برنامه‌هاي ياري دهنده درآمدي

 عباس پيمان- تامین اجتماعی به هر نوع برنامه حمایت اجتماعی اطلاق می گردد که توسط قانون، و یا هرگونه توافق الزام آور برقرار شده باشد و هدف آن فراهم ساختن میزانی از تامین درآمد مالی در مواجه با مخاطرات دوران بازنشستگی، بازماندگی، از کارافتادگی، بیکاری و یا پرورش فرزندان باشد.  تامین اجتماعی می تواند خدمات درمانی در حوزه پیشگیری و درمان را نیز ارائه کند.بنا بر تعریف ارائه شده از سوی اتحادیه بین المللی تامین اجتماعی، تامین اجتماعی می تواند شامل برنامه های بیمه اجتماعی، برنامه های حمایت اجتماعی، برنامه های همگانی، برنامه های تعاونی، صندوق های ملی احتیاط، و سایر طرح ها از جمله رویکردهای مبتنی بر بازار گردد، که بنا بر روش یا قانون ملی، بخشی از سیستم تامین اجتماعی یک کشور را تشکیل می دهند.تأمين اجتماعي ازجمله حقوق اساسي شهر وندي است كه در قالب برنامه‌هاي تأمين اجتماعي و خدمات عمومي ‌رفاهي عمدتاً توسط دولت ها و يا سازمانهايي‌ كه ازسوي ‌دولتها پديده ‌آمده‌اند تأديه مي‌گردند. بنا به تعريف ، تامين اجتماعي  راه كار قانوني يا عملي در زمينه عمومي است که براي امنيت اقتصادي و رفاه اجتماعي اشخاص و خانواده آنان در قبال نقصان درآمدي ناشي از بيكاري، پيري، بيماري و يا فوت و همچنين ارتقاء رفاه از طريق خدمات عمومي و حمايت هاي اقتصادي طراحي مي شوند.
این موضوع مي تواند، شامل برنامه هاي بيمه هاي اجتماعي، سلامت و خدمات رفاه و طيفي از برنامه‌هاي ياري دهنده درآمدي باشد.تمامي كشورهاي توسعه يافته برنامه هاي تامين اجتماعي تكامل يافته اي دارند كه از كشوري به كشور ديگر متفاوت است اما معمولا از سه عنصر و ويژگي اصلي مشترك برخوردارند:بوسيله قانون برقرار شده اند.مواردي همچون پرداخت نقدي به اشخاص براي جبران قسمتي از نقصان درآمد ناشي از كهنسالي، از كارافتادگي، فوت، بيماري، زايمان، آسيب شغلي يا بيكاري و… را تدارك مي بينند.خدمات و منافع از طريق رويكردهايي شامل بيمه هاي اجتماعي و حمايتهاي اجتماعي فراهم آورده شده اند.
تأمین اجتماعی یک سیستم همگانی از بیمه‌های اجباری است. بیمه اجتماعی از بیمه‌های بازنشستگی، بیمه‌های دولتی درمانی، بیمه‌های بیکاری و بیمه حوادث و تصادف‌ها تشکیل می‌شود.دولتها تأمین اجتماعی را به این دلیل فراهم می‌کنند که بازارها در بیمه کردن بسیاری از ریسک‌های مهمِ پیشِ روی افراد، شکست خورده‌اند. بازارهای بیمه خصوصی با مشکلات کژگزینی، کژمنشی، هزینه‌های معاملاتی بالا و تأمین در برابر ریسک‌های اجتماعی روبرو هستند.خدمات عمومی تأثیر قابل توجهی بر سطح زندگی شهروندان دارد. هزینه‌های مربوط به تأمین اجتماعی، حمایت دولت از امور بهداشتی و آموزشی شهروندان، ترکیب عمده هزینه‌های دولت رفاه در کشورهای پیشرفته را تشکیل می‌دهند.
نخستین بیمه درمانی که بخشی از بیمه اجتماعی بود در سال ۱۸۸۳ به وسیله صدراعظم آلمان اتو فون بیسمارک بنیان شد. سال ۱۸۸۴ بیمه حوادث و تصادف و ۱۸۸۹ بیمه بازنشستگی به آن افزوده شد. در قانون بیمه‌های اجتماعی قانون اجباری بودن آن وجود دارد. هزینه خدمات بیمه‌ها از راه پرداخت حق بیمه بیمه شدگان به صندوق بیمه سرمایه‌گذاری می‌شود. بیسمارک می‌گوید: «اندیشه من این بود که پشتیبانی طبقه کارگر را داشته باشم و آن‌ها دولت را به عنوان یک سازمانی ببینند که برای آن‌ها بنیان شده‌است و برای رفاه آن‌ها خدمت می‌کند”.
گستره اقدامات تأمین اجتماعی می‌تواند شامل حمایت از خانوارهای بی سرپرست، کمک بازنشستگی، بیمه بیکاری، از کار افتادگی، کمک مربوط به دشواریهای کاری، جنگ، کمک برای توانمندسازی و حمایت از ناتوان‌ها، کمک مربوط به مسکن، خدمت‌رسانی به فقرا و کم درآمدها بشود.اهمیت اجتماعی سیستم های تامین اجتماعی برای جامعه هم اکنون بطور گسترده ای مورد پذیرش قرار گرفته است. با اینحال، اتفاق نظر چندانی در خصوص اهمیت اقتصادی سیستم های تامین اجتماعی وجود ندارد. با اینحال، این نظریه که سیستم های تامین اجتماعی باید به عنوان یک فاکتور مولد در توسعه اقتصادی بکار گرفته شودند نظریه ای است که همچنان در این سو و آن سو رواج می یابد.
هنگامی که در خصوص اهمیت اقتصادی قانون تامین اجتماعی بحث صورت می گیرد، تاریخ تامین اجتماعی در اروپا به گونه ای خاص آموزنده است. بسیاری از کشورهای اروپایی در ابتدای توسعه شان و پیش از آن که به جوامعیی ثروتمند مبدل شوند به معرفی برنامه های تامین اجتماعی پرداختند. تاریخ اروپا نشان می دهد که اقتصاد های کارآمد و سیستم های تامین اجتماعی کارآمد می توانند شانه به شانه هم رشد کنند و سیستم های تامین اجتماعی، ترمزی برای اقتصاد های کارآمد محسوب نمی شوند. آشکار است که کلیه کشورها باید سیستم های تامین اجتماعی خود را بر اساس نیازهای اجتماعی ـ اقتصادی و شرایط خود توسعه دهند. با اینحال، و بر اساس تجربه کشورهای اروپایی، پیامی که برای کشورهای در حال توسعه وجود دارد پیام شفافی است: سیستم های تامین اجتماعی موثر و کارآمد کلید توسعه اجتماعی و اقتصادی بلند مدت محسوب می شوند.