«خون و نفت»، روایتی از بی‌رحمی بن‌سلمان در رسیدن به تاج و تخت

دو خبرنگار روزنامه «وال‌استریت ژورنال» کتاب «خون و نفت» را درباره مسیر خون‌بار «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان تا دستیابی به قدرت، به بازار عرضه کردند.   
به گزارش تارنمای رادیو ملی دولتی آمریکا (NPR)، کتاب خون و نفت؛ تلاش بی‌رحمانه بن سلمان برای رسیدن به قدرت جهان (Blood and Oil: Mohammed bin Salman’s Ruthless Quest for Global Power) کتابی خواندنی درباره ظهور ناگهانی محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان و ماجراجویی‌های وی در مسیر دستیابی به پول و قدرت است. بردلی هوپ (Bradley Hope) و جاستین شک (Justin Scheck) که هر دو از خبرنگاران رورنامه آمریکایی وال استریت ژورنال هستند، در این کتاب از خیانت‌ها و جنگ قدرت‌ها در دربار سلطنتی عربستان تصویری روشن ارائه می‌دهند و می‌کوشند از انگیزه‌های پنهان پشت برخی از تصمیم‌گیری‌های بی‌پروای شاهزاده جوان این دربار رمزگشایی کنند.
هوپ و شک با اتکا به مهارت‌های خود در خبرنگاری و گزارش‌نویسی، از اسناد دولتی، پرونده‌های مالی و معاملات ناموفق تجاری بن سلمان اطلاعات جمع‌آوری کردند. این دو خبرنگار با افرادی که با ولیعهد عربستان تعامل داشتند، مصاحبه کردند که البته بیشتر این منابع ترجیح دادند ناشناس باقی بمانند چون از این که آشکارا درباره شخص بن سلمان صحبت کنند، وحشت دارند. اگر به کتاب خون و نفت: کوشش بی‌رحمانه بن سلمان برای دستیابی به قدرت جهانی (Blood and Oil: Mohammed bin Salman’s Ruthless Quest for Global Power ) نگاهی بیندازید، دلیل ترس آنها را درک خواهید کرد.
این کتاب مراحل تکامل بن سلمان را از یک پسربچه چاق بازیگوش عاشق همبرگر به یک مرد جوان حیوان صفت که به تاج و تخت عربستان چشم دارد، دنبال می‌کنند. کمی پس از آن که پدرش پادشاه شد، بن سلمان کار اخراج و زندانی کردن رقبای سلطنتی خود را آغاز کرد که محمد بن نایف ولیعهد وقت نیز در میانشان بود. بن سلمانی که هنوز ۳۰ ساله نشده بود با سرعتی باورنکردنی قدرت عظیمی برای خود دست و پا کرد. مسئولیت حوزه دفاعی و اقتصاد را برعهده داشت و در نهایت کنترل آرامکو یکی از بزرگترین و سودده ترین شرکت های جهان را به دست گرفت. این ماجرا تا جایی ادامه داشت که ملک سلمان پادشاه عربستان در سال ۲۰۱۷ سنت را کنار گذاشته و با بهم زدن سلسله مراتب موجود، بن سلمان پسر محبوبش را به عنوان ولیعهد این کشور انتخاب کرد.
بن سلمان در مدت کوتاهی پی برد که عربستان به مدرنیزه شدن و سرمایه‌گذاری خارجی نیاز مبرم دارد. بنابراین مشاوران غربی چون مک کنزی و گروه مشاوره بوستون را با پرداخت دستمزدهای ده میلیون دلاری استخدام کرد و آنها نیز جدول‌هایی را در اختیار وی قرار دادند و پیشنهادات خوبی مطرح کردند که یکی از آنها صدور اجازه رانندگی برای زنان بود.  
این اصلاحات به ولیعهد عربستان لقب اصلاحات‌چی را داد، یک مقام جوان و پویای سلطنتی که می‌خواست کشور عربستان را به قرن بیست و یکم بکشاند. روزنامه نگاران سرشناس و سیاستمداران غربی از جمله دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از بن سلمان استقبال کردند. در کتاب خون و نفت روایت‌های جالبی از هرج و مرج در زمان هماهنگی‌های دیدار ترامپ و بن سلمان در کاخ سفید، ارائه شده است. بانکداران بین‌المللی، غول‌های حوزه سرگرمی و رهبران تجاری جهان در اکتبر سال ۲۰۱۷ به ریاض سرازیر شدند تا در کنفرانس اقتصادی داووس شرکت کنند و از فرصتی که در کشور غرق در پول نفت عربستان ایجاد شده بود، بهره ببرند.
اما آنطور که در کتاب هوپ و شک اشاره شده است، در زیر پوشش اصلاح‌طلبانه ولیعهد، قلب یک حاکم مستبد پنهان است. چند روز پس از پایان نشست داووس، بن سلمان هزاران نفر از ثروتمندان عربستان از تجار و درباریان گرفته تا چهره‌های دینی را به جرم ثروت اندوزی غیرقانونی بازداشت کرد. ولیعهد ولخرج عربستان که اهل ریخت و پاش بود، این پول ها را پس می‌خواست. مطالب زیادی درباره این فصل عجیب از تاریخ عربستان نوشته شده اما نویسندگان کتاب خون و نفت به جزئیات خوبی در این باره اشاره کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به دوختن صدها عبای سفید برای بازداشتی‌ها نام برد.
* محاصره اقتصادی قطر به دلیل رابطه با ایران
به دنبال این بازداشت‌ها، بن سلمان به انجام برخی اقدامات عجیب و غریب و بی‌هدف خود دست زد که از آن جمله می‌توان به دزدیدن سعد حریری نخست وزیر سابق لبنان و محاصره اقتصادی قطر به صرفا به خاطر رابطه خوب با ایران، اشاره کرد. ولیعهد عربستان و مشاوران نزدیکش همچنین تمام منتقدان بن‌سلمان یا سلطنت ریاض را ردگیری، تهدید یا بازداشت کردند یا بلاهای بدتری بر سرشان آوردند.
یکی از این منتقدان جمال خاشقچی روزنامه‌نگر سرشناس بین‌المللی بود که در زمره منتقدان سرسخت بن سلمان به شمار می‌رفت. هوپ و شک در کتاب خود ماجرای قتل خاشقچی را به دست تیم کشتار سعودی به دقت روایت می‌کنند. در این کتاب به مکالمات ضبط شده محرمانه‌ای که از این تیم وجود دارد اشاره شده است که در آن پیش از ورود خاشقچی به سرکنسول‌گری سعودی در استانبول با خونسردی تمام درباره مثله کردن یک جسد صحبت می‌کردند.
با این حال سیاستمداران و چهره‌های تجاری قدرتمند به بن‌سلمان سختگیری نمی‌کنند. براساس آنچه در کتاب خون و نفت ذکر شده، دلیل این امر آن است که ولیعهد جوان کشور نفت خیز عربستان می‌تواند بر بازارهای جهانی تاثیر بگذارد و این مقام سلطنتی دمدمی مزاج و خطرناک احتمالا در نیم قرن آینده نیز حاکم عربستان خواهد بود.