت سیزدهم تصدی امور صنعت نفت را عهده‌دار بوده (پاییز ۱۴۰۰ – بهار ۱۴۰۲) به طور میانگین ۸.۵ درصد بوده است.
این در حالی است که رشد فصلی بخش نفت و گاز در هیچ دولتی پس از انقلاب به این سطح نرسیده بود.
متوسط رشد فصلی بخش نفت و گاز در دولت رفسنجانی ۵.۲ درصد، در دولت خاتمی ۳.۷ درصد، در دولت احمدی‌نژاد منفی ۴.۱ درصد و در دولت روحانی ۳.۷ درصد بوده است. در دهه اول پس از انقلاب (۱۳۵۷-۱۳۶۷) متوسط رشد بخش نفت کشور صفر بوده است. بر این اساس، دولت سیزدهم تاکنون موفق‌ترین دولت پس از انقلاب در توسعه تولید در بخش نفت و گاز ایران بوده است. رشد تولید در صنعت نفت و گاز در دولت سیزدهم بیش از ۲ برابر دولت گذشته بوده است.
با توجه به این رکورد تاریخی دولت سیزدهم در افزایش تولید در بخش نفت و گاز، بهتر می‌توان علت هجمه‌های مدیران سابق وزارت نفت در دولت گذشته به مدیران فعلی این وزارتخانه را درک کرد.
تحول در صنعت نفت با رویکرد دولت سیزدهم
تغییر رویکرد فروش نفت به «بازارسازی» و «بازاریابی» در تجارت نفت خام و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن یا نرسیدن مذاکرات همچنین عملکرد فعالانه دیپلماسی انرژی، از جمله دلایلی بوده که باعث موفقیت دولت سیزدهم در توسعه تولید در بخش نفت و گاز کشور شده است.
رئیس کل بانک مرکزی ۲۴ آبان‌ماه در نشست هیئت دولت ضمن بیان گزارش از برآورد وضع رشد اقتصادی کشور تا پایان سال، بهترین نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۲ را مربوط به گروه نفت دانست.
محمدرضا فرزین در این گزارش با اشاره به رشد ۲۴ درصدی تولید نفت خام و همچنین رشد ۱۶ هزار بشکه‌ای تولید میعانات گازی در ۶ ماه نخست سال، نرخ رشد بخش نفت را ۱۵.۲ درصد برآورد کرد و گفت: بر این اساس پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی کشور به نرخ رشد ۴.۳ درصدی افزایش یابد.
دولت سیزدهم با فرض ماندگاری تحریم‌ها و مقابله هدفمند با تحریم‌های غرب، توسعه تجارت نفت را پیش برد و توانست تجارت نفت کشور را بازطراحی کند.
تغییر رویکرد فروش نفت به «بازارسازی» و «بازاریابی» در تجارت نفت خام و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن یا نرسیدن مذاکرات همچنین عملکرد فعالانه دیپلماسی انرژی، از جمله دلایلی بوده که باعث موفقیت دولت سیزدهم در توسعه تولید در بخش نفت و گاز کشور شده است.
بانک مرکزی مقدار نفت صادرشده در سال ۱۳۹۲ را نزدیک به ۳۴۰ میلیون بشکه ارزیابی کرده بود که این مقدار در سال ۱۳۹۸ به حدود ۱۷۰ میلیون بشکه در سال کاهش پیدا کرد.
بر اساس آمار بانک مرکزی، متوسط رشد فصلی بخش نفت و گاز در دولت پیشین ۳.۷ درصد بوده است. مقامات دولت قبل عنوان می‌کردند ایران در زمینه فروش نفت با مشکلاتی جدی مواجه است و امکان افزایش فروش نفت، وجود ندارد؛ اما با رویکرد دولت سیزدهم نه فقط همه میعانات گازی انباشته‌شده روی آب، به فروش رفت بلکه صادرات نفت نیز در دوسال گذشته جهشی چشمگیر را تجربه کرد.
جواد اوجی، وزیر نفت، در نمایشگاه روایت پیشرفت و خدمات دوساله دولت، ضمن بیان چالش‌های بزرگ در صنعت نفت در ابتدای دولت سیزدهم، گفت: تولید نفت در ابتدای دولت سیزدهم ۲.۲ میلیون بشکه بود و حتی صادرات ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نیز در معرض کاهش بود. این در حالی بود که بخش اعظم بودجه سالانه دولت در تبصره یک و تبصره ۱۴ مربوط به وزارت نفت است و این موضوع سبب شده بود در بودجه سال ۱۴۰۰ حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: همچنین ذخایر ارزی بسیار پایین بود و برای تأمین کالاهای اساسی و دارو نگرانی ایجاد می‌کرد.
وزیر نفت همچنین تصریح کرد: در تأمین بودجه سال ۱۴۰۰، حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری وجود داشت و با افزایش صادرات نفت و گاز در دولت سیزدهم در پایان سال ۱۴۰۰ یک ریال کسری بودجه وجود نداشت، گفت: در سال ۱۴۰۱ نیز وزارت نفت به تعهدهای خود عمل کرد.
عملکرد دولت سیزدهم در صنعت نفت؛ از رشد تولید تا افزایش صادرات نفت
 افزایش صادرات نفت خام و میعانـات گازی از طریق انعقاد قراردادهای جدید فــروش، تمرکز بر بازارهای جدید صادراتی و بهره‌گیری از روش‌های متنــوع فــروش از جملــه تهاتــر، سیاســت دولــت سیزدهم در صادرات نفت بوده است.
بر اســاس گزارش بانک مرکزی، در ۸ ســال دولت گذشته مجموع ســرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیــع متقابــل، ۵،۵ میلیارد دلار بوده است؛ این در حالی اســت که در هشت ســال دولت‌های نهــم و دهــم ۱۶،۷ میلیــارد دلار ســرمایه‌گذاری خارجــی در صنعــت نفــت و گاز در قالــب بیــع متقابــل، انجام شــده بــود، یعنــی ۳ برابــر رقــم جذب‌شده در دولت گذشته. علاوه بر ایــن، در ســال ۱۳۹۹ دولت گذشــته فقط توانســت ۳۵ میلیــون دلار ســرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالــب بیع متقابل، جذب کند که ســقوط فاحشــی در ایــن زمینه محســوب می‌شــود. در ســال ۱۴۰۰ و در دولــت ســیزدهم این رقــم بــا رشــد ۶۲ درصــدی بــه ۵۶.۷ میلیــون دلار رسید. بهترین رکــورد ســرمایه‌گذاری خارجــی در صنعت نفــت و گاز در قالب بیــع متقابل، به ســال ۱۳۹۱ در دولــت دهــم و در اوج تحریم‌هــا مربوط می‌شــود که دولــت موفق شــد نزدیک بــه ۳،۵ میلیــارد دلار ســرمایه‌گذاری خارجــی را راهی صنعــت نفت و گاز کشور کند.
دولت دهم در ســه ســال پایانی خــود ۹،۳ میلیارد دلار ســرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت جذب کرد. نتیجه آن ســرمایه‌گذاری‌های عظیم را دولت گذشته در سال‌های بعد با افتتاح پروژه‌های نفت و گاز برداشــت کــرد و البتــه آن پروژه‌هــا را بــه نــام خودش زد. دولت گذشــته در ســه ســال پایانی عملکــرد خود فقط ۴۷۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی برای توســعه صنعــت نفت جــذب کــرد؛ یعنــی ۵ درصد عملکرد سه سال پایانی دولت دهم! فاجعه ســقوط ســرمایه‌گذاری خارجــی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل در دولت گذشــته، گریبان دولــت آیت‌الله رئیســی را گرفته اســت که در همین ابتــدای کار با کمبــود گاز و پیامدهای آن همچون خاموشی‌های سراسری مواجه است.
در دولت سیزدهم تاکنون شــاهد توســعه میادین مشــترک نفت و گاز و انعقاد قرارداد و تفاهمنامه طرح‌های جدید به ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار بوده‌ایم.
رشد تولید و صادرات نفت در دولت سیزدهم
دولــت گذشــته کشــور را با کمتریــن میــزان تولید و صــادرات نفــت به آیت‌الله رئیســی تحویــل داد. آمارهای اوپــک و ســازمان‌های بین‌المللی نشــان می‌دهد کــه تولید و صــادرات نفــت در مقایســه با سال گذشته افزایش داشته است. پــس از خــروج آمریــکا از برجــام در اردیبهشــت ســال ۱۳۹۷، صــادرات نفــت ایــران و به دنبــال آن درآمدهای این بخش با کاهش همراه شد؛ اگرچه صادرات نفت ایران هیچ‌گاه به صفر نرســید امــا کاهــشی چشــمگیر را تجربه کــرد.
بــا روی کار آمــدن دولــت ســیزدهم، اســتفاده از راهکارهــای مختلــف بــرای افزایش فــروش و صــادرات نفت با وجود تحریم‌ها مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که به گواهی آمارهای اقتصادی، اکنون شــرایط صادرات نفــت بهتــر اســت. همچنین دسترســی بــه منابع مالــی ایــران در خــارج از کشــور نیــز بهبود داشــته است.
موفقیت ایران در فروش و صادرات نفت آنچنان چشــمگیر بوده که رئیس‌جمهور آمریکا را وادار به واکنش کــرد. در آبان مــاه ۱۴۰۰، رئیس‌جمهــور آمریکا در ســخنانی کــه در عمــل خلاف وعده‌هــای کاخ ســفید برای لغــو تحریم‌هــای ظالمانه علیــه ایران و بازگشــت واشــینگتن بــه برجام اســت، خواســتار کاهــش خریــد نفــت ایــران از ســوی کشــورهای واردکننده شد.
این اظهارنظرها نشان می‌دهد که ایران در فروش و صادرات نفت خود مســیر درســتی را رفته اســت. آمارهــای اقتصــادی نیــز نشــان می‌دهــد که رشــد اقتصادی کشــور بــا نفت بیشــتر از رشــد اقتصادی بدون نفت است که حکایت از افزایش درآمدهای نفتی ایران دارد. با خروج یکجانبــه آمریکا از برجام با شــعار به صفر رســاندن صــادرات نفــت ایــران، تولید نفــت روند کاهشــی به خــود گرفــت و درنهایت در ســال ۹۹ تا ۱،۹ میلیون بشــکه در روز پایین آمد که پایین‌ترین رقم تولید نفت کشــور در ۲۵ سال اخیر محســوب می‌شــود.
بدیــن‌ترتیب دولــت رئیسی در شــرایطی بر ســر کار آمد که میزان تولید نفت کشور در حداقل تاریخی خود قرار داشت.
اگرچه دولت قبل تحریم‌هــا را عامل کاهش تولید و صادرات نفت خــام و میعانــات گازی عنوان کرده بــود؛ امــا عملکــرد دولــت ســیزدهم در ماه‌هــای گذشــته نشــان می‌دهــد اگرچــه عامــل تحریــم هزینه‌هــای صنعــت نفــت را در همــه بخش‌هــا بالا می‌بــرد، اگــر اراده مدیران کشــور بــر تولید و صادرات نفت باشــد، تحریــم یارای مقابلــه با آن را ندارد؛ تا آنجــا که بــر اســاس آمارهــای اوپــک، هرچند تحریم‌هــا هنوز به قوت خــود باقی اســت، تولید نفت به ۲،۸ میلیون بشــکه در روز رســیده است و آنگونه کــه وزیر نفت نیــز پیش از این اعــلام کرده بود، بخــش بزرگی از ذخایــر نفت خــام و میعانات گازی ایــران کــه در خشــکی یا بــر روی دریــا ذخیره شده بود، به دست مشتریان رسیده است.
افزایــش صــادرات نفــت خــام و میعانــات گازی از طریق انعقاد قراردادهای جدید فــروش، تمرکز بر بازارهای جدید صادراتــی و بهره‌گیری از روش‌های متنــوع فــروش از جملــه تهاتــر، سیاســت دولــت سیزدهم در صادرات نفت بوده است.
درنتیجه این سیاســت‌ها، شکســتن رکورد فروش نفــت و میعانــات گازی در ۳ ســال اخیــر و رشــد ۴۰ درصدی صادرات نفت خام و میعانات گازی در مقایسه با ماه آخر دولت قبل، محقق شده است. ۲/۵ برابــر شــدن وصــول درآمدهــای ارزی حاصل از صــادرات نفــت، میعانــات گازی، گاز طبیعــی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در سال ۱۴۰۰ ، در مقایسه با سال قبل آن، نتیجه سیاست‌های دولت سیزدهم بود.
همچنیــن در دولت ســیزدهم شــاهد وصــول ۱/۶ میلیارد دلار مطالبات معوق از عراق بابت صادرات گاز در دولت قبل و تســویه تمام صورتحســابهای جاری صــادرات گاز و ایفای کامل تعهــدات مالی در بودجه سال‌های ۱۴۰۰ بوده‌ایم.
جدیدترین آمــار تولید نفت ایران بــه نقل از منابع ثانویــه در گــزارش ماهانــه ســازمان کشــورهای صادرکننده نفت خام نشــان می‌دهــد، تولید نفت ایران در مــاه ژوئــن ۲۰۲۳ میلادی برابر با خــرداد ۱۴۰۲ به ۲ میلیون و ۷۵۴ هزار بشکه در روز رسیده که در مقایسه با مــاه پیــش از آن، ۵۶ هــزار بشــکه در روز افزایش یافته اســت. ایران در ماه مه (اردیبهشــت مــاه ۱۴۰۲) ۲ میلیون و ۶۹۸ هزار بشــکه نفت در روز تولید کرده بود.
بر اســاس گزارش‌های اوپــک، ایران در مــاه آوریل )فروردیــن مــاه ۱۴۰۲) ۲ میلیون و ۶۲۵ هزار بشــکه، در ماه مــارس (اســفند مــاه ۱۴۰۱) ۲ میلیــون و ۵۷۷ هزار بشــکه، در ماه فوریه (بهمــن ۱۴۰۱) ۲ میلیــون و ۵۷۴ هزار بشکه، در ماه ژانویه (دی ۱۴۰۱) ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است.
ایــران بــه طــور متوســط در ســال ۲۰۲۲ میلادی، روزانــه ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشــکه نفت تولید کرده است، این رقــم بــه طــور متوســط در ســال ۲۰۲۱ میلادی، روزانه ۲ میلیــون و ۳۹۲ هزار بشــکه نفــت و در ســال ۲۰۲۰ میلادی روزانــه یــک میلیــون و ۹۹۱ هزار بشــکه نفــت بوده است.
به این ترتیب، ایران در ســال ۲۰۲۲ میلادی در مقایسه با سال ۲۰۲۱ میلادی، روزانــه ۱۶۲ هــزار بشــکه بیشــتر تولیــد نفــت داشته اســت. تولید نفت ایران در ۲۰۲۱ میلادی نیز در مقایسه با ســال ۲۰۲۰ میلادی نیــز ۴۰۱ هــزار بشــکه در روز افزایش یافته بود. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول نیز در حالی که صادرات نفت کشــورمان در سه سال پایانی دولت قبل به زیر یــک میلیون بشــکه در روز و حتی کمتــر از ۵۰۰ هزار بشــکه در روز هم رســیده بود، در ســال ۲۰۲۲ میلادی که دولت رئیسی بر سر کار بوده از یک میلیون بشکه در روز عبور کرده است.
شــرکت بریتیش پترولیوم نیــز از توقف رونــد نزولی تولید نفت ایران با روی کار آمدن دولت سیزدهم خبر داده و اعالم کرده تولید نفت خام و میعانات گازی ایران در ســال ۲۰۲۱ میلادی بــا رشــد ۱\۱۶ درصدی بــه ۱۷\۳ میلیون بشکه در روز رسید. شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم هفتاد و یکمین گزارش سالنامه خود موسوم به مرور آماری انرژی جهان ۲۰۲۲ میلادی را منتشر کرده اســت. این گزارش از معتبرترین گزارش‌های بخش انرژی جهان است که از دهه ۱۹۶۰ میلادی و به طور سالانه از سوی این شرکت منتشر می‌شود.
بریتیش پترولیــوم در گــزارش خــود از افزایــش ۱\۱۶ درصــدی تولید نفــت خــام و میعانــات گازی ایــران در سال ۲۰۲۱ میلادی با وجود تداوم تحریم‌های آمریکا خبر داده است.
این گــزارش تولید نفــت ایــران در ســال ۲۰۲۰ میلادی را ۲،۷۳ میلیون بشــکه در روز اعلام کرده بود؛ اما در سال ۲۰۲۱ میلادی از تولید روزانه ۳،۱۷ میلیون بشکهای نفت ایران خبر داده است که در مقایسه با سال قبل از آن ۴۴۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته است.
از ســال ۲۰۱۸ میلادی تــا ســال ۲۰۲۰ میلادی درنتیجه خــروج آمریکا از توافق هسته‌ای، تولید نفت ایران همواره روندی نزولی را طــی کــرده و از ۴،۴۹ میلیون بشــکه در روز در ســال ۲۰۱۷ میلادی به ۴،۲۴ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ میلادی، ۳،  ۰۲ میلیــون بشــکه در روز در ســال ۲۰۱۹ میلادی و ۲.۷۳ میلیون بشکه در روز طی سال ۲۰۲۰ میلادی کاهش یافته بود.
دولت سیزدهم از ابتدا به دنبال توسعه تجارت نفت و گاز بود
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران به بیان توضیحاتی درباره رشد تجارت نفت و گاز در دولت سیزدهم و تأثیر آن بر رسیدن به رشد ۸ درصدی اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۲ پرداخت.
آرش نجفی ، درباره رشد هشت درصدی اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۲ و تأثیر تجارت نفت و گاز در این رشد اقتصادی، اظهار کرد: ما در این مدت نفتمان را از سال‌های گذشته بهتر فروختیم و توفیق فروش محموله‌های نفتی بیشتری را داشته‌ایم. اما از زمان شروع اتفاقات در غزه و بروز تنش‌ها در منطقه این موضوع هم تحت تأثیر قرار گرفته است.
وی در ادامه بیان کرد: اما در این دو سال گذشته فروش انرژی ما رونق بیشتری داشته است دولت در این دو سال بهتر عمل کرده و اعتقاد به فروش انرژی داشته است به همین دلیل این موضوع رشد پیدا کرده و حواشی بیان شده در خصوص سبک شدن تحریم‌ها و تأثیر آن بر رشد تجارت نفت و گاز بی پایه است.
نجفی ادامه داد: در حالی که دولت قبل اصلاً به تجارت نفت و گاز و لایه‌های مختلف آن خیلی علاقمند نبودند و به این سمت و سو نرفته بودند تا این تجارت رشد پیدا کند ولی دولت فعلی توجه خوبی به این مسئله کرد و همواره به دنبال فروش نفت و گاز بود.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: یکی از این اقدامات دیگر که در این مسئله تأثیر گذار بود فعال کردن پالایشگاه‌های فراسرزمینی بود، فعال کردن پالایشگاه‌های فراسرزمینی در ونزوئلا یک استراتژی درست بود این اقدام در زمان پهلوی هم انجام شده بود ولی در دولت‌های بعد به دلیل مشکلات بعدی و همچنین عدم مدیریت این پالایشگاه‌های فراسرزمینی را تعطیل کردیم.
وی در ادامه بیان کرد: بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی نیز در این رشد اقتصادی و تجارت نفت و گاز مؤثر بوده زیرا با این فاز بهره‌برداری بیشتری در استخراج گاز داشته‌ایم به همین دلیل تمام این اقدامات در رشد اقتصادی ایران در بهار ۱۴۰۲ مؤثر بوده است. این کارشناس انرژی در ادامه توضیح داد: ایران با پیگیری سیاست خنثی‌سازی حداکثری تحریم‌های حوزه تجارت نفت و گاز توانسته است با رویکرد نوین و بازطراحی اساسی در سیاست‌های تجارت انرژی خود به بازارهای جدید و غیرقابل تحریمی برسد و از طرف دیگر در زمینه استخراج نفت و گاز از میادین مشترک نیز پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است که همه این عوامل نشان از تحول بزرگ صنعت نفت و گاز ایران در دولت سیزدهم دارد.
نقش محوری وزارت نفت دولت سیزدهم در رشد دانش‌ بنیان‌ها
وزارت نفت دولت سیزدهم برای هموار کردن مسیر دستیابی به اهداف بلندمدت و زیرساختی خود، اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان را در رأس امور قرار داد و موفق شد قرارداد‌های بار نخست را با این شرکت‌ها منعقد کند و گوی سبقت را از سایر وزارتخانه‌ها بردارد.
وزارت نفت برای دومین سال پیاپی رتبه نخست قرارداد‌های بار نخست در کل دستگاه‌های اجرایی را در کشور به‌دست آورد و شمار دانش‌بنیان‌های همکار با مجموعه‌های وزارت حدود ۶۰۰ شرکت هستند، به‌شدت افزایش یافته است. این افتخار در شرایطی به‌دست آمد که اگرچه صنعت نفت همواره توانسته با اقتدار از عرصه‌های خطر با اتکا به تجربه و توانمندی متخصصان خود عبور کند، اما عبور سن بیشتر چاه‌های کشور از نیمه‌عمر خود، نیاز به فشارافزایی در چاه‌های گازی برای تأمین گاز موردنیاز کشور، ورود به حوزه راهبردی صادرات گاز در عرصه بازار‌های جهانی، افزایش جمعیت و رشد تصاعدی مصرف انرژی در کشور و توجه ویژه به کاهش شدت مصرف انرژی، نیاز صنعت نفت به فناوری‌های نوین و استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان را دوچندان کرده بود تا آنجا که آغوش خود را روی شرکت‌های دانش‌بنیان گشود.
در همین راستا، این وزارتخانه با افزایش تعداد همکاری با دانش‌بنیان‌ها از ۱۵۰ به حدود ۶۰۰ شرکت، گامی مهم در توسعه نقش این شرکت‌ها در صنعت نفت برداشت. البته برای تقویت این شرکت‌ها نیز اقدام‌های گسترده‌ای انجام شد، چراکه شرکت‌های دانش‌بنیان به‌طور عمده به‌دلیل نوپا بودن و نبود ساختار‌های حمایتی در گذشته مسیر پر چالشی را برای نفوذ به بازار‌های قدر رقبای سنتی در پیش دارند.
وزارت نفت با امضای ۷۵۱ قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان به ارزش ۳۴۰ میلیون دلار و ۵۱ قرارداد تولید بار اول اقلام راهبردی و تحریمی به ارزش ۶۲ میلیون دلار موفق به کسب رتبه نخست در تولید بار اول شده و ۶۵ درصد این طرح‌ها و ۷۴ درصد ارزش این قرارداد‌ها تولید بار اول در دولت سیزدهم بوده است.
از مهم‌ترین اقدام‌های دیگر وزارت نفت امضای ۸۱ قرارداد با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به ارزش ۷۷ میلیون دلار و ۱۳۹۸ میلیارد تومان و هفت قرارداد به ارزش ۲ میلیون دلار و ۱۰۰۰ میلیارد تومان با شرکت‌های فناور وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح است.
۲۲۰۰ میلیارد تومان ضمانت‌نامه قراردادی به ۲۳۰ شرکت و ۷۰۰ میلیارد تومان ضمانت تسهیلات دریافتی، ترهین مطالبات قراردادی ۲۴ شرکت به ارزش ۲۷۰ میلیارد تومان، ارائه تسهیلات تبصره ۱۸ به شرکت‌های دانش‌بنیان به میزان ۵۵۰۰ میلیارد تومان و افزایش پنج برابری سرمایه صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت (افزایش دوبرابری در سال ۱۴۰۰ و ۵.۲ برابری در سال ۱۴۰۲) از جمله خدماتی است که وزارت نفت به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرده است.
صادر کردن کاتالیست پتروشیمی به ارزش ۸ میلیون دلار برای نخستین بار به روسیه و کاتالیست واحد بنزین‌سازی از سوی شرکت دانش‌بنیان و با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت به ونزوئلا و انجام تعمیرات اساسی و تکمیل ظرفیت عملیاتی پالایشگاه ۱۴۰ هزار بشکه‌ای ال‌پالیتوی ونزوئلا و صادر کردن ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تجهیزات و کالا از جمله کمپرسور و قطعات یدکی واحد بنزین‌سازی، امضای قرارداد بین شرکت دانش‌بنیان ایرانی و بخش گاز شرکت ملی نفت ونزوئلا در زمینه احداث و تعمیرات ایستگاه‌های گاز، انجام تعمیرات اساسی بندر نفتی خوزه، بازسازی و نوسازی واحد آمونیاک مجتمع پتروشیمی ونزوئلا از مهم‌ترین خدمات فنی و مهندسی وزارت نفت در امور بین‌المللی است.