چالش نام‌ها و برندها در بازارهای پایتخت

 مسعود حداد-  نام‌ها فقط نام نیستند. اگر فقط یک نام بودند بر سر نام جزیرۀ «مالویناس» یا «فالکلند» این همه بین انگلستان و آرژانتین اختلاف نبود. یا خود ما این همه بر روی «خلیج فارس» حساسیت نشان نمی‌دادیم. آری، نام‌ها بسیار مهم‌تر از آنی هستند که تصور می‌شود.
نام ها از گذشته تاکنون مهمترین عامل هویّت بخشی و تمایز افراد و اماکن در جامعه بوده اند. نوع انتخاب نام علاوه بر اینکه گویای نگرش فرد به خود، جامعه و طبیعت است، اندیشه دینی و مذهبی او را نیز آشکار می سازد. در پژوهش های تاریخی و اجتماعی با مراجعه به متون تاریخی و بررسی اسامی خاص متداول در هر دوره می توان بافت قومیتی و مذهبی و پراکندگی اجتماعی هر دوره را سنجید. آنچنان که یافته های باستان شناسی و اسناد تاریخی نشان می دهند، عوامل متعدّدی در ایران باستان در گزینش اسامی ایرانیان دخیل بوده اند، ولی مذهب نقش اساسی را به عهده داشته است.
ممنوعیت نام‌ محلی برای مغازه ها‌ در تهران وجود ندارد
در پی انتشار خبری مبنی بر ممنوعیت استفاده از اسامی محلی برای اماکن پایتخت، پس از اعلام رئیس پلیس اماکن تهران مبنی بر کذب بودن این خبر، معاون دفتر تبلیغات و اطلاع رسانی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با اشاره به ‌قانون ممنوعیت بکارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه مصوب سال 1375 مجلس شورای اسلامی، گفت: مطابق با اصل 15 قانون اساسی، در کشور ما علاوه بر زبان فارسی، زبان های رایج دیگر هم وجود دارد، در کنار زبان رسمی در محلات، استفاده از اسامی و حتی تدریس گویش های محلی بلامانع است، این در حالی است که در قانون یاد شده استفاده از اسامی بیگانه در سردر واحدهای صنفی یا نام‌گذاری تولیدات و محصولات داخلی مورد بحث بوده و ممنوعیت دارد. به گفته او، در ماده 6 آئین‌نامه اجرایی این قانون، استفاده از کلمات بومی و حتی گویش‌های اقوام محلی جایز اعلام شده است، البته گاهی اوقات وقتی کلماتی در گویش‌های ایرانی وجود دارد که با کلمات یا اصطلاحات بیگانه نزدیکی دارد، باید به معنای آن هم اشاره شود تا شبهه غیر فارسی بودن اسامی ایجاد نشود.
اسعدی در ادامه با تاکید بر این نکته که قانونگذار از ابتدا بحث ممنوعیت استفاده از اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه را مد نظر داشته، تصریح کرد:  هم اکنون سامانه‌ای با عنوان سامانه «سردر اصناف» وجود دارد که می‌توان قوانین و مقررات مرتبط با این حوزه را در آن سامانه جستجو کرد، همچنین این سامانه به نوعی بانک اسم است و همه می توانند از آن به راحتی استفاده کنند.
خبری که انتشار یافته بود چه بود؟
دیروز به نقل از سرهنگ مرادی در رسانه ها آمده بود : طبق دستورالعمل و بخشنامه‌ای که به پلیس اعلام شده است اصناف باید از نام‌های محلی فقط در شهر و استان‌های مرتبط با آن نام استفاده کنند.
رئیس پلیس اماکن تهران گفت: استفاده از نام‌های محلی (ترکی، کردی، لری، شمالی و ...) برای واحد‌های صنفی پایتخت ممنوع است.
سرهنگ نادر مرادی در خصوص نام گذاری واحد‌های صنفی در پایتخت گفت: مرجع نامگذاری واحد‌های صنفی وزارت ارشاد است و طبق بخشنامه‌ای که این وزارت خانه به پلیس ابلاغ کرده است، واحد‌های صنفی باید نامی که برای خود انتخاب می‌کند حتماً فارسی باشد.
وی افزود: به عنوان مثال در تهران استفاده از نام‌های محلی (ترکی، کردی، لری، شمالی و…) برای واحد‌های صنفی ممنوع است و این کار خلاف قانون است.
سرهنگ مرادی گفت: طبق دستورالعمل و بخشنامه‌ای که به پلیس اعلام شده است اصناف باید از نام‌های محلی فقط در شهر و استان‌های مرتبط با آن نام استفاده کنند.
رئیس پلیس اماکن پایتخت گفت: به عنوان مثال از اسم‌های ترکی باید در استان‌های ترک زبان استفاده شود و بار دیگر تاکید می‌کنم که طبق بخشنامه استفاده از این نام‌ها برای واحد‌های صنفی پایتخت ممنوع است.
وی با بیان اینکه استفاده از نام‌های خارجی و لاتین هم برای واحد‌های صنفی ممنوع است، گفت: پلیس مجری قانون است و موظف به اجرای قانون، به همین دلیل هنگامی که واحد‌های صنفی برای اخذ مجوز به ما مراجعه می‌کنند اگر اسم جز نام‌های فارسی برای مغازه خود انتخاب کرده باشند مجوز به آن‌ها نمی‌دهیم.
مرادی خاطرنشان کرد: برخی از کسبه هم قبل از اخذ مجوز اقدام به نصب تابلو با اسم‌های ممنوعه می‌کنند که در صورت مشاهده حتماً با آن‌ها برخورد می‌شود.
آیین نامه نامگذاری شهرها، خیابانها، اماکن و مؤسسات عمومی چه می گوید ؟
آیین نامه نامگذاری شهرها، خیابانها، اماکن و مؤسسات عمومی با تاریخ تصویب : 1375/09/06 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی چنین است:
‌شهرهای جمهوری اسلامی ایران در ظاهر و باطن باید نمایانگر تاریخ و جغرافیای تمدن و فرهنگ اسلامی و ایرانی باشد.‌یکی از مصادیق مهم این امر، اسامی خیابانها، اماکن و مؤسسات عمومی در شهرهاست واین اسامی در حکم شناسنامه شهرها و بیانگر ارزشهای‌اعتقادی، تاریخی، فرهنگی و ملی جامعه است.
‌ماده اول - ضوابط و معیارهای نامگذاری
1- نام شخصیتهای مهم تاریخ صدر اسلام و انقلاب اسلامی و شهدای گرانقدر آن و حوادث مهم تاریخ مبارزات اسلامی مردم ایران در درجه اول و نام‌شخصیتهای فرهنگی، ادبی، علمی، سیاسی و تاریخی ایران و اسامی راجع به اندیشه، فکر و هنر و نیز مظاهر طبیعت زیبای ایران در مرتبه بعد برگزیده‌شود.
2- در نامگذاری تناسب اسم و مسمی رعایت شود.
3- اسامی باید رسا، کوتاه، سلیس و روان باشد.
4- از اسامی مناسبی که باعث ایجاد روحیه افتخار ملی و حماسی، و انبساط خاطر و تلطیف اخلاقی و عاطفی مردم و بیانگر غنای فرهنگ و تمدن‌اسلامی و ایرانی باشد استفاده شود.
5- به منظور حفظ و تحکیم یکپارچگی سیاسی و فرهنگی کشور و حفظ هویت ملی، نام‌ها باید فقط به زبان فارسی باشند.
6- در نقاط مختلف کشور ضمن توجه به ویژگیهای منطقه‌ای از اسامی شهرهای دیگر هم استفاده شود.
7ـ به منظور ایجاد پیوندهای سیاسی و فرهنگی با کشورهای دیگر می‌توان در نامگذاری اماکن با پیشنهاد وزارت امورخارجه و تایید شورای فرهنگ‌عمومی کشور از نام شخصیتهای سیاسی و مردمی خارجی یااسامی اماکن خارجی استفاده کرد. در این زمینه اولویت با کشورهای اسلامی است.
8ـ در نامگذاری علاوه بر توجه به شخصیت‌های ملی و قهرمانان، به شخصیت‌های محلی هر منطقه نیز توجه شود.
9ـ از نام اشخاص خیری که تاسیسات مهم عام المنفعه (‌اعم از دینی، آموزشی، علمی، فرهنگی، هنری و تربیتی) احداث کرده‌اند می‌توان برای‌نامگذاری اماکن یاد شده استفاده کرد.
10ـ فروشگاهها، شرکتها و مراکز کار و پیشه باید از گذاشتن اسامی خارجی جدا” خودداری کنند. نام‌ها باید فقط به زبان فارسی باشد. مگر در مواردی که‌به تشخیص شورای فرهنگ عمومی این اسامی به منظور ایجاد پیوندهای فرهنگی، علمی و سیاسی انتخاب شده باشند. شیوه نامه آن را شورای فرهنگ‌عمومی تهیه و ابلاغ خواهد کرد.
‌ماده دوم ـ موارد مشمول نامگذاری
1ـ آئین نامه نامگذاری شامل این موارد می‌شود:‌شهرها، شهرکها، بندرها، رودها، جزیره‌ها، بزرگراهها، خیابانها، بازارها و کوچه‌ها، مدارس و مهد کودک‌ها، موسسات تحقیقاتی و مجامع علمی و‌فرهنگی، تالارهای عمومی، بیمارستانها و مراکز بهداشتی و درمانی، سینماها و مراکز تفریحی و باغها و بوستانها، میدان‌ها و پایانه‌ها، فرودگاهها و‌ایستگاههای راه آهن و پالایشگاهها، کارخانه‌ها، بانک‌ها و مراکز ورزشی و باشگاهها، فروشگاهها، شرکت‌ها و مراکز کار و پیشه....
2ـ این آیین نامه در باره اماکن جدیدالاحداث است ولی در مورد تغییر اسامی نامناسب موجود لازم است بر طبق شیوه نامه‌ای که شورای فرهنگ‌عمومی بر اساس این آیین نامه تنظیم و ابلاغ می‌کند عمل شود.
‌ماده سوم - مرجع نظارت
1- نظارت بر حسن اجرای ضوابط و معیارهای شورای عالی انقلاب فرهنگی در امر نامگذاری اماکن به عهده شورای فرهنگ عمومی است.
2- این شوراهمه ساله گزارش بررسی و نظارت و عملکرد خود را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌دهد.
‌ماده چهارم-
‌این آیین نامه رد 4 ماده و 14 بند در جلسه مورخ 75.9.6 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و آیین نامه‌های قبلی لغو می‌شود.
نکات لازم برای پیدا کردن اسم خاص برای واحدهای صنفی وتجاری و برند
۱- به قدرت نمادها و نشانه‌ها توجه کنید:بعضی از نشانه‌ها، الهام بخش و دارای احساسات مثبت هستند که احتمالا مورد علاقه و خاطره انگیزند و به اشتراک گذاشته می‌شوند. هنگام انتخاب اسامی برند خاص، در مورد کلماتی که در زندگی روزمره استفاده می‌شوند، فکر کنید. در کتابخانه اسامی برند، شما می‌توانید نام شرکت جدید خود را براحتی انتخاب کنید، اما این اسامی برند خاص نیستند. مایکل رادر، میگوید که شما باید بر روی واژه‌هایی که با تجربیات حسی خاص مرتبط هستند، تمرکز کنید به عنوان مثال: دل انگیز بودن، قدرت، ضعف، توانایی، و احساسی بودن از جمله مواردی است که باید در نظر گرفته شود. در مورد مفاهیمی که آموخته‌اید، از جمله واژگان، تفکرات، و سایر موارد را به یاد بیاورید.
۲- از تکنیک‌های ذهنی برای پیدا کردن مفاهیم استفاده کنید:بهترین اسامی خاص برای برند، به عنوان یک نتیجه محرمانه و به یاد ماندنی می‌باشند. در مورد احساساتی که می‌خواهید مشتری خود را با آن تحت تاثیر قرار دهید، فکر کنید. با ایجاد یک نقشه ذهنی از مفاهیم مربوط به کسب و کار خود، شروع کنید. کلمات، احساسات و تجربیات توصیفی کسب و کار یا اسامی خاص برای برند خود را بشناسید.
سپس، یک تصویر کلی از تصاویر بصری مربوط به شرکت خود را ایجاد کنید. با در نظر گرفتن تمرینات ذهنی ، تصورات بیشتری را ایجاد کنید. این رویکرد به ذهن شما کمک می‌کند تا مواردی را که هنوز در نظر نگرفته‌اید، به کار گیرید. با تمرین ذهن، با مفاهیم جدید و ارتباطات زبانی روبرو خواهید شد. هدف شما در انتخاب اسامی خاص برای برند یک مفهوم است که با تعداد زیادی از اسامی روبرو است. یک تصویر بصری ایجاد کنید که مخاطبان شما به آسانی بتوانند آن رابه یاد بیاورند. مهم نیست که چه تصمیمی بگیرید یا چه روابطی پیدا کنید، همیشه مطمئن شوید که ایده‌هایتان را دارید به چالش می‌کشید.
انتخاب اسم برند زیبا، واقعا می‌تواند یک مشکل باشد، آن هم زمانی که شما بدون هیچ شناختی برای پیدا کردن آن اقدام می‌کنید. به هرحال تفکرات و تمرکز شما بهترین راه حل است. ممکن است راه‌های مختلفی هم وجود داشته باشد اما بهترین اسامی خاص برای برند را تنها می‌توان با تمرکز بر روی مشتری به دست آورد.
روش‌های اسم گذاری برند:روش‌های مختلفی برای تعیین و انتخاب نام زیبای جهت کسب و کار و اسم گذاری برند وجود دارد که در اینجا به ۴ مورد اصلی آن می‌پردازیم :
 1-نام‌های تجاری جداگانه2-.نام تجاری واحد3-.اسامی جمعی جداگانه برای هر دسته از کالاها4-. تلفیقی از نام تجاری شرکت و اسامی کالاهای منفرد.
ویژگی های یک نام تجاری:
 نام تجاری باید ارائه دهنده پیامی از مزیتهای کالا یا خدمت باشد.نام تجاری باید ویژگی‌هایی مثل رنگ کالا یا عملکرد محصول را در ذهن ایجاد کند. تلفظ اسم تجاری و به خاطر سپردنش باید راحت باشد. نام تجاری باید مشخصه منحصر به فردی داشته باشد.نام برند باید در سایر کشورها و یا زبان‌های دیگر نیز با معنا و مربوط باشد
استانداردهای نام گذاری برند:
قابلیت ثبت و حمایت قانونی را داشته باشد. کوتاه و مختصر باشد. انحصاری باشد و تشابه نداشته باشد. ترکیبی جدید داشته باشد و تکراری نباشد.خاص باشد و اسم عام و متعلق به عموم نباشد.نگارش و خواندن آن یکسان باشد ( مثلا کلمات خوانا یا خویشتن از این لحاظ برای نام برند مناسب نیستند).خوش نوا و خوش تلفظ باشد.
براساس زبان های رایج جهان مورد بررسی قرار گرفته باشد.دارای هویت بصری باشد و نام مجازی نباشد.موزیک خاصی را در ذهن یادآوری کند.از آزاد بودن دامین اینترنتی معتبر آن مطمئن شوید.
طبق ماده ۳۲ قانون علامت تجاری در موارد زیر قابل ثبت نیست:
الف – نتواند کالاها یا خدمات یک مؤسسه را از کالاها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز سازد. ب – خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد. ج – مراکز تجاری یا عمومی را به‌ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آن‌ها گمراه کند. د – عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم، یا سایر نشانهای مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان‌های بین‌الدولی یا سازمان‌هایی که تحت کنوانسیون‌های بین‌المللی تأسیس‌شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن‌که توسط مقام صلاحیت‌دار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود. ه- عین یا به طرز گمراه‌کننده‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است. و – عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آن‌که عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد. ز – عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت‌شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.