برق گرفتگی خانوادگی در آخرسال!

  ماندانا نادری - براساس مصوبه هیئت وزیران، از روز گذشته مشترکانی که مصرف برق آن‌ها از الگو‌های تعریف شده بیشتر می‌شود، قیمت برق را براساس تعرفه‌های جدید پرداخت خواهند کرد؛ البته این افزایش تعرفه شامل حال بخش عمده‌ای از مشترکان برق نخواهد شد.براساس این طرح، الگوی مصرف در فصل سرد سال برای همه استان‌ها از جمله گرم، سرد یا معتدل 200 کیلووات ساعت در هر ماه تعریف شده است؛ بنابراین مشترکانی که از این الگو بیشتر مصرف کنند باید هزینه‌های بیشتری را نیز پرداخت کنند. مشترکانی که بتوانند مصرف خود را در چارچوب الگو کاهش دهند، مشمول پاداش می‌شوند.
تاثیرگذاری در مصرف خانوارها برای تامین برق پایدار کشور
پنجم دی‌ماه اعضای دولت به ریاست  سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری با استناد به قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و اجرای حکم مندرج در بند (ی) تبصره (۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، نحوه محاسبه تعرفه برق مصرفی مشترکان را تعیین و اجازه اجرای آن از اول بهمن صادر کرده است.
کارشناسان و متخصصان صنعت برق پس از بررسی دقیق مصارف مشترکان بر اساس چندین مولفه، برای میزان مناسب مصرف برق الگویی طراحی کردند که یک اقدام اصولی بوده و به طور معمول جزو برنامه‌های اصلی کشورها برای ارائه خدمات بهتر به مشترکان است.
این الگو ابتدا بر اساس آب و هوا و اقلیم کشور و با توجه به میزان متوسط دمای هوا به مناطق مختلف «معتدل یا عادی» و «گرمسیری» تقسیم شده، سپس نیاز خانوارهای مختلف به استفاده از انرژی برق برای وسایل روشنایی، ماشین لباسشویی و ظرفشویی، اتو، یخچال و غیره که به‌طور معمول برای رفاه مورد نیاز است درنظر گرفته شده است.
این الگو برای ۸۰ درصد مشترکان کشور ۲۰۰ کیلووات ساعت در ماه‌های غیرگرم سال و ۳۰۰ کیلووات ساعت برای ماه‌های گرم است و مناطق گرمسیر کشور هم متناسب با شرایط آب و هوایی الگوی خاص خود را دارند.
بر این مبنا اگر مشترکان برق بتوانند در ماه‌های گرم سال مصرف خود را نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش داده و به زیر الگوی مصرف برسانند، به ازای هر کیلووات ساعت کاهش مصرف معادل قیمت تامین برق یعنی ۳۰۰ تومان پاداش گرفته و از دولت بستانکار می‌شوند؛ البته این در حالی است که دولت در چارچوب الگوی مصرف، برق را به نرخ یارانه‌ای و کمتر از یک سوم این قیمت در اختیار مشترکان قرار می‌دهد و پاداش کاهش مصرف در زمان پیک و اوج بار شبکه، می‌تواند تا ۲ برابر قیمت تامین برق هم افزایش یابد.
علاوه بر این، آئین‌نامه هیات دولت پیش‌بینی کرده که تعرفه برق مشترکان تحت پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی در صورت کاهش به میزان ۵۰ درصد الگوی مصرف، رایگان در نظر گرفته شود.
با رعایت راهکارهای مدیریت مصرفی علاوه بر تاثیرگذاری در مصرف خانوارها، می‌توانیم به تامین برق پایدار کشور کمک شایانی کرده و در راستای کمک به اقتصاد خانواده گام برداریم.
بر اساس مصوبه هیات وزیران، بهای برق مشترکان کم مصرف (در سقف مصرف ۵۰ درصد الگوی مصرف) تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی برابر صفر محاسبه می‌شود.
تعرفه‌های برق مصارف خانگی مشترکان کمتر از الگوی مصرف بر اساس تصویب نامه سال ۱۳۹۷ هیات وزیران تعیین می‌شود.
همچنین تعرفه برق مشترکان خانگی با مصرف بالاتر از الگوی مصوب برای مصارف کمتر از الگو بر اساس جدول فعلی، مازاد بر آن تا ۱.۵ برابر، تا ۲ برابر و مصارف بیش از ۲ برابر به ترتیب با ضریب (۱.۵)، (۲.۵) و (۳.۵) برابر هزینه تأمین برق (متوسط نرخ قراردادهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های حرارتی دو سال گذشته به علاوه هزینه نقل و انتقال برق (ترانزیت) و هزینه سوخت با تعرفه نیروگاهی) محاسبه و دریافت می‌شود.
در محاسبه صورت‌حساب برق ماه‌های گرم برای مشترکان مشمول این مصوبه جز در مناطق گرمسیر یک و سایر مناطق گرم، به ترتیب ضریب نیم و هشت دهم اعمال می‌شود.
با هدف تشویق مشترکانی که الگوی مصرف را رعایت می‌کنند و مصرف خود را در ماه‌های گرم نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش می‌دهند، به میزان کاهش مصرف نسبت به الگوی مصرف یا مصرف دوره مشابه سال قبل (هر کدام کمتر باشد)، پاداش صرفه جویی معادل هزینه تامین برق پرداخت می‌شود.
اعمال ضریب ۲ برای پاداش صرفه‌جویی در ساعت‌های اوج بحرانی بلامانع است و برای فرهنگ‌سازی و تشویق به کاهش مصرف، وزارت نیرو مجاز به تعیین و اعمال تشویق (پرداخت پاداش) بیشتر یا اهدای جوایز است.
برای خانوارهای دارای بیش از یک واحد مسکونی، مجموع مصارف واحدهای مزبور (بر اساس دستورالعمل ابلاغی وزارت نیرو)، برای تشخیص پله مصرف و محاسبه صورت‌حساب مبنای عمل قرار می‌گیرد.
با هدف اطلاع مشترکان از میزان مصرف و ایجاد زمینه اصلاح مصرف برق، ساز و کار لازم به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که مشترکان امکان پیش‌بینی و انتخاب پله مصرفی خود را داشته باشند. وزارت نیرو مجاز است برای مشترکانی که سطح مصرف انتخابی خود را مراعات کنند پنج درصد تشویق اعمال کند.
تعرفه برق مصارف اشتراکی، عمومی (به‌جز مصارف مشمول معافیت قانونی، مراکز نیکوکاری و خیریه و مراکز بهزیستی و نگهداری جانبازان، معلولان، سالمندان، کودکان و غیره) و سایر مصارف (شامل مصارف تجاری) به ترتیب با ضریب یک و ۱.۵ برابر هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
تعرفه برق مصارف پمپاژ آب بر اساس تعرفه‌های جاری محاسبه و دریافت می‌شود. در صورت تجاوز از قدرت مجاز، شرکت‌های برق نسبت به محدود کردن مصرف اقدام و مصارف مازاد معادل هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
پیشتر مدیرعامل شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران گفت: هدف تعرفه‌های جدید برق نهادینه‌سازی مصرف بهینه در بین مشترکان و نیز پایداری انرژی برای نسل‌های آینده است.
مصرف زیر ۲۰۰ کیلووات برق در زمستان و در تعرفه های جدید کمتر از ۲۰ هزارتومان هزینه دارد
سخنگوی صنعت برق گفت: مشترکی که زیر الگوی مصرف برق در زمستان ۲۰۰ کیلووات است مصرف کند ماهانه کمتر از ۲۰ هزار تومان هزینه می دهد. « مصطفی رجبی مشهدی « روز پنج شنبه با اعلام اینکه تعرفه های جدید برق از فردا اعمال خواهد شد خاطرنشان ساخت: تعرفه برای مشترکانی که در حد الگوهای تعیین شده برای هر منطقه و یا حتی کمتر از آن مصرف کنند هیچ تغییری نخواهد داشت.
وی ادامه داد: الگوی تعیین شده برای این فصل ۲۰۰ کیلوات در ساعت برای همه مشترکان است و مشترکانی که تلاش کنند زیر این الگو مصرف کنند هزینه ای کمتر از ۲۰ هزار تومان باید پرداخت کنند .
سخنگوی صنعت برق  با اشاره به اینکه در اثر افزایش برودت هوا به خصوص در غرب کشور، مصرف گاز افزایش یافته است خاطرنشان کرد: افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری سبب شده بخشی از تامین گاز نیروگاه ها با محدودیت روبرو شود تا نیاز بخش خانگی و تجاری تامین شود.
رجبی مشهدی افزود: براین اساس نیروگاه ها ناگزیر به سمت استفاده از سوخت دوم که همان گازوئیل است می روند که تامین این سوخت با سختی های زیادی همراه است.
وی گفت: براین اساس از همه مشترکان به خصوص مشترکان بزرگ در خواست می کنیم مصارف خود را کاهش دهند تا امکان تامین گاز نیروگاه ها فراهم شود.
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران ادامه داد: تاکنون هیچ خاموشی ناشی از کمبود گاز نیروگاهی در کشور نداشته ایم اما در برخی مناطق به دلیل بارش سنگین برف برخی مشکلات برای شبکه ایجاد شده که به سرعت در حال برطرف شدن هستند.
رجبی مشهدی با بیان اینکه در چند سال اخیر سهم مصرف در بخش خانگی افزایش یافته افزود: این درحالی است که سهم بخش خانگی از مصرف انرژی در جهان ۲۷ درصد است.
وی گفت: این سهم در ایران ۳۵ درصد است که در بخش صنعت نیز ۳۳ درصد است که نشان از پیش افتادن بخش خانگی از سایر بخش ها است.
سخنگوی صنعت برق ادامه داد: اغلب خانواده های ایرانی مصرفی در حد الگو دارند اما ۲۵ درصد مشترکان بیش از الگو مصرف می کنند.
وی افزود: ۵۰ درصد مصرف برق انرژی کشور توسط این ۲۵ درصد مصرف می شود و ۵۰ درصد هم سهم ۷۵ درصد مشترکان است که نشان از ناعادلانه مصرف کردن انرژی توسط ۲۵ درصد مردم است.
رجبی مشهدی گفت: بدمصرفی، استفاده همزمان از چندین وسیله برقی، روشن گذاشتن طولانی مدت وسایل سرمایشی در تابستان از عمده دلایل مصرف بیش از حد مشترکان پرمصرف است.
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران ادامه داد: افراد متمول جامعه فکر می کنند هر چقدر می توانند باید از انرژی بیشتر استفاده کنند و این نوع تفکر سبب شد تابستان گذشته صنعت برق نتواند ۷میلیارد کیلوات ساعت برق را تامین کند که آن مشکلات ایجاد شد.
وی افزود: براین اساس و با هدف رعایت عدالت در مصرف وزارت نیرو دو برنامه را در دستور کار قرار داده است که یکی اصلاح تعرفه ها و دیگری نصب کنتورهای هوشمند است.
سخنگوی صنعت برق با تاکید براینکه از فردا تعرفه های جدید اعمال خواهد شد گفت: در این تعرفه ها اگر مشترکان پر مصرف به رفتار خود ادامه دهند یارانه های برقی برای آنها حذف خواهد شد و باید برق را به نرخ برق تجدیدپذیر پرداخت کنند. رجبی مشهدی افزود: این مشترکان چنانچه به رفتار خود ادامه دهند هزینه برق آنها به صورت پلکانی افزایش خواهد داشت.
حال ببینیم چگونه می‌توان هزینه برق را کاهش داد و مشمول جوایز طرح شد؟
راهکارهای عملی کاهش مبلغ قبض برق
با استفاده از این راهکارهای عملی برای مصرف بهینه، علاوه بر کاهش مصرف، هزینه برق خانوار کاهش خواهد یافت و مشمول دریافت پاداش هم خواهیم شد.
بهره گیری حداکثر از نور طبیعی روز (به‌ویژه با کنار زدن پرده ه)، تعویض لامپ های رشته ای با لامپ های کم مصرف، استفاده از روشنایی موضعی (چراغ مطالعه)، خاموش کردن روشنایی های غیر ضروری و اضافی (اتاق‌های خالی)، استفاده گروهی از وسایلی مانند تلویزیون ، روشنایی، استفاده نکردن از وسایل گرمایشی برقی مانند بخاری برقی و آبگرمکن برقی (مصرف یک دستگاه بخاری برقی ۲ هزار وات معادل ۱۰۰ عدد لامپ کم مصرف ۲۰ وات است) و استفاده از کولرهای گازی (از جمله اسپیلیت) برای سرمایش و گرمایش و در صورت استفاده از این قبیل وسایل تنظیم درجه دما به ۲۴ درجه سانتیگراد از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به صرفه جویی در مصرف برق کمک موثر داشته باشد.
علاوه بر آن استفاده از سایه‌بان برای کولرهای آبی، گردگیری لامپ‌ها و حباب چراغ های روشنایی، کاهش تعداد لامپ های غیر ضروری لوستر و چراغ های روشنائی، استفاده از وسایل برقی با بالاترین بر چسب مصرف انرژی،
تنظیم درست ترموستات و کنترل صحت نوار پلاستیکی دور درب یخچال و فریزر، کاهش دفعات و مدت زمان باز و بسته کردن درب وسایلی همچون یخچال و فریزر،  استفاده از لامپ های قابل شارژ در ساعت اوج بار با شارژ آنها در ساعت‌های کم باری، استفاده نکردن از حالت «آماده به کار(Standby)» در وسایل برقی و قطع جریان برق آنها با کلید قطع کننده در زمان بلا استفاده و انتقال برخی مصارف مانند مصارف لباسشویی، اتو و غیره به ساعت کم باری نیز از جمله دیگر راهکارهای کاهش مصرف است.
همچنین استفاده از تایمرهای کنترل هوشمند روشنایی در محیط های عبور و مرور عمومی مثل راهرو، پارکنیگ و راه پله ها، ذخیره نکردن مواد غذایی مازاد بر نیاز در یخچال و فریزر، رفع ممانعت در گردش هوا در یخچال و فریزر بدون برفک از طریق ذخیره سازی مناسب مواد غذایی، رعایت حداقل فاصله ۲۵ سانتیمتر بین یخچال و فریزر با دیوارها و یا سایر وسایل اطراف از راهکارهای موثر مدیریت مصرف در منازل است.
راهکارهای مدیریت مصرف در خارج از خانه
برپایه این گزارش، انتقال ساعت کار واحد های تجاری به ساعت‌های غیر اوج بار، خاموش کردن چراغ های روشنایی و وسایل سرمایشی و گرمایشی اداره بعد از پایان وقت اداری نیاز به مصرف را کاهش خواهد داد.
آموزش به فرزندان‌مان برای خاموش کردن مصارف غیرضروری به خصوص روشنایی، استفاده از لوله‌کشی آب گرم به‌جای مصرف برق برای آب گرم ماشین‌های لباسشویی، تنظیم حداقل سرمایش ممکن در یخچال و فریزر و استفاده از دور کند کولر آبی به صورت پیوسته و تلاش برای جلوگیری از هدر رفت سرمای تولیدی نیز از جمله راهکارهایی است که درصورت جدی گرفتن علاوه بر کاهش هزینه‌ها، مشوق هم جلب خواهند کرد. توصیه می‌کنیم از این موارد یک چک لیست تهیه کنید و تک تک آن را اجرا کنید. مطمئن باشید با رعایت کامل این نکات قبض برق شما به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
بر اساس این گزارش، مصوبه هیات دولت تاکید دارد: برای خانوارهای دارای بیش از یک واحد مسکونی، مجموع مصارف واحدهای مزبور (بر اساس دستورالعمل ابلاغی وزارت نیرو)، برای تشخیص پله مصرف و محاسبه صورت‌حساب مبنای عمل قرار می‌گیرد.
با هدف اطلاع مشترکان از میزان مصرف و ایجاد زمینه اصلاح مصرف برق، ساز و کار لازم به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که مشترکان امکان پیش‌بینی و انتخاب پله مصرفی خود را داشته باشند. وزارت نیرو مجاز است برای مشترکانی که سطح مصرف انتخابی خود را مراعات کنند پنج درصد تشویق اعمال کند. تعرفه برق مصارف اشتراکی، عمومی (به‌جز مصارف مشمول معافیت قانونی، مراکز نیکوکاری و خیریه و مراکز بهزیستی و نگهداری جانبازان، معلولان، سالمندان، کودکان و غیره) و سایر مصارف (شامل مصارف تجاری) به ترتیب با ضریب یک و ۱.۵ برابر هزینه تامین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
تعرفه برق مصارف پمپاژ آب بر اساس تعرفه‌های جاری محاسبه و دریافت می‌شود. در صورت تجاوز از قدرت مجاز، شرکت‌های برق نسبت به محدود کردن مصرف اقدام و مصارف مازاد معادل هزینه تأمین برق محاسبه و دریافت می‌شود.