دلایل آلودگی هوای تهران

 میترا محسنی- هوایی که امروز تنفس می کنیم پر از آلاینده های سمی و خطرناک است. آلودگی در محیط زیست می تواند زمین را از زیبایی و تنوع زیستی خراب کند. هر ساله میلیون ها نفر در سراسر جهان به دلیل مشکلات مختلف مربوط به آلودگی جان خود را از دست می دهند. نکته مهم برای زندگی سالم، شناسایی منابع آلودگی هوا و اجرای روشهای عملی است تا بتوانید به جلوگیری از آلودگی هوا کمک کنید.
شاید بتوان گفت که مهم‌ترین عامل آلودگی هوای تهران، رشد جمعیت است که تبعات زیادی به همراه دارد. با گسترش جمعیت در شهر تهران و مهاجرت افراد از حومه، استان‌ها و حتی کشورهای دیگر به تهران، موج وسیعی از ترافیک و آلودگی ایجاد می‌شود.
عامل اول در کنار تمایل مردم به استفاده از وسایل نقلیه شخصی، سبب شده تا دود و آلاینده‌های مضر هوا به شدت افزایش یابد. هیدروکربن‌‌ها، اکسیدهای نیتروژن و مونوکسید کربن از مضرترین آلاینده‌های خروجی از اگزوز ماشین‌ها و موتورها هستند که هر یک از آن‌ها موجب بروز و تشدید بیماری‌های قلبی، تنفسی، ریوی و بسیاری از آسیب‌های دیگر می‌شوند.
استفاده از سوخت‌های فسیلی در پالایشگاه‌ها و کارخانجات با تولید گازها و مواد شیمیایی مضر، تاثیر مهمی بر آلودگی هوای تهران و سایر شهرها می‌گذارد.
برخلاف کودهای حیوانی که اثرات منفی زیست‌ محیطی ندارند، کودهای شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی باعث آلودگی هوا، محیط‌ زیست و آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌شوند.
بسیاری از فعالیت‌های خانگی موجب آلودگی خانه و هوا می‌شوند. استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و آبگرمکن برقی، اجاق گاز، عطر و ادکلن و… باعث تولید گازهای مضر می‌شوند.
در حالت طبیعی هر چه از سطح زمین بالاتر می‌رویم، دمای هوا کاهش می‌یابد اما هنگام وارونگی دما، یعنی عکس این عمل، لایه هوای گرم بالا می‌رود و هوای سرد به علت وزن بیشتر، در ارتفاع پایین ثابت می‌ماند. این پدیده باعث می‌شود تا دود خروجی از دودکش‌ها، گازها و مواد شیمیایی حاصل از کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها پس از ترکیب با هوای سرد و هم‌دما شدن با محیط و سپس برخورد با لایه‌های گرم فوقانی، در سطح زمین به صورت افقی پخش و موجب آلودگی ‌شوند.
شدت و مدت گرمای حاصل از خورشید در فصول گرم باعث شکستن مرز فوقانی وارونگی می‌شود اما در ماه‌های سرد به خصوص آذر و دی به دلیل کاهش شدت نور آفتاب و کاهش دما و جریان باد، وارونگی با شدت بیشتری رخ می‌دهد. همچنین رطوبت نسبی هوا در فصل پاییز و زمستان بیشتر است و بخار آب با گازهای حاصل از صنعت و خودروها ترکیب و منجر به پدیده مه-دود می‌شود.
به جز آلودگی‌هایی که توسط انسان ایجاد می‌شوند، عوامل طبیعی مانند طوفان و گرد و غبار، دود و خاکستر آتش‌سوزی‌های جنگلی، فعالیت‌های آتشفشانی، شهاب‌سنگ‌ها، املاح موجود در جو و سایر موارد مشابه نیز موجب کاهش کیفیت هوا می‌شوند.
با وجود این‌که آلودگی هوا به یک پدیده غالب در شهر تهران تبدیل شده اما در بعضی فصول و ساعات، میزان آن افزایش می‌یابد، به طوری که غلظت UFP (آلاینده نانوذره) در زمستان به ۵/۲ برابر فصل بهار می‌رسد. همینطور مجموع ساعات آلوده در پایتخت معمولا بین ۷ الی ۲۰ شب است که در اواخر نیمه دوم سال دو ساعت بیشتر از اوایل نیمه اول سال است.
ساعت ۷ و ۱۸ نیز به دلیل پیک ترافیک صبحگاهی و عصر، اوج آلودگی هواست. اما بین ساعت ۲ تا ۵ بامداد، غلظت آلاینده‌ها به حداقل می‌رسد و بهترین زمان برای فعالیت و ورزش در هوای آزاد است.

سلاجقه خبر داد:
انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان
 به ۳استان
 رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از انتقال آب از خلیج فارس و عمان به سه استان خبر داد و گفت: کشور به لحاظ آبی در شرایطی است که باید انتقال آب صورت گیرد.
علی سلاجقه در حاشیه مراسم افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست که امروز در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد، در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که آبا انتقال آب خلیج فارس مورد تایید سازمان محیط زیست است یا نه؟ گفت: مسئله‌ای که همیشه مورد انتقاد ما بود، «انتقال آب» درون حوضه کشوری بود که دولت سیزدهم هم پای این مسئله ایستاده است و انجام نمی‌شود اما مسئله مهم انتقال آب از منابع اقیانوسی و دریایی است و کشور ما در شرایطی قرار دارد که این کار باید انجام شود.
وی ضمن بیان اینکه کشورهای حاشیه خلیج فارس به‌صورت مطلوب از این منابع استفاده می‌کنند، اظهارکرد: متاسفانه پسماندهایی وارد آب می‌شود و هم خلیج فارس و هم عمان را دچار مشکل می‌کند. ما بحث انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به داخل کشور به‌خصوص به سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و تا حدودی خراسان جنوبی را داریم.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه انتقال آب، بیشتر از دریای عمان انجام خواهد شد، گفت: کیفیت آب عمان نسبت به خلیج فارس تقریبا شرایط مناسب‌تری دارد و هزینه‌ها کاهش‌می‌یابد البته از جنبه‌های شاخص‌های محیط زیستی نیز موضوع را بررسی می‌کنیم تا برای بوم زیست اتفاقی نیفتد.  سلاجقه در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهارکرد: خوشبختانه انتظار داشتیم در کشور از لحاظ علمی، فنی و اقتصادی برای حفظ محیط زیست اقدامات خوبی انجام شود. صنایع مختلف در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی جهت حفظ محیط زیست برنامه‌های خوبی را اجرا کرده‌اند.
وی افزود: در حال حاضر همت بلندی در مجموعه صنایع پتروپالایشی و … شکل گرفته و بازسازی و نوسازی بخش‌های مختلف این صنایع جهت کاهش آلایندگی‌های محیط زیستی آغاز شده است همچنین کارهای خوبی در راستای بازچرخانی پساب‌ها انجام شده تا از آب به نحو مطلوبی استفاده شود و فشار روی آب‌های سطحی و زیرزمینی کم شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: نمایشگاه امروز نخستین نمایشگاه محیط زیست بعد از شیوع کرونا است که شرکت‌های داخلی حضور چشمگیری داشته‌اند و برای حضور شرکت‌های خارجی نیز فراخوانی ارسال شده تا یک رویداد بین‌المللی هم در اردیبهشت ماه برگزار شود.  وی در پاسخ به پرسشی در زمینه سرانجام اسقاط خودروهای فرسوده گفت: براساس قانون هوای پاک اسقاط خودرو باید انجام شود و در همین راستا مجلس بحث ساماندهی خودرو را مطرح کرد. زمانی که قانون ابلاغ شد وزارت صمت یک اصلاحیه به این قانون اضافه کرد که این اصلاحیه در کمیسیون صنایع و معادن، کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت به مجلس رفت ولی به دولت برگشت داده شد. معاون رییس جمهوری افزود: ما از این فرایند خرسند هستیم و نمایندگان مجلس به نفع محیط زیست کشور کار کردند. لذا از آنها تشکر می‌کنیم. امیدواریم این قانون همان روند خود را که به ازای هر یک تولید چهار خودرو اسقاط شود، طی کند.
سلاجقه در پاسخ به پرسش دیگری درباره موضوع واگذاری ۵۰۰۰ معدن متروکه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: با وزیر صمت مکاتباتی کرده‌ایم و با معادنی که در مناطق حفاظت شده هستند کاملا طبق قانون برخورد می‌کنیم و معادنی را نیز که خارج از مناطق حفاظت شده هستند و آلایندگی تولید می کنند را نیز پیگیری می‌کنیم البته ما هم در تولید ملی و هم ارتقای شاخص‌های زیست‌محیطی از هیچ کمکی دریغ نمی‌کنیم و اغماضی هم در برخورد با نواقص نداریم.
وی اضافه کرد: قرار شده به‌صورت دقیق اسامی ۵۰۰۰ معدنی که قرار است واگذار شود به سازمان محیط زیست اعلام شود تا تمهیدات لازم در زمینه حفظ محیط زیست صورت گیرد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره نشست اخیر تغییرات اقلیمی در شرم الشیخ مصر گفت: بحث اساسی که در این نشست مطرح شد موضوعات مالی، فناوری و ظرفیت‌سازی در جهت در نظر گرفتن تمهیدات مقابله با اقلیم و حفظ محیط زیست بود که در بخش فناوری و ظرفیت‌سازی کارها به خوبی پیش رفت اما در زمینه موضوعات مالی کشورهای توسعه یافته به تعهدات خود به خوبی عمل نکرده اند. وی تصریح کرد: قرار بوده فقط در شش تا هفت سال اخیر ۱۰۰ میلیارد دلار از سوی کشورهای توسعه یافته به صندوق اقلیم سبز سرمایه و بودجه آورده شود، در حالی که این کشورها تنها ۴۰ میلیارد دلار حمایت کرده‌اند و آن هم فقط به کشورهای خاص ارائه شده است و ما استفاده نکردیم. ‑سلاجقه درباره بودجه محیط بانان گفت: به طور کلی مجموعه سازمان محیط زیست هم مزایا و هم حقوق محیط بانان را مورد توجه قرار داده و گام‌های مثبتی برداشته شده به‌طوری که ۵۰ درصد فوق العاده برای کارکنان و محیط بانان تخصیص داده شده است. در زمینه مزایا هم وضعیت خوبی را برای کارکنان داریم. وی ضمن اشاره به اختصاص ۲۱ میلیارد تومان جهت تأمین تجهیزات برای استان‌های مختلف گفت: این تجهیزات در قالب بسته‌هایی خریداری شده و طی یک تا دو روز آینده تحویل استان‌ها داده می‌شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت تالاب انزلی گفت: در این تالاب قرارگاه جهادی به فرماندهی حفاظت محیط زیست استان تشکیل شده و یکی از مباحثی که در بازدیدهای میدانی مشخص شده، این بوده که آب ورودی تالاب برگشت داشته و به عبارتی خفگی تالاب به دلیل ساخت دیواره ایجاد شده است.
سلاجقه در پایان تصریح کرد: دستور داده‌ایم این دیواره تخریب شود تا تالاب زنده‌ای را شاهد باشیم و از دادستانی هم درخواست پیگیری این موضوع را داشته ایم.