تعیین تکلیف اولین قانون بودجه قرن در بهارستان

  الهام شاه بخشی - مجلس شورای اسلامی روزهای یکشنبه، سه شنبه و چهارشنبه این هفته جلسه علنی خواهد داشت و قرار است کلیات بودجه سال ۱۴۰۱ در جلسه علنی فردا به بررسی و در نهایت رأی نمایندگان گذاشته شود.
کلیات لایحه بودجه سه شنبه گذشته در کمیسیون تلفیق با ۲۱ رأی موافق و ۱۹ رأی مخالف به تصویب رسید و گزارش آن برای طرح در صحن علنی به هیأت رئیسه داده شد.
در صورت تصویب کلیات، جزئیات لایحه بودجه به صورت بررسی بندهای درآمدی و هزینه‌ای در کمیسیون تلفیق بررسی خواهد شد.
در زمان بررسی کلیات ابتدا کمیسیون تلفیق گزارش خود را ارائه خواهد داد سپس کمیسیون برنامه و بودجه ۱۰ دقیقه فرصت برای ارائه گزارش خود در خصوص لایحه بودجه دارد و در ادامه ۵ نماینده موافق و ۵ نماینده مخالف به ارائه نظرات خود خواهند پرداخت.
همچنین نماینده دولت نیز در این جلسه فرصت دفاع از لایحه را خواهد داشت.
رئیسی امروز برای دفاع از کلیات بودجه ۱۴۰۱ به مجلس می‌رود
مجتبی یوسفی عضو هیئت‌رئیسه مجلس عنوان کرد: طبق هماهنگی‌های که با دولت انجام شده است رئیسی روز یکشنبه برای دفاع از کلیات بودجه سال آینده در مجلس حضور خواهد یافت.
مجتبی یوسفی عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به زمان بررسی کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در قوه مقننه، گفت: گزارش کمیسیون تلفیق بودجه درباره تائید کلیات بودجه سال ۱۴۰۱ به هیئت رئیسه مجلس واصل شده است. وی با بیان اینکه کلیات بودجه سال آینده روز یکشنبه هفته آینده در صحن علنی مجلس بررسی می‌شود، ادامه داد: طبق آئین‌نامه‌ای داخلی مجلس رئیس جمهور نیز باید در روز بررسی در پارلمان حضور داشته باشد.
عضو هیئت‌رئیسه مجلس عنوان کرد: طبق هماهنگی‌های که با دولت انجام شده است رئیسی روز یکشنبه هفته آینده برای دفاع از کلیات بودجه سال آینده در مجلس حضور خواهد یافت.
با مصوبه‌ای که اخیراً مجلس شورای اسلامی داشت و مورد تائید شورای نگهبان نیز قرار گرفت و رئیس‌جمهور آن را برای اجرا ابلاغ کرد، روند بررسی بودجه سالیانه در مجلس از این پس دو شوری خواهد بود و ابتدا کمیسیون تلفیق بودجه کلیات لایحه ارائه شده را بررسی و گزارش خود را به صحن علنی پارلمان ارائه می‌کند و در صورت تائید کلیات، کمیسیون تلفیق بودجه به بررسی جزئیات لایحه ارائه شده از سوی دولت می‌پردازد.
آیا بودجه ۱۴۰۱ بر مبنای عملکرد دستگاه‌ها بسته شده است؟
از سال‌ها پیش دولت‌ها و مجالس در ادوار مختلف شعار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد را مطرح کرده اند، به این معنی که از بودجه‌ریزی سنتی فاصله گرفته شود و اعتبارات براساس شرح فعالیت‌ها و طرح‌ها اختصاص یابد اگرچه هنوز هم مسیر زیادی تا محقق شدن این امر باقی مانده و همچنان اغلب درآمدهای نفتی به صورت سنتی بین دستگاه‌ها توزیع می‌شود.
لایحه بودجه ۱۴۰۱ حالا در مرحله بررسی در مجلس است؛ کمیسیون تلفیق مجلس تشکیل شده و جزییات این لایحه را مورد بررسی قرار می‌دهد تا در نهایت ماحصل آن را در اختیار صحن مجلس قرار دهد و دخل و خرج سال آینده مشخص شود. اما آیا در قبال تخصیص اعتبار به دستگاه‌های مختلف، اهداف و وظایف آنها نیز مورد محاسبه و نظارت قرار می‌گیرد؟ دولت و مجلس چقدر به صرفه‌جویی و جلوگیری از اتلاف منابع و کسری درآمد که از اصلی‌ترین نتایج حاصل از بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد است توجه می‌کنند؟
دولت سیزدهم در اولین لایحه بودجه خود سقف کل بودجه در سال ۱۴۰۴ را بیش از سه هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده که از این رقم دو هزار و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی و هزار و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی دولت است. منابع عمومی نیز بالغ بر هزار و ۳۷۰ هزار میلیارد تومان و درآمد اختصاصی وزارت‌خانه‌ها، ۱۳۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. در این میان افزایش ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی( ۳۳درصدی) درآمد مالیاتی، افزایش بودجه صداوسیما به ۵ هزار و ۲۸۹ میلیارد تومان(۵۶ درصد)، بودجه ۱۴ هزار میلیارد تومانی اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی موسسات فرهنگی اوج و سراج و افزایش بودجه تقویت بنیه دفاعی از نکات قابل توجه است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر اینکه با بودجه ۱۴۰۱ می‌توان به کاهش تورم در سالهای آینده امیدوار بود، گفت: به طور کلی عملکرد اقتصادی دولت را می توان بسیار مثبت تلقی کرد.
مصطفی طاهری ، با مثبت ارزیابی کردن عملکرد اقتصادی دولت سیزدهم، افزود: از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، می توان عملکرد کلی در حوزه اقتصاد را مثبت تلقی کرد چراکه دولت از ابتدای فعالیت خود، میراث دار دولت قبلی به ویژه در حوزه اقتصادی بوده است. نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی، مهمترین اقدام اقتصادی دولت را در بودجه سال ۱۴۰۱ دانست و بیان داشت: بودجه کشور را باید به دو صورت مورد توجه قرار داد، گاهی بودجه به صورت مطلق مورد بررسی قرار می گیرد اما گاهی با بودجه سال قبل مقایسه می شود.
در بودجه سال آینده هزینه های دولت پایین آمده است
این نماینده مردم در مجلس یازدهم با تاکید بر اینکه بودجه سال ۱۴۰۱ نسبت به بودجه ۱۴۰۰ پارامترهای زیادی دارد، تصریح کرد: به عنوان مثال در بودجه ۱۴۰۱ کسری بودجه به عنوان خط قرمز در نظر گرفته شده و تاجایی که پتانسل کشور اجازه می دهد این کسری بودجه کاهش پیدا کرد. وی ادامه داد: در بودجه سال آینده، تراز عملیاتی از ۴۶۰ هزار میلیارد تومان به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است، همچنین علاوه بر پایین آمدن فروش اوراق، هزینه های دولت نیز به میزان ۱۵ درصد کاهش یافته است.
طاهری با تاکید بر اینکه دولت سیزدهم در بودجه سال ۱۴۰۱ درآمدهای مالیاتی را به میزان ۴۶ درصد رشد داده است، گفت: در همین راستا، دولت تلاش کرد تا درآمدهای واقعی را بالا برده و هزینه های مربوط به خود را کاهش دهد، درواقع دولت به نوعی به خود سخت گرفت تا کسری بودجه را تا حد زیادی جبران کند.
رویکرد مثبت دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس ادامه داد: بدون شک در بودجه ۱۴۰۱ کسری بودجه به صفر نرسیده است اما رشد و شیب آن، متوقف و منفی شده است که نشان دهنده رویکرد مثبت دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد است.
وی با بیان اینکه با بودجه ۱۴۰۱ می توان به کاهش تورم در سال های آینده امیدوار بود، تصریح کرد: اگر این سیاست تا ۴ سال آینده دنبال شود به نقطه مطلوب دست پیدا خواهیم کرد.
وزیر اقتصاد تلاش زیادی برای نجات بورس از این شرایط انجام داده است
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره اقدام دیگر دولت در حوزه اقتصاد به ویژه بورس ، به عملکرد مثبت خاندوزی وزیر اقتصاد و امور دارایی اشاره کرد و گفت: وزیر اقتصاد تلاش زیادی برای نجات بورس از این شرایط انجام داده است و نباید آن را نادیده گرفت تاجایی که هم داخل و هم خارج از بودجه ۱۴۰۱ این تلاش ها مشهود است. نماینده مردم زنجان و طارم تاکید کرد: نباید از این نکته غافل شد که مشکل ما در بورس فراتر از اقدامات انجام شده است؛ موضوع بورس تنها منوط به مباحث اقتصادی نیست بلکه بخشی از آن به حوزه اجتماعی نیز مرتبط بوده چراکه بی اعتمادی مردم را در پی داشته است. وی ادامه داد: در سال های ۹۷ و ۹۸ حباب بورس شکل گرفت و به همین علت مردم خواسته یا ناخواسته به سمت بورس هجوم آوردند، حتی افرادی که دانشی در این زمینه نداشتند برای کسب درآمد بیشتر وارد بورس شدند که این اقدام تاحدی اشتباه بود زیرا با ترکیدن حباب و واقعی شدن بورس، مردم دچار ضرر و زیان های زیادی شدند.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید کرد: متاسفانه مردم دارایی های زیادی را در بورس از دست دادند دارایی که عمدتا مازاد نبود، لذا بی اعتمادی عمیقی در مردم حاکم شد که به نظر می رسد در کنار همه اقداماتی که در حوزه بهبود وضعیت بورس صورت می گیرد لازم است تا اعتماد مردم نیز به دست آید.
دیوان محاسبات میزان عملیاتی بودن بودجه را ارزیابی کند
حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره ضرورت توجه به بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در لوایح بودجه و همچنین در جریان بررسی و تصویب آن گفت: بودجه عملیاتی از ویژگی‌های یک بودجه ایده‌آل است که همه دولت‌ها این شعار را دادند و همیشه گفتند که ما می‌خواهیم بودجه را عملیاتی ببندیم ولی اینکه چقدر توفیق حاصل شده تا به حال ارزیابی نشده است. وی افزود: من معتقدم دیوان محاسبات باید شاخصه هایی را در اصلاح ساختار بودجه برای این کار در نظر بگیرد و بر اساس این شاخص‌ها، عملیاتی بودن بودجه را بسنجد و ارزیابی کند و در تفریغ بودجه یکی از آیتم هایی که اعلام می‌کند همین میزان عملیاتی بودن بودجه باشد. در مرحلۀ اول عملیاتی بودن عملیاتی بودن بودجه به این نحو است که بودجه به صورت گلوبال در اختیار برنامه‌ها قرار نگیرد بلکه برنامه‌ها را ارائه کنند و در تبصره ها و جداول مشخص شود و تخصیص بودجه بر اساس ارائه برنامه‌ها باشد و نظارت شود که چه مقدار تحقق پیدا کرده است. این در صورتی است که نظارت مستقیم تر و قوی تری وجود داشته باشد.
نماینده مردم تبریز در مجلس ادامه داد: در حال حاضر لایحه بودجه ۱۴۰۱ ویژگی عملیاتی بودن را دارد لکن عمده عملیاتی بودن بودجه در نظام تخصیص و اجرا و نظارت بر آن است وگرنه تکلیف خیلی از دستگاه‌ها در بودجه مشخص می شود و می گویند باید به این برنامه ها عمل کنند؛ این یعنی عملیاتی بودن، اما اینکه چقدر تحقق پیدا کند در نظام تخصیص و تفریغ بودجه است. ما باید شاخص‌ها و آیتم‌هایی را به صورت دقیق تعریف کنیم و بر اساس آن بسنجیم. میرتاج‌الدینی همچنین گفت: موضوع عملیاتی بودن بودجه در دو مرحله است؛ یکی در بودجه ریزی و یکی در مرحله تخصیص بودجه. ما باید این نگاه را در کلیات بودجه دنبال کنیم و ببینیم که دولت چقدر بودجه را عملیاتی بسته و ملاک های عملیاتی بودن هم برای ما مشخص شود. در بررسی کلیات همیشه تاکید وجود داشته و گفته‌اند که بودجه به صورت عملیاتی بسته شده اما باید بررسی بیشتری در این باره صورت گیرد تا این موضوع برای ما روشن شود.
به دنبال اصلاحاتی در بودجه ۱۴۰۱ هستیم
سید کاظم دلخوش عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۱ در این باره گفت: بودجه‌ریزی ما بعد از انقلاب عملیاتی نبوده و حالا حالاها هم عملیاتی نمی‌شود به دلیل اینکه بودجه پیش‌بینی درآمد و هزینه است و این یعنی اینکه شما مواردی که در بودجه سالانه می بینید باید تحقق پیدا کند؛ نفت که هر سال بالا و پایین می شود، در حوزه مالیات هم که فرار مالیاتی تا ۴۵ درصد داریم و عوارض دیگر مثل خصوصی‌سازی و امثال آن هم وضعش معلوم نیست. پس بودجه سالانه ما عملیاتی نیست و سنتی است. دوم اینکه جداولی که تهیه می شود از قبل بوده و تنها عدد و رقم آن فقط بالا و پایین می‌شود زیرا همان کارشناسی هایی که در بودجه سنوات گذشته شده امسال هم انجام شده است. وی افزود: مثلا امسال دلار ۲۳ هزار تومان را در بودجه دیده اند که منشأ آن مشخص نیست چیست. اگر تحریم ادامه پیدا کند که منشاء دلار باید بالاتر باشد و اگر تحریم از بین برود باید پایین تر دیده شود. ما نفهمیدیم منشاء ارز ۲۳ هزار تومانی چیست. از سویی می گویند می‌خواهیم دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنیم که ما شدیدا مخالف این هستیم. می‌گویند رانت می آورد آیا این رانت را نمی شود کنترل کرد؟ نباید صورت مسئله را پاک کنیم. الان صورت مسئله را می‌خواهند پاک‌کنند که مشکلی را حل نمی‌کند. این عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۱ ادامه داد: اعلام شده که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف می‌شود و ۴۵ هزار تومان به یارانه ها اضافه می‌شود در حالی که الان قیمت ۱۰ تا تخم‌مرغ ۴۵ هزار تومان است. ضمن اینکه بقیه کالاها تحت تاثیر این ۲۵ قلم کالایی قرار می‌گیرد که ارز ۴۲۰۰ تومانی به آنها تعلق میگیرد و افزایش قیمت جهشی را شاهد خواهیم بود و شوک به اقتصاد کشور وارد می‌شود ضمن اینکه اساسا قابل تحقق نیست.
دلخوش یادآور شد: الان دامدار ۶۰ درصد یارانه برای نهاده‌های دامی و خوراک دام می‌گیرد و گوشت گرم را ۴۵۰۰۰ تومان می دهد در حالی که همین گوشت ۴۵ هزار تومانی هم الان خریدار ندارد زیرا مردم توان خرید گوشت را ندارند. حالا اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی بخواهد حذف شود این مبلغ بسیار افزایش پیدا خواهد کرد. در این شرایط دامدار چطور باید گوسفند، گاو و مرغ نگه دارد؟
این نماینده مجلس در پایان یادآور شد: در بحث مالیات سازمان امور مالیاتی و سازمان برنامه به جای اینکه نرخ مالیات را افزایش دهند از کسانی که فرار مالیاتی کنند و اقتصاد زیرزمینی دارند مالیات بگیرند و اینها را در سامانه وارد کنند. ما نباید مالیات را ۷۰ درصد افزایش دهیم، این به قشر ضعیف و کارمند فشار وارد می‌کند. این در حالی است که افزایش حقوق کارمندان زیر ۱۰ درصد دیده شده و با این افزایش  همخوانی ندارد. وی در پایان تاکید کرد: ما به دنبال این هستیم که یکسری اصلاحاتی را در کمیسیون تلفیق با کمک دولت انجام دهیم و تا جایی که بتوانیم به دنبال این هستیم که اصلاحات را به گونه ای اعمال کنیم که به ضرر دولت نباشد چرا که به هر حال دولت هم می‌خواهد کار کند.