اقتصاد
میثم هاشم خانی، پژوهشگر اقتصاد اجتماعی اعتقاد دارد: کشورهایی مثل الجزایر، اردن، موریتانی، عراق، آذربایجان، ارمنستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس همه نرخ تورم زیر سه درصد دارند، حتی افغانستان نیز سال قبل نرخ تورم زیر سه درصد را تجربه کرد. این در حالیست که رسیدن به نرخ تورم زیر سه درصد حتی در خیالبافیهای مقامات ما هم نیست درصورتی که رسیدن به آن امکانپذیر است. این پژوهشگر اقتصاد اجتماعی در پاسخ به این سوال که دلایل محرومیت و ضعف و فقر نیروی کار در ایران چیست، گفت: در ۱۵ سال اخیر یعنی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۶ میلیون نفر به جمعیتِ در سن کار ایران اضافه شده است اما طبق گزارشهای فصلی نیروی کارِ مرکز آمار تعداد کل شغلهایی که در این مدت ایجاد شده فقط سه میلیون است. نتیجهی این وضعیت کاهشِ قدرت چانهزنی نیروی کار است. میثم هاشم خانی، پژوهشگر اقتصاد اجتماعی ادامه داد: در این وضعیت است که کارفرما به سادگی نیروی کار را تحت فشار قرار میدهد؛ او خیلی راحت میتواند حقوق کارگر خود را نپرداز و یا دیر بپردازد، کارگران را بدون قرارداد به کار بگیرد، بیمهی کارگران را پرداخت نکند و مسائلی از این دست. در واقع کارفرما میداند با اخراج کارگر اتفاق خاصی نمیافتد و به سرعت جای او با فرد دیگری پُر میشود بنابراین شرایط را آنگونه که خود میخواهد تعیین میکند. هاشم خانی گفت: اقتصاد ما در تولید شغل جدید عقیم شده است و این درحالیست که ما با رشد جمعیت مواجه هستیم. حال سوال این است که چرا به این وضعیت رسیدیم و چگونه میتوان این مشکل را حل کرد؟ من سه دلیل برای این وضعیت بیان میکنم و معتقدم برای عبور از این شرایط باید به این سه مهم توجه کنیم. فرار سرمایهگذاران به کشورهای اطراف این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان کرد: اولین و مهمترین دلیل این است که سرمایهگذاران و کارآفرینان ما مهاجرت میکنند. زمانی سرمایهگذاران ما به اروپا و آمریکا میرفتند در آنجا شغل ایجاد میکردند، مالیات میدادند و کلی هم سپردهی بانکی داشتند اما بسیاری از آنها به کشورهای اطرف مثل امارات، ترکیه، عمان، آذربایجان، ارمنستان و گرجستان میروند. وی گفت: اتفاق تلخی است که انبوهی از سرمایهگذران از ایران بروند و صدها هزار شغل در کشوری دیگر ایجاد کنند و درآمد مالیاتی برای دولت آن کشورها داشته باشند اما مردم و دولت خودمان بیبهره بمانند. اگر شرایط در ایران فراهم بود و سرمایهگذاران در کشور میماندند به مراتب وضعیت بهتر از الان بود. هاشمخانی با اشاره به علت فرار سرمایهگذاران از ایران گفت: بخشی از این وضعیت به خاطر وجود تحریم و بخشی دیگر به خاطر وجود قوانین سختگیرانه و نامناسب برای کسب و کارهاست؛ البته عوامل دیگری هم موثر است که میشود در مورد آن به طور مفصل صحبت کرد اما به هرحال مهمترین موضوعی که باعث کمبود شغل در کشور و سپرده در بانکها میشود، همین فرار سرمایه از کشور است. ضعف دیپلماسی تجاری و اقصادی در ایران این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: مورد دوم به بحث دیپلماسی تجاری و اقصادی ما مربوط میشود. متأسفانه ارتباط اقتصادی ما با کشورهای دیگر بسیار ضعیف است؛ در واقع ما در تعامل با کشورهای دیگر مباحث سیاسی را در اولویت قرار میدهیم و مباحث اقتصادی را به حاشیه میبریم. در حال حاضر کشوری را نمیتوان نام برد که ما با آن کشور اتحاد اقتصادی قوی، شفاف و طولانیمدت داشته باشیم. البته برای اولین بار قراردادی ۲۵ ساله با چین بسته شد اما من فکر نمیکنم در آن قرارداد مباحث اقتصادی پررنگ باشد بلکه به احتمال زیاد در این قرارداد هم مباحث سیاسی اولویت دارد.