«کن لوچ»؛ از دفاع از نطق اسکاری تا پایان راه فیلمسازی

  «کن لوچ» کارگردان کهنه کار بریتانیایی، حمایت خود را از «جاناتان گلیزر» به خاطر سخنرانی جنجالی او در مراسم اسکار ۲۰۲۴ اعلام کرد و به قطعی از پایان دوران فیلمسازی خود خبر داد.
«کن لوچ» در مصاحبه با ورایتی گفت که برای «جاناتان گلیزر» احترام زیادی قائل است و سخنرانی او در مراسم اسکار ۲۰۲۴ را بسیار شجاعانه توصیف کرد و گفت: «مطمئن هستم که او پیامدهای احتمالی این صحبت‌ها را درک کرده است، که او را همچنان شجاع تر می کند، بنابراین من برای او و کارش احترام زیادی قائل هستم»
سخنرانی گلیزر پس از دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی برای فیلم «منطقه مورد علاقه» مبنی بر این که یهودیت و هولوکاست با ربوده شدن زندگی مردم توسط یک اشغالگر» مخالف است، با واکنش‌های متفاوتی از سوی طرف‌های بحث در مورد جنگ غزه داشت.
بنیاد بازماندگان هولوکاست ایالات متحده آمریکا سخنرانی گلیزر را «از نظر اخلاقی غیرقابل دفاع» خواند، صدها نفر از چهره‌های صنعت خلاق یهودی نامه‌ای سرگشاده امضا کردند که ادعا می‌کرد گلیزر به نفرت فزاینده ضد یهودی در سراسر جهان دامن می‌زند. از سوی دیگر، گلیزر توسط افرادی مانند «پیوتر سیوینسکی» مدیر یادبود آشویتس که گفت گلیزر یک هشدار اخلاقی جهانی علیه انسان‌زدایی صادر کرد و «تونی کوشنر» نمایشنامه‌نویس مورد حمایت قرار گرفت.
«کن لوچ» افزود: «گلیزر از حمایت بسیاری از یهودیان برخوردار شده که معتقدند صحبت‌های او بر خلاف کلیشه‌ای است که همه یهودیان از کاری که اسرائیل انجام می دهد حمایت می کنند، زیرا واضح است که اینطور نیست ...».
«لوچ» در جوایز فیلم بفتا در ماه فوریه اعتراض خود را در مورد درگیری غزه انجام داد و در حالی که «پل لاورتی» فیلمنامه نویس پوستر «قتل عام را متوقف کنید» را بالا نگه داشته بود، لوچ نیز با مشت‌های گره کرده خود حمایت خود را نشان داد.
این کارگردان با اشاره به این که تلاش کرده پروژه‌ای درباره خاورمیانه به مرحله اجرا درآورد اما موفق نشده، گفت: «این موضوعی بود که دوست داشتم روی آن کار کنم، اما نمی‌دانستم چگونه با آن رو به رو شوم. این فیلم باید یک مستند می‌شد، اما پروژه بزرگی بود و مطمئناً در دهه گذشته فراتر از توان من بود».
در همین مصاحبه، لوچ تاکید کرد که «بلوط پیر» جدیدترین فیلم او درباره پناهندگان ساکن شمال شرقی انگلیس، تقریباً به طور قطع آخرین فیلم او بود و او دیگر به پایان خط رسیده است.
وی افزود: «سعی می‌کنم فقط به آینده فکر کنم و نوستالژیک نباشم. فیلم نساختن بدان معنا نیست که ارتباطم با فیلم‌ها و دانشجویان و افرادی که درباره فیلم می نویسند تمام می شود».
«کن لوچ» فیلمساز مطرح انگلیسی پیش از پانزدهمین حضورش در جشنواره کن سال گذشته با فیلم «بلوط پبر» در گفتگو با هالیوود ریپورتر، اذعان کرده بود که «واقعاً، ساخت دوباره یک فیلم بلند برایش دشوار خواهد بود و عنوان کرده بود: «ساخت فیلم‌ها چند سال طول می‌کشد و من تقریباً ۹۰ ساله خواهم شد و قابلیت‌های شما رو به کاهش است. حافظه کوتاه‌مدت شما از بین می‌رود و بینایی من در حال حاضر بسیار مزخرف است، بنابراین بسیار مشکل است».
البته «لوچ» پیش از این نیز چند بار اعلام بازنشستگی کرده بود. وقتی در سال ۲۰۱۴ فیلم «جیمی هال» را به مسابقه کن آورد، قبلاً اعلام کرده بود که آخرین فیلم بلند او بوده است. اما انتخاب دولت محافظه‌کار در سال ۲۰۱۵ و کاهش رفاه اجتماعی باعث شد که او در سال ۲۰۱۶ پشت دوربین فیلم «من، دانیل بلیک» (I, Daniel Blake) برود. این فیلم که حمله‌ای جدی به سیستم مزایای بریتانیا است، دومین نخل طلای را برای این سینماگر پس از فیلم «بادی که مرغزار پیچید» در سال ۲۰۰۶ به همراه داشت و به شعاری برای عدالت اجتماعی در سراسر جهان تبدیل شد.
او پس از آن و در سال ۲۰۱۹ فیلم «متاسفیم جا ماندی» را ساخت که حمله‌ای شدید به ماهیت شکننده و مضر اقتصاد گیگ، که از طریق داستان مردی که برای یک سرویس تحویل آمازون کار می‌کند روایت می‌شود. «لوچ» پس از نمایش این فیلم در کن دوباره گفت که این فیلم آخرین فیلم او خواهد بود که به کن می‌آید اما باز هم اینطور نبود.
«لوچ» حالا با ۱۵ بار حضور در بخش رقابتی جشنواره کن، رکورددار و قهرمان معتبرترین رویداد سینمایی جهان است. وی اولین‌بار در سال ۱۹۷۹ با فیلم «جک سیاه» به جشنواره‌ی‌ کن رفت که جایزه‌ی فیپرشی را دریافت کرد و در سال ۱۹۸۱ با فیلم «نگاه‌ها و لبخندها» اولین‌بار نامزد نخل طلا شد که دو جایزه‌ی کلیسای جهانی و سینمای جوان را به‌ دست آورد.
این کارگردان سرشناس در سال ۱۹۹۰ با فیلم سیاسی «دستورکار پنهان» بار دیگر نامزد نخل طلای کن شد و این‌بار هم دو جایزه‌ی هیات‌داوران و کلیسای جهانی را به خود اختصاص داد.
«کن لوچ» در سال ۱۹۹۱ با فیلم «اراذل و اوباش» به جشنواره‌ی کن رفت و جایزه‌ی فدراسیون بین‌المللی منتقدین فیلم را گرفت. پس از آن با فیلم «بارش سنگ‌ها» در سال ۱۹۹۳ دوباره نامزد نخل طلا شد و این‌بار نیز جایزه‌ی هیات‌داوران به وی اعطا شد.
کارگردان ضدجنگ انگلیسی با فیلم «سرزمین و آزادی» در سال ۱۹۹۵ در آستانه‌ی کسب نخل طلا قرار گرفت اما دو جایزه‌ی فیپرشی و کلیسای جهانی نصیب او شد؛ فیلم‌های «نام من جو است» (۱۹۹۸)، «نان و گل‌های رز» (۲۰۰۰) و «شانزده سالگی شیرین» (۲۰۰۲) نیز در ادامه در جشنواره کن نامزد نخل طلا شد.
وی در نهایت در سال ۲۰۰۶ با فیلم تحسین شده‌ی «بادی که به مرغزار می‌وزد» نخل طلای کن را تصاحب کرد و در سال‌های ۲۰۰۹ با فیلم «در جست‌وجوی اریک» و در سال ۲۰۱۰ با فیلم «مسیر ایرلندی» دوباره نامزد نخل طلا بود و در سال ۲۰۱۲ با فیلم «سهم فرشته» جایزه هیات داوران جشنواره کن را از آن خود کرد و در سال ۲۰۱۴ نیز فیلم «جیمی هال» را به کن برد.
لوچ در سال ۲۰۱۶ برای دومین‌بار با فیلم تحسین‌شده «من، دنیل بلیک» موفق به کسب جایزه نخل طلای بهترین فیلم شد تا نام خود را در میان چند کارگردان معدود سینمای جهان با دو نخل طلا ثبت کند و در سال ۲۰۱۹ هم از «متاسفیم جا ماندی» در کن رونمایی کرد.
از جمله دیگر افتخارات این کارگردان کهنه‌کار می‌توان به دریافت شیر طلای افتخاری ونیز در سال ۱۹۹۴، جایزه بهترین فیلم خارجی جوایز سینمایی سزاز با فیلم «سرزمین و آزادی» در سال ۱۹۹۶ و جایزه یک عمر دستاورد هنری از جوایز فیلم اروپا در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد.