سرمایه‌گذاری در حوزه بالادست صنعت نفت

  محمود صفدریان- صنعت پالایش نفت ایران به‌عنوان متولی اصلی تولید، انتقال و توزیع سوخت و فرآورده‌های نفتی کشور در دولت سیزدهم با بهره‌گیری از ظرفیت‌های متخصصان و کارشناسان خود و توان علمی و فنی شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و امضای تفاهم‌نامه‌های پرشماری در زمینه توسعه ظرفیت پالایشی، توسعه ظرفیت انتقال خطوط لوله، نوسازی زیرساخت‌های توزیع فرآورده و اجرای طرح‌های ملی راهبردی، تحول کلی در صنعت پالایش نفت و توزیع فرآورده و تغییر مسیر از سوخت‌محوری به سودمحوری را در دستور کار قرار داده است.
صنعت پالایش نفت ایران اگرچه با اجرا و تکمیل طرح مهمی همچون پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و تکمیل یکی دو طرح دیگر توسعه‌ای در دولت دوازدهم جانی تازه یافت و صادرات فرآورده نیز در کشور در این دوره محقق شد، اما بیشتر مدیران وقت و کارشناسان بر سر این موضوع توافق داشتند که تمرکز اصلی دولت دوازدهم در صنایع نفت در طول دوره استقرارش، بر توسعه صنایع بالادستی و تولید نفت قرار گرفته بود. از همین رو بود که شدت انتقادها به دولت دوازدهم و وزیر نفت وقت در ماه‌های آخر استقرار افزایش یافت. دولت سیزدهم که معرفی شد کار خود را با مژده توسعه صنایع پالایشی ایران در چهار سال پیش روی خود به‌عنوان برگی برنده در صنعت نفت آغاز کرد.
در حال حاضر سرمایه‌گذاری در حوزه بالادست صنعت نفت شامل اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری از میادین نفت و گاز، به دلیل بالا بودن میانگین عمر تأسیسات سطح الارضی و ورود به نیمه دوم عمر میادین بزرگ و اصلی نفت حائز اهمیت است. چراکه هرگونه تأخیر و کوتاهی در تأمین سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز منجر به کاهش توان تولید نفت و گاز و فراورده‌های نفتی از سطح فعلی و کاهش سطح ایمنی و افزایش حوادث در مناطق عملیاتی می‌شود.
از سوی دیگر رسیدن به تولید ایمن و پایدار، توسعه میادین نفت و گاز، بازسازی و نوسازی تأسیسات و تجهیزات فرسوده نفتی، نوسازی واحدهای بهره‌برداری و تأسیسات نمک‌زدایی و شیرین‌سازی در مناطق عملیاتی و روزآمدشدن در پروژه‌های نفتی، مستلزم سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی است. سیاست دولت بر سرمایه گذاری روی این صنعت متمرکز شده است، محسن خجسته‌مهر - مدیرعامل شرکت ملی نفت چندی پیش از تعریف بسته‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت خبر داد  گفت: از حداکثر توان داخلی در این حوزه کشور استفاده خواهیم کرد، همچنین از حضور شرکت‌های خارجی بدون در نظر گرفتن شرایط تحریم استقبال می‌کنیم.
به گفته وی سرمایه‌گذاری به صورت مرحله ای صورت می گیرد، به گونه ای‌که بر اساس برنامه زمانی ۱۰ سال و ۲۰ سال تعریف شده و متناسب با زمان مورد نیاز برای هر طرح زمان بندی لحاظ شده است. در این میان از حداکثر توان سرمایه گذاری داخل کشور استفاده خواهیم کرد و منعی برای این مساله وجود ندارد.
یش از ۲۰ سال است که لزوم سرمایه گذاری در صنعت نفت برای توسعه وجود دارد، طی این سالها از تکنولوژی های جدید عقب افتادیم، برخی کشورهای منطقه پیشرفت هایی داشتند که ما نتوانستیم به آن دست یابیم. اگر اکنون نیز سرمایه گذاری های هنگفت انجام نشود و ظرفیت سازی صورت نگیرد، ضایعاتی که به آن خواهیم رسید، بسیار زیاد خواهد بود، اینکه نفت و گاز را زیر زمین نگه داریم تا قیمت آن ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار شود تفکر غلطی است.
باید نفت و گاز را استخراج و پس از تامین نیاز داخلی، به فروش آن اقدام کنیم تا برای کشور درآمد ایجاد شود و از این طریق موجب توسعه اقتصاد کشور شویم و اقتصاد را بین نسل ها منتقل کنیم؛  نفت زیر زمینی که آینده آن مشخص نیست، نمی تواند ثروتی بین نسلی تلقی شود، برای نفت باتوجه به مخازن موجود در کشور که معمولا هزینه های آن نسبت به سایر کشورها کمتر است، بین ۲۰ تا ۳۰ هزار دلار برای هر بشکه نیازمند سرمایه گذاری هستیم، اگر قرار باشد یک میلیون بشکه میزان ظرفیت را افزایش دهیم، بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم.