کاغذ بدون کاغذبازی

 مرتضی محلاتی- وزیر ارشاد می گوید برای حمایت از بازار نشر، به‌دستور رئیس‌جمهور واردات کاغذ با ارز ترجیحی صورت می‌گیرد.ده روز پیش بود که جلسه بررسی تولید و خودکفایی کاغذ به ریاست معاون اول رییس جمهور برگزار شد. در این جلسه که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حضور داشت گزارشی از مسائل و مشکلات پیش روی برخی کارخانه های تولید کاغذ ارائه و تصمیمات لازم برای ساماندهی و حل این مشکلات اتخاذ شد.تأمین سرمایه در گردش کارخانه چوب و کاغذ مازندران، تأمین تسهیلات برای حل مشکلات پیش روی راه اندازی کارخانه کاغذ زاگرس و الزام کارخانه کاغذ پارس به تولید ۲۰ هزار تن کاغذ تحریر در سال از جمله  تصمیمات اتخاذ شده در این جلسه بود.در این نشست همچنین مقرر شد تمهیدات لازم برای راه اندازی کارخانه کاغذ سبز شادگان تا مهر سال ۱۴۰۲ اندیشیده شود.بررسی نحوه تامین ارز مرتبط با واردات کاغذ نشریات از دیگر دستور کارهای این جلسه بود که در این رابطه دستورات لازم صادر و مقرر شد مشکلات این حوزه مرتفع شود.
در همین راستا ابوالفضل روغنی گلپایگانی رئیس سندیکای کاغذ و مقوا درباره وضعیت تولید کاغذ تحریر در کشور گفت: با توجه به اصرار دولت سیزدهم بر تولید داخل، شرکت چوب و کاغذ مازندران به چرخه تولید برگشته و در حوزه کاغذ تحریر نیز فعال شده است. امسال هم برای تولید کاغذ تحریر برنامه‌ریزی کرده و در حال شروع عرضه کاغذ تحریر به بازار است. البته دولت برنامه ریزی‌های دیگری هم در این زمینه دارد که هنوز محقق نشده است.
او درباره افزایش قیمت کاغذ در سال جاری نیز گفت: با توجه به افزایش قیمت کالاهای مختلف، گرانی اجتناب ناپذیر است و قیمت کاغذ هم افزایش یافته، اما کاغذ در این مدت افزایش قیمت غیرمنتظره نداشته است.
روغنی گلپایگانی سال گذشته گفته بود که نیاز کشور به کاغذ تحریر حدود ۳۸۰ هزار تن است و ۱۸۰ هزار تن ظرفیت تولید کاغذ تحریر در کشور ایجاد شده، اما تولید ناچیز است، چرا که به دلیل قوانین موجود تولیدکنندگان توان رقابت با واردکننده را ندارند.
رئیس سندیکای کاغذ و مقوا با بیان اینکه تغییر اساسی در حوزه کاغذ ایجاد نشده، تصریح کرد: قیمت کاغذ تجاری افزایش جزئی ۷ تا ۱۰ درصدی داشته است. این برخلاف سال‌هایی است که در کشور کاغذ تا ۴ برابر افزایش قیمت داشت.
وی افزود: اما باید این نکته را هم در نظر کرد که قیمت کاغذ از قیمت گندم و آرد هم تاثیرپذیر است، چرا که بخشی از تولید کاغذ به نشاسته بر می‌گردد که از آرد و گندم حاصل می‌شود. بنابراین افزایش قیمت آرد هم بر قیمت کاغذ تأثیر خواهد داشت.
مساله خودکفایی در تولید کاغذ یک شعار نیست
همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی بازدیدی که از نمایشگاه کتاب داشت درباره مساله تامین کاغذ و خودکفایی در این زمینه توضیح داد.
محمدمهدی اسماعیلی درباره مساله کاغذ تصریح کرد: ما در حوزه کاغذ ۲ موضوع را دنبال می‌کنیم؛ یکی کوتاه مدت که با تخصیص ارز حل شد و موضوع میان‌مدت و بلندمدت ما این است که در حوزه کاغذ به خودکفایی برسیم و شرایط تولید کاغذ در داخل کشور به وجود بیاید. با برآورد بگویم ما در بالاترین حالت سالی ۲۸۰هزار تن در حوزه نشر و مطبوعات به کاغذ نیاز داریم و این مجموعه‌ای اکنون فعال شده‌اند و مشغول تکمیل آن‌ها هستیم، این توانایی را دارند که بالای ۳۴۰ هزار تن کاغذ تولید کنند.
اسماعیلی تاکید کرد: مساله خودکفایی کاغذ یک حرف اجمالی و شعارگونه نیست بلکه در این زمینه مطالعه دقیق صورت گرفته است و ما تک‌تک مجموعه ها را بررسی کردبم و کارگروهی در دفتر معاون اول رییس جمهوری با حضور من، وزیر صمت و مدیران ذی‌ربط و … تشکیل شده است. آقای رییس جمهوری به عنوان هم‌شخصا پیگیر تحقق این امر هستند و این مسیر را جلو می‌بریم.
وزیر فرهنگ و ارشاد و سلامی اظهار کرد: با زمان‌بندی این مسائل را مطرح می‌کنیم تا به امید خدا امسال تکمیل ظرفیت انجام می‌شود و ابتدای سال آینده ظرفبت‌های جدید راه‌اندازی شود تا ما بتوانیم به این هدف برسیم و به آن متعهد هستیم.
او در ادامه درباره کاغذهای احتکارشده توضیح داد: حدود ۲ هزار تن کاغذ احتکارشده داشتیم که درحال انتقال به تهران است و به دوستان وزارت ارشاد تحویل داده می‌شود، به محض انجام شدن این کار در اختیار ناشران قرار می‌گیرد این تخصیص کاغذ را دوستان معاونت فرهنگی با رویکردها و تحقیقانی که دارند، انجام می‌دهد.
هشدار وزیر اقتصاد :تولید خود را به ظرفیت واقعی نزدیک کنید
وزیر امور اقتصادی و دارایی هم گفت: به کارخانه‌های تولید کاغذ که بر اساس اصل ۴۴ واگذار شدند، ولی به تعهدات خود در قرارداد واگذاری عمل نکرده، هشدار می‌دهیم که باید تولید خود را به ظرفیت واقعی نزدیک کنند.
«سید احسان خاندوزی» ضمن بررسی مشکلات و موانع حوزه نشر کتاب در چارچوب وظایف و ماموریت‌های وزارت اقتصاد، مقرر شد، زمینه رفع این مشکلات با برگزاری جلسات هماهنگی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ با سازمان‌های تابعه وزارت اقتصاد ازجمله سازمان امور مالیاتی در کوتاه‌ترین زمان برگزار شود.
وزیر اقتصاد در این بازدید اظهار داشت: در این مقطع زمانی که فضای اقدامات اساسی در حوزه اقتصاد جدی است، بنده در نمایشگاه کتاب تهران به‌عنوان یک رویداد تاثیر گذار و دارای قدمت و اعتبار در داخل و خارج، حاضر شدم تا در عمل به‌عنوان یک مسوول اقتصادی اعلام کنم ما به نگاه راهبردی رهبر معظم انقلاب در اهمیت اقتصاد و فرهنگ به‌عنوان دو بال محرکه‌ی کشور باور داریم.
خاندوزی افزود: اقتصاد نشر هم به جهت گردش و دور مالی، هم تنوع محصولات و هم تعداد مخاطب بزرگ‌ترین اقتصاد در حوزه فرهنگ است.
وی با بیان اینکه وزارت اقتصاد آماده است در کنار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نگاه و مشورت تخصصی، به‌طور خاص تقویت تولید کاغذ، به حرفه‌ای‌تر شدن این اقتصاد و توسعه پایدار آن کمک کند، گفت: به کارخانه‌های تولید کاغذ که بر اساس اصل ۴۴ واگذار شدند، ولی به تعهدات خود در قرارداد واگذاری عمل نکرده و تولید کاغذ را در شرایط فعلی با تنگنا مواجه کرده‌اند، هشدار می‌دهیم که سال ۱۴۰۱ باید تولید خود را به ظرفیت واقعی نزدیک کنند.
برنامه دولت توسعه تولید کاغذ در کشور است
در همین راستا سید صولت مرتضوی تأکید کرد: در صورتی که اقتصاد رقابتی شود، انحصارها شکسته خواهد شد و می‌توان قدرت سرمایه‌گذاری و بهره‌وری در تولید را افزایش داد.
وی متذکر شد: با افزایش بهره‌وری کمیت و کیفیت افزایش یافته و در نتیجه قیمت‌ها تعدیل می‌شود، معاون اجرایی رئیس‌جمهور با اشاره به‌ضرورت حمایت از فرهنگ نیز گفت: دولت از کتاب‌هایی که نیاز جامعه را تأمین کرده و بر روی فرهنگ و اقتصاد جامعه تأثیر مثبت داشته و آسیب‌های جامعه را کاهش دهد حمایت می‌کند.
مرتضوی در خصوص وعده وزیر ارشاد در مورد استفاده از ارز ترجیحی برای تأمین کاغذ اضافه کرد: برنامه دولت این است که تولید کاغذ را در کشور توسعه دهد و از هر سرمایه‌گذاری که امکان تولید داشته باشد، حمایت می‌شود.
وی در خصوص اصلاح کتاب‌های درسی نیز گفت: نظر به اینکه اساساً انسان دچار یک نوع نقص نسبی است و به مرور زمان دانسته‌ها باید بیشتر شوند ضرورت دارد که کتاب‌ها تازه و به روز شود.
وی افزود: بر همین اساس کتاب‌ها از نظر شکلی و محتوایی باید به روز شوند. متاسفانه برخی مطالب در کتاب‌ها است که به صورت عامدانه و یا سهوی موجب انحراف می‌شود و از این روز باید کتاب‌ها همه ساله بررسی شده و محتوا ارزیابی شود.
معاون اجرایی رئیس‌جمهور تأکید کرد: دولت برای اصلاح ساختار متون درسی تمام قد فعالیت خواهد کرد.
مرتضوی با اشاره به علاقه مندی‌اش به کتب شهید مطهری، متذکر شد: به دلیل مشغولیت کاری فرصت مطالعه‌ام اندک است.
حمایت از صنعت تولید کاغذ، حمایت از فرهنگ مطالعه است
همچنین دستیار و مشاوره فرمانده معظم کل قوا خواستار فعال‌سازی ظرفیت‌های کشور برای تولید کاغذ با هدف حمایت ناشران و نویسندگان شد. سرلشکر پاسدار سید یحیی صفوی در بازدید از نمایشگاه کتاب تهران گفت: لازم است ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل تولید کاغذ با حمایت تولیدکننده‌ها فعال شود و بتوانیم به میزان مطلوبی از تولید کاغذ برسیم.
وی تاکید کرد: با توجه به گرانی کتاب، حمایت از تولید کاغذ می‌تواند منجر به کاهش قیمت تمام شده نشر کتاب شود و در ادامه مردم را ترغیب به خرید کند.
دستیار و مشاوره فرمانده معظم کل قوا تصریح کرد: هر چند اقدامات قابل توجهی در تولید تا عرضه کتاب مشاهده می‌شود، اما حمایت از این صنعت به منزله حمایت از فرهنگ مطالعه و کتاب و کتابخوانی است.
تشریح برخی توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران ضمن تشریح برخی توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ بیان کرد: رفع شدن تمام مشکلات تولید و خودکفایی در صنعت کاغذ، هدفی است که در چند سال آینده محقق خواهد شد.
توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذبه گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از صمت ابوالفضل روغنی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران به ادعاهایی مبنی بر توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ و صادرات آن توضیح داد: برای پرداختن به توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ براب نشر ابتدا باید کاغذ را براساس نوع و کارکرد دسته بندی کرد. در رابطه با کاغذ بسته بندی، نه تنها ایران خودکفا است، بلکه صادرات نیز دارد. بنابراین در زمینه توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ بسته بندی می توان شرایط فعلی کشور را مطلوب توصیف کرد، اما مسئله اساسی، تهیه و تامین کاغذ تحریر است.
روغنی تصریح کرد: در دوران کرونا، تقاضا برای کاغذ تحریر به شدت افت پیدا کرد، چرا که در عمل مردم خرید کتاب چاپی را کاهش دادند. براساس آمارها، در همه جهان به میزان ۵۰ میلیون تن، کاغذ چاپی، کاهش تقاضا داشت و چنین اتفاق مشابهی نیز در ایران رخ داد و کاهش مصرف کتاب چاپی در ایران سبب شد تا امروز میزان نیاز کاغذ تحریر، حدود ۲۵۰ تا ۲۸۰هزار تن تخمین زده شود، اما در حال حاضر برای تهیه همین میزان کم کاغذ تحریر نیز دچار مشکلات مهمی هستیم.
وجود ظرفیت های تولیدی نیمه فعال
توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذرئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران  در ادامه صحبت های خود در تشریح برخی توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ پرداخت و گفت:  براساس ظرفیت شناسی های انجام شده برای توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ در کشور، مشاهده شده بیشتر واحدهای تولید کاغذی که تا دهه ها و سال های قبل فعال بودند، به دلیل نبود حمایت های دولتی از کار افتاده اند.
وی افزود: هم اکنون تنها یک واحد تولیدی در مازندران، توانایی تولید کاغذ تحریر دارد که در صورت وجود تمام امکانات و فراهم بودن شرایط مناسب، می تواند میزانی حدود ۸۰ تا ۸۵ هزار تن کاغذ در سال تولید کند، البته این رقم فاصله بسیار زیادی تا رفع نیاز داخلی کشور دارد.
روغنی گلپایگانی افزود: از دیگر توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذ میتوان به واحدی در خوزستان اشاره کرد؛ این واحد که در حال حاضر تعطیل است، در صورت راه اندازی میتواند حدود ۲۰۰ هزار تن کاغذ در سال برای کشور تولید کند، هرچند راه اندازی این واحد تولیدی، حدود ۳ تا ۴ سال زمان لازم دارد.
به گفته وی سومین ظرفیت شناخته شده تولید کاغذ نیز واحدی در غرب کشور است که توان تولید سالانه ۴۰ الی ۴۵ هزار تن کاغذ را دارد. روغنی تصریح کرد: خودکفایی در تولید کاغذ مشروط بر بازگشت واحدهای مهم تولید کاغذ عنوان شده به چرخه صنعت یا بهبود بهره وری آنها است. کارخانه تولید کاغذ در جنوب کشور نزدیک به 2دهه است که درگیر مشکالت مختلفی بوده و تصمیم برای احیای آن هنوز مشخص نیست. کارخانه تولید کاغذ در غرب کشور نیز در حال حاضر درگیر مشکلات ملی بوده که ممکن است رفع این مشکل به سادگی امکان پذیر نباشد.
 مزیت تولید نداریم
توانایی و ظرفیت های ایران برای تولید کاغذرئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران، همچنین بر ضرورت واردات برای تامین نیاز فعلی کشور تاکید کرد و گفت: همانطور که پیشتر اشاره شد، اگر فرض را بر بهبود فرآیند تولید کاغذ تحریر گذاشته و از تمام ظرفیت های عنوان شده بهره گیریم، هدف خودکفا شدن در تولید کاغذ، حدود ۴سال دیگر محقق میشود. رفع شدن تمام مشکلات تولید و خودکفایی در صنعت کاغذ، هدفی است که در چند سال آینده محقق خواهد شد.
برای رفع مشکلات فعلی صنعت چاپ، دولت باید برنامه های مناسبی را برای واردات کاغذ تبیین و عملیاتی کند. روغنی تاکید کرد: از سویی دیگر باید در نظر داشت در ایران مزیت تولید کاغذ تحریر وجود ندارد، چرا که تمام مواد اولیه و ماشین الات مربوط به تولید این کالا باید وارد شود. این موضوع سبب میشود تا اهمیت واردات کاغذ از سوی دولت بیش از پیش روشن شود، بنابراین به طورکلی باید گفت نه تنها تولیدات داخلی جوابگوی نیاز بازار نیست، بلکه تولید نیز صرفه اقتصادی ندارد و دولت چاره ای جز واردات برای تامین نیاز داخلی ندارد.