گزارش
میثم دارایی - وزارت آموزش و پرورش ایران مسئولیت امور آموزشی کودکان و نوجوانان (معمولاً ۶ تا ۱۸ سالگی) و نیز تریبت معلم را عهدهدار است. در کشور ایران این وزارتخانه از سال ۱۳۴۳ که از وزارت فرهنگ منتزع گردید مسئولیت آموزش عالی (دانشگاهها) را نیز عهدهدار بودهاست.پس از تشکیل وزارت علوم،وزارت آموزش و پرورش وظیفهٔ آموزش رایگان همهٔ افراد در مقاطع پیش دبستان، دبستان، دورهٔ اول متوسطه، دورهٔ دوم متوسطه را عهده دار شده است. در جریان حوادث اخیر کشور، برخی مدارس شاهد کنشهایی از سوی دانشآموزان بودند؛ نوجوانان متولد دهه 80 که با نسلهای پیشین خود در نوع نیازها و حتی نحوه زیست تفاوتهای بسیاری دارند. از سوی دیگر نوجوانان تحت تاثیر فضای مجازی و اطلاعات ارائه شده در این فضا هستند، آن هم در شرایطی که آموزشهای لازم برای تشخیص اخبار صحیح و دروغ به آنها ارائه نشده است. امید عبداللهی مدیرکل رصد، پایش و آیندهنگری فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفته بود: در بازه سنی بین 12 تا 50 سال حدود 70 درصد جامعه از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند. در این حین، 21 درصد از والدینی که فرزندانشان از فضای مجازی استفاده میکنند، هیچگونه نظارتی بر فعالیت آنها ندارند. 11 درصد والدینی که مدعی بودند بر روی فرزندانشان کنترل دارند، گفته بودند تنها نظارت ما نظارت زمانی است. به عنوان مثال، میگویند دو ساعت یا چهار ساعت از اینترنت استفاده کنید. سواد رسانهای و باز بودن فضای مدارس برای شنیده شدن نظرات و انتقادات دانشآموزان در مسائل مختلف به عنوان مثال رویههای نادرست آموزشی، دو خلائی است که در مدارس کشور مشهود است. ارتباط وثیقی با اولیای دانشآموزان نداریم وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه یکی از اولویتهای ما احیای دانشگاه فرهنگیان است گفت: ورود نیروی انسانی به این وزارتخانه باید از مسیر دانشگاههای فرهنگیان و شهید رجایی باشد. یوسف نوری در نشست شورای معاونین امور مجلس وزارتخانهها و سازمانهای دولتی که به میزبانی وزارت آموزش و پرورش در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد، ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت مدافعین امنیت در حوادث اخیر و همچنین گرامیداشت هفته بسیج گفت: معاونان امور مجلس در شرایطی که خواستهها زیاد و انتظارات بی حد است، مسئولیت سنگینی برعهده دارند. وی افزود: دو گزاره درباره آموزش و پرورش میگویم؛ نخست اینکه اجلاس عمومی سازمان ملل متحد در انتهای شهریورماه امسال برگزار شد و رئیس جمهور هم حاضر بود که دو تفاوت با اجلاسهای گذشته داشت، نخست اینکه شعار داشت و شعارش «دگرگونی آموزش» بود. تفاوت دوم اینکه یک پیش اجلاس داشت که یونسکو میزبان بود و هدفش زمینه سازی از ۲۰۳۰ به سال ۲۰۵۰ بود؛ در یک کلمه یعنی حکمروایی از طریق حکمرانی آموزش توسط نظام سلطه. وزیر آموزش و پرورش مروری تاریخی بر سیر تغییرات در آموزش و پرورش داشت و با اشاره به اینکه تضارب جدی آراء در زمینه تغییر بنیادین آموزش و پرورش در طول تاریخ انقلاب وجود داشت گفت: به عنوان مثال نظام ترمی متوسطه یا همان نظام قدیم یک نسخه وارداتی بود که آوردند و اجرا میشد تا سال ۱۳۹۰ که سندتحول بنیادین به تصویب رسید. متاسفانه در همین دهه ۹۰ بود که نسخه وارداتی دیگری به نام ۲۰۳۰ تصویب شد که پیشینه آن را میدانید. چنین اتفاقاتی در سالهای گذشته رخ داده است. مدارس را 3 سال تعطیل کردند و یک نفر اعتراض نکرد نوری ادامه داد: متاسفانه اندیشههای غربی دیگری مطرح شد که خانوادهها را هدف گرفته بود. مدارس ما سه سال تعطیل بود اما یک نفر اعتراض نکرد که دانش آموزان مشکل فاصله تربیتی در بعد روانشناختی و جامعه شناختی پیدا میکنند در حالی که نهایت تعطیلی مدارس در جوامع دیگر، شش ماه بوده است. نظام سلطه به دنبال ایناست که مدارس و دانشگاهها را واقعا تعطیل کند. وی با بیان اینکه باید جدیتر و هوشمندانه با این قبیل موضوعات برخورد کنیم گفت: ضعفهایی در نظام آموزش و پرورش داریم از جمله اینکه ارتباط وثیقی با اولیای دانش آموزان نداریم. مهدهای کودک را به بهزیستی سپرده بودند، در حالی که بهزیستی عقبه آموزشی و علمی در این زمینه نداشت. به همین خاطر بود که رهبری تذکر دادند تا اینکه در نهایت سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک تاسیس شد. کسی را سرپرست دانشگاه فرهنگیان کردند که اعتقادی به وجود دانشگاه فرهنگیان نداشت وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: یا اینکه دانشگاه فرهنگیان کسی که معتقد بود دانشگاه فرهنگیان نباید وجود داشته باشد را پنج سال سرپرست کرده بودند و نتیجه این شد که فقط از طریق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه، دانشجو جذب میکردند و برخی اثرات منفی آن را مشاهده میکنیم. نوری با اشاره به اینکه مدرسه هنوز نهاد مورد اطمینان و معتبری است که ۲۴ میلیون دانش آموز و نوآموز دارد عنوان کرد: شاکله مغز در دوسال اول زندگی شکل میگیرد. تربیت را باید به سنین پایین تر ببریم. قبلا تربیت عاریهای و مصنوعی نبود اما امروز بچه های ما از سنین پایین تحت تاثیر محتواهای نامناسب هستند. یکی از اولویتهای ما احیای دانشگاه فرهنگیان است وی ادامه داد: یکی از اولویتهای ما احیای دانشگاه فرهنگیان است. هیئت ممیزه دانشگاه فرهنگیان در وزارت علوم بود که مقدمات فراهم شده تا این هیئت ممیزه به دانشگاه فرهنگیان برگردد. آزمون جامع و ارزیابیهای حرفهای در طول سال از جمله ابزارهایی هستند که صلاحیت دانشجومعلمان سنجیده میشود. دانشجومعلمان باید مجهز به مهارتهای مورد نیاز باشند. تربیت نیروی مستعد برای مناطق محروم نیز مورد توجه است. وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه رهبری در زمینه ورود نیروی انسانی به آموزش و پرورش عبارات و موکداتی داشتهاند گفت: ایشان به ورود برف انباری نیرو به آموزش و پرورش اشاره کرده و تاکید کرده بودند که ورود نیروی انسانی به این وزارتخانه باید از مسیر دانشگاه های فرهنگیان و شهید رجایی باشد. نوری ادامه داد: دانشگاه فرهنگیان، بزرگترین دانشگاهی است که ۹۵ هزار دانشجو دارد، رهبری هم بر تقویت دانشگاه فرهنگیان تاکید کردهاند. نسبت دانشجو به استاد خوب نبوده که اکنون دارد تقویت میشود و فراخوانهایی برای جذب داده شده است. همه به ما کمک کنید که فرمان حضرت آقا روی زمین نماند. دلسوزی باید باشد، اما توجه کنیم که آموزش و پرورش متفاوت از جاهای دیگر است و نباید بی حساب و کتاب نیروی انسانی جذب شود. باید رشتهها با موضوع تحصیل مرتبط باشد. اکنون ۶۰ درصد اینها که براساس قانون تعیین تکلیف جذب شدهاند رشته تحصیلی شان منطبق نیست. وی تاکید کرد که هرجا پیشرفت برایتان مهم بود حتی هرجایی که مابه ازای اقتصادیاش برایتان اهمیت دارد، باید به سراغ آموزش و پرورش بروید. ضعف در سواد دینی دانشآموزان دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش درباره وضعیت جذب و ورود طلاب و روحانیون به مدارس کشور توضیحاتی ارائه کرد و گفت: حضور روحانیون متخصص در امر تربیت کودک و نوجوان در میان دانشآموزان جهت پاسخگویی به این نیاز اساسی است تا با ایجاد فرصت گفتوگوی چهره به چهره، هویت دینی دانشآموزان تقویت شود. حجت الاسلام والمسلمین حمید نیکزاد در این باره اظهار کرد: حوزههای علمیه همواره در صدد کمک به آموزشوپرورش در عرصههای مختلف برای تحقق سند تحول بنیادین بودهاند که نیروی انسانی متخصص، آگاه و متعهد نقش محوری در آن دارد. وی افزود: از آنجا که تنها بستر جذب و ورود معلم به آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان و آزمون استخدامی ماده ۲۸ آن دانشگاه است، لذا ستاد همکاری در تلاش بوده تا از ظرفیت نیروی انسانی خبره موجود در حوزههای علمیه به نفع آموزش و پرورش بهره ببرد. دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش با اشاره به افزایش انگیزه طلاب برای ورود به آموزش و پرورش گفت: طلاب در رقابت با غیرطلبهها در آزمون و مصاحبه جذب میشوند. همچنین با موافقتهای صورت گرفته در رابطه با بهکارگیری طلابِ وظیفه به عنوان سربازمعلم در آموزش و پرورش استقبال خوبی برای حضور در این عرصه از جانب طلاب دغدغهمند صورت گرفته است. ورود ۳۰۰۰ نفر از طلاب به مدارس به عنوان معلم نیکزاد ادامه داد: اکنون حدود ۳۰۰۰ طلبه موفق به ورود به مدارس به عنوان معلم در نقاط حاشیهای شهرها و مناطق کمبرخوردار شدهاند. وی با بیان اینکه علاوه بر فرصتهای پیش گفته برای حُسن استفاده از توانمندیهای روحانیون نخبه و علاقهمند در زمینه تعلیم و تربیت، طلاب در راستای توجه مطلوب به ساحت اعتقادی، عبادی، اخلاقی در تربیت دانشآموزان و همکاری برای کیفیتبخشی به فعالیتهای پرورشی در مدارس حضور دارند گفت: لازم به توجه است در دوره جدید ستاد همکاری تلاش شده است تا در کنار افزایش کمیت به کیفیت حضور افراد نیز اندیشیده شود و اقدامات ضروری به عمل آید. مشاور وزیر آموزش و پرورش توضیحاتی درباره اجرای طرح امین در سال جاری نیز ارائه کرد و گفت: امسال طرح امین از بابت کمیت و کیفیت متفاوت از گذشته خواهد بود. به گونهای که بخش قابل توجهی از طلابِ خواهر و برادر در سال تحصیلی جاری به جمع مربیان طرح امین پیوستهاند و فرایندهای جذب و اجرای طرح در مدارس بهبود یافته است. نیکزاد افزود: این اقدامات در راستای اثرگذاری بیشتر و بهتر طلاب در مدارس هدف انجام شده است. وی درباره ضرورتها و تاثیرات حضور طلاب در مدارس برای تربیت دینی دانشآموزان نیز گفت: در سالهای گذشته یکی از غفلتهایی که علیرغم تاکیدات سند تحول بنیادین صورت گرفته ناظر به اجرای تمام ساحتی فعالیتهای یادگیری و بسنده کردن به آموزش محوری است؛ لذا ضعف در سواد دینی و اعتقادی به حدی رسیده است که حتی برخی دانشآموزان در ابتدائیات و ضروریات دین سوال و ابهام اساسی دارند. دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش افزود: حضور روحانیون متخصص در امر تربیت کودک و نوجوان در میان دانشآموزان جهت پاسخگویی به این نیاز اساسی است تا با ایجاد فرصت گفتوگوی چهره به چهره، هویت دینی دانشآموزان تقویت شود. اقناع افکار عمومی نیازمند همراهی تمام ارکان نظام تعلیم و تربیت است رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر لزوم کار جهادی در تمامی بخشها، گفت: اقناع افکار عمومی نیازمند همراهی تمام ارکان نظام تعلیم و تربیت است. مصطفی بابایی در نشست شورای راهبردی اداره کل آموزش و پرورش شهرستان های استان تهران گفت: «جهاد تبیین» یعنی هر شخص اتفاقات مهم حوزه خود را بازنشر دهد و این کار تنها وظیفه اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی نیست، بلکه بخشی از آن در حوزههای دیگر اتفاق میافتد. وی با اشاره به جامعه آماری مخاطبان آموزش و پرورش، افزود: نظام تعلیم و تربیت بیشترین ذینفعان در بین دستگاههای دولتی شامل معلمان، بازنشستگان، شاغلین در مراکز غیردولتی، دانشآموزان و اولیا را داریم، بنابراین برای تبیین و اقناع افکار عمومی نیازمند همراهی تمام ارکان نظام تعلیم و تربیت هستیم. رئیس مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی با اشاره به پویشهای متنوعی که در همکاری با سایر حوزه برگزار میشود، اظهار کرد: اثرات این پویشها بسیار موثر است، لذا روابط عمومیهای استانها و سایر حوزهها نیز باید رویدادهای مهم مطابق ذائقه مردم مانند مسابقات ورزشی، جشنواره اقوام و مواردی از این دست را برای دانشآموزان و خانوادههایشان به صورت پویش برگزار کنند. تغییر رویکرد در تهیه خبر لازمه جذب مخاطب رئیس مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی همچنین در نشست همافزایی و توانمندسازی کارشناسان روابط عمومی شهرستانهای استان تهران با تاکید بر نقش مهم رسانه گفت: روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش با در اختیار داشتن بزرگترین شبکه اطلاعرسانی کشور باید رویدادها و عملکردها را به درستی بازنمایی کند، زیرا اگر در عرصه رسانه یک قدم به عقب برویم دشمن صد قدم به جلو میآید. بابایی تغییر رویکرد در تهیه خبر را لازمه جذب مخاطب دانست و گفت: باید در انتشار محتوای دانشآموزی به ویژه دانشآموزان شاخص و فعالین عرصه تعلیم و تربیت به تولید محتوای مناسب با ذائقه مخاطبان اقدام کنیم. عباس مهاجر؛ مدیرکل فرهنگی هنری وزارت آموزش و پرورش ، درباره گفتوگو با دهه هشتادیها و شنیدن سخنان و درخواستهای آنها اظهار کرد: در حال فراهم کردن فضای گفتوگو هستیم از جمله گفتوگوی دانشآموزان با یکدیگر چرا که برخی مواقع درباره موضوعی با یکدیگر اختلاف نظر دارند و با گفتوگو میتوانند آن را حل کنند بنابراین گفتوگو کردن یک مهارت لازم برای دانشآموزان است. وی افزود: دانشآموزان باید صحبت کردن با یکدیگر و با مسئولان را بیاموزند، انتظار داریم مسئولان نیز فرصت گفتوگو با دانشآموزان را فراهم کنند. مهاجر بیان کرد: گفتوگو در آموزش و پرورش باید به یک جریان تبدیل شود تا اتفاقات خوبی رخ دهد، تلاش میکنیم با مسئولان خارج از وزارت آموزش و پرورش و مهمتر از آن مسئولان داخل وزارتخانه صحبت کنیم تا خواستهها و صدای دانش آموزان را بشنوند چرا که برای رسیدن به فهم مشترک نیازمند گفتوگو هستیم. مدیرکل فرهنگی و هنری وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که در اتفاقات اخیر کشور، نوجوانان تحت تاثیر اخبار منتشر شده در فضای مجازی قرار گرفتند، آیا برای آگاه سازی آنها درباره اخبار نادرست، اقداماتی از سوی آموزش و پرورش انجام شد؟ گفت: یکی از اشکالات اساسی این است که نوجوانان منفعلانه از فضای مجازی استفاده میکنند درصورتی که یک نوجوان میتواند حضور فعال در فضای مجازی داشته باشد یعنی کنشگری کند. وی ادامه داد: نوجوانان میتوانند در رویدادهای مختلف، مولد یک بحث و گفتوگو باشند و حقیقت را از دروغ تشخیص دهند؛ هم اکنون در حال ایجاد رویداد «یک صدا ایران» هستیم که به نوعی تمرین کنشگری در فضای مجازی است. وقتی فرد کنشگر و فعال در رسانه باشد قطعا سواد رسانهای او ارتقا می یابد و در حوادث کمتر تحت تاثیر فضای احساسی قرار میگیرد.