صنعت نفت چراغ اول توسعه سواحل مکران را روشن کرد

منطقه ساحلی مکران در سواحل شرقی ایران از بندر جاسک تا بندر چابهار، یکی از نقاط درحال توسعه کشور به‌شمار می‌رود که در سال‌های اخیر مورد توجه دولت و به‌ویژه وزارت نفت قرار گرفته است.
اواخر دهه ۸۰ اهمیت توسعه این سواحل از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شد و از آن زمان مراکز علمی و آموزشی به این موضوع پرداختند و اهمیت و ضرورت آن را مورد توجه قرار دادند و الزامات مربوط به این کار را اعلام کردند. در دولت نهم و دهم نخستین گام‌های عملیاتی‌سازی توسعه سواحل مکران آغاز شد و اقدام‌های اولیه شکل گرفت.
 مقرر شد سازمانی برای توسعه سواحل مکران شکل گیرد، در دولت قبل تلاش شد اساسنامه این سازمان تصویب شود و توسعه سواحل مکران را پیگیری کردند. در سال‌های گذشته رفع محرومیت و زدودن رنگ فقر از چهره سواحل مکران در راس سیاست‌های کلان نظام قرار گرفته، دسترسی به آب‌های اقیانوسی و نبود دشواری‌های تردد کشتی‌های تجاری (نسبت به منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز) این سواحل را در موقعیتی ویژه در ایفای نقش راهبردی برای  توسعه شرق کشور و اقتصاد ملی قرار داده است.
مقام معظم رهبری نیز روز گذشته در دیدار با هزاران نفر از مردم استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی فرمودند: «کارهای زیادی هم پیش‌روی ما هست که باید انجام بگیرد. اگر آن مصوباتی که در اوائل دهه‌ی ۸۰، که بنده آمدم بلوچستان، تصمیم‌گیری شد اگر دولتها آن مصوبات را عمل میکردند چهره‌ی استان فرق می کرد. تنبلی شد، بی‌توجهی شد از طرف بعضی از دولتها. بحمدالله مشغولند، کار میکنند، تلاش میکنند. بنده امیدوارم و ان‌شاءالله که این امید به نتیجه برسد.»
یکی از اولویت‌های اصلی در دولت سیزدهم، اجرای مطالبات بر زمین‌مانده رهبری و عملیاتی‌سازی آنهاست و در یک سال گذشته در دستور کار جدی دولت قرار گرفته است. در این دوره جدید با توجه ویژه دولت سیزدهم، سعی شد تشکیل سازمان تسریع شود و در بودجه ۱۴۰۲ مبلغی برای این سازمان در نظر گرفته شد.
*ایجاد قطب جدید صنعت نفت در سواحل مکران
حسین دهقان، دبیر شورای توسعه سواحل مکران در خصوص ظرفیت‌های مکران، می‌گوید: کوه مبارک در این منطقه به‌عنوان یک پایانه نفتی و پتروپالایشگاهی خواهد بود، با ایجاد این قطب جدید صنعت نفت زنجیره ارزش را کامل می‌کنیم تا با تولید محصول نهایی، ارزش افزوده در کشور شکل گیرد.
وی افزود: نخستین اقدام در منطقه مکران، توسعه زیرساخت‌های منطقه شامل راه، بندر، فرودگاه و... است و از آنجا که توسعه زیرساخت‌ها وظیفه دولت است باید به سمت تأمین منابع مالی پروژه‌ها در زمان کوتاه برویم.
دبیر شورای توسعه سواحل مکران با بیان اینکه باید سازوکارهای تأمین مالی را پیش ببریم، ادامه داد: در این زمینه اقدام‌های مختلفی انجام می‌شود. توافقی با صندوق توسعه برای تأمین مالی انجام شده و بانک‌ها را به نوعی فعال می‌کنیم که در پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری کنند. همچنین صندوق‌های محلی را فعال می‌کنیم و از طریق بازار سرمایه با فروش سهام سرمایه‌های خرد مردم را جذب خواهیم کرد.
*تا سال ۱۴۰۶ زیرساخت‌های منطقه مکران کامل می‌شود
وی با اشاره به اینکه مشارکت‌دهی کشورهای مبدأ و مقصد در کریدورهای ترانزیتی منطقه را انجام خواهیم داد، گفت: با این اقدام‌ها در تلاش هستیم تا سال ۱۴۰۶ بتوانیم زیرساخت‌های منطقه مکران را کامل کنیم.
وی با اشاره به اینکه سازمانی که تأسیس خواهد شد، نقش حاکمیتی دارد و کشورهای زیادی برای حضور و سرمایه‌گذاری با وجود تحریم‌ها پیشنهاد سرمایه‌گذاری در سواحل مکران را دارند که شامل چین، کشورهای میانه و... می‌شود، گفت: می‌خواهیم از همه ظرفیت‌ها برای توسعه مبادلات بین‌المللی استفاده کنیم،   همچنین توسعه مناطق محلی نیز مورد توجه خواهد بود. همه دولت‌ها اهتمام جدی برای توسعه سواحل مکران داشته‌اند، ما توجه ویژه‌ای برای توسعه مکران داریم.
حوزه‌های فعالیت وزارت نفت در منطقه ساحلی مکران در سه حوزه بالادستی نفت خام، خطوط انتقال گاز و گازرسانی و پایین‌دستی نفت خام و پتروشیمی تعریف می‌شود، هرکدام از این موارد دلایل اقتصادی و سیاسی و امنیتی در توجیه خود دارند.
مهم‌ترین سیاستی که وزارت نفت ملزم به اجرای آن شده، احداث پایانه و مخازن ذخیره‌سازی نفت خام و فرآورده‌های نفتی در منطقه جاسک است، در توجیه آن باید گفت توسعه پایانه صادراتی در آب‌های اقیانوسی سواحل جاسک، چندین مزیت مطلوب دارد، از آن جمله می‌توان به متنوع‌کردن منابع صادراتی نفت خام و کاهش وابستگی صادرات نفت خام کشور به خلیج ‌فارس و تنگه هرمز و همچنین تمایل خریداران نفتی به بارگیری نفت خام در بیرون از منطقه خلیج فارس اشاره کرد.
در این زمینه انتقال پالایشگاه پیشنهادی هرمز به بندر جاسک نیز با هدف حضور در بازار جهانی فرآورده‌های نفتی پیش‌بینی شده است، همچنین مسائلی نظیر سرمایه‌بر بودن تاسیسات مورد نیاز ذخیره‌سازی و انتقال نفت از جنوب غرب به جنوب شرق کشور و کفایت ظرفیت پایانه‌های صادراتی موجود (با توجه به برنامه آینده توسعه ظرفیت پالایشی داخل و باقی‌ماندن حجم صادرات نفت خام در حوالی همین میزان فعلی) اهمیت خاص خود را دارد ...
در عین‌ حال این منطقه به دروازه صادرات گاز ایران به شرق مبدل می‌شود که بر اهمیت استراتژیک منطقه افزوده خواهد شد، تکمیل خط لوله اصلی و شبکه‌های گازرسانی با پیشرفت مناسبی در دست پیگیری است و وزارت نفت از این منظر تاثیر مستقیمی در توسعه منطقه مکران و بهبود سطح زندگی مردم دارد، اما نکته تامل‌ برانگیز در برنامه‌های توسعه، صنعت پتروشیمی در منطقه مکران است.
*۱۰ پارک زنجیره پتروشیمی در سواحل کشور طراحی شده است
بر اساس طرح‌های موجود منطقه مکران بندر چابهار به قطب سوم پتروشیمی کشور تبدیل خواهد شد که با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه در دسترسی به بازارهای خارجی سیاستی توجیه‌پذیر است. محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهوری در همین رابطه اعلام کرد: ۱۰ شهر زنجیره پتروشیمی در سواحل کشور طراحی شده که مراحل مقدماتی سه مورد از آنها آغاز شده و دو پالایشگاه بزرگ در سواحل مکران و دیگری در بندرعباس در دستور کار قرار دارد که البته امور مرتبط با اجرای پروژه‌های بزرگ قدری زمان‌بر است، اما دولت با جدیت آنها را پیگیری می‌کند.
*صنعت نفت چراغ اول توسعه سواحل مکران را روشن کرد
درواقع صنعت نفت با اجرای طرح ملی و راهبردی گوره – جاسک، چراغ اول توسعه سواحل مکران را روشن کرد طرح انتقال نفت گوره به جاسک به‌طور مشخص برای تنوع‌بخشی به مبادی صادراتی، استفاده از ظرفیت‌های صادراتی سواحل دریای عمان و نزدیک شدن به مقاصد صادراتی کلید خورد، در این پروژه هم مانند بسیاری از طرح‌های اجراشده در جنوب کشور، حضور شرکت ملی نفت ایران، گام نخست برای توسعه منطقه مکران خواهد بود. به‌طور معمول صنعت نفت پیش از بقیه سازمان‌های توسعه‌ای وارد منطقه می‌شود زیرا حضور صنایع نفتی، برای دیگر گروه‌ها جاذبه و دلگرمی ایجاد می‌کند، برای توسعه این منطقه هم برنامه‌ریزی شده است و با توجه به حمایت‌هایی که می‌شود ظرفیت‌های درآمدزایی خوبی را ایجاد می‌کند.
طرح انتقال نفت خام گوره جاسک، طرحی ملی و راهبردی است که با حمایت دولت و راهبری شرکت ملی نفت ایران و با هدف ایجاد ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت خام در روز، ذخیره‌سازی و صادرات آن از طریق پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت خام، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی و متنوع‌سازی آن و توسعه پایدار و اشتغال‌زایی در سواحل مکران اجرا می‌شود که در این مرحله ظرفیت روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت است و به‌تدریج تا یک میلیون بشکه افزایش می‌یابد.

قیمت نفت به ۹۰ دلار چسبید
قیمت نفت در معاملات تحت تاثیر دلار قوی‌تر و نگرانی‌های اقتصادی در چین، کاهش پیدا کرد اما همچنان بالای مرز ۹۰ دلار در هر بشکه ماند.
بهای معاملات نفت برنت با ۱۰ سنت معادل ۰.۱ درصد کاهش، به ۹۰ دلار و ۵۵ سنت در هر بشکه رسید. بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با ۴۲ سنت معادل ۰.۵ درصد کاهش، به ۸۷ دلار و ۹ سنت در هر بشکه رسید.
تحلیلگران گروه بانکی ANZ در یادداشتی نوشتند: نگرانی‌ها نسبت به رشد اقتصادی، جو سراسر بازارهای کالا را تحت تاثیر قرار داده است. این وضعیت با دلار قوی‌تر، تشدید شد که تقاضای سرمایه گذاران را پایین نگه داشت. قیمت نفت در دو هفته گذشته، رشد کرده است و نفت برنت تحت تاثیر تصمیم عربستان سعودی و روسیه برای تمدید کاهش عرضه داوطلبانه تا پایان سال ۲۰۲۳، به بالاترین حد از نوامبر صعود کرد. این دو کشور مجموعا ۱.۳ میلیون بشکه در روز از عرضه نفت خود را تا پایان سال میلادی جاری، داوطلبانه کاهش می‌دهند.
موکش ساهدیو، مدیر بخش پایین دستی و تجارت نفت شرکت «ریستاد انرژی» در این باره گفت: تاثیر کاهش عرضه اوپک پلاس تا پایان سال، روشن‌تر خواهد شد؛ به خصوص در نوامبر و دسامبر که تعمیرات پالایشگاه‌ها به پایان می‌رسد و تولیدشان افزایش پیدا می‌کند. وی برآورد کرد که اختلالات پالایشی در اکتبر، به اوج ۱۰ میلیون بشکه در روز می‌رسد.
تعمیرات پالایشگاهی، تقاضا برای نفت را به میزان دو تا ۲.۵ میلیون بشکه در روز در سپتامبر و اکتبر کاهش خواهد داد اما تقاضا در نوامبر و دسامبر بهبود پیدا کرده و تا حدودی، تاثیر کاهش عرضه اوپک پلاس بر قیمت‌ها را جبران می‌کند. به گفته تحلیلگران ANZ، آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک، هفته جاری گزارش ماهانه خود را منتشر خواهند کرد و هر گونه سیگنالی از وجود تقاضای قوی، قیمت‌ها را بالاتر می‌برد. آمار هفتگی شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز نشان داد شرکت‌های آمریکایی هفته گذشته، تعداد دکل‌های حفاری نفت را برای نخستین بار از ژوئن، افزایش دادند اما تعداد دکل‌ها همچنان ۱۲۷ حلقه معادل ۱۷ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، کاهش نشان می‌دهد