گزارش
جواد بیهقی - طرح مدیریت هوشمند کرونا در واقع برای خلاص شدن از محدودیت ها و ممنوعیت هایی که مدت هاست گریبانگیر جامعه ما شده طراحی شده است و اجرای آن ضروری به نظر می رسد.با اجرای این طرح فقط اصناف، رانندگان و در ادامه افرادی که دستورالعمل های بهداشتی را رعایت نمی کنند و یا در دوران ابتلا به کرونا به سر می برند امکان فعالیت نخواهند داشت و در قرنطینه هوشمند قرار می گیرند و سایر کسب و کارها می توانند بدون مشکل و محدودیت به فعالیت بپردازند و خدمات بدهند. بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا در ایران، اجرای طرح محدودیتهای هوشمند کرونایی از 15 آذر ماه جایگزین محدودیتهای پیشین میشود.گفتنی است که در طرح هوشمند، افرادی که واکسینه نشدهاند از دریافت خدمات عمومی و حمل و نقل عمومی محروم میشوند و از حضور کارمندان واکسن نزده در محل کار نیز جلوگیری خواهد شد.با اجرای طرح کنترل هوشمند، افرادی که به هر دلیلی واکسن کرونا دریافت نکردهاند اجازه سفر کردند ندارند، مگر آنکه تست PCR منفی با مهلت ۷۲ ساعت در اختیار داشته باشند. در همین زمینه، علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران به اجرای طرح محدودیتهای هوشمند اشاره کرد و گفت: استفاده از ظرفیت قرنطینه هوشمند مبتنی بر برخورداری افراد از واکسیناسیون است به این مفهوم که دریافت خدمات مدنی، اجتماعی، بازرگانی و مراودات درون شهری منوط به انجام واکسیناسیون است و افراد با ارائه کارت واکسن خود میتوانند از این خدمات بهره مند شوند.وی افزود: مقدمات کار در مجموعه ادارات، آموزش و پرورش و دستگاههای مختلف اجرایی استان تهران با همکاری نیروهای انتظامی و اصناف در حال انجام است و امیدواریم با تکمیل ظرفیت واکسیناسیون در تهران زمینه اجرای عملیاتی برنامه قرنطینه هوشمند فراهم شود. محسن فرهادی، معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ایران در توضیح کنترل تردد در طرح هوشمند گفت: در ترددهای بین استانی صاحبان خودروهایی که ۲ دوز واکسن را تزریق کرده باشند، جریمه نخواهند شد. وی در تشریح چگونگی دریافت کارت دیجیتال واکسیناسیون، اظهار داشت: از آنجا که اساس طرح بر مبنای سامانه و نرم افزارهای مختلف است و ممکن است برخی افراد تلفن همراه هوشمند نداشته باشند یا حتی خط تلفن همراه نداشته باشند این افراد میتوانند از کارت واکسن استفاده کنند.فرهادی افزود: باقی افراد باید با مراجعه به سامانه وزارت بهداشت کارت واکسیناسیون دیجیتال خود را دریافت کنند که میتوانند هم چاپ کنند و هم میتوانند تصویر آن را در گوشیهای خود ذخیره کنند. جریمه واکسینه نشدهها و کروناییها از فردا رئیس مرکز تدوین مقررات ایمنی حمل و نقل پدافند غیرعامل و مدیریت بحران وزارت راه و شهرسازی گفت: در سیستم کنترل هوشمند کرونا که از نیمه آذر ماه ( فردا) اجرایی خواهد شد، محدودیت و جریمه برای افرادی که واکسینه نشدند در شهرهای قرمز و نارنجی اعمال میشود اما افراد مبتلا حتی اجازه سفرهای درون شهری با خودروهای شخصی خودشان را هم ندارند. رضا نفیسی اظهار کرد: اگر سویه جدید کرونا در کشور شیوع پیدا کره و گسترش پیدا کند، مسلما محدودیتهای کرونایی درباره سفرهای داخلی تغییر خواهد کرد و سختگیرانهتر میشود. اساسا سیستم هوشمند کنترل کرونا بر همین مبنا عمل میکند. وی افزود: در سیستم جدید کنترل هوشمند کرونا که قرار است از فردا (دوشنبه ۱۵ آذر ماه) اجرایی شود، افرادی که واکسن نزده باشند به محض ورود به شهرها و استانهای نارنجی و قرمز جریمه خواهند شد و بر این اساس جریمهها اعمال میشود. پروتکلهای بهداشتی که پیش از این برای شهرهای قرمز، نارنجی، زرد و آبی اجرایی میشد تغییری نکرده اما هوشمند شده و برای افراد واکسینه نشده و مبتلا اجرایی خواهد شد. مدیرکل ادامه داد: افرادی که در شرایط کرونایی قرار گرفتند و پاسخ تست کرونای آنها مثبت شده است، پروتکلها سختگیرانهتر از افراد واکسینه نشدهها برایشان اجرایی میشود به گونهای اجازه خروج از منزل حتی با خودروهای شخصی هم ندارند و باید در قرنطینه بمانند و در سفرهای درون شهری و برون شهری جریمه خواهند شد. نفیسی گفت: در این شرایط افراد مبتلا به کرونا رصد میشوند و اجازه رفتن به سر کار را ندارند و اگر ترددی داشته باشند به معنای ترک غیرقانونی قرنطینه تلقی شده و جریمه خواهند شد. تجربیات موفق در مهار کرونا در منطقه آسیا-اقیانوسیه به دنبال شیوع بیماری کرونا در جهان که در حال حاضر به چالشی جدی تبدیل شده است هر یک از کشورها به ویژه منطقه آسیا-اقیانوسیه با توجه به امکانات و ظرفیت های خود و وسعت درگیری به نوعی سعی نمودند تا این بحران را مدیریت کند.نگاهی به تجارب کشورهای موفق در منطقه آسیا-اقیانوسیه نشان میدهد آنها در مبارزه با شیوع کرونا در کنار اقدامات بهداشتی، درمانی و واکنش سریع، اقدامات فراوانی را با هدف کاهش تردد و تجمع انجام دادند. این کشورها همچنین با درخواست از مردم برای قرنطینه خانگی کوشیدند تماسها را به حداقل کاهش دهند.همچنین با هدف کاهش مراجعههای حضوری و انجام کارها بهصورت غیر حضوری کوشیدند فاصله اجتماعی را به حداقل برسانند.با بررسی تجربیات کشورهای موفق در زمینه مهار کرونا می توان آگاهسازی عمومی، ارائه جدیدترین اطلاعات از طریق رسانهها، قرنطینه سازی، همکاری دولتها و مردم، ایجاد مراکز مشاوره، درمان و رواندرمانی بهصورت مجازی با هدف کاهش نگرانی عمومی و کاهش احتمال ابتلا به ویروس مخرج مشترک موفقیت این کشورهاست. در میان کشورهای مختلف منطقه آسیا-اقیانوسیه، چین، سنگاپور، هنگکنگ و تایوان، استرالیا و نیوزلیند برنده جایزه بهترین استراتژی مقابله با کرونا به شمار میآیند.گفتنی است هنگکنک، سنگاپور و تایوان جزو اولین مناطقی بودند که ویروس کرونا وارد کشورشان شد و مسولین بهداشتی موفق شدند تاحد بسیاری این بیماری را مهار کنند.گزارش حاضر به مرور اجمالی و کوتاه اقدامات کشورهای موفق در زمینه مدیریت بیماری کرونا در برخی از کشورها در منطقه آسیا و اقیانوسیه پرداخته است. چین یکی از کشورهای آسیایی که کارنامه موفقی در مهار ویروس کرونا داشت کشور چین است.نگاهی به گزارشهای خبری نشان میدهد جدیت دولت و همراهی مردم یکی از مهمترین دلایل مهار این ویروس به شمار میآید. مسئولین چین با جدیت، تمامی قوانین مربوط به قرنطینه و همچنین سایر محدودیتهای کرونایی را در این کشور اجرا کردند و مجازات شدیدی را برای متخلفان در نظر گرفتند. انجام آزمایش های کرونا در سطح وسیع و رایگان بودن آزمایش ها یکی از مهمترین اقدامات دولت چین برای مهار این ویروس بود. چین همچنین برای شناسایی مبتلایان به بیماری کرونا از فناوری گوشی هوشمند برای رصد تردد آنها استفاده کرد. همچنین واکسیناسیون سریع یکی دیگر از اقدامات موفقیت آمیز چین در مهار این بیماری مهلک به شمار میآید. تاکنون بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دز واکسن در چین تزریق شده است.بر اساس گزارش این کمیسیون، چین با جمعیت بیش از ۱.۴۱ میلیارد نفر قصد دارد تا پایان سال جاری از طریق واکسیناسیون دسته جمعی به ایمنی کلی دست یابد.از دیگر سو، استفاده از ماسک در وسایل نقلیه عمومی، فروشگاهها و ساختمانهای اداری در چین همچنان اجباری است. تکنولوژی و همراهی مردم چین برای شناسایی بیماران مبتلا به کووید ۱۹، قرنطینه مبتلایان و رصد فعالیتهای آنها، از فناوری گوشی هوشمند استفاده کرده است. این فناوریها در کنار همراهی شهروندان چینی با مسئولان توانسته بهخوبی تردد مبتلایان به کرونا را مدیریت کند. دولت این کشور با تکیه بر فناوری تلفن همراه و دادههای گسترده، از یک سیستم «کد بهداشتی» مبتنی بر رنگ برای کنترل سفرهای مردم و مهار شیوع کرونا استفاده کرده است. به این صورت که به هر شهروند یک کدهای کیو آر (QR) به عنوان شاخص وضعیت سلامتی او اختصاص مییابد. در بسیاری از شهرها، شهروندان بدون این برنامه قادر به ترک مجتمعهای مسکونی خود یا ورود به اکثر اماکن عمومی نیستند. رنگ این کدهای بهداشتی بر اساس بانک اطلاعاتی کنترل شیوع در هر استان به افراد اختصاص داده میشوند: افرادی که ابتلای آنها تأیید شود و یا مشکوک یا بدون علامت باشند و یا افرادی که تب داشته باشند، کد قرمز رنگ را دریافت میکنند. مخاطبین نزدیک آنها نیز کد زرد رنگ را دریافت میکنند و افرادی که هیچ سابقهای در بانک اطلاعات ندارند، کد سبز را دریافت میکنند به این معنی که آنها سالم هستند و میتوانند سفر کنند. رنگ کدهای کیو آر آزادی افراد برای جابجایی و سفر را تعیین می کند: دارندگان کد سبز مجاز به سفر در استان هستند، دارندگان کد کهربایی رنگ مجاز به مسافرت نیستند و دارندگان کد قرمز نیز تحت درمان و قرنطینه قرار میگیرند.کلیه ساکنان و بازدیدکنندگان که قصد ترک استان هوبئی و شهر ووهان را دارند نیاز به کد کیو آر سبزرنگ در تلفن های همراه خود دارند. ادامه نظارتها پس از کنترل همهگیری سیانان در یک گزارش تحلیلی به اقدام دولت چین مبنی بر راه اندازی یک برنامه گوشی هوشمند برای کنترل شیوع ویروس کرونا در این کشور پرداخته است و میگوید پس از برداشتن محدودیت های سفر، صدها میلیون نفر از مردم چین برای سفرهای درون شهری و بیرون شهری هنوز مجبور به استفاده از این برنامه هستند.کارهای روزمره شهروندان کاملاً به یک برنامه گوشی هوشمند وابسته است. ترک کردن خانه، سوار شدن قطار در مترو، رفتن به محل کار، ورود به کافهها، رستورانها و مراکز خرید، و یا هر حرکتی که انجام میدهند به وسیله رنگی که روی صفحه نمایش داده میشود، به فرد دیکته میشود. سبز به این معنی است که فرد می تواند وارد شود. کهربا یا قرمز نیز به این معنی است که از ورود شخص جلوگیری میشود. این روند، واقعیت زندگی صدها میلیون نفر در چین از اواسط درگیری با بحران ویروس کروناست و همچنان میتواند در آینده اجرا شود چرا که این کشور هنوز برای بهبودی وضعیت خود در حال مبارزه است. استرالیا نگاهی به اقدامات صورت گرفته در استرالیا در زمینه مدیریت کرونا نشان میدهد، مقامات این کشور علاوه بر اجباری کردن استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و قرنطینه، از حمایتهای رواندرمانی و مددکاری فراوانی برای حفظ روحیه مردم در این کشور استفاده کردند. گزارشهای خبری نشان میدهد استرالیا مراکز تلفنی، مجازی، فوریتی و پزشکی بسیاری را با هدف سرویس دهی به افرادی اختصاص داده است که به سبب افزایش محدودیتهای ناشی از کرونا با بحران روحی روبرو شده اند. آمارها نشان میدهد به سبب افزایش خدمات روان درمانی در استرالیا، این کشور از کمترین میزان تلفات روانی افراد ایزوله شده در دنیا به سبب شیوع بیماری کرونا برخوردار است. گفتنی است به دنبال شیوع بیماری کرونا و قرنطینههای طولانیمدت اعمالشده بر شهرها و ازطرفی تنهاتر شدن افراد، سلامت روان بسیاری از مردم به خطر افتاده است و این مساله نگرانیهای زیادی را برای بخش درمان و روانشناسان ایجاد کرده است، بهطوریکه محققان اعلام کردهاند پیامدهای این بیماری در بسیاری موارد در قالب افزایش میزان خودکشی تظاهر میکند. استرالیا به دلیل توجه به بخش سلامت روان در دهههای اخیر کمترین میزان خودکشی در میان کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده است. نیوزیلند نیوزیلند نیز یکی از کشورهای بسیار موفق در زمینه مهار کرونا به شمار می آید.به نوشته روزنامه « استریت تایمز » سنگاپور، « جسیندا آردرن » نخست وزیر نیوزیلند که تحسین جهانی را در مهار و مقابله با همه گیری ویروس کرونا در کشورش برانگیخته بود با استفاده از راهکارهایی از جمله اعمال محدودیت های سختگیرانه و بستن مرزهای کشورش از مارس ۲۰۲۰ موفق به مهار این ویروس شد.نخست وزیر نیوزیلند در تاریخ ۱۸ مرداد اعلام کرد به دلیل ترس از افزایش تورم و در پی تلاش برای بهبود و ترمیم اقتصاد و با پایان همه گیری ویروس کرونا در این کشور، مرزهایش را بازگشایی می کند. نیوزیلند با ثبت تنها ۲ هزار و ۵۰۰ مورد ابتلا به ویروس کرونا و ۲۶ مورد مرگ از ابتدای همه گیری ویروس کرونا در جهان در میان کشورهایی که کمترین تاثیر را از این ویروس داشته قرار گرفت و این موضوع به ماندن در قدرت نخست وزیر این کشور و انتخابِ مجدد وی در اکتبر سال گذشته انجامید. آخرین گزارش سرایت کرونا در این کشور به ماه فوریه باز می گردد. اکنون نگرانی ها برای نخست وزیر، سویه جهش یافته دلتا این ویروس است که در کشورهای همسایه از جمله استرالیا در حال گسترش است. کارشناسان درباره گسترش ویروس دلتا در این کشور هشدار دادند چرا که تا کنون تنها ۲۱ درصد جمعیت این کشور به طور کامل واکسینه شدند. سنگاپور سنگاپور به بهترین وجه موفق شد بیماری مهلک کرونا را شکست دهد.به دنبال شیوع ویروس کرونا در سنگاپور، کمتر از ۱۰۰ تن در بین تقریبا ۶ میلیون نفر جمعیت این کشور جان خود را از دست دادند.گفتنی است در سنگاپور علاوه بر اقداماتی که سازمان بهداشت جهانی بهعنوان راهنما در راستای کنترل شیوع ویروس ارائه داده بود، شبکه قدرتمندی مانند هنگکنگ به راه انداخته شد تا با سرعت و دقت فراوان مبتلایان شناسایی و تفکیک شوند.دانشمندان سنگاپور همزمان با اقدامات پیشگیرانه کیتهای آزمایشی با دقت بالایی تولید کردند.در واقع می توان گفت یکی از مهمترین دلایل موفقیت سنگاپور در مهار این بیماری دقت فراوان در شناسایی افراد مبتلا به ویروس و قرنطینه کردن این افراد بود. کره جنوبی کره جنوبی نیز عملکرد قابل قبولی را در مهار ویروس کرونا از خود نشان داده است.کره جنوبی به دنبال افزایش شمار مبتلایان به کووید-۱۹ بلافاصله از ورود گردشگران خارجی به کشور جلوگیری کرد و نظام مربوط به آزمایش کرونا را به سرعت گسترش داد. گفتنی است قرنطینه اجباری مسافران ورودی، تعطیل کردن کل کشور، استفاده اجباری همگانی از ماسک و و همکاری صمیمانه دولت و مردم از مهمترین مصادیق موفقت کره جنوبی در مهار بیماری کرونا به شمار می آید. در پایان می توان گفت با نگاهی اجمالی به اقدامات موفقیت آمیز این کشورها می توان دریافت اولویت سلامت مردم بر مسائل اقتصادی، اطلاع رسانی عمومی ،کنترل شدید مرزها و مدیریت صحیح از جمله مهمترین دلایل موفقیت این کشورها به شمار می آید. همچنین می توان گفت اقدامات مناسب به منظور مقابله کرونا راز و رمز خاصی ندارد، ولی اجرای آنها نیازمند تعهد مناسب است.