نگاهی آماری به تحولات اقتصادی دو سال اخیر
دولت سیزدهم چه اقتصادی را تحویل گرفت؟
کائنات| دولت سیزدهم در حالی کشور را تحویل گرفت که نرخ تورم با نزدیک شدن به مرز ۶۰ درصد طی ۸۰ سال گذشته بی‌سابقه بود؛ در عین حال رشد نقدینگی و پایه پولی یکی دیگر از آسیب‌های اساسی و جدی بود که کشور طی هشت سال دولت قبل وارد شد.
دولت آیت الله رئیسی در حالی شروع به کار کرد که با انبوهی از مشکلات اقتصادی به جای مانده از دولت گذشته مواجه بود و تمام شاخص‌های مهم اقتصادی در بدترین وضعیت خود در دوران پس از انقلاب قرار داشتند. در این بخش، شاخص‌های اصلی اقتصادی که دولت گذشته در هشت سال عملکرد خود به جای گذاشت با عملکرد دولت سیزدهم مقایسه شده است.
ثبت بالاترین تورم ۸۰ سال اخیر، کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی، میانگین رشد اقتصادی نزدیک به صفر، منفی بودن نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، ثبت بالاترین رشد پایه پولی و نقدینگی، ایجاد کمترین اشتغال خالص، رکود در مشاغل و کسب و کارها به علت شیوع کرونا و ... از جمله بارزترین نمایههای اقتصادی ایران در پایان دولت دوازدهم و در مقطع تحویل به دولت سیزدهم بود که به خوبی بیانگر بحران اقتصادی است که به دولت جدید به ارث رسید.
بلکه خزانه کاملاً مقروض، بازارهای ملتهب و به هم ریخته کالاهای اساسی، تورم بالای انتظاری، افزایش بیکاری، رکود تولید و رونق دلالی، استقراض بی‌سابقه دولت قبل از بانک مرکزی، انباشت بدهیها همچون اوراق فروخته شده در سالهای قبل، سقوط بورس و لطمه اساسی به اعتماد مردم به بازار سرمایه، خرج کردن همه ۸ میلیارد دلار ارز ترجیحی طبق مجوز بودجهای برای واردات کالاهای اساسی در همان چند ماه اول سال ۱۴۰۰ و ...، سایر جزئیات بحران اقتصادی هستند که در ابتدای دولت سیزدهم، کشور با آن روبرو بود.
در این شرایط، دولت جدید شروع به کار کرد اما برخلاف بسیاری از پیشبینیها توانست با اقدامات کارشناسی در عرصه اقتصاد و اتخاذ رویکرد مردمی و نه عوامپسندانه و غیرکارشناسی، توفیقات فراوانی کسب کند.
توقف چاپ پول و استقراض دولت از بانک مرکزی آن هم در شرایط بحرانی کسری بودجه، کاهش التهاب تورم، کاهش گرانی مسکن، توزیع گسترده کالاهای اساسی، توقف رانت ارز ۴۲۰۰ تومانی و توزیع مستقیم یارانه به مردم، رفع فوری مشکلات و گره‌های مردمی با اتکا به سفرهای استانی رئیس جمهور و دولتمردان، از بین بردن تنش‌های سیاسی با سایر ارکان نظام، توزیع گسترده واکسن کرونا و کاستن از مرگ‌های چندصدنفری کرونا و تک‌رقمی کردن آن و پایان دادن به تعطیلات اجباری اصناف و تولیدکنندگان و بازگشت به کار صدها هزار نفر از جمله این توفیقات هستند.
در دولت قبل، رشد اقتصادی از روند بلندمدت خود که به طور متوسط در دامنه ۳ تا ۴ درصد بود منحرف و متوسط رشد سالانه آن به نزدیک به صفر محدود شد. رشد اقتصادی پایین، ضمن اینکه با اهداف کلان و نیازهای کشور برای فائق آمدن بر بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، افزایش رفاه جامعه و ارتقای جایگاه کشور همخوانی ندارد، نحوه تأمین آن نیز آسیب‌های زیادی به منابع کشور زده و بین مناطق کشور نامتوازن بود.
علاوه بر این، کاهش ارزش پول ملی با افزایش مستمر نرخ ارز ناشی از محدودیت‌های تحریمی، بی‌انضباطی در نظام پولی و بانکی، کسری بودجه سنواتی و جبران آن از محل افزایش پایه پولی زمینه‌ساز تورم واقعی و انتظاری شد و توزیع درآمد ناعادلانه و فقر رو به گسترش رفت. همچنین، محدود بودن مقاصد صادراتی و تمرکز بر صادرات مواد خام، شرایط مقاومت کشور در مواجهه با تکانه‌های مختلف را تضعیف کرد.
وجود آسیب‌ها و کاستی‌های فوق، باعث شده تا دولت سیزدهم رویکردی تحولگرا به منظور رفع مشکلات اقتصادی و بسط عدالت و مبارزه با فساد را در دستور قرار دهد و فعالیت‌های دولت را متناسب با شاخص‌های مبارزه با فساد و تبعیض، عدالتخواهی و محرومیت‌زدایی، دیپلماسی فعال و متوازن، ارتقای شفافیت و صداقت، اصلاح و ترمیم ساختارها و فرایندها، اقدامات جهادی، خنثی‌سازی تحریم‌ها، برنامه‌محوری، تعامل بین بخشی، حمایت از اقشار ضعیف جامعه و تعامل با قوای دیگر به‌ویژه مجلس شورای اسلامی تنظیم نماید.
وضعیت اقتصادی کشور در پایان دولت قبل، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. با علم به این واقعیت، بهتر می‌توان عملکرد سال اول دولت سیزدهم را قضاوت کرد. مثلاً در حالی که هم‌اکنون تورم در محدوده ۴۰ درصد است و چنین تورمی برای هر کشوری، بحرانی محسوب می‌شود اما وقتی بدانیم که نرخ تورم در پایان دولت قبل نزدیک به ۵۰ درصد (طبق گزارش مرکز آمار) و نزدیک به ۶۰ درصد (طبق گزارش بانک مرکزی) بوده، نرخ فعلی نشان دهنده عملکرد مثبت دولت سیزدهم است که توانسته آن را کاهش دهد.
مخبر:
دانشگاه امام حسین(ع)
می‌تواند نماد دانشگاه نسل چهارم در کشور باشد
کائنات| معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: «دانشگاه جامع امام حسین(ع) استعداد تبدیل به دانشگاه نسل چهارم را دارد به این نحو که ضمن شناسایی و حل و فصل مسائل کشور، گام‌های بعدی پیشرفت را برای کشور ترسیم کند.»
محمد مخبر همزمان با هفته دفاع‌مقدس و آغاز سال تحصیلی با استقبال رئیس دانشگاه جامع امام حسین(ع) وارد این دانشگاه شد و پس از ادای احترام در یادمان شهدای گمنام، با توضیحات مسئولان مرتبط در جریان طرح تحول علمی این دانشگاه قرار گرفت که باعث شده دانشگاه جامع امام حسین(ع) طی ۶ سال از جایگاه ۷۶ به جایگاه سوم در میان دانشگاه‌های کشور ارتقاء پیدا کند.
وی سپس از مرکز راهبردی آب، انرژی و محیط‌زیست با تعداد زیادی از پروژه‌ها و فناوری‌های مرتبط با آبرسانی، تصفیه آب و فیلتراسیون، نسل جدید سامانه‌های شیرین‌سازی آب، روش‌های نوین آبیاری اراضی کشاورزی، استفاده از منابع آب ژرف و تامین آب شرب مناطق محروم بازدید کرد و همزمان با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری از تکنولوژی بتن پارچه‌ای در این مرکز راهبردی رونمایی شد.
معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه با حضور در مرکز تحقیقات آیرودینامیک قدر، از آزمایشگاه تونل باد مادون صوت و آزمایشگاه تونل باد سه منظوره ویژه تست فناوری‌های سطح بالا با کاربردهای مختلف ازجمله خودرو بازدید و آزمایشگاه مرجع گذر صوت را افتتاح کرد.
بازدید از مرکز پیشران‌های موتوری، مرکز میکروالکترونیک و پژوهشکده هوش مصنوعی و علوم شناختی از دیگر بخش‌های برنامه مخبر در دانشگاه جامع امام حسین(ع) بود که معاون اول رئیس‌جمهوری از آزمایشگاه تحقیق و ساخت رباتیکز و رایانش شناختی و آزمایشگاه هوش اشیا بازدید کرد و در جریان ماموریت‌ها و برنامه‌های کشور برای رشد و پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی قرار گرفت.
مخبر همچنین در حاشیه این بازدید در جلسه‌ای با حضور استادان و مسئولان دانشگاه جامع امام حسین(ع) اقدامات صورت گرفته توسط این دانشگاه را غرورآفرین توصیف کرد و گفت: «سپاه پاسداران نماد انجام کارهایی است که حتی تصور انجام آن غیرممکن بوده و سپاه این غیرممکن‌ها را عملیاتی ساخته و اقتداری جدی برای کشور فراهم کرده است.»
معاون اول رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه کارهای تحقیقاتی انجام شده در دانشگاه جامع امام حسین(ع) حتما باید در اختیار مردم قرار گیرد، افزود: «با وجود اینکه از توانمندی‌های کشور آگاه هستم اما با آنچه امروز در این بازدید مشاهده کردم، اطمینان و امید فراوانی برای حل مسائل و مشکلات کشور پیدا کردم و معتقدم که با اتکاء به این استعدادها و توانمندی‌ها می‌توانیم مسائل و مشکلات کشور را برطرف کنیم.»
معاون اول رئیس‌جمهوری از دانشگاه‌های کشور به‌عنوان سرمایه نظام یاد کرد و گفت: «نقطه قوتی که دانشگاه جامع امام حسین(ع) دارد، این است که طبق رهنمودهای مقام معظم رهبری، ماموریت‌ها و برنامه‌های این دانشگاه جهت‌دار است و براساس فرمایش ایشان باید، هم مسئله را تشخیص دهد و هم مسائل را تعریف کرده و برای آن راه‌حل پیدا کند.»
مخبر با تأکید بر اینکه راه میانبر برای رفع عقب‌ماندگی‌ها و رسیدن به پیشرفت، اتکا به علوم دانش‌بنیان است، تصریح کرد: «برای رسیدن به پیشرفتی که تراز جمهوری اسلامی ایران، اسلام و اهداف تعیین شده از سوی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری است، باید به علوم دانش‌بنیان اتکا کنیم.»
وی با یادآوری اینکه امروز در برخی حوزه‌های نظامی جزو برترین کشورهای جهان هستیم، گفت: «اگر امکانات کافی را در اختیار محققان کشور قرار ندهیم، ممکن است در برخی حوزه‌های تخصصی عقب بمانیم چراکه صرف داشتن علم کافی نیست و آنچه اهمیت دارد این است که بتوانیم علم را به تکنولوژی و دانش تبدیل کنیم.»
مخبر اظهار داشت: «امروز در بازدیدی که از دانشگاه جامع امام حسین(ع)انجام دادم استعداد تبدیل این دانشگاه به دانشگاه نسل چهارم را دیدم و باورم این است که این دانشگاه می‌تواند به‌عنوان نماد دانشگاه نسل چهارم در کشور مطرح باشد؛ یعنی هم مسائل کشور را شناسایی و حل و فصل کند و هم گام‌های بعدی پیشرفت را برای کشور ترسیم کند.»
مخبر در ادامه با تأکید بر لزوم ارتباط دوسویه دانشگاه‌ها با دولت گفت: «باید ارتباطی دوطرفه میان دانشگاه‌ها و دولت شکل بگیرد که مسائل کشور در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل، تجهیزات پزشکی، صنعت و سایر بخش‌ها در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد تا بتوانند بر این مسائل تمرکز کرده و راه‌حل مشکلات را ارائه کنند.»