سیاست
رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایران به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیست و این موضوع برخلاف باورهای قطعی نظام و فتوای مقام معظم رهبری است،گفت: جمهوری اسلامی همواره در چارچوب قوانین بین‌المللی عمل کرده و خواهان صلح و آرامش با ملت‌ها و همسایگان خود است و ادعاهای غربی‌ها علیه فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بی‌اساس است. «مسعود پزشکیان» در حاشیه هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، در گفت‌وگویی با شبکه خبری فاکس‌نیوز، به تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، تحولات مربوط به جنگ غزه، برنامه هسته‌ای، آینده روابط با آمریکا، جایگاه حقوق بشر و وضعیت زنان در ایران پرداخت. متن کامل این گفت‌وگو دیروز منتشر شد که بخشهایی از آن را در ادامه با هم می خوانیم: مجری: آقای رئیس جمهور پزشکیان؛ بسیار سپاسگزارم از اینکه امروز با من گفت‌وگو می‌کنید. پرزیدنت ترامپ بعد از ظهر امروز (۳ مهر ۱۴۰۴) اعلام کرد که او و همکارانش با رهبران خاورمیانه گفت‌وگو و به توافقی نزدیک شده‌اند که ممکن است به آزادی گروگان‌ها و پایان جنگ منجر شود. آیا به‌نظر شما زمان آن فرا رسیده؟ آیا با چنین توافقی موافق هستید؟ رئیس‌جمهور: من ضمن آرزوی موفقیت و پیروزی برای صلح و امنیت در خاورمیانه، معتقدم اگر گفت‌وگوها و گزارش‌هایی که مطرح شده‌اند بتوانند به صلح منجر شوند و به حل بحران محاصره غزه؛ جایی که مردم از گرسنگی جان می‌دهند، کمک کنند، دستاورد بسیار بزرگی خواهد بود. آقای رئیس‌جمهور، آقای ترامپ طرح ۲۱ ماده‌ای را درباره وضعیت خاورمیانه مطرح کرده‌اند. آیا با این طرح آشنایی دارید یا چیزی درباره‌اش شنیده‌اید؟ همچنین، پرزیدنت ترامپ گفته‌اند که اجازه نخواهند داد اسرائیل کرانه باختری را تحت تصرف خود درآورد. واکنش شما به این موضوع چیست؟ اینکه گفته شده رژیم صهیونیستی نباید به روند فعلی ادامه بدهد، خودش یک گام رو به جلوست. من تصور می‌کنم این رژیم بدون اجازه آمریکا نمی‌توانست این اقدامات را انجام دهد. فجایع انسانی که امروز در آن منطقه رخ می‌دهد، دل هر انسان با شرافتی را به درد می‌آورد؛ جایی که کودکان از گرسنگی جان می‌دهند، مردم بی‌خانمان شده‌اند، غذا ندارند و بیمارستان‌ها تخریب شده‌اند. این کاری بود که می‌توانست خیلی زودتر هم انجام دهد و هنوز هم دیر نیست. او می‌توانست رژیم صهیونیستی را وادار کند که مسیر کمک‌های بشردوستانه به منطقه باز شود و جنگ پایان یابد. درباره سخنرانی شما در سازمان ملل؛ برای اولین‌بار بود که بعد از حمله ۱۲ روزه از این جایگاه با دنیا صحبت کردید. حمله‌ای که در آن تعداد زیادی از سامانه‌های دفاعی و موشکی شما از بین رفت و همچنین ضرباتی به حماس و حزب‌الله وارد شد. این اتفاقات، به‌نوعی یک تغییر در معادلات خاورمیانه را نشان می‌دهد. با توجه به همه این رویدادها، کشور شما امروز در چه موقعیتی قرار دارد؟ روندی که اتفاق افتاد باعث شد کشور ما قدرت و انسجام بیشتری پیدا کند. امروز، اگر نگاه کنید، در تمام مجامع بین‌المللی، ورزشکاران، دانشمندان، دانشجویان و دانش‌آموزان ما در رقابت‌ها، احترام ویژه‌ای برای پرچم و سرود ملی قائل‌اند. اتفاق و اتحاد بسیار خوبی در داخل کشور شکل گرفته و انسجام داخلی بیشتر شده است. در نهایت، روندی که در آن حمله ۱۲ روزه رخ داد، باعث شد حتی کسانی که قبلاً نسبت به کشور موضع‌گیری داشتند یا گاهی از عملکرد ما گله‌مند بودند، همه آمدند و پشت سر مقام معظم رهبری ایستادند و یک‌صدا از تمامیت ایران و حقوق و آزادی خودشان محکم دفاع کردند. این اتفاق، دستاورد بسیار خوبی برای ایجاد انسجام و وحدت داخلی بود که به‌خاطر حمله‌ای که رژیم صهیونیستی انجام داد و نباید انجام می‌داد، رقم خورد. این رژیم قوانینی را زیر پا گذاشت که در هیچ چارچوب بین‌المللی قابل قبول نیست، اما با این حال حمله کرد. علاوه بر اینکه مراکز ما را هدف قرار داد و دانشمندان ما را زد، مردم ما را هم مورد حمله قرار داد. در سخنرانی‌ام در مجمع عمومی، تصاویر خانواده‌هایی را نشان دادم که در جریان این حوادث جان خود را از دست داده بودند. این اتفاقات در هیچ چارچوب قانونی و بین‌المللی پذیرفتنی نیست. شما ممکن است با یک کشور اختلاف نظامی داشته باشید، اما نباید مردم بی‌گناه را زیر بمباران قرار دهید و باعث شوید جانشان را از دست بدهند. این اتفاق نه‌فقط در تهران، بلکه در غزه، لبنان و سوریه هم در حال رخ دادن است. متأسفانه رژیم صهیونیستی هیچ‌کدام از چارچوب‌های حقوق بین‌الملل را رعایت نمی‌کند و از طرف برخی کشورها هم حمایت می‌شود. این مسئله به هیچ‌وجه قابل قبول نیست. نفرتی که امروز در دنیا نسبت به رژیم صهیونیستی ایجاد شده، بی‌سابقه و استثنایی است. پرزیدنت ترامپ در سازمان ملل گفت که موضع من بسیار ساده است؛ او مدعی است که بزرگ‌ترین حامی تروریسم در جهان نباید اجازه داشته باشد که سلاح هسته‌ای در اختیار داشته باشد. همچنین گفته که برنامه هسته‌ای ایران قابل بازسازی نیست و آمریکا تحمل چنین برنامه‌ای را نخواهد داشت. جناب دکتر پزشکیان، واکنش شما به این اظهارات چیست؟ این مسئله برای ما کاملاً روشن است. از زمانی که مسئولیت به عهده گرفتم، و حتی پیش از آن، مقام معظم رهبری رسماً اعلام کرده بودند که نظام جمهوری اسلامی در دکترین خود هیچ جایگاهی برای سلاح هسته‌ای قائل نیست. ما همین مبنا را در تمام روند گفت‌وگوها و مذاکرات خود اعلام کرده‌ایم و امروز هم همان را اعلام می‌کنیم. در گفت‌وگوهایی که با طرف‌های مختلف داشته‌ایم، خیلی شفاف گفته‌ایم و در سازمان ملل هم تأکید کرده‌ایم که آماده‌ایم همه مراکزی را که تصور می‌شود برای ساخت سلاح هسته‌ای ایجاد شده، در اختیار بازرسان قرار دهیم تا ارزیابی کنند و در این زمینه هیچ مشکلی نداریم. اما کاری که طرف مقابل انجام می‌دهد، ایجاد یک توهم غیرواقعی در دنیا است. ما کاملاً آماده‌ایم به دنیا اطمینان بدهیم که به‌هیچ‌وجه به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و نخواهیم بود، اما اقداماتی که آن‌ها علیه ما انجام داده‌اند، خلاف همه تعهدات و اصول بوده است. هیچ دلیلی برای اینکه ایران به سمت سلاح هسته‌ای برود وجود نداشته و ندارد، با این حال تجاوزاتی انجام شده که نباید رخ می‌داد. یکی از دلایلی که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این زمینه مطرح کرده‌اند، این است که غنی‌سازی به سطح ۶۰ درصد رسیده و برخی تاسیسات در عمق زمین قرار دارند؛ این حقایق باعث شده بسیاری گمان کنند هدف دنبال‌کردن سلاح هسته‌ای بوده و نه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز. نظر جنابعالی در این‌باره چیست؟ ببینید، درست است که شاید ما به آن سطح از غنی‌سازی، یعنی ۶۰ درصد، نیاز نداشته باشیم، اما ما در آن زمان توافق برجام را پذیرفتیم و آژانس هم طبق همان چارچوب‌های تعیین‌شده، به‌طور کامل بر مراکز ما نظارت داشت. چه در مراکز زیرزمینی و چه روی زمین، هر زمان که می‌خواستند، می‌آمدند و بازرسی می‌کردند. این آمریکا بود که برجام را پاره کرد؛ یعنی همان توافقی که ما بر اساس آن عمل می‌کردیم و نظارت‌ها نیز تحت چارچوب آژانس انجام می‌شد. بعد از خروج آمریکا از برجام، شرکت‌های اروپایی که برای همکاری به ایران آمده بودند، یکی‌یکی مجبور شدند از کشور خارج شوند. هیچ‌یک از تعهداتی را که پذیرفته بودند، اجرا نکردند. وقتی آن‌ها به تعهداتشان عمل نکردند، به‌طور طبیعی کارشناسان ما هم خارج از آن چارچوب‌ها مسیر خود را ادامه دادند. ما در گفت‌وگوهای فعلی هم اعلام کرده‌ایم که همه آنچه را در اختیار داریم، می‌توانیم در روند مذاکرات و بر اساس همان چارچوب‌ها ارائه کنیم، به‌شرط آن‌که حقوق بین‌المللی ما در چارچوب ان‌پی‌تی و تحت نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حفظ شود. اگر این چارچوب‌ها رعایت شود، ما هیچ مشکلی نداریم. همه موارد قابل ارزیابی است و می‌توان طبق همان اصول با آن برخورد کرد. مشکل از جایی آغاز شد که نه‌تنها آن چارچوب‌ها را درباره ما رعایت نکردند، بلکه هر روز تحریم‌های جدیدی بر ما اعمال کردند و سعی داشتند فشار بیشتری وارد کنند و این ذهنیت را در جهان القا کنند که ایران به‌دنبال سلاح هسته‌ای است. در گفت‌وگوهایی که این‌جا داشتیم، خود من با رئیس‌جمهور فرانسه صحبت کردم و روش‌هایی برای حل مشکل پیشنهاد دادیم که از سوی طرف فرانسوی پذیرفته شد. آن‌ها با طرف آمریکایی نیز صحبت کردند، اما متأسفانه طرف آمریکایی نپذیرفت. با وجود موافقت اروپایی‌ها، آمریکا حاضر به پذیرش نشد. اگر این روند ادامه پیدا کند و بخواهند تحریم‌های جدیدی علیه ما اعمال کنند، طبیعتاً مسئله پیچیده‌تر خواهد شد. با همه این‌ها، آیا کشور شما موافقت می‌کند درصد غنی‌سازی را به سطوح تک‌رقمی محدود کند و تمام تأسیسات هسته‌ای را مانند اغلب تأسیسات هسته‌ای جهان، روی زمین قرار دهد؟ ما که بر اساس همان چارچوب بین‌المللی عمل کرده‌ایم؛ ما زیر نظر آژانس بوده‌ایم و عضو ان‌پی‌تی هستیم. به چه دلیلی آمدند و حتی مراکز زیرزمینی ما را زدند؟ مگر ما خلاف کرده بودیم؟ حتی اگر خلافی رخ داده باشد، آیا این رژیم صهیونیستی حق دخالت دارد؟ او خود عضو ان‌پی‌تی نیست، زرادخانه هسته‌ای دارد و از سلاح‌هایی برخوردار است؛ چرا با آن‌ها برخورد نمی‌شود؟ چه حقی داشت که بیاید و مراکز هسته‌ای ما را بمباران کند و در نهایت کسی او را محکوم نکند؟ ما آماده‌ایم در چارچوب قوانین بین‌المللی همه آنچه را که لازم است ارائه کنیم و طبق همان چارچوب عمل نماییم؛ در این صورت هیچ مشکلی نخواهیم داشت. در دوره‌ای حدود ۶۰ یا ۹۰ روز پیش از حمله به ایران، پرزیدنت ترامپ همراه با اسرائیل تلاش داشت این پیام را منتقل کند که بازرسی‌ها باید در هر زمان و هر مکانی از تأسیسات ایران انجام شود. نگرانی آن‌ها از نزدیک‌شدن ایران به نقطه بریک‌اوت برای دستیابی سریع به سلاح هسته‌ای مطرح شده بود. چون ایران به این خواسته‌ها تن نداد، حملات در آن زمان آغاز شد! اصلاً این‌طور نیست؛ اولاً آژانس مرتباً از مراکز ما بازدید می‌کرد و گزارش‌هایی تهیه و ارائه داده که برخلاف آن چیزی است که برخی می‌گویند. ما با آمریکا گفتگو می‌کردیم و اعلام کردیم که آماده‌ایم شفاف‌سازی را انجام دهیم. آژانس مسئول ارزیابی است و تاکنون هیچ گزارشی که نشان دهد ایران به‌دنبال سلاح هسته‌ای بوده، ارائه نکرده است. بارها آمده و ارزیابی کرده و همه گزارش‌ها نشان داده که ایران در چارچوب‌های پذیرفته‌شده عمل کرده است؛ اما متأسفانه در حالی که ما آماده بودیم این شفاف‌سازی را انجام دهیم، حمله آغاز شد. آیا چشم‌انداز شما برای آینده منطقه شامل وضعیتی می‌شود که در آن رژیم صهیونیستی بتواند در کنار سایر کشورهای منطقه و همسایگان خود به موجودیت خود ادامه دهد؟ هر کس این قوانین را زیر پا بگذارد و رفتاری انجام دهد که مردم را وادار به عکس‌العمل کند، حتماً دچار مشکل خواهد شد. این موضوع بازمی‌گردد به رفتار رژیم صهیونیستی و نوع مواجهه‌ای که با مردم منطقه دارد. این مسئله با صرف گفتن، تأیید یا رد و حل نمی‌شود. برخوردی که اکنون در منطقه شکل گرفته و نفرتی که در ذهن مردم منطقه ایجاد شده است، به این زودی‌ها از بین نخواهد رفت. اگر اسرائیل می‌خواهد در منطقه بماند، باید چارچوب‌های حقوقی و انسانی را مراعات کند. همه ما شعارهای مرگ بر اسرائیل و مرگ بر آمریکا را دیده‌ایم و شنیده‌ایم، حزب‌الله و حماس را دیده‌ایم که هفتم اکتبر چه نابودی و فاجعه‌ای به بار آوردند؛ این کاردی است که دو طرفه می‌برد. آیا موافق هستید با این عرض بنده؟ آیا این عرض بنده اعتباری دارد؟ ببینید، همان‌طور که گفتم این‌ها معلول‌اند، نه علت. باید پرسید که چرا حزب‌الله، حماس یا گروه‌های دیگر واکنشی نشان داده‌اند. دلیل این رفتارها چیست؟ آیا دیوانه بوده‌اند؟ قطعاً نه. وقتی کسی را از خانه‌اش بیرون کنند، وقتی که بخواهند او را تحقیر کنند، یا خانه‌اش را روی سرش خراب کنند، هر انسانی ممکن است واکنشی نشان دهد. حتی اگر اسمش حماس نباشد یا حزب‌الله نباشد، چیز دیگری شکل خواهد گرفت. این یک واکنش انسانی است در برابر نوعی از رفتار که مبتنی بر عدالت و احترام متقابل نیست. اگر می‌خواهیم صلح در منطقه برقرار شود، باید به هم احترام بگذاریم. نباید به هم زور بگوییم یا با قلدری رفتار کنیم. وقتی برخوردها بر پایه احترام باشد، خودبه‌خود آرامش شکل می‌گیرد. من فکر می‌کنم احترام بزرگی در این کشور وجود دارد برای تمام مذهب‌ها و احترام گذاشتن به سنت آن‌ها. آیا معتقد هستید که حجاب باید اجباری باشد یا هر کدام از بانوان ایرانی خودشان این اختیار را داشته باشند که تصمیم خودشان را بگیرند در رابطه با حجاب؟ من هیچ باوری به اجبار ندارم و نه آن را اجرایی نمی‌دانم. در روندی که ما دنبال می‌کنیم هم چنین چیزی وجود ندارد. هیچ‌وقت نمی‌شود با اجبار کسی را وادار به کاری کرد. اما حفظ حرمت‌ها و احترام به فرهنگ‌ها، انتظاری است که باید از یکدیگر داشته باشیم. الان هم در کشور ما، علیرغم اینکه قوانینی نوشته شده، اما در همان چارچوب، روندی در حال شکل‌گیری است. از نظر اعتقادی و باوری، من معتقدم که با اجبار نمی‌توان به‌راحتی کسی را وادار کرد کاری را که شما می‌خواهید انجام دهد. باید با گفت‌وگو و روش‌های مناسب، کنار یکدیگر بنشینیم و صحبت کنیم. این مسائل با دعوا و جنگ و بازداشت و اقداماتی که گاهی ممکن است اتفاق بیفتد، قابل حل نیست. در حال حاضر در ایران چنین رویکردی وجود ندارد. مردم و خانم‌ها امروز ... نه، مگر اینکه رفتاری بسیار فراتر از مصادیق متعارف حجاب رخ دهد. حتی در خود آمریکا هم اگر چارچوبی رعایت نشود، گمان نمی‌کنم اجازه دهند با افراد آن‌گونه رفتار شود، اما در محدوده‌ای که هست، فعلاً کسی به‌خاطر این موضوع بازداشت یا مجازات نمی‌شود. بهتر است بیایند ایران را ببینند، زیرا آنچه به شما می‌گویند و آنچه در خبرها مطرح است و آنچه سرویس‌های اطلاعاتی شما گزارش می‌کنند، با واقعیت فاصله زیادی دارد. آن‌ها ذهنیتی درباره ما ساخته‌اند که واقعی نیست؛ بیایند و ببینند، کار دشواری نیست. حتماً من این کار را انجام خواهم داد. یک جهان سپاس. متشکرم از وقت گرانبهاتان، جناب رئیس‌جمهور پزشکیان.