صفحه اول
-مهدی ناصرزاده - وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم در هفته جاری خود یکی از خبرسازترین‌ها بود. در ابتدای امر مهرداد بذرپاش گزینه پیشنهادی وزارت راه و شهرسازی روز چهارشنبه (۱۶ آذر) برای گرفتن رای اعتماد راهی مجلس شد و توانست از نمایندگان رای اعتماد بگیرد. مهرداد بذرپاش، جانشین رستم قاسمی، یکی از جنجالی‌ترین وزیر‌های کابینه شده است. قاسمی، از همان ابتدای حضور در مجلس در شهریور ۱۴۰۰، وعده‌هایی جنجالی همچون ساخت سالانه یک میلیون مسکن را مطرح کرد که البته هیچ‌گاه محقق نشد. البته برخی حاشیه‌های پیرامون بذرپاش نیزموجب طرح مخالفت علیه او شده بود. منتقدان او بر این باور بودند که رزومه‌ی پذرپاش هیچ قرابتی با پستی که عهده‌دار شده، ندارد. اینک، بعد از یکسال و نیم تکرار مداوم ادعای ساخت سالانه یک میلیون مسکن، وزیر جدید متوجه شد که منابع لازم برای ساخت سالی یک میلیون مسکن را ندارند ! بذرپاش، وزیر منتخب راه‌وشهرسازی در جریان سخنرانی در نشست بررسی صلاحیت‌اش در مجلس گفت: فکر نکنید اگر از ساخت مسکن کوتاه آییم مقصر دولت است یا برعکس مقصر مجلس است. وی افزود: نزدیک به دو برابر بودجه عمرانی کشور یعنی ۲۸۰۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت چهار میلیون مسکن نیاز داریم.ما همه در یک کشتی نشسته‌ایم و همه برای ایران و نظام تلاش می‌کنیم مگر می‌توان برای مردم کاری نکرد.من رسما در دیوان محاسبات بودم و از بودجه خبر دارم، باید راهی برای تامین منابع مالی برای اجرای پروژه‌ها پیدا کنیم. اما فراتر از تصدی بذرپاش بر وزرات‌خانه راه و شهرسازی، این درگذشت رستم قاسمی، وزیر سابق راه و شهرسازی و وزیر نفت دولت احمدی‌نژاد، یک روز بعد از یک دوره تحمل بیماری سخت بود که خبرساز شد. قریباً دو هفته پس از کناره‌گیری او از وزارت راه و تنها یک‌روز پس از رای اعتماد مجلس به مهرداد بذرپاش به عنوان جانشینش در وزارت راه، خبر درگذشت رستم قاسمی بر اثر بیماری سرطان در ۵۸ سالگی روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. از هفده‌سالگی عضو سپاه پاسداران شد، ۴۳ ساله بود که فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء را به او سپردند تا چهار سال بعد پایش به دولت هم باز شود و به وزارت نفت برود. با روی‌کارآمدن سیدابراهیم رئیسی شانس حضور مجدد در جلسات هیئت وزیران را پیدا کرد و این‌بار به وزارت مسکن، راه و شهرسازی رفت تا گره از مشکل مسکن باز کند. پانزده ماه نگذشت که بیماری‌اش تشدید شد و نامه استعفایش را امضاء کرد و حالا یک‌روز پس از انتخاب جانشینش در وزارت راه، در ۵۸ سالگی درگذشت. اما ابرچالشهای وزیر جدید راه و شهرسازی در این میان چه خواهد بود؟ چالش ۲۸۰۰ هزار میلیارد تومانی نبود ساخت ۴ میلیون مسکن در شروع دولت سیزدهم وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی از طرف دولت داده شد. وعده‌ای که بعد از گذشت یک سال و نیم هنوز در هاله‌ای از ابهام است و قرار بود با اجرای این طرح، بخش بزرگی از مشکلات مسکنی مردم حل شود. با این وجود، حالا وزارت راه و شهرسازی درگیر پروژه‌ای شده که به گفته وزیر جدید راه و شهرسازی، نمی‌توان مثل مسکن‌مهر ردیف مشخص بودجه‌ای برای آن پیش‌بینی کرد. بذرپاش در بیان دلیل این اظهارنظر خود و با اشاره به قانون قانون جهش تولید مسکن که ساخت ۴ میلیون مسکن را پیش‌بینی کرده، گفته است: ۴ میلیون مسکن ضرب در ۱۰۰ مترمربع می‌شود ۴۰۰ میلیون مترمربع و اگر میانگین متری ۷ میلیون تومان محاسبه شود، عددی معادل دو هزار و ۸۰۰ همت می شود و این در حالی است که بودجه سال جاری حدود یک هزار و ۵۰۰ همت است. به گفته او، باید پاسخ دهیم مشکل کجاست و وزارت راه چه کاری برای تامین مالی دو هزار و ۸۰۰ همت باید انجام دهد. حتما نمایندگان در جریان تصویب قانون جهش تولید مسکن مفروضات را بررسی کردند. در این میان، به این ماجرا باید تعهد دولت برای تکمیل ۲۴۰هزار واحد مسکن‌مهر نیز اضافه شود. معضل فرسودگی ناوگان هوایی در حال حاضر حمل‌ونقل هوایی ایران از حدود ۳۱۰ فروند هواپیما و حدود ۹۰ فرودگاه تشکیل شده است که ۱۳ مورد از آنها بین‌المللی هستند. قرار بود با امضای توافق برجام و رفع تحریم‌ها بالغ بر ۲۰۰ فروند هواپیمای نو ایرباس، بوئینگ و ای‌تی‌آر به ناوگان هواپیمایی مسافربری ایران اضافه شوند که از زمان امضای توافق تا خروج امریکا از برجام، سه فروند ایرباس و ۱۳ فروند ای‌تی‌آر تحویل ایران شد و به این ترتیب، میانگین سن ناوگان هوایی از ۲۵ به ۲۳ سال کاهش یافت. فرسوده بودن ناوگان مسافربری کشور (تاخیر و لغو پرواز)، کاهش سطح برخورداری از مسافران خطوط هوایی، نبود تعادل و بهره‌وری میان تعداد فرودگاه‌های کشور و ناگان هوایی در چرخه، غیراقتصادی بودن برخی فرودگاه‌ها، برنامه‌ریزی مقطعی و اقدامات پراکنده و بالا بودن قیمت برای استفاده عمومی، به ترتیب اهم چالش‌های بخش حمل‌ونقل هوایی محسوب می‌شوند. پیش از این، رستم قاسمی، وزیر سابق راه و شهرسازی درباره وضعیت صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور گفته بود: وضع فرودگاه‌های کشور اصلا خوب نیست. من به عنوان وزیر نفت و رییس اوپک به ۶۰ کشور دنیا سفر داشته‌ام، وقتی از فرودگاه‌های همسایه وارد فرودگاه امام می‌شویم، مانند این است که از یک شهر بزرگ وارد روستا شده‌ایم. قاسمی با بیان اینکه وقتی شخص خارجی با من به ایران می‌آید، در فرودگاه خجالت می‌کشم، عنوان کرده بود: برخی سالن‌های فرودگاه مهرآباد برای ۵۰ سال قبل است. فرودگاه مشهد هم دیگر ظرفیت این تعداد پرواز را ندارد و نیازمند ایجاد شهر فرودگاهی در مشهد هستیم. مهرداد بذرپاش، وزیر جدید راه و شهرسازی نیز گفته است: این سوال وجود دارد که هواپیما بسازیم یا بخریم؛ از چه کسی در شرایط تحریمی می توان خرید کرد و حتی آیا باید هواپیمای دست دوم تهیه کنیم؟ این سوال ها وجود دارد. ریل فرسوده دیگر چالش حوزه راه، حمل‌ونقل ریلی فرسوده است؛ چه ناوگان و چه ریل‌های فرسوده. آن‌طور که فعالان حوزه ریلی عنوان می‌کنند، در حال حاضر در بخش حمل‌ونقل ریلی باری، سرعت سیر قطارها کمتر از ۱۰ کیلومتر در ساعت است و در بخش ریلی مسافری نیز بسیاری از واگن‌ها و لکوموتیوها دو برابر عمر خودشان عملکرد داشته‌اند. همه این‌ها در شرایطی است که بی‌شمار پروژه‌های نیمه‌تمام ریلی در دستور کار است و گفته می‌شود بیش از ۱۰ درصد پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام مربوط به بخش حمل‌ونقل ریلی است. جاده فرسوده در حال حاضر فاکتورهای قیمت بالا و نیاز به نقدینگی قابل توجه در تامین و خرید کامیون، متوسط عمر بالای ناوگان زمینی حمل و نقل و استهلاک بالا و ضرورت تامین و تعویض لوازم یدکی و اقلام مصرفی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌های احداث راه، مصرف مواد سوختی و تولید آلاینده‌ها، از چالش‌های اصلی تاثیرگذار در صنعت حمل و نقل زمینی کشور در شرایط فعلی هستند. رستم قاسمی، وزیر سابق راه و شهرسازی آبان ماه امسال، فقط در رابطه با ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای گفته بود: در حمل‌ونقل جاده‌ای ۴۰۰ هزار دستگاه کامیون در جاده های کشور تردد دارند که ۲۰۰ هزار دستگاه آن امروز باید از رده خارج شوند. این در حالی است که سالانه چند میلیارد دلار هزینه اضافه سوخت می‌دهیم. چالش‌های بزرگ حمل‌ونقل ریلی هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، عدم ایفای تعهدات شرکت‌ها و اشکالات زیرساختی حمل‌ونقلی و... از عمده چالش‌های امروز حمل و نقل دریایی هستند. فعالان بخش خصوصی تاکید دارند برای توسعه مناسبات تجاری و دستیابی به بازارهای صادراتی باید زیرساخت‌های مورد نیاز این بخش را فعال کرد. زیرساختی که بخش اعظمی از آن به حمل‌ونقل ایران باز می گردد. این در حالی است که کارشناسان معتقدند کل زیرساخت صنعت حمل‌ونقل ایران نیازمند توسعه و به‌روزرسانی است؛ چرا که در طول سال‌های گذشته، تحریم‌ها مانع از آن شده که در این صنعت سرمایه‌گذاری کافی صورت گیرد. به گفته فعالان حوزه حمل ونقل دریایی، تحریم‌های بین‌المللی لطمات سنگینی را به بنادر ایران وارد آورده و این مساله منجر به این شده که شرکت‌های کشتیرانی خارجی به توقف موقت کشتی‌های خود در بنادر ایران پایان دهند و حجم عملیات کانتینری بنادر ایران کاهش قابل توجهی پیدا کرده و ارتباطات ایران در حوزه تجارت دریایی محدودتر شود.