ضرورت حل مناقشه

کائنات| محمود راستی- نگاه به رویکرد دولت در عرصه سیاست خارجی در طول دو سال گذشته، تصویر روشنی را از بینش و درک دولت سیزدهم در قبال سیاست خارجی روشن می‌کند.این که دولت همه چیز را در چند کشور غربی خلاصه نکرد، نکته بسیار مهمی است و نشان از تلاش برای روابط با همه کشورها به ویژه کشورهای منطقه است.
زمانی که طرف های تعاملات گسترده تر شود قطعا گزینه ها برای تبادلات اقتصادی بالاتر می رود و موجب می شود قدرت چانه زنی ما در مذاکرات بالاتر رود و در موضع کاملا قوی و در شان جمهوری اسلامی قرار گیریم.
یکی از دستورکارهای اصلی سیاست خارجی دولت سیزدهم اولویت بخشی به توسعه تعاملات و همکاری ها با کشورهای منطقه ای به منظور افزایش همگرایی است. از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم توجه به کشورهای همسایه و منطقه از جمله اولویت های اساسی دستگاه دیپلماسی بوده و تا کنون و با گذشت دو سال از آغاز به کار دولت، اقدامات گسترده ای را در این راستا انجام داده است.
«ترافیک دیپلماتیک» در این دو سال در قالب سفرهای متعدد مقامات کشورهای منطقه به ایران و بالعکس، نشان از موفقیت دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم در تحرک بخشی به دستگاه سیاست خارجی دارد.
سیاست خارجی دولت سیزدهم در خط مشی خود از ابتدا این موضوع را مطرح کرده بود که برجام و مذاکرات لغو تحریم ها تنها موضوع سیاست خارجی کشور نیست بلکه یکی از موضوعات و دستورکارهای دستگاه دیپلماسی است که در قالب سیاست «دیپلماسی متوازن» به آنها رسیدگی می کند. از همین رو سیاست همسایگی در دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم نقش ویژه ای داشته و در جهت توسعه روابط با کشورهای منطقه مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
طی روزهای اخیر با گسیل گسترده نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان و نیروهای تکفیری ملبس به یونیفورم ارتش این کشور به سمت سیونیک، قراباغ و بخشی از مناطق مرزی ارمنستان، آژیر جنگ سوم بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان به صدا در آمده است. قبل از توافق آتش‌بس در سال 1994، آذربایجان کنترل منطقه قره‌باغ و 7منطقه اطراف آن را از دست داد، اما در سال 2020، در نتیجه جنگ 44روزه قره‌باغ، آذربایجان کنترل بخشی از قره‌باغ و 7ناحیه اطراف آن را به‌دست گرفت. با توافق مشترک سران آذربایجان، ارمنستان و روسیه، نیروهای حافظ صلح روسی در کریدور لاچین (ارتباط ارمنستان و خانکندی) و خط تماس در قره‌باغ مستقر شدند. با وجود این، هم ارمنستان و هم دولت جدایی‌طلب در قره‌باغ کوهستانی اعلام کرده‌اند که آذربایجان از دسامبر 2022قره‌باغ کوهستانی را محاصره کرده و در نتیجه، کمبود غذا، دارو و انرژی به‌همراه دارد، اما باکو ادعاهایی را مبنی بر اینکه قره‌باغ در محاصره قرار دارد، قاطعانه رد می‌کند.
جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست در مسیر پایبندی به اصول حسن همجواری با همسایگان گام‌های عملی و بلندی برداشته است و اکنون هم همین انتظار را از همسایگان شمال‌غربی خود دارد. اصل نخست هم احترام به مرزهای مشخص هر سرزمین است. در هر بحرانی که مانند تنش در قره‌باغ جمهوری اسلامی ایران هر دو طرف را همسایه خود توصیف کرده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات خود، جنگ در این منطقه را «جنگی که در همسایگی ما» و حادثه تلخ توصیف کردند نامیدند و ایران همواره بر پرهیز همسایگان از ایجاد زحمت برای یکدیگر تأکید می‌کند.
از این روست که دالان زنگزور یا هر تحرک دیگری که این مهم را زیر سوال برد خلاف منافع ایران و منطقه است. از این رو تهران همواره طرف‌های درگیر را به دوری از هیجانات و القائات فرامنطقه‌ای دعوت کرده است.
مخالفت جمهوری اسلامی ایران با تغییر مرزها بنیان منطقی در علم روابط بین‌الملل دارد. تهران معتقد است با برهم خوردن مرزهای بین‌المللی، فرصت برای حضور و دخالت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای که تنها در پی منافع خود و نه منافع مردم منطقه هستند، فراهم خواهد کرد و این خود به یکی از مهمترین کانون‌های تنش تبدیل می‌شود. از سوی دیگر تغییر مرزها، امنیت روانی، اقتصادی و سیاسی ملت‌های دو سمت مرز را تهدید می‌کند. ضرورت حل مناقشه، تأکید بر رفع اشغال سرزمین‌ها، تأمین امنیت مردم این منطقه، خلل ناپذیری مرزها، مبارزه مداوم با تروریسم محورهای اصول خدشه‌ناپذیر تهران در قبال تحولات شتابان منطقه قفقاز است و به نظر می‌رسد با تاکیدات روشن مسئولان ایران، تهران در این زمینه مصمم و قاطع ایستاده است.