انرژی
رئیس دفتر مرکز مطالعات انرژی وین با بیان اینکه DNA سیاست‌های ایران نفتی است نه گازی، گفت: رسانیدن گاز به اروپا، عمق قدرت استراتژیک و امنیت ملی ایران را آسیب‌ناپذیر کرده و صدور از طریق خطوط لوله موجبات امنیت جمعی کشورهای مسیر را فراهم می‌کند. به گزارش کائنات به نقل از شانا، فریدون برکشلی در ارزیابی تجارت گازی ایران اظهار کرد: در گذشته‌های دورتر، گاز جایگاهی در سبد مصرف انرژی کشور نداشت. نفت و فرآورده‌های نفتی، سهم غالب در سبد انرژی را داشتند. البته زغال‌سنگ هم جایگاه مهمی داشت. در حقیقت در دهه ۱۳۵۰ در گزارشی که دانشگاه استنفورد از بخش انرژی ایران تهیه کرده بود، نقش زغال‌سنگ را حتی فراتر از نفت دیده بود. پاره‌ای گزارش‌های سازمان برنامه و بودجه هم حکایت می‌کرد که زغال‌سنگ، منبع اصلی تأمین انرژی ایران بود و در کشفیات از نظر ارزش حرارتی سهم حتی بالاتر از نفت دیده شده بود. *توبیخ به‌خاطر اکتشاف گاز وی ادامه داد: در سال‌های گذشته اکتشاف‌های گاز در ایران مورد اقبال نبود. کاوشگران صنعت نفت، اغلب گاز را در جست‌وجو برای نفت، پیدا می‌کردند و حتی در مواردی گروه اکتشافی توبیخ می‌شدند. در حقیقت پارس جنوبی ایران را وارد نقشه و معادلات گازی جهان کرد و دنیا و به‌ویژه کشورهای همسایه به برقراری روابط گازی با ایران علاقه‌مند شدند. برکشلی گفت: مقدار محدود مصرف داخلی و حجم بسیار بالای ذخایر گازی مرتباً این نظریه را تقویت می‌کرد که جمهوری اسلامی ایران در طول یک دهه به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز جهان تبدیل می‌شود. یکی از وزیران وقت نفت گفت که ایران در یک یا دو دهه آینده وزارت گاز خواهد داشت. رئیس دفتر مرکز مطالعات انرژی وین گفت: زمانی که قیمت جهانی گاز بسیار نازل بود، ایران که منابع سرشار نفتی داشت، انگیزه چندانی برای صادرات گاز، در مقام مقایسه با صادرات نفت نداشت. پس از پارس جنوبی هم انگیزه‌ای در ارتباط با صادرات گاز نداشتیم، اما قیمت جهانی گاز روند رو به رشدی داشت و به‌تدریج بحث گاز به یکی از مباحث جدی و کانونی عرضه و تقاضای انرژی تبدیل شده بود. نشانه‌های روشنی وجود داشت که آینده انرژی‌های فسیلی پس از نفت در صنعت گاز است. *عزمی برای صادرات گاز نبود برکشلی تصریح کرد: نگرش جمهوری اسلامی نسبت به گاز درون‌گرایانه بود. درواقع اولین اقدام شورای عالی انقلاب در بخش انرژی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، لغو قرارداد صادرات گاز به شوروی سابق بود. استدلال شورای عالی انقلاب هم این بود که قیمت پایین است. هیچ‌گونه اقدامی هم برای مذاکره و اصلاح احتمالی صادرات گاز به آن کشور صورت نپذیرفت. در آن مقطع، برای همان گاز اندک صادراتی به شوروی هم، در عمل مصرفی وجود نداشت. البته در سال‌های پس از اکتشاف‌های پارس جنوبی، هم درباره صادرات گاز زیاد بحث می‌شد، اما در عمل عزم و برنامه مشخص و پیگیرانه‌ای برای عملیاتی کردن صادرات به‌صورت جدی رخ نداد. *چرا قد و قواره گاز ایران در بازار بین‌الملل کوتاه است؟ وی معتقد است اینکه نتوانسته‌ایم در قد و قواره و پتانسیل ذخایر گازی که داریم در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی حضور داشته باشیم، به‌خاطر فقدان یک استراتژی و بسته جامع و خردمندانه انرژی است. وقت زیادی را روی مبحث خط لوله آسیایی مابین ایران، پاکستان و هند هدر دادیم، البته انتقال گاز به ترکیه موفقیت‌آمیز و بسیار دشوار انجام شد. *غیبت راهبرد گازی برکشلی بیان کرد: فطرت صادرات گاز، امنیت‌طلب است. در شرایط تلاطم‌های مکرر با دیگر کشورها، اعتبار صادرکننده گاز خدشه‌دار می‌شود. قابلیت‌های ایران عمدتاً، بالقوه هستند. فاصله تبدیل آن به شرایط بالفعل، نیازمند بازتعریف بسته سیاست‌های انرژی و گازی جامع است. در غیاب تدوین و طراحی راهبردی ۲۰ ساله، همراه با سازوکارهای متناسب از بابت سرمایه، فناوری، امنیت عرضه و ایجاد برند، نمی‌توانیم امیدوار باشیم. *نگاه نفتی به گاز رئیس دفتر مرکز مطالعات انرژی وین توضیح داد: یکی از دلایلی که ایران را در رقابت گازی منطقه‌ای عقب انداخت، فقدان شناخت کافی از بازار جهانی گاز و اهمیت راهبردی آن در همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی بود. ما در ایران با نگاه نفتی به گاز نگاه می‌کردیم، در عرضه و صادرات نفت، زوایای امنیتی و استراتژیک نقش چندانی ندارد. ایران هم در بخش نفت، قواعد بازی را در طول چند دهه و گذار از فراز و نشیب‌های متعدد و دشوار، خوب آموخته است.