باید کاریکاتوریست‌ها را روی سرشان بگذارند

 «کاریکاتوریست‌ در حقیقت جامعه‌اش را آسیب‌شناسی می‌کند و مسوولان باید آن‌ها را روی سرشان بگذارند و از آنان قدردانی کنند؛ اما گاه برخوردها با این هنرمندان خیلی تند است و مسوولان از خودشان تحمل‌ناپذیری نشان می‌دهند.» جملات بالا بخشی از اظهارات جواد علیزاده ـ کارتونیست و کاریکاتوریست باسابقه کشورمان ـ است که در گفت‌وگویی به مناسبت درگذشت ایرج یکه‌زارع مطرح شد. علیزاده همچنین درباره شخصیت هنری یکه‌زارع (کاریکاتوریست قدیمی کشورمان که به تازگی از دنیا رفت)، چنین گفت: «من در اواخر دهه ۱۳۴۸ با دیدن کاریکاتورهای این هنرمند در مجله کاریکاتور با کارهایشان آشنا شدم. از نظر شخصیتی شناخت چندانی از ایشان نداشتم ولی کاریکاتورهایشان بسیار بامزه بود و خیلی حالت کارتونی داشت؛ یعنی به قدری چهره آدم‌ها را از نظر حالت و سایر موارد خوب درمی‌آوردند که شما زمانی که کاریکاتور ایشان را می‌دیدید، بدون آنکه سوژه آن کاریکاتور را مطالعه کرده باشید، به خنده می‌افتادید.»  وی ادامه داد: «ایشان دارای یک قلم شیرین بودند که می‌توانستند حالات چهره را به خوبی دربیاورند.»  علیزاده ضمن اشاره به این نکته که هر کاریکاتوریست سبک خودش را پیدا می‌کند، اضافه کرد: «ما نمی‌توانیم بگوییم کاریکاتوریست‌ها سبک ندارند؛ چراکه همه هنرمندان این حوزه در اثر کار کردن مستمر و شاید هم ناخودآگاه سبک خودشان را پیدا می‌کنند.»  به عقیده این هنرمند هر کاریکاتوریستی که بخواهیم آثارش را تجزیه و تحلیل کنیم باید از نظر سوژه به این قضیه اشاره داشته باشیم که دارای چه طرز فکری بوده و چه تکنیکی داشته است. وی درباره تکنیک یکه‌زارع در کاریکاتور این چنین اظهار کرد: «آقای زارع از نظر تکنیک و اجرا خیلی کاریکاتوریست موفقی بودند، منتها این اواخر به دلیل بیماری و درگیری کاری خیلی کاریکاتور را جدی نمی‌گرفتند و به همین دلیل در مواقعی بین کارهای ایشان فاصله می‌افتاد. ولی از نظر طرز فکر و سوژه هم خیلی ایده‌آل‌های جالبی داشتند. ایشان بیشتر ژورنالیستی کار می‌کردند اما در مواردی آثار غیرژورنالیستی نیز در بین کارهای ایشان دیده می‌شود.»  علیزاده ادامه داد: «ایشان در دو سبک ژورنالیستی و جشنواره‌ای تبحر داشتند ولی بیشتر در سبک ژورنالیستی فعال و مطرح بودند. من ایشان را هم دارای سبک می‌دانم و هم دارای یک خط مشی خوب که در دوره‌های مختلفی کارهای مختلفی از ایشان خلق شده و ماندگار نیز خواهد ماند.»  وی در پاسخ به سوالی که از او درباره ویژگی کارهای ایرج یکه‌زارع پرسیده شد، این‌چنین پاسخ داد: «یک کاریکاتوریست هم با احساس مخاطب سر و کار دارد و هم به ترویج انتقادپذیری در جامعه می‌پردازد که موجب توسعه سیاسی در بین مردم و مسئولان می‌شود. از نظر هنری نیز یک کاریکاتوریست سعی می‌کند که مخاطب را وادار به تفکر کند. با کاریکاتور شما می‌توانید یک موضوع ساده را پیچیده کنید و در دید مخاطب قرار دهید. کارهای آقای یکه‌زارع به نظرم همه این ویژگی‌ها را داشت و به دلیل انتخاب سوژه‌های بامزه نیز حس و حال در مخاطب ایجاد می‌کرد.»