دالان شرقی کشور تا 1405 سیراب می‌شود

  امیر حسن معارفی - اجرای ۸۷ طرح آبرسانی، احداث ۳۲ تصفیه خانه آب به ظرفیت ۲.۶۵ میلیون متر مکعب در روز، اجرای یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر خط انتقال آب و احداث ۵۵۰ هزار متر مکعب در روز سامانه نمک‌زدایی در مناطق اولویت‌دار از جمله اجرای طرح‌های ویژه آبرسانی در کشور به شمار می‌روند.
طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور از جمله طرح‌های کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب دالان شرقی کشور است که اجرای آن از آبان سال ۱۴۰۰ آغاز شده است.
طبق تفاهم‌نامه‌های منعقد شده، آب انتقالی به استان‌های خراسان رضوی و جنوبی در بخش صنعت به مصرف خواهد رسید، اما این آب در سیستان و بلوچستان، برای تامین مصرف آشامیدنی نیز پیش‌بینی‌شده است و بر اساس برنامه زمان‌بندی شده، این طرح تا پایان سال ۱۴۰۴ و یا اوایل ۱۴۰۵ آماده بهره‌برداری می‌شود.
هفته پیش سلاجقه درباره ماجرای انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان گفت: در بحث اقیانوسی و دریایی باید از این آب استفاده شود، کشورهای حاشیه دریای عمان و خلیج فارس هم از این موضوع استفاده می‌کنند و در بحث انتقال آب به ویژه برای سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و رضوی مدنظر است البته آب دریای عمان کیفیت بهتری دارد و در کنار این قضایا شاخص‌های زیست محیطی را رصد می‌کنیم. همچنین کشور به لحاظ آبی در شرایطی است که باید انتقال آب صورت گیرد.
بهره‌برداری از طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور تا ۱۴۰۵
طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور از جمله طرح‌های کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب دالان شرقی کشور است که اجرای آن از آبان سال ۱۴۰۰ آغاز شده است. طبق تفاهم نامه‌های منعقد شده، آب انتقالی به استان‌های خراسان رضوی و جنوبی در بخش صنعت به مصرف خواهد رسید، اما این آب در سیستان و بلوچستان، برای تامین مصرف آشامیدنی نیز پیش بینی شده است و بر اساس برنامه زمان‌بندی شده، این طرح تا پایان سال ۱۴۰۴ و یا اوایل ۱۴۰۵ آماده بهره‌برداری می‌شود.
اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور شامل سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی در دستور کار قرار دارد، شهریورماه سال ۱۳۹۸، تفاهمنامه انتقال آب دریای عمان به استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در مشهد امضا و سال ۱۴۰۰ عملیات اجرایی آن آغاز شد.
با اجرای این طرح ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به استان سیستان و بلوچستان منتقل می‌شود، ۱۰۰ میلیون متر مکعب از این آب در بخش آشامیدنی و ۱۸۰ میلیون متر مکعب نیز در بخش صنعت و خدمات مصرف خواهد شد. در واقع طرح انتقال آب دریای عمان با هدف رفع کمبود آب مناطق مختلف استان سیستان و بلوچستان و با اولویت شهرهای ساحلی و همچنین شمالی استان تعریف شده، اجرای این طرح تا کنون ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته اما پیشرفت طرح در خراسان رضوی بیشتر بوده و به ۲۵ درصد رسیده است.
پیشرفت این طرح در بخش مشهد به چابهار پررنگ تر از سایر بخش‌هاست و در مسیر مشهد تا تربت حیدریه حدود ۸۰ درصد از مسیر جاده سرویس(مسیری با عرض ۱۸۷ متر که برای عبور دستگاه‌های سنگین خاکبرداری و لوله گذاری ایجاد می‌شود) اجرا شده و خاکبرداری نیز به مراحل پایانی رسیده است.
با اجرای طرح های انتقال آب از دریای عمان، بازتخصیص آب و بازچرخانی آن، نیاز آبی در بخش صنعت به صورت پایدار تامین خواهد شد، همچنین به تامین آب بخشی از سیستان و بلوچستان نیز کمک می‌شود.
کاهش ۱۵هزار میلیارد تومانی هزینه طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور
مجری مطالعات طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور گفت که با مهندسی ارزش و پیش‌بینی تونل‌های حفاری در مسیر انتقال، هزینه طرح ۱۵ هزار میلیارد تومان کاهش یافت.
«علی عبداللهی» افزود: این طرح ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اما پیشرفت طرح در خراسان رضوی بیشتر بوده و به ۲۵ درصد رسیده است.
وی خاطرنشان‌کرد: پیشرفت این طرح در بخش مشهد به چابهار پر رنگ‌تر از سایر بخش‌هاست و در مسیر مشهد تا تربت‌حیدریه حدود ۸۰ درصد از مسیر جاده سرویس (مسیری با عرض ۱۸۷ متر که برای عبور دستگاه‌های سنگین خاک‌برداری و لوله‌گذاری ایجاد می‌شود) اجرا شده و خاک‌برداری نیز به مراحل پایانی رسیده است.
مجری مطالعات طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور گفت: برای انتخاب پیمانکار اجرای لوله‌گذاری در این مسیر، مناقصه در حال برگزاری است و ساخت لوله‌های موردنیاز در کارخانه مربوطه آغاز شده است.
عبداللهی بیان‌داشت: برای اجرای این طرح در مسیر تربت‌حیدریه به گناباد نیز پیمانکار در مرحله انتخاب است و در مسیر سنگان خواف به گناباد نیز جاده سرویس اجرا شده و پیمانکار لوله‌گذاری نیز انتخاب و عملیات لوله‌گذاری به طول ۱۳۰ کیلومتر در حال اجراست.
وی ادامه‌داد: در چابهار نیز ساخت آبگیر با ۴۰ درصد پیشرفت در حال اجراست و قراردادهای مربوط به سرمایه‌گذاری و خرید تاسیسات آب‌شیرین‌کن منعقد شده، زمین موردنیاز برای ساخت تصفیه‌خانه، آب‌شیرین‌کن و آبگیر نیز در اختیار قرار گرفته و همه مجوزهای لازم اخذ شده است.
مجری مطالعات طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور خاطرنشان‌کرد: اعتبار پیش‌بینی‌شده برای اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور ١٠٠ هزار میلیارد تومان بود که با مهندسی ارزش و پیش‌بینی تونل‌های حفاری در مسیر انتقال، طول طرح از یک‌هزار و ۵۱۲ کیلومتر به یک‌هزار و ۳۵۰ کیلومتر تقلیل یافت که این موضوع منجر به کاهش هزینه‌ها تا سقف ۸۵ هزار میلیارد تومان شده است.
خط انتقال آب از دریای عمان در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی عملیاتی شد
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی گفت: عملیات اجرایی خط انتقال آب از دریای عمان در محدوده شهرستان قاینات و حوزه سرزمینی خراسان جنوبی توسط پیمانکار آغاز شده است.
علیرضا عباس‌زاده افزود: طرح انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به شرق کشور از جمله طرح‌های کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب این منطقه است که به جد در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه انتقال آب از دریای عمان یکی از گزینه‌های تامین آب استان خراسان جنوبی است گفت: طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور با کاربری صنعتی در حال اجراست که در مرحله نخست فقط برای استان سیستان و بلوچستان، کاربری مصرف شرب نیز برای آن تعریف شده‌ است.
معاون استاندار خراسان جنوبی از آغاز عملیات اجرایی شیرین‌سازی و انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور و برای استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی خبر داد و افزود: افق اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان برای خراسان جنوبی تا سال ۱۴۰۴ تعریف شده است.
اختصاص ۶۰ میلیون مترمکعب آب برای خراسان جنوبی
وی خاطرنشان کرد: در افق این طرح ۲۸۰ میلیون مترمکعب آب به سیستان و بلوچستان، ۶۰ میلیون مترمکعب برای مصارف صنعت و خدمات به خراسان جنوبی و ۱۲۰ میلیون مترمکعب نیز برای مصارف صنعت و خدمات به خراسان رضوی اختصاص می‌یابد.
عباس‌زاده با اشاره به بحران کم‌آبی در خراسان جنوبی و کاهش منابع تجدیدناپذیر آب استان گفت: تامین آب پایدار برای خراسان جنوبی با توجه به خشکسالی‌های شدید یک ضرورت است و با اجرای طرح‌های انتقال آب از دریای عمان، بازتخصیص آب و بازچرخانی آن، نیاز آبی در بخش صنعت به‌صورت پایدار تامین خواهد شد.
وی بیان کرد: اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان و خط شماره ۲ انتقال آب از خلیج فارس یعنی اجرای خط انتقال برای استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی برعهده شرکت تامین آب صنایع و معادن «ایمواسکو» است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی گفت: اجرای هر ۲ خط انتقال آب به استان برعهده شرکت تامین آب صنایع و معادن «ایمواسکو» است و پیمانکار انتقال آب پایدار به خراسان جنوبی از ۲ دریای مختلف خلیج فارس و عمان را برعهده دارد.
به هم رسیدن ۲ خط انتقال در مرز خراسان جنوبی و خراسان رضوی
وی افزود: خط انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس در مرز خراسان جنوبی و خراسان رضوی در منطقه قاینات و سنگان خواف به هم می‌رسند و احتمال دارد که از این مسیر در قالب یک خط اصلی یا ۲ خط مجزا به خراسان رضوی منتقل شود.
عباس‌زاده گفت: این ۲ خط اصلی انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس در محدوده ۲ استان و محلی که باید با یکدیگر تلاقی شوند، ۲۰ کیلومتر اشتراک دارند و تاکنون در این منطقه عملیات اجرایی لوله‌گذاری طرح انتقال آب در حد فاصل قاینات خراسان جنوبی به سنگان خواف در خراسان رضوی آغاز شده است.
وی اظهار داشت: همزمان با اجرای طرح انتقال از دریای عمان، طرح انتقال آب از خلیج فارس باز هم با اولویت مصرف در بخش صنایع برای استان دنبال می‌شود.
معاون استاندار خراسان جنوبی گفت: خط اصلی انتقال آب از خلیج فارس به سمت رفسنجان در استان کرمان تعریف و اجرایی شده است و از کرمان سه خط برای استان‌های اصفهان، یزد، خراسان‌ جنوبی و خراسان رضوی در نظر گرفته شده که خط شماره ۲ برای تامین آب استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی است.
مسیر انتقال آب از دریای عمان هموارتر است
وی افزود: با توجه به اینکه خط انتقال آب از دریای عمان نسبت به طرح انتقال از خلیج فارس باید مسیر هموارتری را طی کند، احتمال دارد اجرای این طرح برای تامین آب شرق کشور و خراسان جنوبی در اولویت قرار گیرد.
عباس‌زاده گفت: از طرف دیگر براساس برآورد کارشناسان، هزینه اجرای طرح انتقال از دریای عمان برای استان‌های شرقی کشور از جمله خراسان‌ جنوبی و خراسان رضوی کمتر بوده و سرعت اجرای طرح نیز بیشتر است.
وی بیان کرد: ازآنجایی که دریای عمان به منابع آبی آزاد جهان از جمله دریای آرام متصل است، از لحاظ زیست محیطی تامین آب از این محل برای خراسان جنوبی بهتر خواهد بود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی یادآور شد: همچنان در کنار انتقال آب از دریای عمان، تامین آب برای استان از محل خلیج فارس نیز پیگیری می‌شود اما مسیر اجرای خط انتقال از خلیج فارس به دلیل هموار نبودن، شاید زمان بیشتری را ببرد.
وی گفت: اجرای طرح انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور شامل سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی که در دستور کار دولت قرار دارد، می‌تواند در این بحران کم‌آبی نویدبخش آبادانی و رفع دغدغه چندین ساله مردم این مناطق خشک و کم‌آب باشد.
خراسان جنوبی با ۶ استان کشور شامل خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، سمنان و اصفهان هم مرز است.
صنایع بزرگ فارس از آب انتقالی خلیج‌فارس بهره‌مند خواهند شد
اوایل تابستان بود که معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس، با بیان اینکه پروژه انتقال آب دریا به این استان در حال پیشرفت است گفت: بیشتر حجم آبی که از این طریق به استان منتقل می‌شود برای مصرف صنعت است و صنایع بزرگ فارس از این آب استفاده خواهند کرد.
محمود رضایی کوچی، افزود: آنچه که از سوی وزارت نیرو به استان تخصیص داده شده انتقال سالانه ۴۰۰ میلیون متر مکعب است که از سه محور شرق ، غرب و میانی به استان انتقال داده خواهد شد.
وی ادامه داد: استان‌های کرمان و یزد پیشتر بحث تخصیص آب خلیج فارس به این دو استان را پیگیری کردند و پروژه‌هایی را نیز در قالب انتقال آب دریا برای صنایع معدنی خود اجرایی کردند که الان بخشی از صنایع در حال استفاده از آب انتقال داده شده هستند.
او اظهار داشت: در خصوص انتقال آب به استان فارس اولین اقدام دریافت مجوز تخصیص بود که در گام نخست یک شرکت خصوصی تقاضای تخصیص حدود ۲۹۰ میلیون متر مکعب آب را داشت که این تخصیص به دلیل عدم آغاز اقدامات اجرایی و تکمیل نبودن مطالعات باطل شد و به دنبال آن استان برای تخصیص مجدد با اعداد و ارقام جدید پیگیر شده و اقدامات لازم در این خصوص آغاز شد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس بیان کرد: هم اینک یک شرکت خصوصی برای تخصیص سالیانه ۱۴۵ میلیون متر مکعب آب از خلیج فارس مجوز دریافت کرده که این میزان بخشی از ۴٠٠ میلیون متر مکعب آب تخصیص یافته به استان است.
رضایی ادامه داد: بر این اساس، مقرر شده که ابتدا نسبت به احداث آب شیرین کن هایی در سایت های مشخص در کنار ساحل اقدام و سپس آب شیرین شده به شهرستان های جنوبی و مرکزی استان منتقل شود. وی گفت: بنابراین به جز بخش صنعت که عمده آب انتقالی به آن اختصاص داده خواهد شد، این آّب در حوزه کشاورزی و به ویژه محصولات کم آب بر و پربازده و همچنین حوزه آشامیدن نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
او ادامه داد: قطعا با استفاده از آب انتقالی از خلیج فارس به استان فارس می توان مشکلات برخی شهرهای استان در زمینه آب آشامیدنی را که به دلیل خشکسالی های متوالی ایجاد شده مرتفع کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس افزود: علاوه بر انتقال آب دریا به جنوب فارس، انتقال این آب به شمال این استان نیز از طریق محور تاسیساتی آزاد راه شیراز – اصفهان پیش بینی شده و در ادامه امکان انتقال آّب به استان اصفهان نیز فراهم خواهد شد.
رضایی گفت: با توجه به اینکه آب انتقال یافته از دریا گران خواهد بود بنابراین آن دسته از صنایعی که از این آب استفاده می‌کنند باید بهای آن را بپردازند.
او افزود: هزینه بر بودن اجرای طرح انتقال آب دریا سبب شد که هم از طرف استان و هم کمیسیون عمران مجلس پیشنهاداتی برای کمک دولت به این پروژه ارائه شده که امیدواریم دولت بخشی از این هزینه را عهده دار شود.
وی، در خصوص زمان بندی اجرای پروژه انتقال آب دریا به استان فارس هم گفت: زمان مورد نیاز،  تابع چند متغیر از جمله استقبال صنایع و مصرف کنندگان این آب در مسیر انتقال است که البته در حال حاضر بخش خصوصی و تعدادی از صنایع در این مورد اعلام آمادگی کرده‌اند.