راهکار‌های اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب

 فاطمه جلیلی نیا- در هرجامعه‌ای افراد حدی از پوشش را برای مصون ماندن خود و مصون ماندن دیگران از لغزش و آسیب پذیرفته و قبول دارند. در ایران که حجاب و پوشش جزء قوانین لازم‌الاجراست بدیهی است که در گذر زمان اعتقاد به این پوشش و تاثیر مثبت آن بیشتر شده است و جامعه با این گذاره به صورت فرهنگی خو گرفته است.
حجاب از آن دست مقولاتی است که در کشور ما حتی تعریف آن هم به راه اشتباهی رفته است. اختصاص یافتن واژه «حجاب» به سبک خاصی از پوشش یا تعریف آن فقط برای زنان باعث شده تا یک روز از سال به نام روز «حجاب و عفاف» بحثها دوباره پیرامون این چالش چهل ساله رنگ تازه‌ای بگیرد و واژه «عفاف» یادآوری کند که حجاب معنای بسیار گسترده‌تری در یک جامعه اسلامی دارد.
روز 21 تیرماه هرسال از این جهت روز «حجاب و عفاف» نامگذاری شده است که مصادف است با سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب در دوران رضاشاه پهلوی. در سال 1314 در پی اقدامات اطلاحی رضاشاه بر روی سبک پوشش مردم، دستور استفاده مردان از کلاه‌شاپو و کشف حجاب زنان در مشهد صادر شد. با شنیدن این خبر جمعی از روحانیون شهرهای مختلف در تهران تحصن کردند. محل تحصن این روحانیون به سرپرستی آیت‌الله قمی در شهرری بود. وقتی اخبار محاصره محل اقامت آنها به مشهد رسید، مردم مشهد در حرم امام رضا(ع) و اطراف مسجد گوهرشاد تجمع و به این وضعیت اعتراض کردند.
حجاب و نوع پوشش ملموس‌ترین و بارزترین تفاوت یک جامعه دینی با یک جامعه سکولار در یک نگاه است. بدیهی است بیرونی‌ترین لایه از یک جامعه اسلامی نحوه پوشش زنان و مردان و رفتار آن‌ها در سطح جامعه است، اما این نمود بیرونی ماحصل افکار و تفکرات افراد است. به بیان دیگر میزان درونی‌سازی باور‌ها و اعتقادات مذهبی که طی فرایندی از دوران کودکی در خانواده و سپس در جامعه، مهد، مدرسه و دانشگاه اتفاق می‌افتد و شکل می‌گیرد، موجب می‌شود دختران ما در مسیر زندگی‌شان حجاب را انتخاب کنند و میزان پایبندی آنان به این شاخصه بیرونی باور‌های مذهبی به میزان درونی شدن این باور‌ها در دوران کودکی و پاسخگویی به شبهات و آماده‌سازی فضای اجتماعی در دوران نوجوانی و جوانی آنان بستگی دارد.
قانون عفاف و حجاب از سوی وزیر کشور به همه نهاد‌ها ابلاغ شد و باید اجرای این قانون در مرحله اول از دستگاه‌های دولتی آغاز شود. اجرای مرحله اول طرح جامع عفاف و حجاب از سوی وزارت کشور ابلاغ شده و مسئولیت قرارگاه اجرایی آن هم با عنوان «ستاد ۲۱تیرماه» به ستاد امر به معروف و نهی از منکر ابلاغ شده است.
با وجود تمام این قوانین، اما موضوع حجاب و عفاف امری فرهنگی و عقیدتی است و اگر از همان دوران کودکی بتوانیم فرزندان‌مان را با فرهنگ اسلامی و باور‌های عمیق دینی تربیت کنیم و در دوران حساس نوجوانی و جوانی در برابر تندباد شبهات و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی شبکه‌های بیگانه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی آن‌ها را همراهی کنیم، به طور قطع از این ماجرا کمترین آسیب را می‌بینند و آنقدر باورهای‌شان عمیق و پابرجاست که به سادگی تاج بندگی از سرشان نمی‌افتد. بر این اساس شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۴، قانون راهکار‌های اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب را به تصویب رساند؛ قانونی ایجابی که ریشه‌های فرهنگی بدحجابی و بی‌حجابی را مورد توجه قرار می‌دهد و هدف از ارائه آن، درونی و نهادینه کردن حجاب و عفاف با مشارکت و توجه جدی همه نهاد‌ها و دستگاه‌ها به صورت مستمر و هدفمند است و تمامی وظایف تخصصی دستگاه‌های قانونگذار و اجرایی را در قبال موضوع حجاب به طور دقیق و مشخص بیان کرده است.
مطابق این قانون ۲۶ دستگاه که تقریباً شامل تمامی دستگاه‌های مسئول می‌شود، در حوزه عفاف و حجاب مسئولیت دارند و در این میان بار دستگاه‌های فرهنگی و ذائقه‌سازی همچون آموزش پرروش، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما از همه سنگین‌تر است. یک سال پس از این مصوبه، مجلس شورای اسلامی نیز قانون ساماندهی مدولباس را در سال ۱۳۸۵ به تصویب رساند تا شاید سر و سامانی به وضعیت بی‌سامان پوشش و حجاب و مد عرضه شده در سطح کشور داده شود؛ اتفاقی که تاکنون رخ نداده است!