صفحه اول
کائنات|تنش در قفقاز جنوبی به هربهانه، ابزار و کیفیتی روی داده باشد، تهران در قبال این تحولات از همان ابتدای آغاز آن موضعی مشخص، مُسلم و صریح دارد: مرزهای منطقه قابل تغییر نیست. موضعی که اصل دکترین سیاست خارجی ایران است، بارها از سوی مسئولان مورد تأکید قرار گرفته و مبنای منطقی دارد. به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی ایرنا، تحولات قفقاز جنوبی، شهریور ماه سال جاری هم مانند سال گذشته شتاب گرفته و به تیتر یک رسانه‌های منطقه تبدیل شده است. بسیاری تحرکات نظامی در مرزهای شمالی ایران را به آمادگی باکو برای حمله به ارمنستان تعبیر کرده‌اند و این در حالی است که جمهوری آذربایجان مدعی است قصد حمله نظامی به ارمنستان را ندارد. موضع همیشگی ایران در قبال تغییر مرزها سه دهه تنش در منطقه‌ای با مساحتی حدود ۴٬۴۰۰ کیلومتر مربع، قره‌باغ را به یکی از مهمترین کلیدواژه‌ها در روابط بین‌الملل تبدیل و بستر لازم برای نقش‌آفرینی بازیگران منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای را فراهم کرده است. قفقاز جنوبی که قره‌باغ هم جزئی از آن است، جغرافیایی تازه برای بسیاری از قدرت‌هاست تا حوزه نفوذ خود را در آن گسترش دهند. نخستین نزاع میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ سال ۱۹۸۸ روی داد، این منطقه بخشی از سرزمین‌های جمهوری آذربایجان است که عمده مردمان آن ارمنی هستند. دست پیروز دور نخست نزاع از آن ارمنستان بود و همین سبب شد این کشور بخش‌های دیگری از خاک جمهوری آذربایجان را هم اشغال کند. هفت منطقه از جمهوری آذربایجان و بخشی از قره‌باغ در جنگ دوم، سپتامبر ۲۰۲۰، (شهریور ۹۹) که جمهوری آذربایجان دست برتر را داشت، بار دیگر به خاک این کشور بازگشت. در هر دو این جنگ‌های صورت گرفته موضوع جمهوری اسلامی ایران مشخص و مبتنی بر پرهیز از هرگونه تغییر در مرزها بود. ایران اشغال بخش‌هایی از خاک جمهوری آذربایجان از سوی ارمنستان و تهدید تمامیت ارضی این کشور را محکوم کرد. رهبر معظم انقلاب آبان ماه سال ۹۹ در این زمینه با تأکید بر اینکه جنگ، حادثه‌ای تلخ و تهدیدکننده برای امنیت منطقه است، فرمودند: «این جنگ، حادثه تلخی است و امنیت منطقه را تهدید می‌کند و بایستی هر چه زودتر تمام بشود و البته همه سرزمین‌های آذربایجان که به‌وسیله ارمنستان تصرف شده، باید آزاد بشود و برگردد به خود آذربایجان [زیرا] که متعلّق به آذربایجان است.» ایشان در ادامه این بیانات نیز، لزوم حفظ مرزهای پذیرفته شده جغرافیایی را از جانب هر دو طرف مورد تأکید قرار دادند. مرور موضع‌گیری‌ها و اظهارات مقامات و مسئولان ایران نشان می‌دهد که تهران با هر بار اوج‌گیری تنش‌ها میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، ابتدا بر ضرورت پایان دادن به جنگ و رعایت حسن همجواری تأکید و همانگونه که اشغال خاک جمهوری آذربایجان را محکوم می‌کند، هرگونه طرحی را که تمامیت ارضی ارمنستان را هم زیر سوال برد، نمی‌پذیرد. بر مبنای همین سیاست، تحرکات آشکار و پنهان باکو و حامیانش را در ایجاد دالان‌هایی چون زنگزور، اشغال استان سیونیک ارمنستان و در نهایت قطع مرزهای ایران با این کشور را برنمی‌تابد و این مهم را از همان ابتدای آغاز تحرکات در این زمینه اعلام و مورد تأکید قرار داده است.