روزنامه کائنات
5

گزارش

۱۴۰۱ چهارشنبه ۱۵ تير - شماره 4164

گزارش کائنات از تولید روزانه میدان آزادگان ؛

استارت مگاپروژه در میدان مشترک نفتی

  وزیر نفت از افزایش ظرفیت تولید میدان مشترک نفتی آزادگان به ۵۷۰ هزار بشکه در روز با تأمین مالی ۷ میلیارد دلاری از داخل کشور خبر داد.
همزمان با تسریع فعالیت‌ها از سمت عراق برای توسعه برداشت از مخزن مشترک «آزادگان - مجنون»، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در روزهای نخستین سال جاری وعده داد که توسعه میدان آزادگان با تشکیل کنسرسیومی ایرانی در دستور کار قرار دارد.
حال در روزهای اخیر،‌ جواد اوجی، وزیر نفت در نشست ارائه فرصت‌های سرمایه‌پذیری و سازوکار اجرایی مشارکت‌ بانک‌ها در طرح‌های بالادستی کلان صنعت نفت با اشاره به اولویت مگاپروژه توسعه یکپارچه میدان مشترک نفتی آزادگان، گفت: «۷ میلیارد دلار برای طرح توسعه میدان آزادگان سرمایه‌گذاری می‌شود که بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری برای طرح توسعه میدان آزادگان را از بانک‌ها، شرکت‌های توسعه‌ای و صندوق توسعه ملی تأمین می‌کنیم.»
همچنین وزیر نفت صبح دیروز با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی گفت: «برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت ایران، طرح ‎توسعه یکپارچه ‎میدان نفتی مشترک آزادگان، با تأمین مالی ۷ میلیارد دلاری بانک‌های دولتی و خصوصی، هلدینگ‌های اقتصادی و صندوق توسعه ملی و با هدف افزایش تولید این میدان به ۵۷۰ هزار بشکه در روز، عملیاتی خواهد شد.»
درآمد ۱۴ میلیارد دلاری
دیروز بعد از گذشت سال‌ها از بلاتکلیفی توسعه میدان مشترک آزادگان ، طرح توسعه یکپارچه میدان آزادگان جنوبی با حضور رئیس جمهور و مسئولان وزارت نفت در نهاد ریاست جمهوری به امضا ‌رسید.
میدان آزادگان از میدان‌های نفتی بزرگ ایران است، که در منطقه دشت آزادگان، در حد فاصله ۱۰۰ کیلومتری از غرب اهواز مستقر است. این میدان نفتی مشترک از شمال در مجاورت میدان مجنون عراق قرار دارد که به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است.
میزان نفت درجای میدان آزادگان شمالی در حدود ۵.۸۶ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن ۴۲۰ میلیون بشکه برآورد می‌شود. همچنین نفت درجای میدان آزادگان جنوبی نیز ۲۸.۲ میلیارد بشکه و نفت قابل استحصال آن در حدود ۱.۶ میلیارد بشکه برآورد شده است.
در دولت دهم توسعه هر دو میدان آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی توسط چینی‌ها در دستور کار قرار گرفت اما در دولت یازدهم علیرغم به اتمام رسیدن طرح توسعه میدان آزادگان شمالی، توسعه میدان آزادگان جنوبی دچار تصمیمات عجولانه و اشتباهات استراتژیک شد تا سرنوشت این میدان همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد و بسیاری از کارشناسان به کاریکاتوری بودن و بی‌ثمر بودن اقدامات دولت یازدهم و دوازدهم در توسعه این میدان اذعان کنند.
دیروز بعد از گذشت سال‌ها از بلاتکلیفی توسعه این میدان مشترک، طرح توسعه یکپارچه میدان آزادگان جنوبی با حضور رئیس جمهور و مسئولان وزارت نفت در نهاد ریاست جمهوری به امضا می‌رسد.
اخیراً رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت با اشاره به حرکت وزارت نفت در توسعه میادین مشترک نفتی گفته است در دولت سیزدهم عقب ماندگی در توسعه میادین نفتی مشترک جبران خواهد شد.
قرارداد توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی که به عنوان بزرگترین میدان نفتی مشترک شناخته می‌شود برای اولین بار به صورت همزمان و یکپارچه صورت خواهد گرفت به طوری که در توسعه این میدان مشترک از ظرفیت بانک‌های دولتی و خصوصی، صندوق توسعه ملی شرکت‌های اکتشاف و تولید داخلی استفاده خواهد شد که در واقع توسعه این میدان بدون حضور خارجی‌ها از اروپا تا شرق آسیا تماماً توسط پیمانکاران و سرمایه گذاران ایرانی انجام خواهد شد.
اجرای این طرح در یک دوره هفت‌ساله صورت خواهد گرفت که براین اساس تولید نفت میدان آزادگان از ۱۹۰ هزار بشکه در روز به ۵۷۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت به این معنا که به تولید نفت ایران ۳۸۰ هزار بشکه در روز اضافه خواهد شد که این مسئله منجر به افزایش قدرت چانه زنی ایران در اوپک نیز می‌شود.
این میدان قبلاً به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده بود که در طرح جدید قرار براین است میدان نفتی آزادگان یکپارچه دیده شود که باعث افزایش بهره وری و تولید صیانتی از میدان خواهد شد.
در سال ۹۲ وقتی بیژن زنگنه برای دومین بار عزم صدرات بر وزارت نفت کرد، یکی از برنامه‌هایش افزایش تولید میادین نفتی غرب کارون به ۷۰۰ هزار بشکه در روز بودتوسعه میدان آزادگان جنوبی در دولت یازدهم دچار تصمیمات عجولانه و اشتباهات استراتژیک شد تا سرنوشت این میدان همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. ماجرای توسعه میدان آزادگان جنوبی از این قرار است که ابتدا تولید زودهنگام (early production) این میدان برای تولید روزانه ۵۰ هزار بشکه نفت توسط مناطق نفت‌خیز جنوب انجام شد. در ادامه در سال ۲۰۰۱ وزارت نفت با شرکت inpex ژاپن یک قرارداد بیع متقابل برای توسعه این میدان منعقد کرد.
اما قرارداد با ژاپنی‌ها به سرانجام نرسید و این شرکت در سال ۲۰۰۸ از قرارداد خارج شد. ماحصل حضور ژاپنی‌ها در ایران یک برنامه جامعه تولید (MDP) از میدان آزادگان جنوبی بود که بر مبنای همین برنامه، مذاکرات با شرکت چینی CNPC برای توسعه میدان آزادگان جنوبی آغاز شده و سرانجام عملیات اجرایی این طرح در شهریور سال ۹۱ کلید خورد.
چینی‌ها هم توسعه آزادگان شمالی را بر عهده گرفتند هم توسعه بخش جنوبی میدان را. ولی عملکرد آنها در این دو بخش مشابه هم نبود. در واقع هر چند عملکرد چینی‌ها در توسعه میدان آزادگان شمالی مطلوب بود اما در میدان آزادگان جنوبی به نسبت با تعلل زیادی مواجه شد که دلیل این تفاوتِ عملکرد نیز به تیم اجرایی شرکت نفت و شرکت CNPC در دو میدان برمی‌گشت. در نتیجه بعد از روی کارآمدن بیژن زنگنه وزیر نفت، در سال ۹۳ قرارداد با چینی‌ها منتفی شد و آنها از پروژه توسعه میدان آزادگان جنوبی کنار گذاشته شدند.
کارشناسان معتقدند که زنگنه برای باز کردن پای شرکت‌های غربی به میادین نفتی ایران، چینی‌ها را کنار گذاشته است، و الا این امکان وجود داشت که با مدیریت قوی‌تر و تعامل بیشتر توسعه میدان آزادگان جنوبی نیز همانند آزادگان شمالی توسط شرکت CNPC چین انجام شود.
بعضی از کارشناسان فعال در صنعت نفت می‌گویند شرکت چینی به این دلیل کنار گذاشته شد که شرکت انگلیسی- هلندی رویال داچ شل که توسعه همین میدان مشترک در بخش عراقی را بر عهده داشت خواستار مطالعه این میدان در بخش ایرانی شد و مسئولان وزارت نفت نیز هیجان‌زده از احتمال حضور شل در این میدان، هم اطلاعات مخزن در طرف ایرانی را در اختیار شل گذاشتند و هم چینی‌ها را از میدان خارج کردند تا فضا برای این شرکت غربی نه‌چندان خوشنام در ایران باز شود. با این حال در نهایت شل صرفاً به گرفتن اطلاعات اکتفا کرد و پیشنهاد مشخصی هم برای توسعه میدان ارائه نداد.
بعد از کنار گذاشتن چینی‌ها و تا تعیین تکلیف مجدد این موضوع، شرکت مهندسی توسعه نفت (متن) عهده‌دار برخی اقدامات توسعه‌ای به صورت محدود محدود شد. در این راستا تا سال ۹۵ شرکت متن تعدادی چاه در این میدان حفاری کرد و مناقصه احداث کارخانه فرآورش مرکزی این میدان را برگزار نمود، مناقصاتی که سه بار تکرار شدند ولی هر بار با مخالفت زنگنه همراه شد.
در این راستا قریب به ۲۰۰ حلقه چاه در این میدان حفاری شد که با دخالت وزیر به دلیل نبود کارخانه، امکان تولید از همه چاه‌های این میدان مشترک فراهم نبود و هنوز هم نیست. این خواب سرمایه در حفاری چاه‌ها و خسارت‌های عدم تولید از میدان مشترک به این امید به کشور وارد شد که توسعه این میدان در آینده به شل و سایر شرکت‌های غربی سپرده شود.
با امضای توافق برجام اما تلاش‌های زنگنه برای حضور شل، توتال و سایر شرکت‌های غربی در پروژه‌های توسعه میادین ایران به سرانجام نرسید تا تصمیم اشتباه او مبنی بر اخراج چینی‌ها بیش از پیش نوک انتقادات را متوجه وزیر نفت کند.
نکته حائز اهمیت در این است که افزایش ۳۸۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت ایران با فرض قیمت هر بشکه نفت ۱۰۰ دلار سبب افزایش درآمد صادرات نفت ایران در حدود ۱۴ میلیارد دلار در سال پس از اجرای کامل طرح می‌شود درآمدی که خیلی زودتر از اینها می‌شد برای ایران کسب شود اما خوش خیالی‌های زنگنه تا کنون مانع از کسب این درآمد برای کشور شده است.
۱۱نکته درباره طرح توسعه میدان مشترک نفتی آزادگان
در دولت سیزدهم، بدون معطل ماندن برای خارجی‌ها، با استفاده از ظرفیت‌های داخلی بزرگترین سرمایه‌گذاری سالهای اخیر ایران برای توسعه بزرگ‌ترین میدان مشترک نفتی کشور را انجام داد.
در غرب ایران در مجاورت مرز ایران و عراق، یک مخزن نفتی واقع شده که از نظر حجم ذخایر درجای نفت یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان است. این میدان در خاک ایران با نام «آزادگان» و در خاک عراق با نام «مجنون» شناخته می‌شود.
میدان آزادگان (شمالی و جنوبی) دهمین میدان نفتی بزرگ جهان و چهارمین میدان بزرگ نفتی ایران پس از میادین اهواز، گچساران و مارون است؛ این میدان بزرگ‌ترین میدان مشترک نفتی کشور است که در منطقه دشت آبادان، در حدود 80کیلومتری غرب و جنوب غرب اهواز و در امتداد مرز ایران و عراق قرار دارد.
این میدان دارای 4 مخزن سروک، کژدمی، گدوان و فهلیان است که بیش از 33 میلیارد بشکه، نفت درجای آن است و توسعه آن تاکنون در قالب دو بخش آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی دنبال شده است.
در دولت گذشته طرحی برای توسعه این میدان مهم نفتی اجرا نشد، اما دولت سیزدهم اقدامات مهمی برای توسعه آن انجام داده است که در بخش کوتاه‌مدت، تاکنون افزایش 60درصدی ناوگان حفاری و به تولید رساندن 20 چاه از چاه‌های حفاری‌شده قبلی انجام شده است.
در برنامه میان‌مدت، به‌منظور تکمیل توسعه میدان نفتی آزادگان، شرکت ملی نفت در اقدام جدید به‌دنبال توسعه هم‌زمان فاز دوم آزادگان شمالی و فاز دوم آزادگان جنوبی با یک کارفرمای واحد و مدیریت یکپارچه مهندسی مخزن است.
وزیر نفت نیز از افزایش ظرفیت تولید میدان مشترک نفتی آزادگان به 570 هزار بشکه در روز با تأمین مالی 7 میلیارد دلاری از داخل کشور خبر داده است.
اما در طرح توسعه میدان مشترک نفتی آزادگان به‌صورت یکپارچه، 11 نکته قابل توجه و مهم وجود دارد؛
1.    برای اولین بار به‌صورت همزمان از ظرفیت بانک‌های دولتی و خصوصی، صندوق توسعه ملی (بانک‌های ملی، سپه، ملت، پارسیان، تجارت، شهر + صندوق توسعه ملی) و شرکت‌های اکتشاف و تولید داخلی (ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، بنیاد مستضعفان، قرارگاه خاتم، مپنا و پتروپارس) استفاده خواهد شد که می‌توان آنها را غول‌های اقتصادی ایران نامید، درواقع بدون معطل ماندن برای خارجی‌ها، همه ظرفیت داخلی پای کار آمده است.
2.    این طرح از لحاظ تأمین داخلی منابع مالی با مبلغ 7 میلیارد دلار، تاکنون بزرگترین پروژه سرمایه‌گذاری دولت سیزدهم و حتی چند دولت اخیر محسوب می‌شود و از قرارداد ناتمام توتال در دولت یازدهم (4.8 میلیارد دلار) هم بزرگتر است با این تفاوت که توتال فقط چند میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرد و کار را نیمه‌تمام رها ساخت، اما در طرح توسعه میدان آزادگان تمام منابع از داخل تأمین خواهد شد.
3.    این طرح موجب ایجاد اشتغال گسترده در مناطق نفتی کشور خواهد شد.
4.    این طرح موجب توسعه کم‌سابقه توان تولید داخل در حوزه تأسیسات نفتی و پر کردن ظرفیت خالی سازندگان تجهیزات و پیمانکاران EPC و EPD خواهد شد.
5.    با اجرای این طرح و در یک دوره هفت‌ساله، تولید نفت میدان آزادگان از 190 هزار بشکه (ظرفیت تولید فعلی) به 570 هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت، یعنی تولید نفت ایران 380 هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد؛ افزایش 380هزار بشکه‌ای تولید نفت، سبب ارتقاء قدرت چانه‌زنی ایران در اوپک خواهد شد.
6.    در این طرح برای اولین بار همزمان بحث افزایش ضریب بازیافت با تزریق گسترده آب انجام می‌شود.
7.    این میدان قبلاً به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده بود که در طرح جدید قرار شده است با یک طرح توسعه یکپارچه توسعه پیدا کند که باعث افزایش بهره‌وری و تولید صیانتی‌تر از میدان خواهد شد.
8.   حفر بیش از 420 حلقه چاه تولیدی و تزریقی و احداث 430 کیلومتر خطوط لوله جریانی و احداث 7 مانیفولد جدید و توسعه 3 مانیفولد موجود، از دیگر نکات طرح است.
9.    وزارت نفت در دولت سیزدهم بدون معطل ماندن برای نتیجه مذاکرات لغو تحریم‌ها، مطالعات اجرایی یکی از پروژه‌های بزرگ نفتی را از ابتدای کار خود شروع کرده و اکنون به مرحله امضای قرارداد رسیده است.
10.    تزریق منابع بانک‌ها و صندوق توسعه ملی به این طرح، مصداق واقعی حمایت از تولید داخلی خصوصاً اشتغالزایی دانش‌بنیان است.
11.    افزایش 380هزاربشکه‌ای تولید نفت ایران با فرض قیمت هر بشکه نفت 100 دلار سبب افزایش درآمد صادرات نفت ایران در حدود 14 میلیارد دلار در سال پس از اجرای کامل، ارزش خواهد داشت.

 

ارسال دیدگاه شما

عنوان صفحه‌ها
30 شماره آخر
بالای صفحه