بحران ارزی
ماجد فرشته- افزایش قیمت دلار نتیجه همزمان فشارهای بودجهای دولت، تشدید انتظارات تورمی و ریسکهای ژئوپلیتیکی است. اما شاخص ارز حقیقی نشان میدهد بازار در نقطه اشباع قرار دارد و مسیر آینده دلار کاملاً به شوکهای سیاسی و سیاستهای دولت بستگی خواهد داشت.
بحران ارزی زمانی رخ میدهد که ارزش پول ملی یک کشور ناگهان کاهش مییابد و نوسانات شدیدی ایجاد میشود. این پدیده به دلیل تبعات مخرب آن بر تورم، رکود و بیثباتی، یک تهدید جدی برای امنیت اقتصادی محسوب میشود. نمونههای تاریخی این بحرانها شامل کشورهای آمریکای لاتین مانند آرژانتین، برزیل و مکزیک در دهه ۱۹۸۰ و نیز کشورهای شرق آسیا در سال ۱۹۹۷ و ترکیه در دهه ۲۰۰۰ است. اقتصاد ایران نیز طی دهههای اخیر بارها با بحرانهای ارزی متعدد روبهرو شده است. مطالعه تجربه کشورهای درحالتوسعه میتواند الگوهای مشترک و درسهایی مهم برای حکمرانی اقتصادی امروز ارائه دهد.بازارهای طلا و ارز طی روزهای اخیر شاهد نوسانات قابل توجهی بودهاند. کارشناسان اقتصادی معتقدند ترکیبی از عوامل سیاسی، اقتصادی و سیاستهای دولتی در این جهش قیمتی نقش داشته است. بازار ارز کشور این روزها شاهد جهشی کمسابقه است. این افزایشهای پیاپی در شرایطی رخ میدهد که برخی کارشناسان، ریشه آن را نه فقط در هیجانات لحظهای، بلکه در برخی سیاستهای ارزی اتخاذشده طی ماههای گذشته میدانند؛ سیاستهایی که از مدتها پیش نسبت به تبعات آنها هشدار داده شده بود.
یکی از عوامل کلیدی در نوسانات اخیر بازار ارز، حساسیت بالای آن به تحولات سیاسی است. بدون شک نوسانات بازار ارز کشور ما بیشتر تحت تأثیر عوامل سیاسی و روانی است تا عوامل اقتصادی. بازار ما به مسائل سیاسی بسیار حساس است و همین موضوع باعث شده است در روزهای اخیر شاهد افزایش قیمت دلار باشیم.
افزایش قیمت اونس جهانی طلا نیز تاثیر مستقیمی بر بازارهای داخلی داشته است. افزایش قیمت اونس جهانی طلا بهطور مستقیم در بازار طلا و سکه داخلی نمود پیدا کرده و قیمتها و بهتبع آن انتظارات تورمی را بالا برده است.
نزدیک شدن به روزهای پایانی سال میلادی، موجی از تقاضای فصلی برای ارز را ایجاد کرده است. در روزهای پایانی سال میلادی قرار داریم و طبیعتاً تقاضای فصلی برای ارز افزایش یافته که این موضوع هم بر بازار ارز کشور تأثیر گذاشته است. کارشناسان اقتصادی با تأکید بر نقش بازار توافقی در رشد ارز، توضیح دادند: ایجاد بازار توافقی، تصمیمی بود که با هدف انگیزهبخشی برای بازگشت ارز شکل گرفت اما همانند تجربههای گذشته، موجب افزایش بازگشت ارز نشد و بهنظر میرسد تأثیری در کاهش نرخ ارز نداشته است، بلکه شاید در رشد آن هم مؤثر بوده است. این موضوع در نهایت از سوی مقامات مسئول نیز تأیید شد، محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی، در حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی اذعان کرده است که صعود نرخ ارز مرکز مبادله از 45 هزار به 70 هزار تومان از آذر سال گذشته، منجر به جهش تورم شد.
چرا ایجاد سازوکارهایی مثل بازار توافقی (افزایش نرخ ارز) لزوماً روند بازگشت ارز به کشور را تسهیل نمیکند؟
واضح است که بانک مرکزی در شرایطی قرار دارد که منابع ارزی (جاری و ذخایر) پاسخگوی نیازهای کشور نیست و تراز پرداخت با کسری مزمن روبهروست، از سوی دیگر، صادرکنندگان بزرگ با کشش بازگشت ارزی پایین، تا مدتها میتوانند ارز را به چرخه رسمی بازنگردانند.
در چنین وضعیتی، ایجاد سازوکارهایی همچون بازار توافقی و تالار دوم که سیگنال افزایش نرخ را به صادرکنندگان میدهد، عملاً انگیزه بازگشت ارز را کاهش میدهد و سیالیت بازار را به حداقل میرساند، پیامد این وضعیت، کاهش توان بازارسازی بانک مرکزی و جهش قیمتها در تمامی بازارهای ارزی است. وقتی بهازای هر یک روز تأخیر در عرضه ارز این امکان وجود دارد که با نرخ بالاتری نسبت به روز گذشته ارز عرضه شود، عملاً تا جای ممکن عرضه ارز در سامانههای رسمی به تأخیر میافتد.
تکلیف بستههای مدتدار
طرح ترافیک چیست؟
توضیحات شهرداری تهران
در مورد اجرای طرح زوج و فرد
در روزهای آلوده
معاون بهرهبرداری از سیستمهای حمل و نقل و محدودههای ترافیکی سازمان حمل و نقل شهرداری تهران در مورد اجرای طرح ترافیک و زوج و فرد در روزهای آلوده پایتخت توضیحاتی ارائه کرد. رسا ایزدی در مورد نحوه اجرای طرح های ترافیکی در روزهای آلودگی هوا گفت: طرح زوج و فرد طبق مصوبه کارگروه اضطرار توسط پلیس راهور اجرا میشود. وی با بیان اینکه در حال حاضر، نیروهای راهنمایی و رانندگی، به دلیل آلودگی بسیار بالا، این طرح را از در منازل و در همه مناطق تهران اجرایی میکنند، گفت: شهروندانی که برخلاف طرح اعلام شده از منزل خارج شوند، اعمال قانون خواهند شد. وی تأکید کرد: همچنین افرادی که پیش از این بستههای مدتدار طرح ترافیک را تهیه کردهاند، در صورتی میتوانند بدون جریمه در محدودههای ترافیکی تردد کنند که پلاک خودروی آنها با مصوبه کارگروه اضطرار و طرح زوج و فرد پلیس راهور مغایرت نداشته باشد. رسا ایزدی تاکید کرد: بنابراین، طبق مصوبه کارگروه اضطرار آلودگی هوا مبنی بر اجرای طرح زوج و فرد از در منزل، حتی با داشتن مجوز طرح ترافیک، خودروهای با پلاک زوج در روز فرد و خودروهای با پلاک فرد در روز زوج حق تردد در محدوده ترافیک تهران را ندارند.