صفحه اول
نفیسه مطهری - چنگیز جلیلوند، صدای ماندگار دوبله، بر اثر بیماری کرونا درگذشت. عباس یاری (دبیر تحریریه ماهنامه فیلم) از درگذشت چنگیز جلیلوند، چهرهی ماندگار دوبله خبر داد. چنگیز جلیلوند فعالیت هنریاش را در سال ۱۳۳۶ و با تئاتر به همراه ابوالحسن تهامی آغاز کرد.او با به جای گذاشتن یک کارنامه بینظیر کاری، پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران مدت بیست سال را در آمریکا به سر برد. اما سرانجام به کشور بازگشت و کار دوبله را از سال ۱۳۷۷ سر گرفت. وی در چند مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی نیز بازی کرده است. صدای او قابلیت گویندگی به جای شخصیتهای نقش اول با صلابت و تأثیرگذار سینمایی را فراهم کردهاست. جلیلوند در گویندگیهایش قابلیت تیپسازی را دارد و میتواند صداهای مختلفی به وجود آورد. وی در میان دوبلورها به مرد حنجره طلایی معروف شد. از وی در مقالهای معتبر در سال ۱۳۵۷ به عنوان یک دوبلور نمونه جهانی نام برده شد. او به جای بازیگران مشهور خارجی و داخلی بسیاری گویندگی کردهاست. وی با تیپسازی خلاقانهی خود گویندهی اصلی نقشهای مارلون براندو بود. مشهورترین گویندگیهایش در فیلمهای سینمایی خارجی بهجای مارلون براندو، پل نیومن، برت لنکستر، ماکسیمیلیان شل، ریچارد برتون، پیتر اوتول، یول براینر، کلینت ایستوود، دین مارتین، و… در فیلمهای سینمایی ایرانی بهجای محمدعلی فردین، بهروز وثوقی، ناصر ملک مطیعی، ایرج قادری، سعید راد و… بودهاست. خودش هم هیچ نمیدانست که از میان این همه شغل چرا گویندگی را انتخاب کرد: «واقعا در میان این همه مشاغل و کارهای مختلفی که در دنیا هست، نمیدانم چه شد که این شغل را انتخاب کردم.» و پاسخ این پرسش را در روزهای پر تب و تاب کودکی و نوجوانی جست و جو میکند: «اولین فیلمی که خیلی مرا علاقهمند کرد، فیلم «فاتح» بود، البته نه اینکه به سمت کار دوبله کشیده بشوم، ولی این فیلم خیلی مرا جذب کرد. در این فیلم جان وین بازی میکرد و زنده یاد محتشم به جای او صحبت میکرد. چون محتشم صدایی شاهانه و سردار گونه داشت، آن حالت مرا گرفت.» اما با دیدن این فیلم به بازیگری کشیده نشد بلکه به نظرش جالب بود که آدم به جای قهرمان فیلم صحبت کند: «فکر میکردم چه خوب است آدم جای سردار حرف بزند! فکر نمیکردم خوب است که نقش سردار را بازی کنم. نه! دوست داشتم سردار گونه صحبت کنم! در خانه ادای او درمیآوردم.» او علاقه خود را یافت و گویندگی را آغاز کرد. با فیلمهای خارجی شروع کرد و زمانی که تهیهکنندگان یا کارگردانان فیلمهای ایرانی، گویندگی او را در فیلمهای خارجی میدیدند، برای گویندگی بازیگران ایرانی هم دعوتش کردند. و این چنین بود که او به جای بازیگرانی مانند مهدوی، حیدر صارمی و … صحبت کرد چراکه در آن دوره هنوز هنرپیشههای درجه یکی به سینمای ایران نیامده بودند و همان کسانی که در رادیو بازی میکردند، نقش اول فیلمهای سینمایی را هم میگرفتند؛کسانی مانند امیرفضلی، مصدق یا تابش که هنرپیشههای رادیو بودند و بعدا به سینما آمدند. صحبت کردن به جای شخصیت لاتگونه پل نیومن در فیلم «یک نفر آن بالا مرا دوست دارد» سبب شد که برای گویندگی به جای فردین دعوت به کار شود.قرار بود فردین هم نقشی مشابه داشته باشد و این چنین بود جلیلوند دعوت شد تا به جای او در فیلم «گنج قارون» صحبت کند.او خود درباره این تجربه میگوید: کمی تم جنوب شهری خودمان را به شیوه حرف زدن جاهلی اضافه کردم و درهم آمیختن اینها ناگهان شد «گنج قارون». برخلاف تعدادی از بازیگران که نقشهای منفی را دوست میدارند، آقای دوبلور اما به جای هیچ شخصیت منفی بازی نکرده است: «چون دوست نداشتم. وقتی قهرمان داستان مثبت است، چرا نقش منفی را بگویم. برای گویندگی نقش منفی نه انتخاب میشدم و نه انتخاب میکردم.» صدای محکم و با صلابت او که به« مرد حنجره طلایی» شهرت پیدا کرد، در گوش علاقهمندان هنر هفتم، ماندگار است.