تبسم هوشمندسازی به اهالی پایتخت

 ‌ سهیل نادری فر- هدفمندسازی یارانه نان به‌عنوان یک حرکت جدی و تأثیرگذار در توزیع عادلانه یارانه‌ها در بین مردم است حرکتی که هرچند دیر کلید خورد ولی آغاز این طرح در شرایط فعلی که جهان با مشکل تأمین گندم مواجه است می‌تواندتأثیر بسزایی در جلوگیری از هدر رفتن منابع و مشکلات احتمالی در حوزه گندم باشد.طرح هوشمندسازی یارانه نان گام مهم و ارزشمند در راستای اجرای عدالت در بین نانوایی‌ها است.
چندی پیش دولت سیزدهم طرحی به نام هوشمندسازی یارانه آرد و نان را به صورت آزمایشی در برخی از نانوایی‌های استان زنجان اجرایی کرد. دولت اعلام کرد هدف از اجرای این طرح جلوگیری از قاچاق آرد و توزیع عادلانه یارانه‌ها است.
دولت باید برای دستیابی به این هدف نانوایی‌ها را به کارتخوان‌های هوشمند مخصوص این طرح مجهز کرده تا از طریق این تراکنش‌ها حجم مصرف آرد و حجم تولید نان را به صورت لحظه‌ای رصد کند. تحلیل این داده‌ها با توجه به معیارهایی از جمله موقعیت جغرافیایی و تمکن خانوارهای هر منطقه می‌تواند باعث شناسایی رفتارهای غیرمتعارفی مانند خرید حجم زیادی از نان برای مصارف دام یا تناسب نداشتن حجم دریافت آرد و فروش نان توسط یک نانوایی شود.  
همچنین به تازگی وزیر امور اقتصاد و دارایی از اجرای این طرح در ۹ استان دیگر خبر داد که خراسان رضوی نیز به عنوان یک استان مرزی کاندیدای اجرای این طرح است.
طبق اعلام دولت این طرح هیچگونه افزایش قیمت و محدودیتی برای ارائه نان به مردم ایجاد نمی‌کند. این در حالی است که حدود یک ماه پیش عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه یارانه نان به هر نفر تعلق گرفته و کارت یارانه نان در تمام شهرهای ایران قابل استفاده خواهد بود، اظهار کرد: در کارت یارانه میزان مصرف سرانه تعیین شده در الگوی مصرف معادل ۰.۷ نان سنگک در روز یعنی ۲۱ عدد نان سنگک در ماه به ازای هر نفر است؛ اگر میزان سهمیه تخصیص یافته در کارت یارانه به اتمام برسد، در آن صورت نان به قیمت آزاد فروخته خواهد شد و با شروع ماه جدید این کارت مجددا شارژ می‌شود.
هوشمندسازی یارانه نان در پایتخت‌
طبق اعلام استانداری تهران از دیروز هوشمندسازی یارانه آرد و نان در استان تهران آغاز شد و پنجمین استانی خواهد بود که این طرح اجرایی می شود.
 پس از اجرای موفقیت آمیز هوشمندسازی یارانه آرد و نان در استان های زنجان، قزوین، فارس، گیلان این بار این طرح در استان تهران اجرا می شود.
گزارشات مردمی حاکی از آن بود که کارتخوان های هوشمند در استان البرز هم نصب شده است.
استانداری تهران اعلام کرد: ‌اجرای مرحله اول طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و نصب کارتخوان‌ها از در نانوایی‌های استان آغاز و ۶۸۰۰ کارتخوان تحویل شد‌.
براساس این طرح قیمت نان تغییر نمی‌کند. دولت، به نانوایی‌ها آرد دولتی نمی‌دهد و به‌ازای فروش نان به نانوا یارانه نقدی می‌دهد.
‌ بر اساس این طرح مردم تعداد نان درخواستی خود را در کارتخوان های هوشمند ثبت و کارت می‌کشند و از حساب خریدار همان نرخ معمولی نان کم می شود.
این کارتخوان به این دلیل نصب شده است که تعداد نانی که نانوا می‌فروشد مشخص شود و دولت بر اساس آن یارانه به حساب نانوا می‌ریزد و در مقابل آرد را به نرخ آزاد به نانوا می دهد.
در روش فعلی دولت آرد یارانه‌ای به نانوا می‌داد که در برخی مواقع سر از مسیرهای قاچاق یا بازار آزاد در می‌آورد و عملا این یارانه کامل سر سفره مردم نمی آمد.
مسئولان دولتی بارها گفته اند که اگر این طرح موفقیت آمیز باشد در تمام استان‌ها اجرایی خواهد شد.
آخرین جزییات از هوشمندسازی یارانه نان
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار تهران گفت: فاز اول طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان در استان تهران از دوشنبه اجرا ‌شد. ​​یارانه نان یارانه جدید است که قرار است به زودی در کشور اجرایی شود. یارانه نان در حال حاضر فقط در استان زنجان اجرا شده است. یارانه نان به گفته مسئولین متعلق به همه مردم است.یارانه نان قرار است به هر کد ملی اختصاص یابد.در ادامه آخرین خبرها از یارانه نان را می خوانیم.
حشمت الله عسگری روز یکشنبه در جلسه کارگروه آرد و نان استان با اشاره به عدم تغییر قیمت نان در سال جاری اظهار کرد: قیمت نان همان نرخ مصوب سال ۱۴۰۰ است و هرگونه افزایش خارج از مصوبه غیرقانونی و با متخلفان برخورد خواهد شد.
وی افزود: اجرای فاز اول طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و نصب کارتخوان‌ها در سطح نانوایی‌های استان از فردا آغاز و تاکنون ۶۸۰۰ کارتخوان آماده و تحویل خواهد شد.
معاون اقتصادی استاندار تهران با اشاره به ضرورت اجرای این طرح عنوان کرد: اجرای این طرح در سطح کشور باعث کاهش هدررفت سالانه بیش از حدود چهار میلیون تن نان در کشور خواهد شد و از طرف دیگر با توجه به یارانه ای بودن آرد مورد استفاده نانوایی‌ها از قاچاق آن در سطح گسترده ای جلوگیری خواهد شد.
عسگری اجرای این طرح را عامل مهمی در مدیریت مصرف و برنامه ریزی برای جلوگیری از سو مصرف این کالای استراتژیک دانست.
وی همچنین از دستگاه‌های اجرایی و نظارتی ذی ربط خواست با تشدید فعالیت گشت‌های بازرسی، نظارت لازم را در زمینه‌های بهداشتی و قیمت نان به عمل آورده و مانع از هرگونه سوءاستفاده و تخلف خواهد شد.
علی محمد زنگانه در پنجمین جلسه کارگروه تنظیم بازار استان اظهارداشت: در مدت 2 هفته در همه نانوایی‌های استان دستگاه کارت‌خوان‌ نصب خواهد شد تا نظارت بیشتری بر نحوه توزیع ارائه نان صورت گیرد.
وی افزود: در مدت 2 هفته هوشمندسازی حمل آرد نیز صورت می گیرد. باید با همکاری فرمانداری ها و قرارگاه 17 ربیع نظارت ها افزایش یابد.
استاندار گلستان تاکید کرد:مجوز نانوایانی که تخلفات متعددی را مرتکب می شوند لغو خواهد شد و تلاش می‌کنیم این چرخه معیوب را اصلاح کنیم تا بدین وسیله تنبیهات به عنوان عاملی بازدارنده تبدیل شوند.
وی همچنین ضمن عذرخواهی از مردم بابت سختی ها و مشکلاتی که در دریافت نان با آن مواجه شده اند خاطرنشان کرد: امیدواریم با صبوری مردم فرایند معیوب آرد و نان اصلاح شود و شاهد کاهش مشکلات مردم شریف مان باشیم.
مدیر کل غله و خدمات بازرگانی استان گلستان هم در این جلسه گفت: با هدف مردمی‌سازی یارانه‌ها نصب کارت خوان های جدید را در نانوایی های سه شهرستان آزادشهر ،علی آباد کتول و گرگان آغاز کرده ایم و قرار است تا پایان خرداد تمام نانوایی استان به این دستگاه ها مجهز شوند.
افشار افزود: در حال حاضر هزار دستگاه کارت‌خوان تهیه شده که در حال نصب است. نصب این دستگاه‌ها رایگان بوده و هزینه ای برای نانوایی ها ندارد و اجباری است.
مدیر کل غله و خدمات بازرگانی استان گلستان افزود: مردم می توانند با تمام کارت های بانکی بدون محدودیت از نانوایی ها خرید کنند.
وی درباره قیمت نان گفت : قیمت نان افزایش نخواهد یافت و عرضه نان  و سهمیه آرد نانوایی ها مانند قبل خواهد بود.
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، درباره اینکه گفته می‌شود طرح پایلوت اجرا شده در استان زنجان برای دادن نان به مردم خبر از افزایش نرخ این کالا و حتی جیره‌بندی آن می‌دهد، گفت: هیچ‌گونه تغییری در حوزه نرخ نان، یارانه نان و مبلغ پرداختی از جیب مردم برای این کالا در دستور کار دولت نیست.
سخنگوی دولت تاکید کرد: ما در حال اصلاح در شیوه تخصیص یارانه هستیم که آن را هم به شیوه آزمایشی در برخی از استان‌ها انجام می‌دهیم.
وی ادامه داد: از مردم زنجان بپرسید آیا نرخ نان تغییر کرده است؟ آیا مشکلی در دسترسی به نان ایجاد شده است؟ آیا تغییری صورت گرفته است؟ هیچ‌گونه قراری مبنی بر این نیست که تغییری صورت گیرد؛ بلکه قرار است پرداخت یارانه‌ها بهینه و نظام توزیع‌‌اش با حفظ همین پرداخت‌ها از جیب مردم نسبت به خرید نان سنتی اصلاح شود.
ایرادات طرح هوشمندسازی یارانه نان از زبان یک نماینده
نماینده مردم صومعه‌سرا اشکالات و ایرادات متعدد طرح هوشمندسازی توزیع نان که در چند استان کشور اجرای آزمایشی آن آغاز شده است را تشریح کرد.
سید کاظم دلخوش، نماینده مردم صومعه‌سرا در مجلس شورای اسلامی، در رابطه با طرح هدفمندسازی توزیع نان که به تازگی در چند استان کشور آغاز شده است، گفت: این طرح توزیع نان که دولت آن را در پیش گرفته اشکالات فراوانی دارد که به عقیده من قابل قبول نیست، یعنی من به عنوان نماینده مردم درخصوص این طرح توجیه نیستم.
وی افزود: ایراد اولی که در این طرح وجود دارد این است که اکنون آرد سه نرخی شده است، فانتزی و شیرینی‌پزی، آزاد و تعاونی. خب هر زمان یک کالا یا محصولی دو نرخی و سه نرخی شد، فساد به بار آورده است، غیر از آن راه دزدی هم باز می‌شود.
دلخوش ادامه داد: نکته دوم این است که برای اداره و مدیریت این دستگاه‌هایی که به نانوایان می‌دهند، در کل کشور نزدیک به ۱۰ هزار نفر کارمند در بانک‌ها درگیر این کار می‌شوند، این عدد را در هزینه‌ها، مالیات، بیمه، امکاناتی که باید ایجاد شود، ضرب کنید و حساب کنید که چه هزینه‌ای برای اجرای این روش دارد ایجاد می‌شود. حدود ۴-۵ هزار نفر هم از بازرسی، وزارت جهادکشاورزی و وزارت صمت باید درگیر نظارت بر اجرای این کار شوند.
نماینده مردم صومعه‌سرا همچنین عنوان کرد: از سوی دیگر یارانه مابه‌التفاوت قیمت‌ را می‌خواهند به نانوا بدهند و مردم باید کارت  بکشند، خب از کجا معلوم است که چندتا کارت باید بکشند؟ از کجا مشخص می‌شود که مردم چقدر مصرف دارند؟ الان قیمت برنج گران شده و میزان مصرف نان دچار تغییر می‌شود این‌ها چطور قابل مدیریت است؟ یا اینکه پادگان‌ها، دانشگاه‌ها، مراسمات بزرگ جشن و عزاداری می‌خواهند نان مصرف کنند این‌ خرید انبوه را چطور باید تهیه کنند؟ در مجموع به عقیده من این شیوه کارت جواب نمی‌دهد. الان یک روستایی اگر بخواهد بیاید داخل شهر نان بخرد باید آزاد بخرد، نان سنگک آزاد ۷۵۰۰ تومان.
عضو مجمع نمایندگان استان گیلان در ادامه بیان کرد: باید یارانه نان را مستقیم به حساب مردم می‌ریختند تا مردم آن را برداشت کنند. اکنون دارند بابت هر دستگاه کارتخوان ۷ میلیون تومان از نانوا می‌گیرند، خب این‌ها اشکالات کار است. با این روشی که اکنون در پیش گرفتند، اگر آرد قاچاق شود به صرفه‌تر است.
دلخوش درخصوص بحث قاچاق آرد و جلوگیری از این موضوع، گفت: راه‌حل مشکل فعلی این است که بای جلوی قاچاق را از روش‌های دیگر بگیرند، مثلا در یک استان ما به صورت اسمی ۱۰ هزار نانوایی داریم اما به صورت رسمی نانوایی‌های فعال ۵ هزار تا هستند و بقیه کسانی هستند که فقط حواله می‌گیرند و آرد را می‌گیرند و آزاد می‌فروشند. این‌ها را باید تحقیق، شناسایی و جلوگیری کنند.
وی ابراز داشت: به نظر من این روش توزیع نان روش خوبی نیست و آنطور که مسئولان انتظار دارند هم نمی‌تواند از تخلفات جلوگیری کند.
پیشنهادات کارشناسان برای اجرای موفق طرح هوشمندسازی یارانه‌ نان
کارشناسان در جلسه نقد و بررسی طرح هوشمندسازی یارانه‌ نان پیشنهادات ۱۰ گانه خود برای تکمیل، تصحیح و اجرای بهتر و موفق طرح را ارائه کردند.
، در جلسه نقد و بررسی طرح هوشمندسازی یارانه‌ نان که باحضور مجریان طرح هوشمندسازی یارانه‌نان از وزارت اقتصاد، کارگروه‌های تخصصی و کارشناسان اقتصادی برگزار شد، پیشنهاد‌هایی در ۱۰ محور از جمله لزوم تولیت واحد در زنجیره گندم، آرد و نان، قیمت‌گذاری صحیح، ارائه کمیت نان برحسب قرص یا کیلوگرم، برداشتن انحصار‌های نابجا و افزایش سلامت‌غذایی جامعه مطرح شد.
در این جلسه علیرضا رضاپور، مسئول کارگروه روستا و عشایر، به ارائه پیشنهاداتی برای تکمیل، تصحیح و اجرای بهتر و موفق طرح هوشمندسازی یارانه‌نان در دولت پرداخت که محور آن‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
متولی: درحال حاضر پنج وزارت‌خانه جهادکشاورزی، صمت، کار تعاون و رفاه‌اجتماعی، کشور و اقتصاد و اموردارایی در این طرح حضور دارند که برای اجرای بهتر طرح و پاسخگویی نیازمند یک متولی‌واحد هستیم که مسئولیت‌طرح را عهده‌دار باشد.
سخت‌افزار جدید بانکی: ۹۰ درصد از ۸۲ هزار شعبه نانوایی کشور مجهز به کارتخوان هستند که با ایجاد تغییرات نرم‌افزاری نیازی به ایجاد سخت‌افزار جدید نیست.
کمیت نان: برای جلوگیری از کوچک شدن قرص نان بایستی نان به‌صورت کیلویی به‌فروش برسد.
قیمت‌گذاری: برخی هزینه‌های اعلام شده از سوی ذی‌نفعان واقعی و منطقی نمی‌باشد، قیمت‌گذاری باید واقعی باشد.
شکل یارانه: تخصیص یارانه باید برمبنای کیلوگرم نان صورت بگیرد، درتخصیص یارانه به‌صورت کیلوگرم، درصورتی که بازار جهانی دچار هرگونه نوسانات قیمتی شود یارانه تخصیصی تغییر نمی‌کند و امنیت‌غذایی مردم تهدید نمی‌شود.
رسانه: رسانه‌ها باید ابعاد مختلف طرح را برای اقناع جامعه و اجرای درست آن تبیین نمایند.
برنامه‌ریزی: در تدوین طرح هوشمندسازی یارانه‌نان بایستی نمایندگان امین هریک از حلقه‌های زنجیره گندم، آرد و نان مشارکت داشته باشند.
سلامت: استفاده از آرد کامل، جامعه را به‌سمت سلامت می‌برد و با استفاده از این الگو می‌توان هزینه‌های نظام‌سلامت کشور را کاهش داد.
نظارت: اتخاذ تدابیر نظارت لازم در این طرح، مانع افزایش قیمت در محصولات قنادان، بیسکوییت‌سازان، دامداران، کارخانه‌های لبنیات و کارخانه‌های آرد می‌شود.
مجوز: انحصار صدور مجوز باعث افزایش هزینه‌ها و ایجاد رانت می‌شود.