اعتمادسازی و رفع شبهه در جامعه

 ملیحه منیری - برای همنوا کردن فرآیند توسعه, تدارک رهنمایی برای تبادل اطلاعات در کشورهای در حال توسعه دارای اهمیت است. نظام ملی اطلاع رسانی کشور باید نیازهای اطلاعاتی و حرفه ای پژوهشگران, برنامه ریزان, مدیران اجرایی, مشاوران و گروه های آموزشی را تأمین کند. اما اکنون ر کشور چه خبر است؟
چه کسانی به شورای اطلاع‌رسانی دولت اضافه شدند؟
1-دیروز اعضای جدید شورای اطلاع‌رسانی دولت بر اساس آیین‌نامه اصلاحی چگونگی تعیین و حدود وظایف سخنگوی هیأت وزیران و تشکیل شورای اطلاع‌رسانی دولت تعیین شدند.
«محمد مخبر» معاون اول رئیس‌جمهور، آیین‌نامه جدید «چگونگی تعیین و حدود وظایف سخنگوی هیأت وزیران و تشکیل شورای اطلاع‌رسانی دولت» را ابلاغ کرد.
در این آیین‌نامه ۱۰ ماده‌ای تأکید شده که «شورای اطلاع‌رسانی دولت به‌منظور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی در زمینه اطلاع‌رسانی در زمینه برنامه‌ها، فعالیت‌ها و دستاوردهای دولت و اعلام هماهنگ مواضع رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت به مردم تشکیل شده و فعالیت می‌کند».
بر اساس ماده ۲ آیین‌نامه، معاون حقوقی و امور مجلس رئیس‌جمهور که در حال حاضر به دو معاونت تبدیل شده، از ترکیب شورای اطلاع‌رسانی دولت حذف شده و دبیر هیأت دولت، سخنگو و سخنگویان تخصصی دولت همچون سخنگوی اقتصادی و همچنین وزرای اقتصاد و ارتباطات به اعضای شورا افزوده شدند و تعداد صاحب‌نظران در حوزه ارتباطات و رسانه نیز از دو نفر به پنج نفر افزایش یافته است.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، رئیس مرکز ملی فضای مجازی و معاون فرهنگ و ارتباطات دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی از دیگر اعضای جدید شورای اطلاع‌رسانی دولت هستند.
بر اساس آیین‌نامه جدیدِ «وظایف سخنگوی هیأت وزیران و تشکیل شورای اطلاع‌رسانی دولت»، رئیس دفتر رئیس‌جمهور و وزرای ارشاد، اطلاعات، کشور و امور خارجه، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس سازمان صداوسیما و مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) همچنان در این شورا حضور دارند.
در تبصره یک ماده ۲ آیین‌نامه تصریح شده است رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت می‌تواند به تشخیص رئیس‌جمهور از بین اعضای شورا منصوب شده یا فردی خارج از این مجموعه باشد و حق حضور در جلسات هیأت دولت را خواهد داشت؛  دبیر شورا نیز طبق تبصره ماده ۹ توسط رئیس شورا از بین اعضا یا خارج از مجموعه انتخاب می‌شود که مسئولیت اداره دبیرخانه را بر عهده دارد.
بر اساس ماده ۳ آیین‌نامه، سخنگوی دولت با پیشنهاد رئیس‌جمهور و تصویب هیأت وزیران انتخاب می‌شود و می‌تواند در همه جلسات هیأت دولت و سایر شوراها و ستادهایی که به ریاست رئیس‌جمهور یا معاون اول وی برگزار می‌شود، حضور یابد.
ماده ۵ این آیین‌نامه دستگاه‌های اجرایی را مکلف کرده به‌منظور برنامه‌ریزی و فعالیت‌های اطلاع‌رسانی موثر خود، کارگروه ویژه اطلاع‌رسانی را با حضور بالاترین مقام مسئول هر دستگاه تشکیل دهند و بر اساس ماده ۷، همه استان‌ها باید زیر نظر استاندار دارای شورای اطلاع رسانی باشند.
تبصره یک این ماده تأکید دارد مسئولان روابط عمومی و ارتباطات و اطلاع‌رسانی دستگاه‌ها پس از اخذ تأییدیه صلاحیت‌های حرفه‌ای از دبیرخانه شورا منصوب می‌شوند و در تبصره ۴ آن تصریح شده «در مواردی که دستگاه‌های اجرایی ذیل قوه مجریه قصد شکایت از رسانه‌ای را داشته باشند، باید گزارش آن را جهت اطلاع به دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت ارائه دهند».
تبیین، اعتمادسازی و رفع شبهه
2-عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت با بیان اینکه انسان محور روایت‌سازی است، گفت: در عصر کنونی وظیفه مبلغان و روحانیون ابتدا تبیین و سپس اعتمادسازی و رفع شبهه در جامعه است.
مردادماه امسال سپهر خلجی، در گردهمایی روحانیون و مبلغان استان خراسان جنوبی اظهار کرد: جهاد تبیین یکی از مهمترین وظایف امروز ماست زیرا روشن‌سازی و آرام‌سازی اذهان و دل‌های مردم از طریق جهاد تبیین امکان‌پذیر است.
وی اظهار کرد: در زمینه عدم تبیین و روشنگری باید خط‌شکنی کنیم لذا باید جسارت بیان، اشراف کامل بر اطلاعات و توان لازم را داشته و موقعیت‌شناس باشیم.
عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت تصریح کرد: مقام معظم رهبری در دیدار اخیر ائمه جمعه سراسر کشور بر مسأله رفع شبهه تاکید مضاعفی داشتند، چون این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است و کسانی ‌که قبل از انقلاب سوابق مبارزاتی جبهه و جنگ داشته و در مقابل تیر و ترکش ایستادند اما در مقابل شبهه کم‌ آوردند. وی با اشاره به تحلیل شرایط امروز جامعه گفت: امروزه رسانه‌های خُرد جایگزین رسانه‌های بزرگ شده‌اند. خلجی با اشاره به کمرنگ شدن نقش دروازه‌بانی خبری و اطلاعاتی ادامه داد: عصر امروز به عصر انسان رسانه معرفی شده و عطش و سرعت بسیار بالایی برای تولید محتوا و زیست مجازی وجود دارد.
وی یادآور شد: امروزه ماموریت راهبردی برعهده ماست و همه نیاز داریم در این فضا مدیریت پیام و روایت کنیم زیرا اگر نتوانیم درست روایت داشته باشیم بدون شک ما را روایت خواهند کرد.
عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت گفت: اکنون دوره رسانه است اما باید از این ظرفیت به‌درستی استفاده شود لذا باید به حوزه تبیین با نگاه دیگر و عمیق‌تر بنگریم.
وی افزود: شکل‌گیری ادراک عمومی ناشی از تصویری که رسانه به افکار عمومی منتقل می‌کند، سبب احساس نشاط یا غلبه رکود و سرخوردگی، احساس امید به آینده، ناامیدی از شرایط، احساس غرور و عزت یا سرافکندگی و شرمساری اجتماعی و احساس پیشرفت یا عقب‌ماندگی می‌شود.
خلجی بیان کرد: در دوران عصر انسان رسانه شاهد پدیده ارتباط جمعی شخصی هستیم به این معنا که یک فرد در آن طرف دنیا با گرفتن و انتشار یک عکس، ارتباط جمعی و جریان‌سازی می‌کند و هر فرد قابلیت این‌ را دارد با کانال، وب سایت، وبگاه و سایر ابزار، جریان‌سازی کند.
وی با اشاره به ویژگی‌های رسانه در تراز یک و ابزار قوی و اثرگذار بر افکار، اظهار کرد: تغییر نگرش در جامعه هدف، دستکاری ذهنی مخاطبان، اختلال و خطا در دستگاه محاسباتی تصمیم‌گیران، وارونگی افکار عمومی، تضعیف و زوال سرمایه اجتماعی توسط رسانه‌ها امکان‌پذیر است.
عضو شورای عالی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: رسانه‌های جریان رقیب بر مشروعیت‌زدایی، اعتبارزدایی، اعتمادزدایی، ناامیدسازی و ناکارآمدنمایی و رویکرددانی اجتماعی هدف‌گذاری کرده است.
وی با اشاره به صنعت ۱۰۰ ساله هالیوود در آمریکا افزود: سرمایه‌گذاری صد ساله اقتدار این کشور که در فیلم‌های هالیوودی به نمایش گذاشته بودند، وقتی سپاه در خلیج فارس نظامیان آمریکایی را دستگیر و به اسارت درآورد، از بین رفت.
خلجی با بیان اینکه در غرب، رسانه به عنوان یک وسیله و ابزار برای اثرگذاری بر جوامع به خدمت گرفته شده است، اظهار کرد: کار دیگری که با صنعت هالیوود هدف‌گذاری شده، جا انداختن سبک زندگی آمریکایی بود که این کار را کردند لذا روایت نظامی و سبک زندگی ساخته و دنیا را به دنبال خود کشاندند.
وی افزود: نبرد نامرئی و چند لایه با بی‌نهایت سناریو که ویژگی برجسته این نبرد به نداشتن احساس جنگ در جامعه، مورد هدف است و طی آن اعتقادات، نگرش‌ها و رفتار نخبگان و عامه جامعه هدف قرار می‌گیرد.
خلجی با بیان اینکه اصل متقاعدسازی و اقناع مخاطبان باید در دستور کار قرار گیرد اظهار داشت: سازمان رسانه‌ای کشور که مهمترین رکن آن صدا و سیما است باید فعال‌تر از گذشته میدان‌داری کرده و به‌شدت مراقبت کند که خود به زمینه‌ای برای بر هم زدن امنیت روانی مردم تبدیل نشود.
وی تصریح کرد: سازمان رسانه‌ای کشور باید از حالت پدافندی فاصله بگیرد و تا حدودی نقش آفندی خود را برای حمله به نقاط آسیب جریان رقیب که کم هم نیستند، بیابد.
عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت گفت: وظیفه ما امیدافرینی در جامعه است زیرا آن قدر در زمینه مشکلات کشور اطلاع‌رسانی شده که مردم تصور می‌کنند در کشورهای خارجی همه چیز آرام و خوب است لذا جامعه ایرانی هیچ درکی از گرفتاری‌های کشورهای دیگر ندارد.
وی با تاکید بر اینکه باید دروازه‌بانی خبر یا هدف، کنترل و مقابله با بمباران اخبار منفی جدی گرفته شود بیان کرد: در رسانه‌ها باید جریان فعال تزریق امید راه بیفتد همچنین در مقابل این موج سازمان‌یافته ضد امید، در گوشه گوشه کشور باید نشانه‌های امید برجسته شده و در مقابل چشم مردم گذاشته شود.
خلجی یادآور شد: مدیران نظام حکمرانی هم وظیفه دارند در سخت‌ترین شرایط بهترین تصمیم‌ها را اتخاذ کنند و برای هر تصمیمی که می‌گیرند ادله منطقی و قابل قبول داشته باشند.
افکار عمومی، نقشه تمرکز جریان دشمن است
خلجی، همچنین در کارگاه آموزشی افکار عمومی در دوره جنگ اراده‌ها و روایت‌ها که با حضور مدیران کل دستگاه‌های اجرایی خراسان جنوبی برگزار شد، افزود: حجمه سنگینی را جریان معارض برای تخریب دولت با نادیده انگاری برخی اقدامات انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: افکار عمومی، نقشه تمرکز جریان دشمن است و اگر دشمن بتواند باورها و ادراک عمومی جامعه را تغییر دهد در بسیاری از امور موفق خواهد شد.
خلجی اظهار کرد: اینکه همه امکانات نظامی و اقتصادی که جریان مقابل دارد؛ سرمایه گذاری در حوزه رسانه می‌کند و اینترنشنال را با میلیاردها دلار پشتیبانی می‌کند، نشان می‌دهد که اتفاقاتی درحال رقم خوردن است.
وی یادآور شد: اگر مدیران نتوانند پیام را به موقع و هوشمندانه مدیریت کنند، مطمئنم باشید طوریکه انتظار ندارند روایت خواهند شد.
خلجی اظهار کرد: اینکه مدیران ارشد اجرایی کشور همچون رییس جمهور در محروم ترین نقطه کشور حضور پیدا می‌کند، نقطه قوت ما است؛ اما به همین جریان هم حمله رسانه‌ای می‌کنند؛ شهید همدانی شهید مدافع حرم نقطه قوت کشور ما است اما به ایشان و شهدای مدافع حرم حمله و حتی به ایام عزای امام حسین (ع) هم رحم نکردند.
وی ادامه داد: رسانه امروز رکن اصلی در گردش اطلاعات است که سرعت در انتشار پیام، تکثیر پیام، قدرت پردازش تصویر، برجسته سازی پیام، کوچک نمایی پیام، واقع نمایی پیام، وارونگی افکار، تحریف واقعی و قدرت روایت سازی از مهمترین ویژگی‌های رسانه است.
عضو شورای اطلاع رسانی دولت تصریح کرد: در جنگ روایت‌ها ممکن است اصل و متن واقعه تحریف نشود، اما تحلیل و روایتی وارونه به افکار عمومی ارایه می‌کنند که در این روند جای جلاد و شهید عوض می‌شود، حق باطل جلوه می‌کند و باطل بر مسند حق می‌نشیند، اما پیروز صحنه کسی است که روایت بسازد.
وی بیان کرد: دشمن دستکاری در افکار عمومی را مورد توجه قرار داده تا اعتماد زدایی، مشروعیت زدایی و نا امیدسازی در کشور اشاعه یابد و با گسست عاطفی، بی اعتمادی را در جامعه گسترش دهد.
خلجی اظهار کرد: ما جامعه‌ای رسانه پایه و تا حدودی رسانه زده با رشد فضای مجازی داریم، جمهوری اسلامی درگیر جنگ ترکیبی و شناختی است که دشمن با نیروی نامرئی و چند پایه اعتقادات، نگرش و نهایتا رفتار نخبگان و عامه مردم را هدف قرار می‌دهد.
«اطلاعات» در فرایند « توسعه پایدار
3-توسعه، فرایندی است عجین با طیف وسیعی از مطالعات، برنامه‌ریزیها ، گزارشها، تصمیم سازیها، ابتکارها و ... اما به راستی چرا «اطلاعات» بویژه در فرایند « توسعه پایدار» چنین پر اهمیت ظاهر شده است؟ تغییر رویکرد از فناوری مولد به فناوری اطلاعات، آغاز گر مرحله‌ای جدید از حیات اجتماعی بشر شده است، به نحوی که کاربرد فراگیر فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، موجبات تحقق شکل جدیدی از جوامع، موسوم به «جامعه اطلاعاتی» را مهیا ساخته است. جامعه‌ای که در آن، دانایی ارزش پایه بوده و به همین دلیل، این سرمایه است که در خدمت نیروی انسانی قرار می‌گیرد و نه بالعکس. توسعه معرفتی ـ انسانی و رشد توانمندیهای فردی، موتور محرکه این جوامع اطلاعاتی است. در چنین جوامعی، شهروندان از پارادایم زندگی برای بقا، به پارادایم زندگی برای رشد سوق داده می‌شوند. از سویی، رشد قلمرو اطلاع‌رسانی،‌ ظرفیتهای علمی کشور را برای افزودن بر ارزش منابع خود ارتقا ‌می‌بخشد و با افزایش آگاهی شهروندان، قدر مسلم توانمندی جامعه برای توسعه همه جانبه، روز افزون خواهد شد. با توجه به ارتباط مستقیم و تنگاتنگی که میان مفاهیم توسعه و بهره‌وری وجود دارد، به روشنی می‌توان اهمیت راهبردی اطلاعات و فناوریهای اطلاعاتی را در مباحث حوزه بهره‌وری نیز جستجو کرد. با عنایت به محوریت نقش انسان در مفاهیم توسعه و بهره‌وری، در فضایی که زمینه رشد خرد اجتماعی و کیفیت آموزش به سبب تسهیل ارتباطات و تبادل اطلاعات علمی فراهم گردد، بستر لازم برای نهادینه شدن فرهنگ بهره‌وری و توسعه منابع انسانی آسان‌تر مهیا شده، در ‌نتیجه حرکت ملی برای ارتقای بهره‌وری، سرعت، تداوم و تضمین بیشتری خواهد داشت. از این‌رو، می‌توان به حکم تجربه نیز انسان و جامعه پیشرفته‌تر را معادل با انسان و جامعه بهره‌ورتر دانست.
فشار امواج اطلاعاتی و تحولات علمی ـ تکنولوژیکی، طبعا دولتها را به اهمیت و ضرورت تدوین سیاستهای جامع اطلاع‌رسانی و استخدام فناوریهای نوین ارتباطی و افزایش سرمایه‌گذاری در این خصوص متوجه ساخته است و با توسل به ترمیم زیر ساختهای خود و فراهم ساختن امکان بهره‌گیری از این ابزارها و روشهای نوین، افقهای جدیدی در خصوص تبادل اطلاعات و امکان حضور بی واسطه تر در عرصه‌های اجتماعی و دسترسی آنی به داده‌های علمی مختلف را به روی شهروندان گشوده اند و بدین طریق، زمینه تسهیل مشارکت مردم برای تحرک جامعه و به دست آوردن سهم مساوی در سودمندیهای توسعه فرهنگی ـ اجتماعی را مهیا ساخته‌اند. در خاطرات آلبرت گور معاون رئیس جمهور آمریکا در دوره بیل کلینتون، آمده است که وی با تشیخص این مطلب که مشکلات عمده آمریکا در صورت ایجاد زیرساخت ملی اطلاع‌رسانی برطرف خواهد شد، نسبت به ابداع طرحی شبیه به بزرگراههای حمل و نقل سراسری (که در دوران ریاست جمهوری آیزن هاور احداث شده بود) همت گماشت؛ با این تفاوت که اگر شبکه سراسری ترابری، امکان تردد در معابر داخلی کشور را فراهم می‌ساخت و تأثیری شگرف بر توسعه اقتصادی این کشور نهاد، زیرساخت ملی اطلاعاتی که بعدها به بزرگراههای اطلاعات مشهور شد، ‌می‌تواند انواع پیامها را در سریع‌ترین زمان و در سطح ملی و بین المللی جابجا کند و علاوه بر اقتصاد، حوزه‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را نیز متحول نماید و در حصول یک جامعه اطلاعاتی ملی، منشأ اثر باشد.