رسانه های جنگ

کائنات|   خلیل فرهادی-   پوشش خبری دوره دفاع مقدس مبتنی بر درک واقعیات رویدادهای جبهه، شناخت نیاز مردم، شناخت جامعه بین المللی و تعامل و هماهنگی با مقامات کشور و فرماندهان جبهه بود. نقش رسانه ها در پوشش خبری و به تصویر کشیدن فتوحات و مجاهدت های رزمندگان اسلام، انهدام مواضع و استحکامات دشمن، و زمین گیر شدن ماشین جنگی دشمن موجب شده بود که واقعیات جنگ به صورت عینی به درون منازل مردم راه یابد.
نقش رسانه‌ها در بیان راهبردهای دفاع مقدس و تلاش بی وقفه برای نهادینه کردن راهبردهای جنگ و تبیین ضرورت و مشارکت آحاد مردم در صحنه های دفاع مقدس بسیار با ارزش است هر چند نیروهای مطبوعات در آن دوران از لحاظ کسب آموزش‌های تخصصی چندان حرفه‌ای نبودند اما زینب‌گونه هر آنچه در توان داشتند در کف اخلاص گذاشتند و لنز دوربین‌شان را با لوله‌هایی تفنگ همسنگرانشان همسو کردند. یکی شکار دشمن می‌کرد و دیگری شکار لحظات ناب ایثار.
دفاع مقدس، درخشانترین تجلی انقلاب اسلامی است؛ چرا که توانست قدرت و شجاعت ملت بزرگ ایران را نشان دهد و بر ظرفیت الهام بخشی ایران اسلامی به ملتهای مسلمان و آزادیخواه جهان بیفزاید. رمز این درخشش در آن است که دفاع مقدس، شاخه ای از اندیشة‌ عاشورایی است و در پیوندی استوار با حماسة حسینی قرار دارد. اگر دفاع مقدس نبود مفاهیم والا و تعالی بخش ایثار و شهادت به دست فراموشی سپرده می شد. دفاع مقدس، این مفاهیم را غبارروبی کرد و راه مقاومت را نه فقط برای ملت ما که برای همة ملتهای آزاده جهان گشود. آموزه هایی که ایران اسلامی در سالهای دفاع مقدس رقم زد، موجب شد که امروز موج بیداری فطرتها در سراسر جهان گسترش یابد و جهانیان را در زیر بیرق توحید، عدالت طلبی و آزادیخواهی به ایستادگی در مقابل نظام سلطة جهانی فرا بخواند.
امروز نگرانی نظام سلطه از قدرت ملت ایران و الهام بخشی و نفوذ آن در دلهای آزادگان جهان، همان هراسی است که در سالهای دفاع مقدس داشت. این نگرانی در سالهای دفاع مقدس تا آنجا پیش رفت که در زمان حکومت صدام، آمریکا کشورهای منطقه را برای جنگ علیه ایران بسیج کرد. فرماندهان جنگی و سیاستمداران آمریکایی در آن مقطع، وعده تصرف یک هفته ای ایران را به صدام داده بودند؛ اما جهان شاهد بود که ملت ایران به رهبری امام عظیم الشأن چگونه حماسه ای آفرید.
در آغاز جنگ تحمیلی در سال 59، ارتش ایران به معنای واقعی منسجم نبود، سپاه و بسیج هنوز آمادگی نداشتند و علاوه بر آن، کشور از وجود عناصر نامطلوب رنج می برد؛ اما امام با رهبری پیامبرگونة خویش، مردم را وارد میدان دفاع از آرمانهای الهی کردند و این چنین بود که تمامی آزادیخواهانی که توان دفاع از کشور را داشتند، به دفاعی جانانه و مقدس در برابر رژیم تا بن دندان مسلح بعثی پیوستند.  
با آن که بسیاری از خبرنگاران مطبوعات در سالهای جنگ از حیث آموزشهای تخصصی چندان حرفه ای نبودند؛ اما با  مجاهدت بی وقفه در عرصة اطلاع رسانی، توانستند در تحلیل واقعیات جنگ، شناخت نیازهای خبری مردم و درک درست جامعه بین المللی به تجربیات ذیقیمتی دست یابند که امروز قابل انتقال به نسل جوان روزنامه نگاران کشور است.
نقش مطبوعات در بیان راهبردهای دفاع مقدس، تبیین ضرورت مشارکت مردم در صحنه های جبهه و پشت جبهه، خنثی سازی عملیات روانی و توطئه های تبلیغاتی دشمنان که با هدف تضعیف روحیه ملت ایران صورت می گرفت؛ و در یک کلام، ارتباط تعاملی و دو سویه مطبوعات دوران دفاع مقدس با مردم، به منزلة گشایش فصلی نو در روزنامه نگاری جهان معاصر است که قدرت و نفوذ مطبوعات داخلی را در مدیریت افکار عمومی، آن هم در حساسترین مقاطع تاریخ ملت شریف ایران نشان می دهد.
در عین حال این که دفاع مقدس از حیث زمانی به ما نزدیک است، موجب شده که گاه از وقایع نگاری آن غفلت بورزیم؛ تا آنجا که بسیاری از حقایق درخشان این حماسه در دلهای صاحبان اسرار آن باقی مانده و با آنها به خاک سپرده شده است. حال آن که باید تلاش کرد تاریخ شفاهی دفاع مقدس در قالب مصاحبه با رزمندگان و راویان این حماسه تدوین شود.